منگنيز

Manganese, ₂₅Mn
	A rough fragment of lustrous silvery metal
عمومي خواص
Pronunciation	/ˈmæŋɡəniːz/ ; MANG-gə-neez
Appearance	silvery metallic
Manganese په دوراني جدول کې
chromium ← manganese → iron	‍
اټومي شمیره (Z)	25
گروپ, پیریود	group 7, period 4
بلاک	d-block
Element category	transition metal
معياري اټومي وزن (Ar)	کينډۍ:Val
Electron configuration	[Ar] 3d5 4s2
Electrons per shell	2, 8, 13, 2
فزیکي خواص
حالت (at STP)	جامد
دويلې کيدو ټکى	1519 K (1246 °C, 2275 °F)
يشنا ټکی	2334 K (2061 °C, 3742 °F)
Density near r.t.	7.21 g/cm3
when liquid, at m.p.	5.95 g/cm3
Heat of fusion	12.91 kJ/mol
Heat of vaporization	221 kJ/mol
Molar heat capacity	26.32 J/(mol·K)
اټومي خواص
Oxidation states	7, 6, 5, 4, 3, 2, 1, −1, −2, −3 acidic, basic or amphoteric; depending on the oxidation state
Electronegativity	Pauling scale: 1.55
Ionization energies	1st: 717.3 kJ/mol ; 2nd: 1509.0 kJ/mol ; 3rd: 3248 kJ/mol ; (more) ;
Atomic radius	empirical: 127 pm
Covalent radius	Low spin: 139±5 pm; High spin: 161±8 pm
Miscellanea
Crystal structure	body-centered cubic (bcc) Body-centered cubic crystal structure for manganese
Speed of sound thin rod	5150 m/s (at 20 °C)
Thermal expansion	21.7 µm/(m·K) (at 25 °C)
د تودوخې تېرېدنه	7.81 W/(m·K)
Electrical resistivity	1.44 µΩ·m (at 20 °C)
Magnetic ordering	paramagnetic
Magnetic susceptibility (χmol)	(α) +529.0·10−6 cm3/mol (293 K)
Young's modulus	198 GPa
Bulk modulus	120 GPa
Mohs hardness	6.0
Brinell hardness	196 MPa
CAS Number	7439-96-5
History
Discovery	Carl Wilhelm Scheele (1774)
First isolation	Johann Gottlieb Gahn (1774)
Main isotopes of manganese
	view • talk • edit\| references \| in Wikidata

منگنيز (په انگرېزي: Manganese) له کیمیاوي عناصرو څخه یو دی چې په تناوبي جدول کې د Mn سمبول او ۲۵ اتمي شمېرې په وسیله ښودل شوی دی.

مشخصات

منګنیز یو ټریس منرال دی چې په بدن کې په کوچني مقدار کې شتون لري. دا ډیری په هډوکو ، ځیګر ، پښتورګو او پانقراص کې موندل کیږي. منګنیز د بدن سره د ارتباطي نسج ، هډوکو ، د وینې بندیدو عوامل ، او جنسي هورمونونو جوړولو کې مرسته کوي دا یو سخت ماتیدونکی سپین زر دی ، ډیری وختونه د اوسپنې سره ترکیب کې په منرالونو کې موندل کیږي. منګنیز د انتقالي فلز دی چې د صنعتي الیاژ کارولو څو اړخیز لړۍ لري ، په ځانګړي توګه په سټینلیس سټیلونو کې د منګنیز نوډولونه د سمندرونو په فرش کې موندل شوي.

تاریخچه

په 1774 کې د کارل ویلهم شیل لخوا د عنصر په توګه وړاندیز شوی ، منګنیز د جوهان ګوټلیب ګان لخوا کشف شوی هر کال د ټولو منګنیز شاوخوا %90 د فولادو په تولید کې کارول کیږي.د منګنیز اصلي کان کیندنې سیمې په چین ، افریقا ، آسټرالیا او ګابون کې دي.

مرکبات

ترټولو مهم منګنیز مرکب منګنیز ډای اکسایډ دی په کوم کې چې مینګنیز د +4 اکسیډریشن حالت کې دی ، او تور معدني پیروولوسایټ د منګنیز او د هغې ټولو مرکباتو اصلي سرچینه ده. دا په پراخه کچه د عضوي ترکیب کې د کیمیاوي آکسیډینټ په توګه هم کارول کیږي.

د استعمال ځایونه

منګنیز (IV) آکسایډ د کتلستیک په توګه کارول کیږي ، د ربړ اضافه کونکی او د شیشې رنګولو لپاره چې د اوسپنې ناپاکیو له مخې شنه رنګ کیږي. منګنیز سلفیټ د فنګسایډ جوړولو لپاره کارول کیږي.منګنیز (II) آکسایډ یو پیاوړی اکسیډینګ اجنټ دی او په کمیتي تحلیل کې کارول کیږي. دا د سرې او سیرامیک (art)جوړولو لپاره هم کارول کیږي.

سرچينې

<!doctype html><html itemscope="" itemtype="http://schema.org/SearchResultsPage" lang="en"><head><meta charset="UTF-8"><meta content="origin" name="referrer"><meta content="Anb2GUnhMjfTIX0D2a4a6NPAqPI5GaxxRAiF81XTjHJ2qK4E3Hw3VFM4eaJBgRzz45CNPt624audv+wHOJwfAAEAAABieyJvcmlnaW4iOiJodHRwczovL2dvb2dsZS5jb206NDQzIiwiZmVhdHVyZSI6IlRydXN0VG9rZW5zIiwiZXhwaXJ5IjoxNjI2MjIwNzk5LCJpc1N1YmRvbWFpbiI6dHJ1ZX0=" http-equiv="origin-trial"><title>manganese uses - Google Search</title><script nonce="YR0pijbI1LNVZ2F/8fZy6w==">(function(){window.google={kEI:'Ry8pYcbPMc389AP3t7QY',kEXPI:'31',u:'b81a95e8',kBL:'2n4T'};google.sn='web';google.kHL='en';})();(function(){

↑ Meija, J.; Coplen, T. B. (2016). "Atomic weights of the elements 2013 (IUPAC Technical Report)". Pure Appl. Chem. 88 (3): 265–91. doi:10.1515/pac-2015-0305. {{cite journal}}: Unknown parameter |displayauthors= ignored (|display-authors= suggested) (help)
↑ Weast, Robert (1984). CRC, Handbook of Chemistry and Physics. Boca Raton, Florida: Chemical Rubber Company Publishing. pp. E110. ISBN 0-8493-0464-4.

دا ليکنه نابشپړه ده، تاسې ددې ليکنې په بشپړولو کې د ويکيپېډيا سره مرسته کولای شئ.

[CIAAW2016-1] Meija, J.; Coplen, T. B. (2016). "Atomic weights of the elements 2013 (IUPAC Technical Report)". Pure Appl. Chem. 88 (3): 265–91. doi:10.1515/pac-2015-0305. {{cite journal}}: Unknown parameter |displayauthors= ignored (|display-authors= suggested) (help)

[2] Weast, Robert (1984). CRC, Handbook of Chemistry and Physics. Boca Raton, Florida: Chemical Rubber Company Publishing. pp. E110. ISBN 0-8493-0464-4.

[۱]

[۲]