پېښه يا انتي پريستاتيس(Antiperistasis) ، په فلسفه کې، د مختلفو پروسو لپاره عمومي اصطلاح ده، اصلي یا متضاد، په کوم کې چې یو کیفیت د بل، مخالف، کیفیت ځواک لوړوي.
په تاریخي توګه، انټيپیریستاسیس د یو ډول توضیح په توګه په ډېری پېښو کې پلي شوی و، د یخو اوبو سره د چټک لیم د تعامل څخه، د تندر او بریښنا تر مینځ.
په خپل تیمایوس کې، اپلاتون د مختلفو پېښو د تشرېح کولو لپاره د پیریوسیس د حرکت مفهوم معرفي کوي. [۱] اپلاتون، د مثال په توګه، دا غوښتنه کوي چې تشریح کړي انسانان څنګه تنفس کوي. [۲] د هغه "نظریه" په خورا مشهوره توګه د ارستو لخوا منل شوې ده چې د انټيپیریستاسیس اصطلاح یې مشهوره کړه. [۳] په لنډه توګه د ده "دا نظریه وه چې یو خوځنده څیز چې نور د حرکت کونکي سره اړیکه نلري، د هغه منځي په واسطه چې حرکت کوي حرکت کوي [۴] . په منطقي توګه، دا د دې مفکورې سره تړاو لري چې باطل شتون نلري.
له همدې توضيح څخه په استفادې علمي فيلسوفانو ادعا وکړه چې سړه په ډېرو مواردو کې د بدن تودوخه زياتوي او وچوالی يې رطوبت زياتوي. په دې توګه، ویل شوي، چټکی ( Ca O ) په ښکاره توګه د سړو اوبو سره د مینځلو په وخت کې اور واچول شو (یو تاثیر وروسته د exothermic غبرګون په توګه تشریح شو). دا د دې لپاره هم پوه شوی دلیل و چې ولې اوبه، لکه په څاګانو کې، په ژمي کې د اوړي په پرتله ګرمې ښکاري (وروسته د حسي موافقت د مثال په توګه تشریح شوي). دا هم وړاندیز شوی و چې تندر او بریښنا د اسمان د یخنۍ له امله د antiperistasis پایلې وې.
ارستويي فیلسوفانو، چې د ارسطو پیروان وو، د انټيپیریستاسیس له اصولو څخه پراخه ګټه پورته کړه. د داسې لیکوالانو په وینا،
|
|
دا اړینه ده چې سړه او تودوخه دواړه د یو ځان هڅوونکي ځواک سره پای ته ورسیږي، چې هر یو یې د خپل برعکس محاصره کولو په وخت کې کارول کیدی شي. او په دې توګه د دوی د متقابل تخریب مخه نیسي. په دې توګه داسې انګیرل کیږي چې په دوبي کې، د لمر د سوځیدونکي بیمونو په واسطه د ځمکې او اوبو څخه ایستل شوي سړه، د هوا منځنۍ سیمې ته ځي، او هلته د لوړ او ټیټ تودوخې په وړاندې ځان دفاع کوي. او په دې توګه، په اوړي کې، کله چې هوا زموږ په ګرمه ګرمه کې وي، موږ ګورو چې سیلرونه او والټونه مخالف کیفیت لري: نو په ژمي کې، کله چې بهرنۍ هوا جهيلونه او سیندونه کنګل کوي، داخلي هوا په ورته ډول. والټونه او حجرې، د تودوخې پټنځای کیږي؛ او اوبه، د ژورو څاګانو او چینو څخه تازه راوتلې، په سړه موسم کې، نه یوازې د تودوخې احساس کوي، بلکې په ښکاره توګه سګرټ څکوي.
|
|
نورې بېلګې چې د انټيپریستاسیس د پلویانو لخوا کارول کیږي د هیپوکریټس افوریستیکي وینا هم شامله وه، " ویسیرا په ژمي کې تر ټولو ګرم وي"؛ او په پورتنۍ فضا کې د وریځو تولید، باور لري چې یوازې په دوبي کې د لمر د تودوخې د زیاتوالي له امله پیښیږي.
رابرټ بویل په خپل کار کې دا نظریه وڅیړله، "نوې تجربې او مشاهدې په سړه هوا کې. "
- ↑ Jan Opsomer, "Antiperistasis: A Platonic Theory," in: Jiménez, López, Aguilar (eds.), Plutarco, Platón y Aristóteles. Actas del V Congreso Internacional de la I.P.S. (1999), p. 417-430
- ↑ See Timaeus 77a-81e.
- ↑ The etymology points to Ancient Greek, ἀντιπερίστασις, formed of ἀντί ("against") and περίστασις ("standing around")
- ↑ Golitsis P, Simplicius and Philoponus on the Authority of Aristotle, Brill’s Companion to the Reception of Aristotle in Antiquity, (ed.) A. Falcon, Leiden, Boston: Brill, 2016
- This article incorporates text from a publication now in the public domain: .mw-parser-output cite.citation{font-style:inherit;word-wrap:break-word}.mw-parser-output .citation q{quotes:"\"""\"""'""'"}.mw-parser-output .citation:target{background-color:rgba(0,127,255,0.133)}.mw-parser-output .id-lock-free a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-free a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/65/Lock-green.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .id-lock-limited a,.mw-parser-output .id-lock-registration a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-registration a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/d6/Lock-gray-alt-2.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .id-lock-subscription a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-subscription a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/aa/Lock-red-alt-2.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .cs1-ws-icon a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/4c/Wikisource-logo.svg")right 0.1em center/12px no-repeat}.mw-parser-output .cs1-code{color:inherit;background:inherit;border:none;padding:inherit}.mw-parser-output .cs1-hidden-error{display:none;color:#d33}.mw-parser-output .cs1-visible-error{color:#d33}.mw-parser-output .cs1-maint{display:none;color:#3a3;margin-left:0.3em}.mw-parser-output .cs1-format{font-size:95%}.mw-parser-output .cs1-kern-left{padding-left:0.2em}.mw-parser-output .cs1-kern-right{padding-right:0.2em}.mw-parser-output .citation .mw-selflink{font-weight:inherit}Chambers, Ephraim, ed. (1728). "Antiperistasis". Cyclopædia, or an Universal Dictionary of Arts and Sciences (1st ed.). James and John Knapton, et al.
- "Antiperistasis", Cyclopædia, Ephraim Chambers, 1728
|
