فضل الرحمن فيضون

ستر څېړونکی، ښاغلی او منلی، ادبپوه او زیارکښ، د ګټورو لیکنو او څېړنو خاوند الحاج استاذ مولوي مفتي علامه فضل الرحمٰن فیضون مشر زوی د شیخ مولانا محمد لعل مکي صاب او هغه زوی د میراجان.

استاذ، مفتي علامه
فضل الرحمن فيضون
د شخص مالومات
زېږون نوم	فضل، يا فضل الرحمن
پيدايښت	پښین، سېمزئی
استوګنځی	چمن
هېواد غړيتوب	پاکستان
پټنوم	أبو الفيضان
لقب	الفيضون، يا فيضون صاحب
مذهب	احناف
ډله	اسلام - اهل السنت والجماعت
پلار	مولوي محمد لعل مكي
عملي ژوند
زده کړې	شهید علامه عبد الغني ټاون
تعلیمی اسناد	نړیوال سند
کار/مسلک
د کړنې څانګه	څېړنه او لیکنه
د پېژندنې لامل	د پښتو او عربي ژبي د ابېڅي (الفبا) پر هر حرف توري لیکنې

په ۱۴۰۹ س - ۱۳۶۷ س ل - 1989 ل کي د پاکستان کوټي ښار ته څېرمه پښین نومي سیمه کي په یو دینداره کورنۍ کي زېږېدلی دئ.

دی په اوسني مهال کي د اهل السنت والجماعت له نوموړو څیړونکو او لیکوالانو څخه دئ او په څېړنیزه توګه دی په افغانستان کي د خپل کتاب (د ځوانی ساتنه) په مټ اوڅار شو، کوم چي په پښتو ژبه کي دئ او ډېر ښه ساده روان نثر لري.

زده کړه او زیار

کله چي طالبان پر خپل هیواد افغانستان نه وه واکمن شوي؛ تر دوو کالو شاوخوا وروسته له پاکستانه سعودي عربستان ته د مور او پلار په ملګرتیا په سفر ولاړ، هلته یې لس کاله شاوخوا تېر کړله، په پېنځه کلنۍ کي يې اووه حجونه (نفلي) د مور او پلار په مرسته ادا کړله، د طالبانو د پېنځو کالو تر واکمنتيا وروسته په خپل هیواد کي کابل ته راستون شو، یو کال شاوخوا وروسته بېرته پاکستان ته ولاړ، هلته یې په بېلابېلو ښوونځیو او پوهنتونونو کي خپلي رسمي زده کړي تر سره کړې، د وړې، غټي او فتوی تر دورو ویلو وروسته په خپلو لیکنو بوخت شو او تر اوسه په اجتماعي او علمي خدمتونو (چوپړونو) بوخت دئ چي د خدمتونو په لړ کي یې د لیکنو ټول شمېر یو سل او څلوريشت ۱۲۴ ته رسیږي.

او ډېره جالبه لا دا چي فیضون صاب بَارَكَ اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَهُ د عربي او پښتو ژبي پر هر حرف (توري) یوه، یا دوې او یا تر دوو زیاتي لیکني هم کړي چي زیاتره وګړي یې د دې ځانګړتیا له امله (علامه فیضون) نوموي؛ ځکه چي د تاريخ په رڼا کي نه په عربي نړۍ کي او نه په پښتني نړۍ کي داسي څوک په ګوته شوی چي د خپلي عربي، یا خپلي پښتو ژبي پر هر توري یې لیکنه کړې وي؛ نو په دې وجه فیضون صاب بَارَكَ اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَهُ (علامه) هم دئ؛ ځکه چي د لیکوالانو په لړۍ کي ساری نه لري او د لیکنو ټول نوملیک (جدول) به یې په خپل ځای کي راشي؛ وَاللهُ الْمُوَفِّقُ.

او پوه شئ! په دې چي د علامه فیضون بَارَكَ اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَهُ ځیني لیکني چاپ شوي دي؛ ځیني یې ناچاپه دي او ځیني یې نابشپړه او په وار (نوبت) کي تر لیکلو لاندي دي، مطلب دا چي له هري لیکني سره به د (چاپ) او (ناچاپ)، یا (په وار کي) یادونه وشي او کوم چي په عربي، یا بله ژبه وي؛ د هغه یادونه به هم په خپل ځای کي وشي؛ إِنْ شَاءَ اللهُ تَعَالَى.

علمي مېوې

فیضون صاب بَارَكَ اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَهُ ډېر علمي خدمتونه لري، لکه څرنګه چي د فیضون علمي خدمتونه د هغه له شاګردانو څخه هم څرګندیږي، کوم چي په کمپيوټرپوهنه او محمدي شریعت کي یې د ده شاګردي کړې ده، واړه او لویان شاګردان یې روزلې دي، چي شمېر یې تقریبا ۷۰۰ اووه سوه ته رسیږي او همدا ډول د ده دیني خدمتونه د ده له خپلو لیکنو څخه هم ځلیږي؛ ځکه فیضون صاب تقریبا ۱۲۴ یو سل او څلورویشت غټې او وړې لیکنې لري چي نومونه به یې اوس ټوله په راتلونکي سرلیک کي راشي؛ بِإِذْنِ اللهِ تَعَالَى.

د لیکنو مکمل جدول (نوملیک)

(آ)

1.   آزار مه اخله! "پښتو" (په وار کي)

2.  آثار المنون في رحلة الفيضون (یونلیک) "عربي" (په وار کي)

(أ)

3.  افغان پښتلیک. "پښتو" (په وار کي)

4.  افغاني دائمي نقشه اوقات نماز (د افغانستان د ټولو ولایتونو د لمنځونو مهال لیک) "پښتو" (په وار کي)

5.  الله ﷻ وپېژنئ! "پښتو" (په وار کي)

6.  أطلس التّوحيد. "عربي" (په وار کي)

7.  الأنوار القُدسيّة في فضائل العمليّة الاستشهادِيّة. "عربي - پښتو" (ناچاپ)

8.  المنتخب للفيضون (څلور کتابچې) "پښتو" (ناچاپ)

(ب)

9.  بریالی اوسه! "پښتو" (په وار کي)

10.  بُشرى المبشّرين بما للتائبين والمستغفِرِين. "عربي" (په وار کي)

(پ)

11.  پرده ناکې مسئلې. (پوښتنه او ځواب) "پښتو" (په وار کي)

(ت)

12.  تجويدي قاموس. "عربي - پښتو" (په وار کي)

13.  تحقیق د (مكاشفة القلوب) د امام غزالي صاب رحمة الله عليه. "پښتو" (ناچاپ)

14.  تخریج او تصحېح د (إمداد الفتاوى) د مولانا اشرف علي تهانوي رحمة الله عليه (۳ - ۴ ټوکونه). "پښتو" (چاپ ــ درېيم ځل)

15.  تصحېح د ۲ ټوک تفسیر (معارف القُرآن) د مفتي محمد شفیع دیوبندي رحمة الله عليه او تصحېح د ۷ ټوک (مظاهر حق) د علامه نواب خان رحمة الله عليه "پښتو" (ناچاپ)

16.  تحفة الأعلام بما لم يسطره الأقلام ولم يعرفه الأنام (ډېر نادر کتاب) "عربي" (په وار کي)

17.  تذكرة الفيضون. "پښتو" (په وار کي)

18.  تعظيم الشُّيُوخ وتوقير الأكابر (مقالة مستقلّة). "پښتو" (ناچاپ)

19.  تفسير الفيضون (ټکي په ټکي او روانه ژباړه؛ د آیتونو لاملونه؛ ورمندونه؛ تجربې؛ کیسې؛ څېړني؛ ځانګړتیاوي او فضیلتونه او داسي نور - ۳۰ ټوکه) "پښتو" (په وار کي)

20.  التّقنُّع بأُمُور التبرُّع. "عربي - پښتو" (په وار کي)

21.  تكملة كِتاب الجواهر واللُآلئ شرح مُهمّات صحيح البُخاري (د فیضون بَارَكَ اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَهُ د پلار شیخ محمد لعل مکي صاب! د بخاري شریفي د مختصري شرحي پايڅوړ) "عربي" (چاپ)

(ټ)

22.  ټلوالي. "پښتو" (په وار کي)

(ث)

23.  ثناخوان بندګان. "پښتو" (په وار کي)

24.  ثبات الألباب بتأدية حقّ الأعصاب. "عربي" (ناچاپ)

(ج)

25.  جدولي قاموس. "پښتو" (په وار کي)

26.  جنګوري کورنۍ. "پښتو" (په وار کي)

27.  جهادي قاموس. "عربي - پښتو" (په وار کي)

28.  الجامع اللّذيذ في أحكام التّعويذ. "پښتو" (ناچاپ)

29.  جامع الآداب. "پښتو" (په وار کي)

30.  جواهر البُحُوث. "عربي" (په وار کي)

(چ)

31.  چوپتیا (چوپتيايي ارزښتونه؛ لاملونه؛ لارښووني او داسي نور) "پښتو" (په وار کي)

(څ)

32.  څنګه خدای ته رسېدای شو؟! "پښتو" (په وار کي)

33.  څېړنپوهنه (پښتو بنسټونه؛ کره کتنه؛ څېړنیزه میتودونه؛ زده کړه؛ لیک دود؛ لارښووني او داسي نور) "پښتو" (په وار کي)

(ځ)

34.  ځان ساتنه. "پښتو" (په وار کي)

(ح)

35.  حقوقي قاموس. "پښتو" (په وار کي)

36.  حصن الحصون. "عربي" (په وار کي)

(خ)

37.  خطاطي قاموس. "عربي - پښتو" (په وار کي)

38.  خُطب الفيضون. "عربي" (په وار کي)

(د)

39.  د پښتو متلونو شرحه. "پښتو" (په وار کي)

40.  د پېغلتوب ساتنه. "پښتو" (په وار کي)

41.  د ځوانۍ ساتنه (د فیضون صاب ډېر اوڅار کتاب) "پښتو - اردو - انګلش" (چاپ - څلورویشتم ځل)

42. د دنیا مینه. "عربي - پښتو - اردو" (چاپ ــ دويم ځل)

43.  د نیت سمون. (مقالة مستقلّة). "پښتو" (ناچاپ)

44.  دُر او مرجان په سیرت کي د نبي آخر زمان. (پوښتنه او ځواب) "پښتو" (چاپ)

45.  دُرر الجهاد. (پوښتنه او ځواب) "عربي - پښتو" (چاپ)

46.  دُرر الفواتح وفواتح الدُّرَر (زریني کرښي؛ فايدې او داسي نور) "عربي" (په وار کي)

47.  دُرُوس المفتي (د مفتي او د افتاء دوره کوونکي لپاره څلوېښت عِلمي او عَملي درسونه) "عربي - پښتو" (چاپ)

48.  ديوان الفيضون. "پښتو" (په وار کي)

(ډ)

49.  ډاډمن ګلبڼ. "پښتو" (په وار کي)

(ذ)

50.  ذمه واري کړني. "پښتو" (په وار کي)

51.  ذمّ الطّلاق. "عربي - پښتو" (په وار کي)

52.  الذّيل على الأعلام للزركلي. "عربي" (ناچاپ)

(ر)

53.  روغتیايي پوهنغونډ. "پښتو" (په وار کي)

54.  رفع النقاب عن حقيقة البُعد مِن ربّ الأرباب. "عربي" (ناچاپ)

(ړ)

55.  ړومبني ژوي. "پښتو" (په وار کي)

(ز)

56.  زړوري کیسې. "پښتو" (په وار کي)

57.  زهرة العبير في ذِكر ما يتعلّق بالنّوم والرُّؤيا والتّعبير. "عربي" (په وار کي)

(ژ)

58.  ژباړه د مجربات ديربي او سنوسي. "پښتو" (دا دواړه فیضون صاب بَارَكَ اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَهُ یو ځای ژباړلي دي! چي پښتو مجربات سنوسي درېيم ځل چاپ شوی او مجربات دیربي څلورم ځل چاپ شوی دئ!)

59.  ژوندۍ يادوني (د تريخ حقیقت خبري). "پښتو" (په وار کي)

(ږ)

60.  ږنګ بنګ (شعري ټولګه). "پښتو" (ناچاپه)

(س)

61.  ستوري د سيرت په آسمان کي. (پوښتنه او ځواب) "پښتو" (چاپ ــ دويم ځل او په دې کي ۹۵۰ د سيرت پوښتني ځواب شوي دي، لکه د فیضون صاب بَارَكَ اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَهُ په "دُر او مرجان" کي چي ۱۰۰۰ زر پوښتني ځواب شوي دي!)

62.  سِراج الواعظين (د پوره کال د ټولو جمعو او مراسمو د خطبو او تقریرونو په هکله بشپړ لارښود کتاب) "پښتو" (په وار کي)

63.  سيف الموحّدين وطيف المتوحّدين (د اهل توحيد، یعني : اهل السنت والجماعت لپاره ستر لارښود کتاب) "عربي" (په وار کي)

(ش)

64.  شیطان او شیطانت. "پښتو" (په وار کي)

65.  شِهاب القُلُوب في ذمّ الذُّنُوب. (۴ ټوکه) "عربي - پښتو" (ناچاپ)

(ښ)

66.  ښوونکی ښوونځی (د روزونکو، ښوونکو او معلمانو لپاره ستر لارښود کتاب) "پښتو" (ناچاپ)

(ص)

67.  صوفيانه اندونه. "پښتو" (په وار کي)

68.  صولة القضاء على السّعادة والشّقاء. "عربي" (په وار کي)

(ض)

69.  ضروري قاموس (په نړۍ کي د ضرورياتو د پېژندني لپاره لومړی قاموسي کتاب) "پښتو" (په وار کي)

70.  ضيعة العُلماء في أحكام الآلات العصريّة وآدابها وما يتعلّق بها عند مُجتهدي الفُقهاء. "عربي" (په وار کي)

(ط)

71.  طالبي طرحي (دروس الطالب) "پښتو" (په وار کي)

72.  طِيب الحسنات في فضائل الذِّكر والدّعوات. "عربي" (په وار کي)

(ظ)

73.  ظریفي ظریفې. "پښتو" (په وار کي)

74.  ظهير الداني في تخريج وتصحيح زاد الداعي. "عربي" (په وار کي)

(ع)

75.  عمومي ښووني. "پښتو" (په وار کي)

76.  عظیم لوگوں کی عظیم اقوال. "اردو" (په وار کي)

77.  عوالم الإنسان (منازله ومراحله). "عربي" (په وار کي)

(غ)

78.  غمګین بېلتون (ناول) "پښتو - انګلش" (په وار کي)

79.  غُنية المسلم (درسي پنج بنا) "پښتو" (چاپ ـ دويم ځل له نوو زیاتونو او سمونو سره)

80.  غنيمة المسلمين (د ځانګړو مقالو ټولګه) "عربي" (په وار کي)

(ف)

81.  فتح الأماني پښتو شرح زنجاني. "پښتو" (چاپ)

82.  فتح الفيضان پښتو شرح بديع المیزان. "پښتو" (چاپ)

83.  فتح النحو پښتو شرح هداية النحو. "پښتو" (چاپ)

84.  فتوح الدابرة پښتو شرح محیط الدائرة. "پښتو" (ناچاپ)

85.  فقهي قاموس. "عربي - پښتو" (په وار کي)

86.  فتاوى الفيضون. "پښتو" (په وار کي)

87.  فتح الفيضون في معرفة العلوم والفنون. "عربي - پښتو" (په وار کي)

88.  فردوس الجِهاد والمجاهدين. "عربي" (ناچاپ)

89.  فِردوس القُلُوب في وصف الله علّام الغُيُوب. "عربي - پښتو" (ناچاپ)

(ق)

90.  قیامتي قاموس (قاموس أشراط الساعة). "عربي - پښتو" (په وار کي)

91.  قاموس التّصوف. "عربي - پښتو" (په وار کي)

(ك)

92.  کاینات بې پایانه دي (د کایناتو او فلکیاتو په هکله انځوریز او څېړنیز کتاب) "پښتو" (په وار کي)

93.  کره قاموس (پښتو – پښتو جامع قاموس - ۱۰ ټوکه) "پښتو" (په وار کي)

94.  کورنی طبیب. "پښتو" (په وار کي)

95.  الكِبر والمتكبّرين (مقالة مستقلّة). "عربي" (ناچاپ)

96.  كشف الظّلام عن حُقُوق الأهل والأولاد وذوِي الأرحام (د خپلوانو او کورنيو غړيو په هکله بشپړ لارښود کتاب) "پښتو" (ناچاپ)

(ګ)

97.  ګلوریني خبري. "پښتو" (په وار کي)

(ل)

98.  لرغوني پيښي. "پښتو" (په وار کي)

99.  لُآلئ الفِقه (زما د فتوا دورې حل شوي مسئلې) "عربي - پښتو" (ناچاپ)

(م)

100.  متلي قاموس (د پښتو متلونو لومړی جامع قاموس) "پښتو" (په وار کي)

101.  مجربات فیضون (د ژوند ټولي تجربې). "پښتو" (ناچاپ)

102.  مجموع الآخرة (د آخرت په هکله بشپړ لارښود کتاب) "پښتو" (په وار کي)

103.  مجموعة رسائل الفيضون المنتخبّـة مِن جواهر الفنون. (۵ ټوکه) "پښتو" (۱۴ رسالې پکي ناچاپه دي چي همدا اوس له فیضون بَارَكَ اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَهُ سره ناچاپه ورسره دي او پاته ۱۰ په وار کي تر لیکلو لاندي دي چي کله هغه بشپړي شي؛ نو ۲۴ سره رسالې به په ۵ ټوکونو کي راشي!)

104.  مرتبة الأُم في الإسلام (مقالة مستقلّة). "پښتو" (ناچاپ)

105.  معجم الألقاب العربيّة والعجميّة. "عربي - پاړسي - اردو - پښتو" (په وار کي)

106.  معجم النّوادر. "عربي" (په وار کي)

107.  معجم ما أُلِف عن الله جلّ جلاله. (۲ ټوکه) "عربي" (په وار کي)

108.  مقالات الفيضون (څلوېښت مقالې - ۲ برخي) "عربي" (په وار کي)

109.  مُنكرات الأقوال في كلام العرب والعجم. "عربي - پښتو" (په وار کي)

110.  الموسوعة الفدائيّة. (۲ ټوکه) "عربي" (ناچاپ)

111.  موسوعة الأوامر (القوليّة والفعليّة والاعتقاديّـة) "عربي - پښتو" (په وار کي)

112.  موسوعة فضائل الصّلاة علىٰ محمّد ﷺ وصِيغها وما لها وما عليها. (۳ ټوکه) "عربي" (په وار کي)

(ن)

113.  نړیوالي څېړني Global Investigation (له زرو ۱۰۰۰ اخځلیکونو څخه د علمي او عملي څېړنو په هکله يو غورچاڼیز کتاب) "عربي - پښتو - انګلش" (ناچاپ)

114.  نِكاح الفم (حقيقة مُكفّرة). "عربي - پښتو" (په وار کي)

(ڼ)

115.  ڼاند ژوند. "پښتو" (په وار کي)

(و)

116.  ورډ پوهنه. "پښتو" (په وار کي)

117.  وړانګي (کیسۍ؛ متلونه؛ شعرونه) "پښتو" (په وار کي)

118.  وسليي قاموس "پښتو" (په وار کي)

119.  ویاړ نامه (د ډاکټر عبد الرؤوف رفیقي په هکله پېژندلیک او ستاینلیک) "پښتو" (ناچاپ)

120.  وحدة الأُمّة في اتّفاق المذاهب والأئمّة. "عربي" (په وار کي)

(هـ)

121.  هڅاند لښکر. "پښتو" (په وار کي)

122.  هداية الحاسدين. "عربي" (په وار کي)

(ي)

123.  یادښتوړي ويناوي. "عربي - پښتو" (په وار کي)

124.  يواقيت المعلومات. "عربي" (په وار کي)

پای

دا د فیضون صاب بَارَكَ اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَهُ د خپل ژوند د ټولو لیکنو نوملیک دئ چي د ژوند د پای تر شېبو به یې په لیکلو بوخت وي تر څو آخري لیکنه چي ۱۲۴ کتاب دی لیکي.

او پوه شه! په دې د کومي لیکني نوم چي په پښتو لیکلی وي؛ بس هغه په پښتو ژبه دئ او د کومي لیکني نوم چي په عربي لیکلی وي؛ هغه په عربي ژبه دئ او که له کومي لیکني سره د یوې بلي ژبي یادونه هم شوې وي، لکه : "عربي"، یا "اردو"، یا "انګلش"؛ نو هغه په دې ژبه هم ژباړل شوی دئ او یا به ژباړل کیږي!

او بل دا چي له کومي لیکني سره چي د (چاپ) یادونه شوې وي؛ هغه چاپ شوی دئ او له کومي لیکني سره چي د (ناچاپ) یادونه شوې وي؛ هغه نه دئ چاپ شوی، بلکي چاپ ته اماده (تیار) دئ او له کومي لیکني سره چي د (په وار کي) یادونه شوې وي؛ نو هغه به په خپل وار سره تر لیکلو لاندي کیږي، مطلب دا چي د فیضون صاب بَارَكَ اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَهُ داسي لیکني وار په وار تر لیکلو لاندي کیږي!

نو د فیضون صاب بَارَكَ اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَهُ تر دې دمه په اوسني د لیکنو نوملیک کي ۱۴ لیکني چاپ، ۲۲ ناچاپ او ۸۶ په وار کي دي او په دې لیکنو کي ځیني داسي دي چي په ټوکونو ټوکونو دي او ځينې يې د رسالې په بڼه دي.

او لله الحمد ټولي یې هغي لیکني دي چي هره لیکنه په خپل ځای کي ارزښت لري او یوه نه یوې ته د انسان نارینه وي، که ښځينه اړتیا پېښیږي؛ نو په ډېر درنښت فیضون بنده بَارَكَ اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَهُ له هر ګران لوستونکي څخه نارینه وي، که ښځينه دا غوښتنه لري چي یاد فیضون ته دي په اخلاص دعا وکړي چي هغي لیکني، کومي چي چاپ دي؛ هغه په وار وار تر چاپ راووځي، یا چي کومي ناچاپه دي؛ هغه تر چاپ لاندي شي او کومي چي په وار کي دي؛ هغه ولیکي او پوره یې کړي! بس همدا د لوستونکي لپاره یوه آخرتي ښېګڼه وي، چي د فیضون صاب د زړه ارزو (غوښتنه) په پوره کیږي.

الله ربّ العزت دي ده ته په عمر کي برکت ورواچوي او په آخري ژوند کي دي سپېڅلی شهادت ورپه ربرخه کړي آمین.

دا هم وګورئ!

علامه عبد الشکور رشاد.

علامه عبد الحی حبیبي.

ډاکټر پروفیسر عبد الرؤوف رفیقي.