د ډبرو منځنۍ دوره

انساني دورو درې ګونی وېش
تاريخي دور
لاتن دور		نوی تاريخي دور
هالشتات کلتور
وسپنې دور
وروستنۍ
منځنۍ
مخکنۍ
د برونزو دوره
د ډبرو نوې دوره	د مسو دوره
	د ډبرو نوې دوره او کولالي	له تاريخ پخوا دوران
	له کولالۍ دمخه د ډبرو نوې دوره ب
	له کولالۍ دمخه د ډبرو نوې دوره ا
د ډبرو منځنۍ دوره	د ډبرو منځنۍ دوره
د ډبرو لرغونې دوره	وروستنۍ
	منځنۍ
	مخکنۍ
د ډبرې دوره

د منځنۍ ډبرې دوره (یا MSA ) د تیږو دورې د پیل او د تیږو د وروستیو کلونو ترمنځ د افریقا د تاریخ دوره وه. په عموم ډول فکر کیږي چې شاوخوا 280,000 کاله دمخه پیل شوی او شاوخوا 50-25,000 کاله دمخه پای ته رسیدلی. ^[۱] د ځانګړو د ډبرو منځنۍ دورې وسیلو پیل د 550-500,000 کلونو دمخه د دوی اصل لري او لکه څنګه چې ځینې څیړونکي دا د د ډبرو منځنۍ دورې پیل بولي. ^[۲] د ډبرو منځنۍ دورې اکثرا په غلطۍ سره د اروپا د مینځني پیلولویتیک مترادف پیژندل کیږي ، په ځانګړي توګه د دوی نږدې معاصر وخت مودې له امله؛ په هرصورت، د اروپا منځنی پیلیولیتیک د افریقا د د ډبرو منځنۍ دورې په پرتله د بشپړ ډول مختلف هومینین نفوس استازیتوب کوي، هومو نيانډرټال ، چې د نیندرتال نفوس نه درلود. برسیره پردې، په افریقا کې د لرغون پېژندنې اوسني څیړنې ډیر شواهد ترلاسه کړي چې وړاندیز کوي چې عصري انساني چلند او ادراک په افریقا کې د د ډبرو منځنۍ دورې په جریان کې د منځني پیلولیتیک په وخت کې د اروپا په پرتله ډیر دمخه وده پیل کړې وه. ^[۳] د ډبرو منځنۍ دورې د اناتوميکي پلوه عصري انسانانو ( انسان ) او همدارنګه لرغوني هومو سیپینز سره تړاو لري، کله ناکله د هومو هیلمي په نوم یادیږي. لومړني فزیکي شواهد په ایتوپیا کې د ګډیموټا جوړښت ، په کینیا کې د کاپتورین جوړښت او په سویلي افریقا کې کاتو پین څخه راځي. ^[۲]

سیمه ایز پرمختګ

په ټوله افریقا کې د د ډبرو منځنۍ دورې لرغون پېژندنې ځایونه شتون لري، په دودیز ډول په پنځو سیمو ویشل شوي: شمالي افریقا، چې د مراکش، الجیریا، تونس او لیبیا د عصري هیوادونو برخې لري؛ ختیځ افریقا، د ایتوپیا له لوړو سیمو څخه د کینیا سویلي برخې ته نږدې پراخ شوی؛ مرکزي افریقا، د تنزانیا او کینیا له پولو څخه د انګولا په شمول؛ سویلي افریقا، چې د جنوبي افریقا ډیری غارونه پکې شامل دي؛ او لویدیځ افریقا. ^[۴] ^[۵]

په شمالي او لویدیز افریقا کې، د عصري سارا دښتې لوند وچه دوره د میوه لرونکو لرغونو اثارو د تعقیب لامل شوې چې په بشپړه توګه بنده خاوره او برعکس. په دې دوو سیمو کې ساتل توپیر لري، مګر بیا هم هغه ځایونه چې کشف شوي د اقلیم له پلوه بې ثباته چاپیریال ته د لومړنیو انسانانو د تطبیق طبیعت مستند کوي. ^[۶]

د ختیځې افریقا ځینې خورا معتبر نیټې استازیتوب کوي، د آتش فشاني ایش زیرمو کې د رادیو کاربن تاریخ کارولو له امله، او همدارنګه د د ډبرو منځنۍ دورې ځینې لومړني سایټونه. په هرصورت، د فاونل ساتنه د پام وړ نه ده، او د ساحې په کیندلو او لیتیک طبقه بندي کې معیاري کول، تر دې وروستیو پورې، نشتوالی و. د شمالي افریقا په څیر، د لیتیک ټیکنالوژیو ترمنځ بدلونونه تقریبا د څرګندیدو په توګه نه وو، احتمال د ډیر مناسب اقلیم شرایطو له امله چې د سایټونو د دوامداره اشغال لپاره به اجازه ورکړي. ^[۴] ^[۵] ^[۷] مرکزي افریقا ختیځ افریقا ته ورته نمونه منعکس کوي ، مګر لاهم د سیمې لرغون پېژندنې څیړنې ته اړتیا ده.

په سویلي افریقا کې ډیری غارونه شتون لري، چې ډیری یې د ډبرې وسیلې ټیکنالوژۍ کې خورا دقیق پیل او ودریږي. په سویلي افریقا کې څیړنه دوامداره او خورا معیاري ده، په سیمه کې د سایټونو ترمنځ د باور وړ پرتله کولو اجازه ورکوي. د عصري انساني چلند د اصل لپاره د لرغون پېژندنې ډیری شواهد د دې سیمې سایټونو ته موندل شوي، پشمول د بلومبوس غار ، هاویسن پورټ ، سټیل بی ، او پنیکل پوائنټ . ^[۴] ^[۵]

د اشيولين څخه لېږد

د "منځنۍ ډبرې دورې" اصطلاح (MSA) په 1929 کې د ګوډون او وان ریټ لو لخوا د افریقا لرغونپوهنې کانګرس ته وړاندیز شوې وه. د دې اصطلاحاتو کارول په رسمي ډول په 1965 کې پریښودل شوي، ^[۸] که څه هم دا اصطلاح د فرعي سهارا افریقا په شرایطو کې کارول کیږي، د یوې انتقالي وروستیو اشولين دورې سره پیل کیږي چې د Fauresmith صنعت په نوم پیژندل کیږي. د هیریس (2011) په وینا د فورزمیت صنعت خراب تاریخ لري ، د 511 – 435 کيا شاوخوا پیل کیږي. دا ځل، د اشيولين د اصلي پای په پرتله د 130 کيا شاوخوا د د ډبرو منځنۍ دورې د پیل په توګه اخیستل کیږي. د ډبرو منځنۍ دورې داسې تعریف شوی چې د اناتومي پلوه عصري انسانانو لخوا د لرغونو انسانانو تدریجي ځای په ځای کولو سره تړاو لري. ^[۹]

په یو بل کنوانسیون کې، د ډبرو منځنۍ دورې هغه سایټونو ته اشاره کوي چې د فلیک تولید لپاره د Levallois میتودونو په کارولو سره مشخص شوي، د لوی کلیور یا هینډیکسونو سره د اچیولین سایټونو جلا کول. د McBrearty and Tryon (2006) څخه وروسته، د "لومړني د ډبرو منځنۍ دورې" (EMSA) اصطلاح د 126 کيا interglacial څخه مخکې سایټونو ته اشاره کوي، او "وروسته MSA" (LMSA) د 126 kya څخه کوچني سایټ ته اشاره کوي. په دې کنوانسیون کې، د 500 څخه تر 300 kya پورې د Fauresmith سایټونه د ESA دننه دي، او MSA د 280 kya وروسته پیل کیږي او په لویه کچه د H. sapiens سره تړاو لري، په ختیځ افریقا کې د MSA ترټولو معتبره نیټه په ایتوپیا کې Gademotta ده، په 276 kya کې . ^[۱۰] د ایتوپیا منځنۍ آواش دره او د کینیا مرکزي رفت دره د چلند نوښت لوی مرکز جوړ کړ. ^[۱۱] دا احتمال شته چې د دې سیمو لوی ځمکې لرونکي تی لرونکی بایو ماس د پام وړ انساني نفوس سره د ژوند کولو او تولید نمونو سره د توکمي پلوه پیژندل شوي څارویو سره ورته وي.

سایټونه

په سویلي افریقا کې ډیری سایټونه د چلند عصري څلور ځانګړتیاوې منعکس کوي. د بلومبوس غار ، سویلي افریقا شخصي زیورونه لري او هغه څه چې اټکل کیږي د هنري عکسونو تولید لپاره کارول شوي وسیلې دي ، او همدارنګه د هډوکو وسیلې. ^[۱۲] بیا هم Bay او Howieson's Poort د متغیر وسیلې ټیکنالوژي لري. ^[۱۳] دا بیلابیل ډولونه څیړونکو ته اجازه ورکوي چې هغه چلندونه پراخ کړي چې احتمال یې د داسې ټیکنالوژیو سره تړاو لري، لکه د ځړولو په چلند کې بدلون، چې په دې سایټونو کې ژولرغونپوهنه ډیټا لخوا نور مالتړ کیږي.

داهم وګوره

یادښتونه

↑ McBrearty, Sally; Brooks, Alison A. "The revolution that wasn't: A new interpretation of the origin of modern human behaviour". Journal of Human Evolution. 39 (5): 453–563. doi:10.1006/jhev.2000.0435. PMID 11102266.
↑ ^۲٫۰ ^۲٫۱ Herries, A.I.R. "A chronological perspective on the Acheulian and its transition to the Middle Stone Age in southern Africa: the question of the Fauresmith". International Journal of Evolutionary Biology. 2011: 1–25. doi:10.4061/2011/961401. PMID 21785711.{{cite journal}}: CS1 maint: unflagged free DOI (link)
↑ D'Errico, Francesco; Banks, William E. "Identifying Mechanisms behind Middle Paleolithic and Middle Stone Age Cultural Trajectories". Current Anthropology. 54 (8): 371–387. doi:10.1086/673388.
↑ ^۴٫۰ ^۴٫۱ ^۴٫۲ Lombard, Marlize (2012). "Thinking through the Middle Stone Age of sub-Saharan Africa". Quaternary International. 270: 140–155. Bibcode:2012QuInt.270..140L. doi:10.1016/j.quaint.2012.02.033. Invalid <ref> tag; name "Lombard 2012" defined multiple times with different content
↑ ^۵٫۰ ^۵٫۱ ^۵٫۲ Marean, Curtis W. and Zelalem Assefa. 2004. "The Middle and Upper Pleistocene African Record for the Biological and Behavioral Origins of Modern Humans" In African Archaeology: A Critical Introduction, edited by Ann B. Stahl, pp.93-129. Wiley-Blackwell, New Jersey
↑ Ziegler, Martin (2013-05-21). "Development of Middle Stone Age innovation linked to rapid climate change". Nature Communications. 4: 1905. doi:10.1038/ncomms2897.
↑ Ambrose, Stanley H (2001). "Paleolithic Technology and Human Evolution". Science. 291: 1748–1753. Bibcode:2001Sci...291.1748A. doi:10.1126/science.1059487.
↑ W. Bishop, “Discussion in Terminology,” in Background to Evolution in Africa, eds. W. Bishop and J. D. Clark (Chicago: University of Chicago Press, 1967), 861–875.
↑ Herries, Andy I. R. (2011). "A Chronological Perspective on the Acheulian and Its Transition to the Middle Stone Age in Southern Africa: The Question of the Fauresmith". {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (help)
↑ Tryon, Christopher A.; Faith, Tyler (2013). "Variability in the Middle Stone Age of Eastern Africa" (PDF). Current Anthropology. 54 (8): 234–254. doi:10.1086/673752.
↑ Brooks, A. S. 2006. "Recent perspectives on the Middle Stone Age of Africa" Paper presented at the African Genesis Symposium on Hominid Evolution in Africa: Johannesburg.
↑ Henshilwood, Christopher S. (2001). "An early bone tool industry from the Middle Stone Age at Blombos Cave, South Africa: implications for the origins of modern human behaviour, symbolism and language". Journal of Human Evolution. 41: 631–678. doi:10.1006/jhev.2001.0515.
↑ Henshilwood, Christopher S. (2011). "The Still Bay and Howiesons Poort, 77–59 ka: Symbolic Material Culture and the Evolution of the Mind during the African Middle Stone Age". Current Anthropology. 52: 361–400. doi:10.1086/660022.

کينډۍ:Prehistoric technology

[McBrearty-1] McBrearty, Sally; Brooks, Alison A. "The revolution that wasn't: A new interpretation of the origin of modern human behaviour". Journal of Human Evolution. 39 (5): 453–563. doi:10.1006/jhev.2000.0435. PMID 11102266.

[Herries_2011-2] ۲٫۰ ^۲٫۱ Herries, A.I.R. "A chronological perspective on the Acheulian and its transition to the Middle Stone Age in southern Africa: the question of the Fauresmith". International Journal of Evolutionary Biology. 2011: 1–25. doi:10.4061/2011/961401. PMID 21785711.{{cite journal}}: CS1 maint: unflagged free DOI (link)

[d'Errico2013-3] D'Errico, Francesco; Banks, William E. "Identifying Mechanisms behind Middle Paleolithic and Middle Stone Age Cultural Trajectories". Current Anthropology. 54 (8): 371–387. doi:10.1086/673388.

[Lombard_2012-4] ۴٫۰ ^۴٫۱ ^۴٫۲ Lombard, Marlize (2012). "Thinking through the Middle Stone Age of sub-Saharan Africa". Quaternary International. 270: 140–155. Bibcode:2012QuInt.270..140L. doi:10.1016/j.quaint.2012.02.033. Invalid <ref> tag; name "Lombard 2012" defined multiple times with different content

[Marean_Assefa_2004-5] ۵٫۰ ^۵٫۱ ^۵٫۲ Marean, Curtis W. and Zelalem Assefa. 2004. "The Middle and Upper Pleistocene African Record for the Biological and Behavioral Origins of Modern Humans" In African Archaeology: A Critical Introduction, edited by Ann B. Stahl, pp.93-129. Wiley-Blackwell, New Jersey

[6] Ziegler, Martin (2013-05-21). "Development of Middle Stone Age innovation linked to rapid climate change". Nature Communications. 4: 1905. doi:10.1038/ncomms2897.

[Ambrose_2001-7] Ambrose, Stanley H (2001). "Paleolithic Technology and Human Evolution". Science. 291: 1748–1753. Bibcode:2001Sci...291.1748A. doi:10.1126/science.1059487.

[8] W. Bishop, “Discussion in Terminology,” in Background to Evolution in Africa, eds. W. Bishop and J. D. Clark (Chicago: University of Chicago Press, 1967), 861–875.

[9] Herries, Andy I. R. (2011). "A Chronological Perspective on the Acheulian and Its Transition to the Middle Stone Age in Southern Africa: The Question of the Fauresmith". {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (help)

[Tryon_Faith_2013-10] Tryon, Christopher A.; Faith, Tyler (2013). "Variability in the Middle Stone Age of Eastern Africa" (PDF). Current Anthropology. 54 (8): 234–254. doi:10.1086/673752.

[Brooks2006-11] Brooks, A. S. 2006. "Recent perspectives on the Middle Stone Age of Africa" Paper presented at the African Genesis Symposium on Hominid Evolution in Africa: Johannesburg.

[Henshilwood_et_al_2001-12] Henshilwood, Christopher S. (2001). "An early bone tool industry from the Middle Stone Age at Blombos Cave, South Africa: implications for the origins of modern human behaviour, symbolism and language". Journal of Human Evolution. 41: 631–678. doi:10.1006/jhev.2001.0515.

[Henshilwood_Benoit_2011-13] Henshilwood, Christopher S. (2011). "The Still Bay and Howiesons Poort, 77–59 ka: Symbolic Material Culture and the Evolution of the Mind during the African Middle Stone Age". Current Anthropology. 52: 361–400. doi:10.1086/660022.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]

[۱۳]