سکاټلينډ

  

سکاټلینډ د انګلستان غړی هېواد دی. دا هېواد د برېتانیا ټاپوګانو په دریمه برخه کې موقعیت لري. دا په سویل کې د انګلستان ، ختیځ ته شمالي بحر ، لویدیځ او شمال ته د شمالي چینل او آیرلینډ بحر سره ګډه پوله لري. د اصلي اصلي ځمکې سربیره، 790 کوچني ټاپوګان هم د سکاټلینډ برخه ده.

سکاټلينډ
بیرغ	نښان
Location of  سکاټلينډ  (dark green) – in the European continent  (green & darkgreen and dark grey) – in the United Kingdom  (green)
ملي ترانه:
ځمکه او استوګنه
کوارډينېټ	57°شمال 5°لويديځ / 57; -5
پراخوالی	78782 کیلومتره مربع
پلازمېنه	ایدینبرګ
رسمي ژبې	انګرېزي ژبه ،  سکواټي ژبه
مشرتابه
بنسټ اېښودنه او واکمنۍ
د عمر محدودیتونه
نور مالومات
رسمي وېبپاڼه	د تاييدولو سرچينه
د زنګ وهنې نړیوال کوډ	+44

سکاټلینډ د اروپا په نقشه کې نښه شوی

اډینبورګ د سکاټلینډ پلازمینه او دوهم لوی ښار دی. دا ښار د اروپا یو له مهمو سوداګریزو مرکزونو څخه دی. اډینبورګ پخوا د سکاټلینډ مرکز و خو اوس دا د سکاټلینډ ترټولو لوی ښار ګالسکو څخه تیر شوی دی. د ارکټیک سمندر یوه لویه برخه هم د سکاټلینډ په ځمکنیو اوبو کې راځي. سکاټلینډ په اروپایی اتحادیه کې د تیلو ترټولو لوی زیرمې لري. د سکاټلینډ دریم لوی ښار ابرډین دی چې د اروپا د تیلو پلازمینه بلل کیږي.

د سکاټلینډ سلطنت تر 1707 پورې یو خپلواک دولت و چې وروسته د شخصي غوره توب له امله انګلستان او ایرلینډ سره یوځای شو. دا ځکه چې د سکاټلینډ شپږم جیمز هم په ورته وخت کې د دې دوه سلطنتونو پاچا و. د ۱۷۰۷ کال د مې په ۱۷ نېټه سکاټلنډ هم له دې اتحادیې سره یو ځای شو او دا ټول ایالتونه یو هېواد شول. په دې اړه په ۱۷۰۶ کال کې د دواړو ایالتونو پارلمانونو یو قانون تصویب کړ. په هرصورت، په سکاټلینډ کې د دې ضمیمې پروړاندې عمومي لاریونونه شوي. حتی نن ورځ، د سکاټلینډ قضایی او حقوقي سیسټم او جرم او مجازات د انګلستان او ویلز او شمالي ایرلینډ څخه توپیر لري.

لامل

د سکاټلینډ کلمه د لاتیني کلمې سکاټ څخه اخیستل شوې ده، کوم چې د سکاټلینډ او آیرلینډ خلکو لپاره کارول کیږي.

تاريخ

مخکینی تاريخ

په اوسني سکاټلینډ کې، ګلیشیرونه جوړیدو او خړوبیدو ته دوام ورکوي، د ابتدايي انسانانو د استوګنې نښې له منځه وړي. اټکل کیږي چې ښکاریان او څاروي لومړی ځل 12,800 کاله دمخه دلته راغلل او د وروستي ګلیشیرونو له وتلو وروسته میشت شول. ۹۵۰۰ کاله وړاندې انسانانو دلته د دایمي استوګنځایونو په جوړولو پیل وکړ او ۶۰۰۰ کاله وړاندې دلته کلیو جوړ شو. د ونو د نشتوالي له امله، دلته ډیری جوړښتونه د سيمه ييزو ډبرو څخه جوړ دي.

په سکاټلینډ کې یو څلور زره کلن قبر موندل شوی چې ښخ شوي اثار هم پکې وو. په دې کې په سپینو تیږو او د ونې په پوټکي کې د مسو د لومړني واکمن پاتې شوي پاتې شوي. له دې څخه دا هم معلومه شوه چې د هغه وخت خلکو د خپلو خپلوانو په قبرونو ګلونه ايښودل.

د روم اغېزې

لومړنی لیکل شوی تاریخ د روم امپراتورۍ له راتګ سره پیل کیږي کله چې رومیانو انګلستان او ویلز فتح کړل. په هغه وخت کې روميانو دا د برتانيې د ولايت نوم کېښود.

د رومي تاریخ لیکونکي تاسیتوس په وینا، د سکاټلینډ اصلي خلکو د رومیانو په وړاندې پراخه مبارزه پیل کړه. دې خلکو د روم په کلاګانو حملې کولې او د پوځ سره په وسله والو نښتو کې ښکیل وو.

په 83-84 میلادي کال کې د جنرال جولیوس اګریکولا تر مشرۍ لاندې رومیان بریالي شول.

رومیانو یو دېوال جوړ کړ تر څو دا قبیلې تر خپل کنټرول لاندې وساتي.

د سکاټلینډ کومه مهمه سیمه د 40 کلونو څخه زیات د رومیانو لخوا اشغال نه وه.

منځنۍ دورې

د ۱۲۸۶ کال د مارچ په میاشت کې د دریم الکساندر له مړینې وروسته د هغه لمسۍ هم مړه شوه چې د شاهي کورنۍ دوه سوه کلن تسلسل یې مات کړ. له همدې امله، د انګلستان پاچا اډوارډ I وغوښتل شو چې نوی پاچا غوره کړي. جان بلیویل د نوي پاچا په توګه وټاکل شو. ټولټاکنې د نومبر په 17، 1292 کې ترسره شوې او تاجپوښتنه د نومبر په 30، 1292 کې د سینټ اندریو په ورځ ترسره شوه. په هرصورت، د انګلستان پاچا اډوارډ I د نوي پاچا د ارادې په پوهیدو کې تېروتنه وکړه. څو کاله وروسته، نوي پاچا او د هغه مرستیالانو د فرانسې په وړاندې په جګړه کې د انګلیسي پوځ سره یوځای کیدو څخه انکار وکړ. برسېره پر دې، د سکاټلینډ پارلمان فرانسې ته پلاوي واستول ترڅو د فرانسې سره اتحاد جوړ کړي. د 1295 کال د اکتوبر په 23 د فرانسې او سکاټلینډ ترمنځ یو تړون لاسلیک شو. دا تړون له 1295 څخه تر 1560 پورې اعتبار درلود. جګړه پیل شوه او اډوارډ جان مجبور کړ او سکاټلینډ یې اشغال کړ. اندریو موری او ویلیم ویلیس د سکاټلینډ د خپلواکۍ په جګړه کې د مقاومت د مشرانو په توګه راڅرګند شول چې له 1296 څخه تر 1328 پورې یې دوام وکړ.

د انګلستان سره جګړه څو لسیزې دوام وکړ. د 1496 کال د ښوونې او روزنې قانون له تصویب وروسته، سکاټلینډ د لرغوني روم د سپارټا هیواد څخه وروسته لومړی هیواد شو چې د عامه زده کړې سیسټم پلي کوي. په دې موده کې د فرانسې او سکاټلنډ اړیکې ژورې شوې.

سکاټلنډ په ۱۶ پېړۍ کې خپلواک شو. پاچا جیمز IV د دې خپلواکۍ تر شا و. په 1502 کې، جیمز د انګلستان له هینري VII سره د سولې دوه اړخیز تړون لاسلیک کړ. هغه د جیمز لور سره هم واده وکړ. په دې توګه د دواړو سلطنتونو د یووالي بهیر پیل شو.

د عصري دورې په پیل کې

په 1603 کې، د سکاټلینډ پاچا جیمز VI د انګلستان سلطنت په میراث کې واخیست. په دې توګه هغه د انګلستان پاچا جیمز I شو. د 1690 لسیزې په وروستیو کې، د هیواد په ډیری برخو کې د نفوس پنځمه برخه د قحط له امله مړه شوه.

په 1698 کې، ټولو سکاټانو خپل ټول سپما په پاناما کې د سوداګرۍ په جوړجاړي کې ولګول، چې د سکیم ناکامه کیدو سره د ټول هیواد د افلاس لامل شو. د پایلې په توګه، دوی باید د بریتانیا څخه مرسته وغواړي.

د جولای په 22، 1706، د اتحادیې تړون د سکاټلینډ او انګلستان د پارلمانونو ترمنځ لاسلیک شو. راتلونکی کال دواړو پارلمانونو په ورته وخت کې د اتحادیې قانون تصویب کړ او د لوی بریتانیا سلطنت د می په 1707 کې په وجود کې راغی.

18 پېړۍ

د برتانیې سوداګریز مالیات اوس لغوه شوي، نو تجارت، په ځانګړې توګه د امریکا سره، وده وکړه. په 1776 کې د امریکا د خپلواکۍ تر جګړې پورې، د ګالسکو بندر د نړۍ د تنباکو د سوداګرۍ په سر کې و.

د صنعتي انقلاب څخه مننه، سکاټلینډ د استخباراتو، سوداګرۍ او صنعتي ځواک مرکز شو.

۱۹ پېړۍ

سکاټلینډ د خپل انجینرۍ تخصص لکه د اورګاډي انجنونو او کښتیو لپاره په نړۍ کې مشهور و. په هند، جنوبي امریکا او استرالیا کې د اوسپنې جوړ شوي کورونه اوس هم کارول کیږي. ډیویډ ډیل، جوزف بلیک، توماس ټیلفورډ، رابرټ سټیونسن، جیمز ویټ، جیمز نیسمیت، رابرټ اډم او جان مک اډم او نور د دې دورې مشهور ساینس پوهان، انجینران او معماران دي.

د سکاټلنډ مهاجر

په سکاټلینډ کې زیږیدلي خلک د امریکا، کاناډا، آسټرالیا او نیوزیلینډ په تاسیس او جوړولو کې مهم رول لوبولی.