نیکوزیا
لیکوزیا دشمالي قبرس (ترکي قبرس) پلازمینه ده. نیکوزیا د ۸۰۰۰'۲۰ وګړو سره لومړنی ټاپوییز لوی ښار دی، او همداسی یوازینی عیر ساحلی ښار په قبرس کې شمیرل کیږی.
| نیکوزیا | |
|---|---|
| {{په یوناني|Λευκωσία}} {{په ترکي|Lefkoşa}} |
|
 د نیکوزیا انځور
| |
 نیکوزیا
| |
| Lua error in Module:Mapframe at line 385: attempt to perform arithmetic on local 'lat_d' (a nil value). | |
| کورډېناټونه: ۳۵°۱۰′ شمال ۳۳°۲۲′ ختیځ / 35.167°شمال 33.367°ختيځ | |
| اداري وېش | |
| هیواد |  قبرس22px شمالي قبرس |
| سیمه | نیکوزیا سیمه قبرس لفکوشا سیمه 22px شمالي قبرس |
| پلازمینه د: | قبرس (۱۹۶۰–)
|
| حکومت | |
| • ښاروال | النی ماورو قبرس جمال متین بولوتوقلولاری 22px شمالي قبرس |
| پراخوالی | |
| • پراخوالی | ۱۱۱ کلوميټر٢ (۴۳ میله مربع) |
| لوړوالی | ۷۲۲ ميټره (۲٬۳۶۹ فوټ) |
| نفوس شمېرنه (۲۰۰۹) | |
| • ټولټال | ۳۹۸,۲۹۳ |
| • د نفوسو کثافت | ۳٬۶۰۰/کلوميټر٢ (۹٬۳۰۰/ميله مربع) |
| وروستي مالومات | |
| وخت زون | EET (ه.ن.و۲+) |
| 1010–1107 | |
| سيمه ييز د زنګ کوډ | 22 |
| جيو کوډ | 146268[۱] |
| خورلڼې ښارونه | |
| رسمي وېبپاڼه |  www.nicosia.org.cy22px www.lefkosaturkbelediyesi.org |
سمول  |
|
نیکوسیا د قبرس پلازمېنه او تر تولو ستر ښار دی. دا ښار د میسوریا دښتې مرکز ته نږدې د پیدیوس سیند پر غاړه پروت دی.[۲][۳]
د یوناني داستانونو له مخې، نیکوسیا (چې په یوناني کې ورته Lefkosia ویل کېږي) یوه سمندري حوره او د اکیلوس او میلپومیني لور وه چې نوم یې د «سپین ایالت» یا د سپینو خدایانو د ښار په توګه ژباړل شوی دی.
نیکوسیا د اروپايي ټولنې د غړو هېوادونو یوه له تر ټولو زیاته په سویل ختیځ کې پرته پلازمېنه ګڼل کېږي. څه باندې ۴۵۰۰ کلونه کېږي چې په پر له پسې ډول سره هلته خلک ژوند کوي او له لسمې پېړۍ راهیسې د قبرس پلازمېنه ده. په ۱۹۶۴ ز کال کې وروسته له هغه چې په دې ښار کې له ۱۹۶۳ تر ۱۹۶۴ ز کلونو پورې جګړې ونښتې نو د نیکوسیا د ښار د یوناني قبرس او ترکي قبرس ټولنې د دې ښار په شمال او سویل برخو کې سره بېل شول. دغه بېلتون د قبرس جمهوریت او د شمالي قبرس تر منځ هغه وخت پوځي سرحد وګرځېد کله چې په ۱۹۷۴ ز کال کې ترکیې پر قبرس برید وکړ او په پایله کې یې د دغې جزیرې شمالي برخه د شمالي نیکوسیا په ګډون تر خپل واک لاندې راوستل. نن ورځ شمالي نیکوسیا د شمالي قبرس د ترکیې جمهوریت پلازمېنه ده چې دا هېواد یوازې د ترکیې له خوا په رسمیت پیژندل شوی ده.
نیکوسیا له خپلو قانوني او اداري دندو ور هاخوا، خپل ځان د همدې جزیرې د مالي پلازمېنې او نړیوالې سوداګرۍ د اصلي مرکز په توګه تثبیت کړی ده. په ۲۰۱۸ ز کال کې، نیکوسیا په نړۍ کې د نسبي خرید د ځواک له اړخه ۳۲ بډایه ښار و.[۴][۵]
نوم اېښودنه
سمولد نیکوسیا نوم د لومړي ځل لپاره له میلاد نه ۶۷۲ کاله وړاندې د اشوري پاچا، اسرحدون په زمانه کې په یوه خاورین منشور کې یاد شوی دی. دا د Ledra هغه ښار ته اشاره لري چې د نیکوسیا په سیمه کې موقعیت لري او دا ښار اوس د Lidir په نوم یادیږي. د Ledra نوم او د هغه نور ډولونه (لکه Ledroi) تر ۳۹۲ ز کال پورې په دې بڼه پاتې وه، تر څو چې کله د سنت جیرومي له خوا په لیکنو کې وکارول شو. که څه هم، هغه لیکنه له دې ښار نه د (Leucotheon) په توګه هم یادونه کوي او د دغې دورې د مسیحیت سرچینې بیا د Lefkosia د نوم په څېر مشابهاتو کارولو کې لومړۍ دي (د بېلګې په توګه Leuteonos). د Lefkosia د نوم اصلیت د څېړونکو له خوا «توپونیمي معما» بلل شوې ده. دغه نوم په زیاترو بیزانسي سرچینو کې د Leukousia په توګه ثبت شوې ده او دا خبره په ادبیاتو کې منل شوې ده چې دغه نوم په زیات احتمال سره له یوناني عبارت Leuke ousia (سپین املاک) نه را اخیستل شوی ده. [۶][۷]
تاریخچه
سموللرغونې زمانې
سمولپه نیکوسیا کې له میلاد نه ۲۵۰۰ کاله وړاندې د برونزو د عصر په پیلیدو سره انسانانو ژوند کړی ده، هغه وخت کله چې لومړني اوسېدونکي دلته د میسورای په حاصلخیزه دښته کې ځای پر ځای شول. نیکوسیا بیا وروسته د Ledra یا Ledrae په یوه نوموتي ښار باندې بدل شو، چې د تروجن جګړې له پای ته رسېدو وروسته د اخیانو یو له ۱۲ لرغونو قبرسي پاچاهیو څخه و. د زاړه Ledra ښار پاتې شونې کولای شو د ننني سویل ختیځ ښار د Ayia Paraskevi په غوڼدۍ کې ومومو. د Ledra یوازې یو پاچا مشهور دی چې نوم یې دی: Onasagoras. د Ledra سلطنت پخوا لا له منځه ولاړ. کله چې قبرس د اشوریانو تر کنترول لاندې و، Onasagoras له میلاد نه ۶۷۲ کاله وړاندې د اشوریانو اسرحدون ته د خپلو مراتبو په وړاندې کولو سره ثبت شوی دی. له میلاد نه ۳۳۰ کاله وړاندې، Ledra د یوه کوچني غیرمهم ښار په توګه ثبت شوی دی. داسې ګومان کېده چې د دې ښار اوسېدونکي له اقتصادي او سیاسي اړخه د خپل نږدې ښار Chytri باندې متکي و. د دې ښار د اوسېدونکو اصلي فعالیت کرهڼه وه. په دغه عصر کې، Ledra هومره ستره وده و نه کړه لکه څومره چې نورو قبرسي ساحلي ښارونو وکړه، چې هغوی زیاتره د سوداګرۍ پر چارو باندې بوخت و. [۸][۹][۱۰][۱۱]
جغرافیه
سمولسیلاني
سمولتاریخ
سمول- ↑ پیوستون : 146268 — منښتلیک: Creative Commons Attribution 3.0 Unported
- ↑ Dumper, Michael; Stanley, Bruce E. (2007). Cities of the Middle East and North Africa : a historical encyclopedia. ABC CLIO. p. 275. ISBN 978-1-57607-919-5. OCLC 912609090.
- ↑ Borg, Alexander; Kaye, Alan S.; Daniels, Peter T. (1997). Phonologies of Asia and Africa: (including the Caucasus). Winona Lake, IN: Eisenbrauns. p. 228. ISBN 978-1-57506-507-6. OCLC 605125544.
- ↑ Kempen, Ronald van; Vermeulen, Marcel; Baan, Ad (2005). Urban Issues and Urban Policies in the New EU Countries. Ashgate. p. 207. ISBN 978-0-7546-4511-5.
- ↑ "World's richest cities by purchasing power". UBS. 2018. خوندي شوی له the original on 2018-08-03. بياځلي په 30 May 2018.
- ↑ Michaelides, Demetrios; Pilides, Despina (2012). "Nicosia from the Beginnings to the Roman Ledroi". In Michaelides, D. (ed.). Historic Nicosia. Nicosia: Rimal Publications. pp. 4–8.
- ↑ Papacostas, Tasos (2012). "Byzantine Nicosia: 650–1191". In Michaelides, D. (ed.). Historic Nicosia. Nicosia: Rimal Publications. pp. 87–88.
- ↑ "Nicosia Municipality". Nicosia.org.cy. خوندي شوی له the original on 15 March 2012. بياځلي په 21 July 2012.
- ↑ World and its Peoples: Greece and the Eastern Balkans. Marshall Cavendish, 2010.
- ↑ Michaelides and Pallides 2012, p. 52.
- ↑ "Nicosia Municipality". Nicosia.org.cy. خوندي شوی له the original on 7 March 2012. بياځلي په 10 March 2012.