ماري کیوري

ماري سالومیا سکلودوسکا کوري، (/ˈkjʊəri/ KEWR-ee فرانسوي، : [kyʁi] پولنډ [ˈmarja salɔˈmɛa skwɔˈdɔfska] کې زږېدلې ده. د 1867 د نومبر له 7 مې څخه د 1934 د جولای تر 4 مې پورې یوه پولندي الاصله فرانسوي  فزیک او کیمیا پوهه وه، چې د راډیو اکټیوټي په اړه یې مخکښې څیړنې (په لومړني ځل ) ترسره کړې دي. دا لومړنۍ ښځه وه، چې د نوبل جایزه یې وګټله. همدانګه یوازینی کس او یوازینۍ ښځه وه چې د نوبل جایزه یې دوه ځلې وګټله. ماري یوازنی کس دی، چې په دوه ساینسي څانګو کې یې د نوبل جایزه ګټلې ده. د دې مېړه، پیري کوري د هغې د لومړۍ نوبل جایزې شریک ګټونکی و. په دې ډول دوی هغه لومړنۍ واده شوې جوړه شوه، چې د نوبل د جایزې ګټونکې وه. د کوري کورنۍ  هغه کورنۍ ده چې د نوبل د پنځو جایزو میراث یې خپل کړی دی. هغه په ۱۹۰۶ کال کې لومړنۍ ښځه وه چې د پاریس په پوهنتون کې استاده شوه.[۳۷]

ماري کیوري
Marie Curie (فرانسوي)
Maria Skłodowska-Curie (پولينډي) ددې ځانګړني سمول پر ویکي‌ډېټا
اړوند
زېږونځای
ښاروندتوب
زېږون نېټه
۷ نومبر ۱۸۶۷[۹][۲][۳] ددې ځانګړني سمول پر ویکي‌ډېټا
مړينې نېټه
۴ جولای ۱۹۳۴[۱۰][۱][۲] ددې ځانګړني سمول پر ویکي‌ډېټا
مړينې لامل
مړينې ځای
مړينې لامل
ښخولو ځای
استوګنځی
زدکړنځی
ژبې
دنده
نامتو زده‌کوونکی
ټوليز مالومات
عمومي مالومات
وروڼه او خويندې
قومي ډلې
غړی د
دین
اړين مالومات
مهمې پېښې
نور اړين مالومات
برخه د
جوړښت
جایزې
ماري سکلودوسکا کیوري
شاوخوا کال 1920م
شاوخوا کال 1920م
شاوخوا کال 1920م

د شخص مالومات
زېږون نوم
پيدايښت
Warsaw, Kingdom of Poland, then part of Russian Empire[۳۵]
مړینه ۴ جولای ۱۹۳۴ (۶۶ کال کلن)
Passy, Haute-Savoie, France
د مړینې لامل Aplastic anemia
استوګنځای وارسا (۱۸۶۷–۱۸۹۱)

پاريس (۱۸۹۱–)  ويکيډاټا کې (P551) ځانګړنې بدلې کړئ

تابعیت
  • Poland (by birth)
  • France (by marriage)
دين
ميړه Pierre Curie (1859–1906) m. 1895
اولاد
عملي ژوند
تعلیم پاریس پوهنتون (۱۸۹۱–۱۸۹۳)

پاریس پوهنتون پاریس پوهنتون (–۱۸۹۴)  ويکيډاټا کې (P69) ځانګړنې بدلې کړئ

تخصص تعلیم پنځپوهنه
پنځپوهنه
شمېرپوهنه   ويکيډاټا کې (P69) ځانګړنې بدلې کړئ
تعلیمی اسناد Master of Science
Doctor of Science
Master of Science   زمرہ:صفحات مع تعلیمی سندزمرہ:صفحات مع تعلیمی سند ويکيډاټا کې (P69) ځانګړنې بدلې کړئ
کار/مسلک
مورنۍ ژبه پولينډي ژبه [۸]  ويکيډاټا کې (P103) ځانګړنې بدلې کړئ
کاروونکي ژبه
د کړنې څانګه هستوي وړانګې [۳۶]،  کيميا [۳۶]،  پنځپوهنه [۳۶]  ويکيډاټا کې (P101) ځانګړنې بدلې کړئ
دندې پاریس پوهنتون   ويکيډاټا کې (P108) ځانګړنې بدلې کړئ
لاسليک
ماري کیوري
ماري کیوري

وېبپاڼه
ربط=انٹرنیٹ مووی ڈیٹابیس مخ پر IMDB مخونو  ويکيډاټا کې (P345) ځانګړنې بدلې کړئ
  ويکيډاټا کې (P935) ځانګړنې بدلې کړئ
یادښتونه نوموړی یوازې ښځه ده چی دوی د نوبل جایزی یی په دوه مختلفو علومو کی وګټلی..

هغې په وارسا کې دې نړۍ ته سترګې و غړولې او په هغه وخت کې د پولنډ سلطنت د روسیې د امپراتورۍ یوه برخه وه. هغې د وارسا په فلاینګ پوهنتون کې په پټه توګه زده کړې و کړې او په ورسا کې یې خپله عملي ساینسي روزنه پیل کړه. په 1891 کال کې چې عمر یې 24 کلونو ته رسېده، هغې د خپلې مشرې خور برونیسلاوا په تعقیب په پاریس کې خپلو زده کړو ته ادامه وکړه او هلته هغې د خپلو زده کړو لوړې درجې ترلاسه کړې او خپل پاتې علمي کارونه یې ترسره کړل. په 1895 کال کې یې د فرانسوي فزیک پوه پیري کوري سره واده وکړ. دې د فزیک په برخه کې د 1903 کال د نوبل جایزه له خپل مېړه او د فزیک پوه هنري بیکریل سره د دوی د مخکښ (چې په لومړي ځل ترسره کېږي) کار لپاره شریکه کړه. دغه مخکښ کار د راډیو فعالیت (radioactivity ) تیوري ته وده ورکول و او دغه اصطلاح هم دوی رامنځته کړه. په 1906 کې پیری کوري په  پاریس کې د سړک په سر په یوه پېښه کې مړ شو. ماري په 1911 کې د کېمیا په برخه کې د پولونیم او رادیم د عناصرو د کشفولو په خاطرد نوبل جایزه وګټله. دې دغه عناصر د هغه تخنیکونو په کارولو سره کشف کړل، چې هغې د راډیو اکټیو ایزوټوپونو د جلا کولو لپاره اختراع کړي و.[۳۸][۳۹][۴۰]

تړلې لیکنې

سمول

سرچینې

سمول
  1. ۱٫۰ ۱٫۱ Section, verse, paragraph, or clause: Склодовская-Кюри Мария. ذکر کېدنه: Great Soviet Encyclopedia (1969–1978). Retrieved: ۲۶ فبروري ۲۰۱۷. Publisher: The Great Russian Encyclopedia. اثر ژبه: روسي. خپرېدو نېټه: ۱۹۶۹.
  2. ۲٫۰ ۲٫۱ ۲٫۲ ذکر کېدنه: Krugosvet. اثر ژبه: روسي.
  3. ۳٫۰ ۳٫۱ ۳٫۲ ذکر کېدنه: Encyclopædia Britannica Online. اثر ژبه: انګرېزي ژبه.
  4. ۴٫۰ ۴٫۱ سرچينې تړی: http://www.nndb.com/event/068/000086807/.
  5. ۵٫۰ ۵٫۱ ۵٫۲ ۵٫۳ دوتنې ټوليزه پېژندنه: 118523023. ذکر کېدنه: Catalog of the German National Library. Retrieved: ۲۷ جولای ۲۰۲۲. اثر ژبه: جرمني ژبه.
  6. سرچينې تړی: http://www.nytimes.com/1995/04/21/world/marie-curie-enshrined-in-pantheon.html.
  7. سرچينې تړی: http://www.nytimes.com/2010/12/22/books/22book.html.
  8. ۸٫۰ ۸٫۱ سرچينې تړی: http://collection.britishmuseum.org/id/person-institution/146156. Invalid <ref> tag; name "92571958dd7dfb54623bf8308bc43ccc6c91bb7d" defined multiple times with different content
  9. ۹٫۰ ۹٫۱ ذکر کېدنه: Great Soviet Encyclopedia (1969–1978). Publisher: The Great Russian Encyclopedia. اثر ژبه: روسي. خپرېدو نېټه: ۱۹۶۹.
  10. ذکر کېدنه: انټرنېټ ادارې دوتنه. Retrieved: ۹ اپرېل ۲۰۱۴. اثر ژبه: جرمني ژبه. ليکوال: جرمن ملي کتابتون.
  11. سرچينې تړی: http://www.aip.org/history/curie/scandal1.htm.
  12. ذکر کېدنه: Gallica. Gallica ID: bpt6k628146v/f2. اثر ژبه: فرانسوي ژبه.
  13. ۱۳٫۰ ۱۳٫۱ سرچينې تړی: http://www.21stcenturysciencetech.com/articles/wint02-03/MarieSklodowskaCurie.html. Invalid <ref> tag; name "b97bc4cae5cce74e9cf70f5323874194c71c6557" defined multiple times with different content
  14. ۱۴٫۰ ۱۴٫۱ ذکر کېدنه: BnF authorities. Bibliothèque nationale de France ID: 121447141. Retrieved: ۱۰ اکتوبر ۲۰۱۵. ليکوال: Bibliothèque nationale de France. اثر ژبه: فرانسوي ژبه.
  15. ذکر کېدنه: CONOR.SI. CONOR.SI ID: 45000803.
  16. ذکر کېدنه: The Fine Art Archive. AbART person ID: 78834. Retrieved: ۱ اپرېل ۲۰۲۱.
  17. سرچينې تړی: http://www.nndb.com/edu/746/000068542/.
  18. سرچينې تړی: http://www.nndb.com/lists/426/000072210/.
  19. ۱۹٫۰ ۱۹٫۱ "Curie's intellectual offspring". Science (6719): 278–278. ۱۸ اکتوبر ۲۰۲۴. doi:10.1126/SCIENCE.ADR2515.{{cite journal}}: CS1 errors: dates (link)
  20. ۲۰٫۰ ۲۰٫۱ ۲۰٫۲ ۲۰٫۳ سرچينې تړی: https://www.leopoldina.org/fileadmin/redaktion/Mitglieder/CV_Curie-Sklodowska_Marie_D.pdf. Retrieved: ۷ نومبر ۲۰۱۷.
  21. سرچينې تړی: http://www.nytimes.com/1995/04/21/world/marie-curie-enshrined-in-pantheon.html. Retrieved: ۷ نومبر ۲۰۱۷.
  22. ذکر کېدنه: Marie Curie. Page(s): 6. Publisher: New American Library. اثر ژبه: انګرېزي ژبه. خپرېدو نېټه: ۱۹۷۴. ليکوال: Robert William Reid.
  23. ۲۳٫۰۰ ۲۳٫۰۱ ۲۳٫۰۲ ۲۳٫۰۳ ۲۳٫۰۴ ۲۳٫۰۵ ۲۳٫۰۶ ۲۳٫۰۷ ۲۳٫۰۸ ۲۳٫۰۹ ۲۳٫۱۰ ۲۳٫۱۱ ۲۳٫۱۲ ۲۳٫۱۳ ۲۳٫۱۴ ۲۳٫۱۵ ۲۳٫۱۶ "Le Petit Parisien" (in فرانسوي ژبه). ۷ جولای ۱۹۳۴. p. 2.{{cite web}}: CS1 errors: dates (link) CS1 maint: unrecognized language (link)
  24. سرچينې تړی: https://thejohnscottaward.github.io/jsc/1901-1950.html.
  25. سرچينې تړی: https://chicagoacs.org/Willard_Gibbs_Award.
  26. سرچينې تړی: http://www.nobelprize.org/nobel_prizes/chemistry/laureates/1911/.
  27. ۲۷٫۰ ۲۷٫۱ سرچينې تړی: https://www.nobelprize.org/nobel_prizes/about/amounts/.
  28. سرچينې تړی: https://www.nobelprize.org/uploads/2018/06/curie_diploma.jpg.
  29. سرچينې تړی: https://www.thersa.org/about/albert-medal/past-winners.
  30. سرچينې تړی: https://www.fi.edu/laureates/marie-curie.
  31. "The Nobel Prize in Physics 1903" (in انګرېزي ژبه). Nobel Foundation. بياځلي په ۳ اگسټ ۲۰۱۵.{{cite web}}: CS1 errors: dates (link) CS1 maint: unrecognized language (link)
  32. "Award winners : Davy Medal" (in انګرېزي ژبه). بياځلي په ۳۰ ډيسمبر ۲۰۱۸.{{cite web}}: CS1 errors: dates (link) CS1 maint: unrecognized language (link)
  33. سرچينې تړی: http://www.archiwum.uj.edu.pl/kartki-z-dziejow-uniwersytetu-jagiellonskiego/-/journal_content/56_INSTANCE_25Bq/1445705/136370890.
  34. سرچينې تړی: https://www.royalsociety.org.nz/who-we-are/our-people/our-fellows/all-honorary-fellows/.
  35. Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named nobelprize
  36. NNDB people ID: https://www.nndb.com/people/718/000029631/
  37. Jones, Daniel (2011). Roach, Peter; Setter, Jane; Esling, John (eds.). Cambridge English Pronouncing Dictionary (18th ed.). Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-15253-2.
  38. "The Discovery of Radioactivity". Berkeley Lab. خوندي شوی له the original on 1 November 2015. The term radioactivity was actually coined by Marie Curie […].
  39. "Marie Curie and the radioactivity, The 1903 Nobel Prize in Physics". nobelprize.org. خوندي شوی له the original on 30 July 2018. Marie called this radiation radioactivity—"radio" means radiation.
  40. See her signature, "M. Skłodowska Curie", in the infobox.