موسی هادي (عباسي خلیفه)
د مسلمانانو واکمن او خليفه ابو محمد موسی الهادي بن محمد المهدي بن عبدالله المنصور بن محمد بن علي بن عبدالله بن العباس الهاشمي القرشي ( ۱۴۴-۱۷۰ هـ ق/ ۷۶۱_- ۷۸۶ زیږدیز ) د عباسي واکمنۍ څلورم خليفه وو. نوموړي د ٢٥ کالو په عمر د خلافت مشرتوب ته ورسېدی، چي دا په عباسي خلافت د تر ټولو کشر خلیفه واکمني ګڼل کیږي، او له حضرت محمدﷺ را وروسته د اسلامي نړۍ او مسلمانانو درویشتم خلیفه وو.
| زېږونځای | |
|---|---|
| ښاروندتوب | |
| زېږون نېټه |
۰۷۶۶ |
| مړينې نېټه |
۱۴ سپټمبر ۰۷۸۶ |
| مړينې ځای | |
| ژبې | |
| دنده |
| عمومي مالومات | |
|---|---|
| وروڼه او خويندې |
هارون الرشید — Ulaia binte Almadi (en)  — Abbasa (en) — Ubaydallah ibn al-Mahdi (en) — Ibrahim ibn al-Mahdi (en) — Banuqa (en) |
| دین |
هادي په ۱۴۴ هجري قمري کال کي په رې ښار کي زېږېدلی وو او پوهانو او شاعرانو ته د احترام او عزت له کبله یې په ځوانۍ کي ډېر ښه نوم درلود.
خلیفه هادي واک ته تر رسېدو مخکي د خپل پلار ابو عبدالله محمد المهدي له لوري د شپاړسو کالو په عمر د خلافت ځایناستۍ او په ختيځه اسلام نړۍ کي د لښکرو قوماندان وټاکل سو، ورپسې یې په 169 هجري قمري کال کي د پلار له مړیني سره سم د عباسي خلافت چاري په غاړه واخیستې. نوی خلیفه د خپل پلار په څېر د بدعتیانو او هغه کسانو چي په اسلامي نړۍ کي یې اختلافاتو ته لمن وهل سخت دښمن او لوی شمېر یې تر تېغ کړه. د بدعتیانو په هاخوا د ده په زمانه کي ځیني نور انقلابونه او داخلي او بهرنۍ جګړې هم ترسره سوې، چي په هغوی کي تر ټولو مشهوره جګړه د حضرت علیؓ له لمسي حسین بن علي بن الحسن سره وه، کوم چي په مدینه منوره کي یې ځان خليفه اعلان کړ، او د یو خونړي جګړې په ترڅ کي د هادي د ځواکونو لخوا ووژل سو.
د تاریخونو له مخي خلیفه هادي په ۱۷۰ هجري قمري کال کي د ربیع الاول په میاشت کي د خپلي انا او د هارون الرشید د مور په یوه دسیسه کي چي ځیني یې د زهرو ورکړه او ځیني یې د مینځیانو په لاس وژنه بولي، لمنځه ولاړ او په عیسی آباد سیمه کي په خپل باغ کي ښخ کړل سو.