د ليکدود له مخې د ژبو نوملړ

د ليکدود له مخې د ژبو نوملړ په لاندې ډول دی   ادلام الفبا فولاني ژبه د افکا غږيز ليکدود نديوکا (په مناسبت) اناتولي الفبا اناتولي ژبې (له منځه تللې) عربي ليکدود اسېهنيسي ( د هالنډ لخوا د استعمار وروسته) اديګي (د 1927 څخه دمخه او لاتین ليکدود [1927-1938]، اوس د سیریلیک ليکدود کاروي) افریقایان (په لنډه توګه، د 19 پېړۍ په لومړیو کې) عربي الجزایري مصري لبناني مراکشي عراقي تونسي او د عربی ډېری نور ډولونه. افار (کبیر حمزه ليکدود) اراکانیان (یوازې د مسلمانانو لخوا) اذربایجاني (یوازې ایران) اروي بختياري بلوڅی بالتي بنجاري باشکیري بېلاروسي (ځينې وخت) بنګالي (تاريخي) (د بنګالي، سلهتي او آسامي ليکدود سره) بربر بهدرواهي بوسنیایي (پخوانۍ) براهوي بروشاسکي (په موقع) مرکزي کردي چام چیچن (د جورجیا ليکدود تر څنګ) چینایي له عربي څخه اخیستل شوي Xiao'erjing الفبا کې چټاګونیان کومورین کریمیایي تاتار (د ۱۹۲۸ کال نه مخکې) دري ډنګان (اوس سیریلیک ليکدود کاروي) ډوګري (په هند کې دیوناگري او تکري ليکدود هم کاروي) ډيولا فرانسوي په الجزایر او د شمالي افریقا په نورو برخو کې د فرانسې د استعمار په دوره کې. فلیپیني له 14 پېړۍ څخه تر 16 پیړۍ پورې د مسلمانانو لخوا کارول کېده، اوس د فلیپین لپاره عربي ليکدود له منځه تللی او لاتین ليکدود پکې د اسپانويانو له خوا رايج شوی دی چې د Ñ تور په کې د اضافي توري په بڼه ځای پرځای شوی دی. فولاني (په موقع) ګیلکي یوناني (په ځینو وختونو کې د یونان او اناتولیا په ځینو سیمو کې) هراري (په اصل کې، اوس د ګیز ليکدود کاروي) هوسا (په موقع) انګوش (د شلمې پېړۍ په پیل کې) جاویاني ( د پیګون الفبا وګورئ) جولا-فوني یهودو - عربي ژبې یهود - تونس عربي یهودو- اسپانوي (تر شلمې پېړۍ پورې) کانوري (په موقع) کاراکالپاک (د 1928 څخه دمخه) کشمیري قزاقان په چین کې کهوواري کردي (ایران او عراق) قرغیزي لاک (اوس د سیریلیک ليکدود کاروي) لیزګین لوری مادوریز (د پیګون الفبا سره) ملاګاسي (تر ۱۹ پیړۍ پورې) مالیزیا (۱۴مه – ۲۰مه پېړۍ) منډینکا ماروري (پاکستان) مازندراني مينانګکاباو موزارابیک (اوس ورک شوی) نوبیین (د لاتین ليکدود سره) نوګای (د 1928 څخه دمخه او لاتین [1928-1938]، اوس سیریلیک کاروي) عثماني ترکي (له منځه تللي) پښتو (افغانستان او پاکستان) فارسي (ایران) پنجابي (پاکستان) قشقايي روهینګیا (لاتين ليکدود هم کاروي) سالار سرائیکي سندي سوماليايي ( د وداد لیکنه وګورئ) سونګهای اسپانيايي (د 16 پېړۍ دمخه، عرف الجامیادو ) سواهلي (په موقع) تاجک (پخوانۍ) ټالیش تاتار تاسګ تواریګ ترکي (پخوانۍ) ترکمني (په ایران او افغانستان کې) اردو اویغور ازبکي (پخوا، اوس سیریلیک او لاتین ډېر عام کارول کیږي) وخي ولیو وولوف د ولوفال په نوم پېژندل شوی یوروبا په 17 پېړۍ کې د اجمي ليکدود سره زرما (پخوانۍ) آرامي الفبا عربي ( ګرشوني وګورئ ) آشوري نو-ارامیک بوهتان نو-ارامیک کلډین نو-ارامیک هرټیوین کوی سنجاق سورت عبري سینا سریاک توریو (د لاتین پر بنسټ نوی ليکدود هم لري) مغولي ارمني ليکدود ارمانیایي لوېدیځ ارمني کلاسیکه ارمني منځنۍ ارمني ای اېس اېل-الفبا بېلابېلې نښيزې ژبې د امریکا د اشارو ژبه (هم si5s ، لاسلیک لیکل ، او د سټوکو نوټیشن ) د بوراما ليکدود سومالیایي براهمي کورنۍ او مشتقات بنګالي – آسامي ليکدود اسامي الفبا : اسامي بشنوپریا منیپوری (بنګالي را سره) بوډو (اوس لږ عام) دیوري ګارو کامتاپوري کاربي (پخوانۍ) خاسي کوچ رابه میټي (په رسمی توګه د منیپوري په نوم پېژندل شوې) (د بنګالی را سره) ميشينګ سانسکریټ سلهتي تیوا بنګالي الفبا بنګالي (بنګله) سلهتي بشنوپریا منیپوري (د آسامي وا سره) چټاګونیان میټي (په رسمی توګه د مانیپوري په نوم پېژندل شوی) (د اسامي وا سره) هجونګ کوکبورک میتیلاکشارا/تیروتا (میتیلي الفبا) میتیلي انګا لپي انګیکا بالیني ليکدود بالیني ژبه بايبايين ليکدود ايلوکانو (پخوانۍ) پانګاسینان (پخوانۍ) ټاګالوګ (پخوانۍ) بيکول ژبه (پخوانۍ) ویسایان ژبې (پخوانۍ) بوهید ليکدود بوهید چکما چکما دیوناگري هندي سانسکریټ مراټي بھوجپوري ماګادي میتیلي نیپالي سېندي (په عربي کې هم لیکل کيږي) کونکاني (په لاتین او کناډا کې هم لیکل کيږي) کشمیري (په عربي کې هم لیکل کيږي) بوډو دوګري سنتالي چتیسګړي نیپال بھاسا (په عمده توګه په رنجنا ليکدود کې لیکل کيږي) ګوجراتي ليکدود ګجراتي هانونوو ليکدود هانونوو جاواني ليکدود (هاناکاراکا) جاوه اي کیتي ليکدود اودي بھوجپوري ماګاهي میتیلي کناډا ليکدود کناډا کونکاني (په کرناټکا کې) تولو کوداوا بډاګا (پخوانۍ) بياري باشا (په لاتین کې هم لیکل شوی) سنکیتي خمري ليکدود خمري پالي سانسکریټ کلیتان الفبا کپمپانګان لانډا ليکدود ګورموکي ليکدود پنجابي (په شاهمخي کې هم لیکل شوې، د عربي ليکدود یو ډول) خوجکي سېندي (پخوانۍ) خداوادي سېندی (پخوانۍ) مهاجاني ليکدود پنجابي (پخوانۍ) ملتاني ليکدود پنجابۍ (پخوانۍ) لاوو ليکدود لاوو پالي (له 1930 راهیسې) لیکي ليکدود ختیځ Pwo لیپچا ليکدود لیپچا د لیمبو ليکدود ليمبو لونټارا ليکدود مکاساریس بګینیز مندر ملیالم ليکدود ملیالم میټي مییک میټي (په رسمي ډول د مانیپوري په نوم پېژندل کیږي) تیرهوتا/میتیلاکشر میتیلي مودي مراټي (پخوانۍ) مغولي مغولي میانمار ليکدود برمایی کیرن ګبا کیرن پاوو پیوو کیرن سګاو کارېن مون رومي پالونګ شان پالي سانسکریټ اوډیا ليکدود اوډیا سانسکریټ کوي سورا کووي سنتالي چتیسګړی حلبي سمبلپوري پاګاسپا ليکدود چینایی (پخوانۍ) منګولیایي (پخوانۍ) سنسکرت (پخوانۍ) تبتي (د آرائشي موخو لپاره) اویغور (پخوانۍ) رنجنا نیپال بھاسا سوراشترا سوراشترا سنهالي ایلو ویدا د سنډانیز ليکدود سنډانیز سيلهت ناګري ليکدود سلهتي برمن کچری بنګالي ژبې (تاریخي) تاګبانوا ليکدود پلوان ژبې تاميل ليکدود تامیل بادګا ارولا کنیککران پانیا سوراشترا تیلګو ليکدود تولیګو سانسکریټ ګونډي د تانا ليکدود دیویهي (مالدیویا) نارینه لاتین تايي ليکدود تايي کیلانتان-پټاني مالای پالي (له 1893 راهیسې) سانسکریټ تبتي ليکدود تبتي ژونګخا لداخي سکيميز شیرپا جانګ ژونګ (له منځه تللې) کاناډايي ابوریجینل ليکدود بلیک فوټ چپاویان کری داکله ډین-زا انوکتيتوت اوجيبوي سيکاني سلاوي تليچو قفقاز البانیايي الفبا اودي (پخوانۍ) چیروکي ليکدود چیروکي قبطي الفبا قبطي ژبه (له منځه تللې، اوس هم په دودیز ډول کارول کیږي) سیریلیک ليکدود بېلاروسی (په تیرو وختونو کې لاتیني ليکدود هم) بوسنیايي (هم لاتین ليکدود ) بلغاریايي ډنګان منځنۍ سلاويک (د لاتین ليکدود تر څنګ) يهودي اسپانيايي (هم لاتین ليکدود ، نور) قزاق (تر 2025 پورې به د لاتیني ليکدود سره بدل شي) قرغیزي مقدوني منګولیایي ( منګولیایی ليکدود او لاتین ليکدود هم) مونټینیګرین (په تیرو وختونو کې لاتیني ليکدود هم) روسي سربي (هم لاتیني ليکدود ، نه رسمي) اوکرایني فارسي ( تاجکستان او ازبکستان ) بوسنیایی سیریلیک الفبا (bosančica) کرواسيايي (پخوانۍ) بوسنیایي (پخوانۍ) جیز ليکدود (ایتوپیا او اریتریا) امهاریک ګي ايز ټیګرینیا ټاګري هاري بلین میین (پخوانۍ) اورومو (پخوانۍ) جورجیايي ليکدود ګرجستاني لاز (کله ناکله لاتین) مینګریلین سوان ګلاګولیټیک الفبا زړه کليسايي سلاونيک (له منځه تللې، لا تر اوسه په دودیز ډول کارول کیږي) کرواسيايي (پخوانۍ) ګوتیک الفبا ګوتیک (له منځه تللی) یوناني ليکدود یوناني کاپټیک مصري باکتریا (له منځه تلل) ګولش (له منځه تللی) - په یوناني او لاتیني ليکدود دواړو لیکل شوی يهودي اسپانيايي (هم لاتین ليکدود ) کرمانلي ترکي (له منځه تللي) چینایي توري او مشتقات سینیټیک منډرین ( ډونګان سیریلیک الفبا کاروي) یو چې پکې کانټونیز شامل دي وو چې پکې شانګهای هم شامل دی مين چې پکې تایوان شامل دي (ډېری ډولونه لاتین الفبا هم کاروي) ژیانګ هکه ګان جن (کله ناکله د مینډرین برخه ګڼل کیږي) هويزو (کله ناکله د وو یوه برخه ګڼل کیږي) پینګ (کله ناکله د یو برخه ګڼل کیږي) په چین کې د لږکیو ژبې دونګ بای (متروکه) مياوو (متروک) ژوانګ ، د ژوانګ لوګوګرامونو سره جاپاني ( کانجي پلس کانا مشتق) کوریایي ( هنج ) (د رسمي اسنادو سره په علمي متنونو او ورځپاڼو کې کارول کیږي) ویتنامي ( هان-نوم ) (په تاریخي یا اکاډمیک متنونو کې کارول کیږي، یا د هنري یا جمالیاتی موخو لپاره، مګر په عموم ډول کارول کیږي) له منځه تللې ژبې خیتان ، په لویو او کوچنیو خطونو لیکل شوی جورچین ، په جورچین ليکدود کې لیکل شوی تنګوت ، په تنګوت ليکدود کې لیکل شوی هنګول کوریایي سيا-سيا جیجو عبراني ليکدود آرامي (او د لیکلو نور سیسټمونه) بخاري عبري هولاولا د ارمیا یهودي نو-ارامیک ژبه د زاخو یهودي نو-ارامیک ژبه یهودي - عراقي عربي جودو - مراکشي یهودي - تریپولیټانیایی عربی یهود - تونس عربي يهودي-پرتګالي يهودي- هسپانوي (په اصل کې د راشی ليکدود ، او د لیکلو نور سیسټمونه) یهودو - یمنی لشنید نوشان ایراني شوادیت یدیش زرفتیک زوړ ایټالیک ليکدود ایټالیک (له منځه تللې) کادر ليکدود سومالیایي کانا جاپاني (پلس کانجي ) ريوکيوان ( جمع کانجي ) اینو د کاتاکانا یو څه بدل شوی ډول، کوم چې د وروستي کنسونټونو استازیتوب کولو وړتیا وړوي خروشتي خروشتي (له منځه تللې) خیتان ليکدود خیتان (له منځه تللی) لاتین ليکدود اېسنيز (عربي ليکدود هم کاروي) افار (پخوا يې عربي ليکدود کاراوه) Afrikaans البانيايي اراګوني Asturian ايمارا Azeri (formerly used the Cyrillic script) بايي باوريان Banjar (also uses the Arabic script) Basque بېلاروسي ژبه (همدارنګه سيريليک ليکدود, او لاسينکا الفبا هم کاروي) Betawi آمازیغي ژبه / آمازیغي ژبه (Algeria, Morocco, Mali, Niger) Bislama Boholano (formerly used Baybayin) [[بوسنیایي ژبه(سيريليک ليکدود هم کاروي) برېتون کاټالان سيبوانو کامورو چيروکي (چيروکي ليکدود هم کاروي) کرونيش کرسي ژبه کرواسیایي ژبه Cree چکي ژبه ډنمارکي ژبه Dayak هالنډي ژبه انګلیسي اېسپرانتو استونيايي ژبه فاروسي فيجيان فنلنډي ژبه فرانسوي ژبه فوليايي (پولار) Gaelic (Scottish) Galician الماني ژبه Gikuyu Guaraní Haitian Creole هاوسا ژبه (پخوا يې عربي ليکدود کاراوه) Hawaiian Hiri Motu Hmong هنګري ژبه ایسلنډي ژبه Ido Igbo Ilocano (formerly used Baybayin) اندونیزیایي ژبه Interlingua Interslavic (together with Cyrillic script) Innu-aimun آیرلنډي ژبه ایټالیایي ژبه جاواني ژبه (جاوه يي ليکدود هم کاروي) Judeo-Spanish (also used other scripts) Kabylian Berber Khasi (also uses the Bengali script) Kazakh (formerly used the Arabic script; used alongside the Cyrillic script) Kinyarwanda Klingon language (also uses its own fictional writing system) Kirundi Kongo Konkani کردي ژبې (کورمانجي) لاتیني ژبه Latvian Laz Leonese لینګالایي ژبه لتوانیایي ژبه Luganda لوګزامبورګي ژبه Māori مالاګاسي ژبه مالیزیایي ژبه (عربي ليکدود هم کاروي) Maltese Manx ماپودونګون Marshallese موریتیان کریول ژبه Min (also uses the Chinese characters) Minangkabau (also uses the Arabic script) مولداويايي ژبه (also uses the سيريليک ليکدود) مونتينيګرين ( سيريليک ليکدود هم کاروي) Nahuatl (after the Spanish conquest) ناورویي ژبه Navaho or Navajo Nias شمالي ندلبل ژبه سویلي نیدلبل ژبه North Frisian ناروژي ژبه Occitan اورومو(پخوا يې ګي ايز ليکدود کاراوه) پالایویي ژبه پيکارډ پولينډي ژبه پرتګالي ژبه Quechua Rohingya (formerly used the Arabic script) رومانیایي ژبه (formerly used the Romanian Cyrillic alphabet) رومانسي ژبه ساموایي ژبه سارډيني ژبه Sasak Saterland Frisian Scots سربيايي ژبه ( سيريليک ليکدود هم کاروي) Seychellois creole Shona سلواکیایي ژبه سلوويني ژبه سومالیایي ژبه (formerly used the Arabic script and the Osmanya script) شمالي سوتویي ژبه سوتي ژبه اسپانیایي ژبه Sundanese (also uses the Sundanese script) سواحلي ژبه سویډني ژبه Swati تګالوګ ژبه (formerly used Baybayin) Tahitian تاتاري ژبه (formerly used the Arabic script, then Janalif, and then the Cyrillic script) تتوم ژبه Tok Pisin Toki Pona (also uses two logographic writing systems: and ) تونګایي ژبه شنګاني ژبه تسوانایي ژبه Tunisian Arabic (also uses the Arabic script) تورکي ژبه ترکمني ژبه (پخوا يې سيريليک ليکدود هم کاراوه) Turoyo (formerly used the Syriac alphabet) اوزبکي ژبه (formerly used the Arabic script and then the Cyrillic script; the latter still in widespread use) Venda Vietnamese (formerly used Han-Nom) Vastese Volapük Võro والوني ژبه Welsh West Frisian Wolof خوسایي ژبه Yoruba Zazaki Zhuang زولو ژبه میټي مییک ميتي ژبې ( د مانيپوري ژبې په نوم ياديږي) میسوامریکن ليکدودونه ايپي اولميک ليکدود اولمیک (له منځه تللی) د مایا ليکدود (نږدې له منځه تللي که څه هم په ځینو سیمو کې کارول کیږي) اچی اکاټیک اووکاتیک Chicomuceltec (له منځه تللي) چونټل چل چلتي (له منځه تللي) Ch'orti' چج Huastec Itza' اکسیل جاکالټیک کاکچیکل کاکچیکل – کیچی K'iche' لاکنډن مور موچو موپان پوقوم پوکومچي قانجوبل قاقچي ساکاپولټیک سیپاکاپینس ټیکټیک توجولاب'ال Tzeltal Tzotzil Tz'utujil یوکاټیک زاپوتيک ليکدود Aloápam Zapotec Amatlan Zapotec Asunción Mixtepec Zapotec Ayoquezco Zapotec Cajonos Zapotec Chichicápam Zapotec چاپام زاپوټیک Coatecas Altas Zapotec سانټو ډومینګو کوټلان زاپوټیک El Alto Zapotec Elotepec Zapotec Gueva Zapotec Güilá Zapotec Isthmus Zapotec Lachiguiri Zapotec Lachixío Zapotec Lapaguía Zapotec Loxicha Zapotec Mazaltepec Zapotec Miahuatlán Zapotec Mitla Zapotec سان جوآن مکسټپیک زاپوټیک Ocotlán Zapotec Ozolotepec Zapotec پیتاپا زاپوټیک Quiavicuzas Zapotec Quioquitani Zapotec Rincón Zapotec سان اګسټین مکسټپیک زاپوټیک سان بالټزار لوکسیچا زاپوټیک Guelavía Zapotec Quiatoni Zapotec San Vicente Zapotec سانتا کټارینا البارراداس زاپوټیک Yatzeche Zapotec Quiegolani Zapotec Xánica Zapotec Albarradas Zapotec Ixtlán Zapotec Yavesía Zapotec Rincón Zapotec Tabaá Zapotec Tejalapan Zapotec Texmelucan Zapotec Tilquiapan Zapotec Tlacolulita Zapotec Totomachapan Zapotec Xadani Zapotec Xanaguía Zapotec Yalálag Zapotec Ixtlán Zapotec Yatee Zapotec Yatzachi Zapotec San Bartolo Yautepec Zapotec Zaachila Zapotec زانیزا زاپوټیک Zoogocho Zapotec حوالې