نیکولای بردیایف
نیکولای الکساندروویچ بردیایف (د ۱۸۷۴ کال د مارچ له ۱۸ [ په جولیان جنتري کې د مارچ ۶] – د ۱۹۴۸ کال د مارچ تر ۲۴) یو روسی فیلسوف، الهیات پوه او عیسوي هستي پال ؤ، چې د انساني آزادۍ او د انساني شخص پر هستي پاله معنوي اهمیت باندې یې ټینګار کاوه. په انګلیسي کې د هغه د تخلص بدیلې تاریخي املاګانې "Berdiaev" او "Berdiaeff" همدارنګه د نوم یې "Nicolas" او "Nicholas" دي.[۱]
| نیکولای بردیایف | |
|---|---|
 | |
| د شخص مالومات | |
| پيدايښت | |
| مړینه | |
| استوګنځای | کيېف
سینټ پیټرزبورګ برلين (۱۹۲۲–۱۹۲۴) مسکو پاريس |
| تابعیت | .svg){kind=small} فرانسه
|
| عملي ژوند | |
| کار/مسلک | |
| کاروونکي ژبه | |
| د کړنې څانګه | فلسفه ، انټولوژي ، د مذهب فلسفه ، اخلاق ، سياسي فلسفه |
| مؤثر | |
| خوځښت | هستي پالنه (اګزیستانسیالېزم) |
سمول  |
|
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
ژوندلیک
سمولنیکولای بردیایف په ۱۸۷۴ کال کې د کیف ولایت په اوبوخوو (د اوکراین اوسنی اوبوخیف) کې په یوه اشرافي نظامي کورنۍ کې زیږېدلی. پلار یې، الکساندر میخایلوویچ بردیاف د روسیې د اشرافو له یوې اوږدې لړۍ څخه دی. د الکساندر میخایلوویچ تقریباً ټولو نیکونو د لوړ پوړو نظامي افسرانو په توګه خدمت کړې، خو هغه ډېر ژر له پوځ څخه استعفا ورکړه او د اشرافو په ټولنیز ژوند کې فعال شو. د نیکولای مور، الینا سرګیونا بردیایوا، نیمه فرانسوۍ وه او د فرانسې او روسیې له لوړ پوړو اشرافو څخه وه. ده پولنډي او تاتاري اصل او نسب هم درلود. [۲][۳][۴][۵]
بردیایف د فکري مسلک پرېکړه وکړه او په ۱۸۹۴ کال کې یې کیف پوهنتون ته لاره ومونده. د محصلینو او ړون آندو ترمنځ د سختې انقلابي لېوالتیا دوران ؤ. هغه مارکسیست شو او د محصلینو په لاریون کې ونیول شو او له پوهنتون څخه وشړل شو. په غیرقانوني فعالیتونو کې د هغه ښکېلتیا د دې لامل شوه چې په ۱۸۹۷ کال کې د شمالي روسیې وولوګدا ته درې کاله داخلي جلاوطن شي. [۶]
د "روح ګلوونکي" په نوم د ۱۹۱۳ کال یوې تودې مقالې د روسیې د ارتودوکس کلیسا په سپېڅلې شورا باندې چې د تزاري سرتېرو په کارولو سره یې په اتوس غره کې د امیاسلاوي روسي راهبان سخت تصفیه کول، انتقاد وکړ، دا انتقاد د دې لامل شو چې هغه د کفر ویلو په جرم تورن شي، چې سزا یې د ټول عمر لپاره سایبریا ته جلاوطني وه. نړیوالې جګړې او بلشویک انقلاب محکمې ته د دې مسئلې د تلو مخه ونیوله. [۷]
د بردیایف ناراضتوب په ۱۹۱۹ کال کې د خپلې شخصي اکاډمۍ، "د روحاني کلتور آزاده اکاډمي" په بنسټ اېښودلو سره پای ته ورسېد. یاده اکاډمي په اصل کې د هغه لپاره د نظر د تبادلې ځای ؤ چې د ورځې په تودو موضوعاتو باندې وینا ورکړي او د عیسويت له نظره یې وړاندې کړي. نوموړي په عامه ویناوو کې هم خپل نظرونه وړاندې کول او اکاډمي هره سه شنبه د هغه په کور کې د غونډې کوربه وه، ځکه چې د شوروي د دین ضد رسمي فعالیت په هغه وخت کې شدید ؤ او د بلشویک حکومت رسمي سیاست د شوروي د دین ضد خپل قوانینو سره، دولتي الحاد ته په کلکه وده وکړه. [۸]
بردیایف په ۱۹۲۰ کال په مسکو پوهنتون کې د فلسفې استاد شو. هغه په همدې کال کې د حکومت پر ضد په یو دسیسه کې په برخه اخیستلو تورن شو؛ ونیول شو او زندان ته واچول شو. د چېکا ډار شوی مشر، فېلېکس دزرژینسکي شخصاً د هغه د څېړنې لپاره راغی او خپل څېړونکي یې د بلشویزم سره د ستونزو په اړه کلک وراټه. ناول لیکونکی الکساندر سولژنیتسین په خپل کتاب د سیاسي زندان مجمع الجزایر (The Gulag Archipelago) کې دا پېښه داسې نقل کوي: [۹][۱۰]
[بردیایف] دوه ځله ونیول شو. هغه په ۱۹۲۲ کې دزرجینسکي سره د نیمې شپې څېړنې لپاره یوړل شو؛ کامنیف هم هلته ؤ.... خو بردیایف خپل ځان سپک نه کړ، زاری یې ونه کړې، هغه په کلکه د اخلاقي او دیني اصول یې اعلان کړل چې له امله یې واکمن ګوند ته غاړه نه اېښودله؛ نه یوازې دا چې دوی قضاوت وکړ چې د هغه په محاکمه کولو کې هېڅ کټه نشته، بلکې هغه خوشې شو. اوس هغه کس شته چې "نظر" یې درلود! [۱۱]
بردیایف او نور سیاسي کډوال له روسيې څخه تر شړلو وروسته برلين ته ولاړل، هلته هغه د فلسفې او دین يوه اکاډمي جوړه کړه، خو د ويمار جمهوريت اقتصادي او سياسي حالات د دې لامل شول چې دی او مېرمن يې په ۱۹۲۳ کې پاريس ته ولاړ شي. ده خپله اکاډمۍ هلته انتقال کړه او درس یې ورکړ، ویناوې او لیکلنې یې وکړې، د فرانسې او اروپا د فکري ټولنې سره د نظرونو د تبادلې لپاره یې کار کړ او په یو شمېر نړیوالو کنفرانسونو کې یې ګډون وکړ. [۱۲]
سرچينې
سمول- ↑ "Berdyaev" Archived 2014-12-20 at the Wayback Machine.. Random House Webster's Unabridged Dictionary.
- ↑ "Обухов (город)", Википедия (in روسي), 2022-07-20, بياځلي په 2022-07-21.
- ↑ Nicolaus, Georg (2011). "Chapter 2 "Berdyaev's life"" (PDF). C.G. Jung and Nikolai Berdyaev: Individuation and the Person: A Critical Comparison. Routledge. ISBN 9780415493154. خوندي شوی له اصلي څخه په 2020-08-06. بياځلي په 2016-10-16.
- ↑ George M. Young, The Russian Cosmists: The Esoteric Futurism of Nikolai Fedorov and His Followers, Oxford University Press (2012), p. 134.
- ↑ Stefan Berger & Alexei Miller, Nationalizing Empires, Central European University Press (2015), p. 312.
- ↑ Marko Marković, La Philosophie de l'inégalité et les idées politiques de Nicolas Berdiaev (Paris: Nouvelles Editions Latines, 1978).
- ↑ Self-Knowledge: An Essay in Autobiography, by Nicolas Berdyaev (Author), Katharine Lampert (Translator), Boris Jakim (Foreword) ISBN 1597312584.
- ↑ Marko Marković, La Philosophie de l'inégalité et les idées politiques de Nicolas Berdiaev (Paris: Nouvelles Editions Latines, 1978).
- ↑ Solzhenitsyn, Aleksandr (1973). "Chapter 3 The Interrogation". The Gulag Archipelago, 1918–1956: An Experiment in Literary Investigation, I–II. Harper & Row. ISBN 978-0060803322.
- ↑ Marko Marković, La Philosophie de l'inégalité et les idées politiques de Nicolas Berdiaev (Paris: Nouvelles Editions Latines, 1978).
- ↑ Cited by Markovic, op. cit., p.33, footnote 36.
- ↑ "A Conference in Austria". www.berdyaev.com. بياځلي په 2022-07-21.
{{cite web}}: CS1 errors: archive-url (link) CS1 errors: unsupported parameter (link)