ویلیام هېنري هارېسن
ویلیام هېنري هارېسن (د فبروی ۹مه، ۱۷۷۳- د اپریل ۴، ۱۸۴۱ز) یو امریکایی پوځي افسر او سیاستوال و، چې په ۱۸۴۱ز کال يې د امریکا د نهم ولسمشر په توګه خدمت وکړ. هارېسن پر چوکۍ له کېناستلو څخه ۳۱ ورځې وروسته مړشو او دا د امریکا په تاریخ کې تر ټولو لنډه ولسمشري ده. هغه همدا ډول د امریکا لومړنی ولسمشر و چې د دندې پر مهال مړ شو او د هغه په مرګ سره یو لنډمهالی قانوني کړکېچ رامنځ ته شو، ځکه هغه مهال د امریکا په اساسي قانون کې د ولسمشر د دې ډول مړینې پر مهال د واک لېږد په بشپړه توګه نه و واضح شوی. هارېسن وروستی ولسمشر و، چې په دیارلسو مستعمرو کې د بریتانیې د تبعه په توګه زېږېدلی و او د بېنجامین هاریسن، چې د امریکا ۲۳ ام ولسمشر و، نیکه و.
| ویلیام هېنري هارېسن | |
|---|---|
 | |
| د شخص مالومات | |
| پيدايښت | |
| مړینه | |
| تابعیت | .svg){kind=small} د امریکا متحده ایالات
|
| قد | 173 سانتي متره |
| پلار | پنځم بنجامین هاریسون |
| واک | |
| عملي ژوند | |
| کار/مسلک | |
| مورنۍ ژبه | انګرېزي ژبه |
| کاروونکي ژبه | |
| پوځي خدمت | |
| مقام | جنرال |
| جګړه/جګړې | د ۱۸۱۲م کال جګړه |
| لاسليک | |
 | |
 |
|
سمول  |
|
هاریسن د ویرجنیا ایالت په چارلیس سیټي کاونټۍ کې وزېږېد. پلار يې د امریکا د بنسټګرو له ډلې څلورم بینجامین هاریسن و. د پوځي ژوند پر مهال، هاریس د ۱۷۹۴ز کال د فالېن ټېمبرز په جګړه کې برخه واخیسته. په یاده جګړه کې بریا د امریکايي پوځ په برخه شوه او په پایله کې یې د شمال لویدیځو سورپوستو جګړه پای ته ورسېده. وروسته هغه په ۱۸۱۱ز کال کې د تیکومیش اتحاديې پر ضد د تیپېکانو د جګړې مشري کوله او د "زړو تیپېکانو" نوم پرې کېښودل شو. هغه د ۱۸۱۲ز کال جګړې په بهیر کې د تورن جنرال رتبې ته ترفیع وکړه او په بره کاناډا کې يې د تېمز په بریالۍ جګړه کې د پلیو او سپرو لښکرو مشري کوله.
د هارېسن سیاسي ژوند، په ۱۷۹۸ز کال هغه مهال پیل شو، چې دی د شمال لوېدېځې سیمې وزیر وټاکل شو، په ۱۷۹۹ ز کال کې د امریکا د استازو په جرګه کې پرته له رایو د همدې سیمې استازی وټاکل شو. هغه په ۱۸۰۱ ز کال کې د نوې جوړې شوې انډیانا سیمې والي شو او د امریکايي سورپوستو قبیلو سره يې د ګڼو تړونونو په مذاکراتو کې برخه واخیسته، ځکه دې خلکو میلیونونه جریبه ځمکه درلوده. د ۱۸۱۲ز کال له جګړې وروسته، هغه اوهایو ایالت ته ولاړ او هلته د امریکا سنا ته وټاکل شو، خو دا دنده يې ځکه لنډه وه، چې په ۱۹۲۸ ز کال کې د ګران کولمبیا لپاره ټولواک وزیر وګومارل شو.
هاریسن د اوهایو ایالت په شمالي بېنډ سیمه کې شخصي ژوند ته راستون شو، ترهغو چې د ۱۸۳۶ز کال په ولسمشریزو ټاکنو کې د ولسمشرۍ لپاره د وېګ ګوند یو له نوماندانو څخه و. هغه ته دموکرات مرستیال ولسمشر مارټین وان بورېن ماته ورکړه. څلور کاله وروسته، یاد ګوند، نوموړی بیا د ولسمشرۍ لپاره نوماند کړ او جان ټایلر یې مرستیال و او شعار يې "تیپېکانو او ټایلر هم" و. هاریسن وان بورېن ته د ۱۸۴۰ ز کال په ولسمشریزو ټاکنو کې ماته ورکړه او په دې توګه دی د وېګ ګوند، له یوازې دوو نوماندانو (دویم یې زاکاري ټایلر) څخه و، چې د ولسمشرۍ ټاکنې يې وګټلې.
د پرانیستې له مراسمو څخه یوازې درې اونۍ وروسته، هارېسن ناروغ شو او بیا څو ورځې وروسته مړ شو. د واک د واګو او دندو د ترلاسه کولو په اساسي قانون کې د پېچلتیا او ابهام له هواري وروسته، ټایلر ولسمشر شو. په ۶۸ کلنۍ کې، هاریس تر ټولو زوړ سړی و، چې د ولسمشرۍ واګې یې ترلاسه کړې. ورپسې په ۱۹۸۰ ز کال کې، بیا ۶۹ کلن رونالډ رېګن و، چې ډېر مشر سړی و. که څه هم هغه، د خپلې لنډې واکمنۍ له امله د تاریخي ولسمشرانو له درجه بندۍ غورځول کېږي، خو بیا هم له سورپوټکو سره د چلند او د پنځوونکو کمپایني تکتیکونو په سبب د ده نوم لاهم یادېږي.
ماشومتوب او زده کړې
سمولهاریسن، د څلورم بنجامین او الیزابیت (باسیت) هاریست، اووم او تر ټولو کوچنی زوی دی، چې د ویرجنیا ایالت د چارلېس سیټي کاونټۍ د جیمز سیند سیمې د برکلي په ځمکو کې د هارېسن په پلرني کور کې زېږېدلي. دا په خټه انګلیسي مخکښه سیاسي کورنۍ وه، چې پلرونه او نیکونه يې د ۱۶۳۰مو ز کلونو څخه راپدېخوا په ویرجنیا کې اوسېدل. دی د امریکا وروستی ولسمشر دی، چې د امریکايي تبعه په توګه زېږېدلی نه و. د هغه پلار د ویرجنیا ایالت ځمکوال و او په اقلیمی کانګرس کې له ۱۷۷۴ څخه تر ۱۷۷۷ ز رپورې استازولي کړې ده او د خپلواکۍ اعلامیه يې لاسلیک کړه. د هغه پلار د ویرجنیا ایالت قانون جوړوونکی او د امریکايي انقلاب پرمهال او له هغه راوروسته، د ویرجنیا ایالت پنځم والی و (۱۷۸۱-۱۷۸۴ز). د هاریسن مشر ورور کارتر باسیت هاریسن، د استازو په جرګه کې د ویرجنیا استازولي کوله (۱۷۹۳-۱۷۹۹ز). [۳][۴][۵]
هاریسن تر ۱۴ کلنۍ پورې په خپل کور کې زده کړې وکړې او بیا همپډن-سیډني کالج ته ولاړ. یاد کالج د عیسویت په پریزبیتاري فرقه پورې تړلی و. هغه هلته د درېو کلونو لپاره درس ولوست او په لاتیني، یوناني، فرانسوي، منطق او بحث کې یې دودیزې زده کړې وکړې. د هغه پلار چې د عیسویت په اپیسکوپال فرقې پورې تړلی و، هاریسن یې له یاد کالج څخه په ډېر احتمال د مذهبي دلایلو پر سر راویوست او له لږ ځنډ وروسته يې، بیا د سوت امپټن کونټۍ په یوه اکاډمۍ کې شامل کړ. ورپسې په ۱۹۷۰ ز کال کې، په رېچمونډ کې به له خپل مشر ورور بنجامین سره په فلاډلفیا کې کالج ته روان و. [۶][۷][۸][۹]
رابرټ موریس د هاریسن سرپرستي په غاړه واخیسته او لږ وروسته یې پلار، د ۱۷۹۱ ز کال په پسرلي کې مړ شو. هغه له ډاکتر بینجامین رش او مشر ویلیام شیپن سره د پنسلوانیا په پوهنتون کې طبابت ولوست، خو فارغ نه شو، بیا په ۱۷۹۳ ز کې د پېن په طبي پوهنتون کې زده کړې کولې. هغه یوازې د ۱۸ کلونو و چې موریس د هغه سرپرست شو او کورنۍ يې د ښوونځي د لګښتونو پیسې نه درلودې، نو ځکه دی له طبي پوهنتون څخه اخراج شو او د پلار د یوه ملګري والي درېیم هېنري لي په مشوره پوځ ته ورننوت. [۱۰][۱۱]
پوځ ته ورتګ
سمولله والي هېنري لي سره له خبرو وروسته، د ۲۴ ساعتونو په دننه کې، د ۱۷۹۱ز کال د اګست میاشتې په ۱۶مه نېټه، د ۱۸ کلونو په عمر، هاریسن په پوځ کې افسر وټاکل شو او په لومړنۍ امریکايي پوځي چوڼۍ کې پر دنده وګمارل شو. هغه لومړی په شمال لویديځه سیمه کې د سینسیناټي په فورټ واشنګټن کې توظیف شو، ځکه هلته پوځ په شمال لویدیځ کې له سورپوستو سره په جګړه کې ښکېل و. [۱۲][۱۳]
هاریسن ته د ډګرجنرال "لیوني انتوني" واین له خوا، دویم بریدمني ته ترفیع ورکړل شوه. ډګرجنرال انتوني په ۱۷۹۲ز کال کې د لویدیځ پوځ قومنداني وروسته له هغه په غاړه واخیسته، چې د ارتور کلېیر تر مشرۍ لاندې یې سخته ماتې خوړلې وه. په ۱۷۹۳ز کال کې، هغه د واین یاور شو او په لومړۍ کرښه کې يې د پوځ د قوماندې مهارتونه ترلاسه کړل. هغه د ۱۷۹۴ز کال د اګسټ میاشتې په ۲۰مه نېټه، د فالېن ټېمبر په جګړه کې چې د شمال لویدیځو سورپوستو پر ضد جګړې ته يې د پای ټکی کېښود او د واین مطلقه بریا وه، برخه درلوده. هاریسون د واین د شاهد په توګه د ګرینویل تړون (۱۹۷۵ز) له لاسلیک کوونکو څخه یو وو، ځکه هغه مهال واین د امریکا ستر مرکچي و. د یاد تړون له مخې، د سورپوستو ائتلاف د امریکا فدرال حکومت ته د خپلو ځمکو یوه برخه وروسپارله او د مېشتېدو په موخه یې، د اوهایو ایالت دوه پر درې برخه پرانیسته. [۱۳][۱۴][۱۵][۱۶][۱۷]
په ۱۷۹۳ز کال کې د هغه د مور له مړینې څخه وروسته، هاریسن ته په ویرجنیا کې د هغه د کورنۍ د شتمني یوه برخه په میراث ورسېده چې په هغې کې نږدې ۳۰۰۰ ایکړه (۱۲کیلومترمربع) ځمکه او ګڼ شمېر غلامان وو. هاریسن هغه مهال په پوځ کې دنده ترسره کوله او ځمکه يې په خپل ورور خرڅه کړه. [۱۸][۱۹]
سرچینۍ
سمول- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ پیوستون : 118982788 — د نشر نېټه: ۹ اپرېل ۲۰۱۴ — منښتلیک: Creative Commons CC0 License
- ↑ پیوستون : 118982788 — د نشر نېټه: ۳۰ ډيسمبر ۲۰۱۴ — منښتلیک: Creative Commons CC0 License
- ↑ Lua error in Module:Citation/CS1/Utilities at line 38: bad argument #1 to 'ipairs' (table expected, got nil).
- ↑ Lua error in Module:Citation/CS1/Utilities at line 38: bad argument #1 to 'ipairs' (table expected, got nil).
- ↑ Dowdey 1957، مم. 291–315.
- ↑ Lua error in Module:Citation/CS1/Utilities at line 38: bad argument #1 to 'ipairs' (table expected, got nil).
- ↑ Owens 2007، م. 14.
- ↑ Madison او Sandweiss 2014، م. 45.
- ↑ Gugin او St. Clair 2006، م. 18.
- ↑ Lua error in Module:Citation/CS1/Utilities at line 38: bad argument #1 to 'ipairs' (table expected, got nil).
- ↑ Langguth 2007، م. 16.
- ↑ Owens 2007، مم. 14, 16, 22.
- ↑ ۱۳٫۰ ۱۳٫۱ Gugin او St. Clair 2006، م. 19.
- ↑ Lua error in Module:Citation/CS1/Utilities at line 38: bad argument #1 to 'ipairs' (table expected, got nil).
- ↑ Lua error in Module:Citation/CS1/Utilities at line 38: bad argument #1 to 'ipairs' (table expected, got nil).
- ↑ Owens 2007، مم. 21, 28–30.
- ↑ Owens 2007، مم. 23–26.
- ↑ Owens 2007، م. 39.
- ↑ Burr 1840، مم. 67–69.