عراق ( په عربی: الجمهوریة العراقیة ) یو هېواد دی چی د نژدې ختیځ په مرکز کی پروت دی. عراق په جنوب کی د کوېټ او سعودي عربستان سره، په لویدیځ کی د الاردن سره، په شمال لویدیځ کی د سوریه سره، په شمال کی د ترکیه سره او په ختیځ کی د ايران سره گډې پولې لری.
د عراق په جنوب ختیځ کی لویه ټېټه مځکه کی شته چی د بین النهرین په نوم یادېږی. د بین النهرین په ټېټه مځکه کی د فرات سیند او د دجله سیند بهېږی.
د عراق په لویدیځ کی لویه دښته شته. د عراق د جمهوریت مساحت ۴۳۷۳۱۷ کلومتره مربع دی. پایتخت یی بغداد دی. کوه حجی ابراهیم د عراق تر ټولو لوی غر دی. لوړوالی یی ۳۶۰۹ متره ده.(3200-2000 CE)
په ۴۰۰۰ ق.م. کال کی د جنوب عراق د سومېر حکمرانان په لاس کی وو. د سومېر حکمرانانو په عراق کی لمړی ښارونه جوړ کړ. دغه ښارونه په اوس وخت کی د ار ( Ur) ، نیپور ( Nipur) او کیش ( Kish ) په نوم یادېږی. په ۱۸۹۴ ق.م. کال کی د بابل امپراطوری تاسیس شو. په ۵۳۸ ق.م. کوروش ۲ د بابل پر امپراطوری برید وکړ او دغه هېواد د ۵۳۸ کال څخه تر ۳۳۱ کال پورې د هخامنشی امپراطوری په لاس کی وو. په ۳۳۱ ق.م. هخامنشی اردو تر ماته کولو وروسته بابل د اسکندر ماکېډونی لاس ته ورغله او د بابل ښار د اسکندر ماکېډونی بایتخت شو. په ۲۲۴ کال کی بابل د ساسانی امپراطوری په لاس کی وو. په ۶۳۳ کال کی د عرب پوځ عراق ونیول او خلکو د اسلام دین قبول کړ. په ۷۶۲ کال کی د بغداد پایتخت د خلیفه المنصور لخوا تاسیس شو. د دی وخت څخه عراق د عرب د امپراطوری مرکز وو. په ۱۲۵۸ کال کی د چنگزخان پوځ عراق ونیول. په ۱۵۳۴ کال کی عراق د ترکی امپراطوری په لاس کی وو. په ۱۹۱۸ کال کی د بغداد د اورگاډی د پټلۍ جوړول پېل شو. دغه د اورگاډی پټلۍ د ترکی څخه بصره ته کشوی. په ۱۹۲۱ کال کی عراق د بریطانیا مستعمره وه. په ۱۹۳۰ کال کی د پاچا فیصل لخوا د عراق استقلال اعلان شو. په ۱۹۵۸ کال کی تر پوځی انقلاب وروسته د عراق جمهوریت تاسیس شو. په ۱۹۷۹ کال کی صدام حسین د عراق ولسمشر شو. په ۱۹۸۰ کال کی عراق پر ایران برید وکړ او لویه جگړه پېل شوه. دغه جگړه په ۱۹۸۸ کال کی پای ته ورسېدله. په ۱۹۹۰ کال کی د عراق پوځ کویټ ونیول. د متحدو ملتونو د سازمان په حکم د نړوال پوځونو پر عراق برید وکړ او عراق مجبور شول چی د کویټ څخه ولاړسی. د متحدو ملتونو سازمان هم د اقتصاد تحریم د عراق په خلاف علان وکړ. په ۲۰۰۲ کال کی عراق د کیمیا د وسلو جوړول متهم شو او په ۲۰۰۳ کال کی د امریکا پوځ عراق ونیول.
د عراق شمال 65000 ق.م او 35000 کاله مخکې د نندرتال سړی کور دی، او لرغون پېژندنې هم د چندر په غار کې وموندل شوې [56]. په ورته سیمې کې د پخواني نیولیتیک قبرونو شمیر 11000 BC ته رسیږي [57] ] له 10،000 زرو میلادي کال راهیسې عراق (د ایشیا کوچنۍ او لیونټینټ) له مخې د کاکاسینیا د نوولیتیک کلتور مرکز دی چې د پری - برنر نیټیټی اې په نوم یاديږي، چیرته چې په نړۍ کې د کرنې او غواګانو نسل لومړنی ښودل شوی. د نیکولیتیک دوره (مخکې له ماینټین نوټیتیک بی) د مستطیل کورونو لخوا مشخص شوی
ځینې وخت مخکې د نولیسټیک لوټري، خلک د ډبرې، جپسم، او سوځیدلي لام څخه جوړ شوي رګونه کارولې (د Vaisselle سپین). په اناتولیا سیمه کې د سمبالو وسایطو کشفونه د سوداګریزو لومړنیو اړیکو شواهد دي. د بشري پرمختګ نور مهم ځایونه لکه ګرمو (نږدې 7100 BC) [57]، د اتحاد کلتور، او د ایبډ دور (6500 BC او 3800 BC) ترمنځ [58] د کرنې، وسایلو او جوړونې په برخه کې د زیاتو پرمختګونو ښکارندوی کوي.
مدریت
د خارجی تشو د دوو سیندونو تر مینځ د زیان منونکی ساحی د ځان دفاع او تقویت ته اړتیا، د تیغال او افراطونو د اوبو لګولو د میتودونو د پراختیا برسیره. [5] او د اصلي موخې چې په بین النهرین کې د بین النهرین د لومړي تمدن بڼه کې مرسته کړې، او د دوی د کال 6000 میلاد څخه وروسته د خپلو ښارونو د اوبو لګولو د اوبو د کانالونو کټارو، وغځول. کلیو کې چې په څلورم زریزې د ميلاد ښارونو شو، له پخوانیو بشري استوګنځايونو دي Eridu راڅرګند او Uruk (او RAKAA) په جنوب کې چیرته چې هغه د خټو د خښتو د درمسالونه له خوا جوړه شوې وه او د فلزي او ډبرو لرغوني شو سينګار شو او د پرمختګ په کوم کې چې هلته له خوا cuneiform لیکلو اختراع ليکلو. د سومريانو د لیکلو او کلتور، او بيا شمال ته د مشرانو د فرات سيند، تر ټولو مهم Sumerian ښارونو کې چې د کیش او Uruk او Ur او Adab او Lagash او Ouma او نورو ښارونو په وخت زيږدلی د headwaters خپور مخکښان. [60]له دغو کوچنیو امپراتورۍ څخه چې په 1894 میلادي کال کې جوړه شوې وه، د هغې په سرحدونو کې د ببل په نامه یو کوچني اداري ښار و. بابل په یو لسیزه کې دومره مهم نه و، چې د وختونو لوی او ځواکمن قومونه یې لکه اسیا، Elam، Essen، Ascension او Larsa له خوا غصب شوي. [66]
د لومړني سممیسانو شهیدانو دوره د مشهور مشهور حکمرانانو په توګه پیژندل شوې وه، په شمول د گلگامش، د گل گلامش [61] او د نورو، لکه سلطنت، ملک آباد، لوګل زگسی او نورو حکومتوالو لیکوال. [62]
په 2350 میلادي کال کې دا د اسډیډیانو له خوا ونیول شو، چې د سمیتي ډلو تر ټولو پخوانی ډلې وو چې د ماسپوتمیایا تر 4000 ق م پورې یې ژوند کاوو، او د کوچيانو قومونو په بڼه عراق ته راغلل. او بيا يې د عراق ته هجرت وکړ او د (سومريانو) ژوند ته هغوی ته پرښودل کيږي قدرت (په اړه 2350 ميلاد)، له خوا د Akkad خپل مشر Sargon په مشرۍ، او د Sargon و کولای د Sumeria د اشغال او د عراق د ټولو ښارونو د حاکمیت ښیو او د ښار Akkadians [؟] د هغه د سلطنت په مرکز، او بیا د خپل نفوذ په هېواد باندې د تمدید کړي بابل، شمالي میسپوهیمیا، ایلم، سوریه، فلسطین او د اناتولیا هیوادونه، او د هغه هېواد عربي خلیج او احوال ته خپور شو، تر هغه چې ټوله سیمه یې دا وغندله. نو په تاریخ کې د لومړي پيژندل شوي امپراتورۍ تاسیس کول. کاروان لارو په توګه د هغې کې ګډون وکړ او د Akkadians [؟] د مرکزي عراق په مرکز، چې په هېواد کې د آناتوليا د مسو کانونه ته تر ټولو مهم ښار و، د مسو او د وسایلو او پوځي تجهيزات په صنعت کې مهم و، او پر ځای Akkadian ژبه Sumerian ځای وټاکل شو. [63]
د حمورابى ابلاسک د 1792 څخه تر 1750 میلادي کال پورې په منځ کې په تاریخ کې د قانون تفتیش لومړی.
په 1792 میلادي کال کې، حمرابي د بابل په ښار کې د یوې کوچنۍ ښار څخه د لوی ښار څخه بابل ته پراختیا ورکړه .هغه خپل ځان د دې هیواد پاچا اعلان کړ. حميبه په جنوب او مرکزي دواړو، په ختیځ کې Elam او مریم ته مریم، په شمال کې اسیایه او د هغه د سلطنت واکمن شو. د تاریخ لومړی لیک چې د حرمابي قانون په نوم پېژندل شوی، د 282 حقوقي مقالو درلودونکی دی، حمورابي ادعا کړې چې دا قانون د شمش خدا د خدای څخه، د بابیلون د فلسفې د قانون خدایه ترلاسه کوي. [67]
د حمورابي په دوره کې، سهيلي عراق د بابل په نامه پیژندل شوی و، پداسې حال کې چې شمال په سلګونو کاله دمخه اسیا ته داخل شو. د بابل د امپراتورۍ اوږد مهاله نه وه او د حرمابي او د هغه د زوی شمشو الونا له مړینې وروسته پیل شوه. د اککیان ژبه په بابل، اسیا او سهيلي عراق کې خپره شوه چې د سمندر د کورنۍ واکمن و. امیران د بابل د کمزوری او وړوکی ځواک واک ته ورسیدل تر هغه چې د هتیتانو له خوا وتړل شو چې د اناتولیا نه راغلل. له هغه وروسته، نور بهرني وګړي، کیشین چې د ایران زرګرو غرونو څخه راغلي وو، د بابل په کنټرول کې راغلل. له هغه وخته، عراق په دریو سیاسي ارګانونو ویشل شوی: په شمال کې اسیایی، په مرکزي مرکزي سیمه کې د بابیلون کیینشي او د هیواد سویلي کورنۍ. او یرغل Alkixion پرنسپلټي سلطنت په پای کې 1380 ميلاد په اړه چې د بابل د هېواد پېي. وروسته چې د آسوریانو باندې النهرین د کنترول او فعالتیا په دوی وشړل Mitanni او Alcahien يې، چې له هغه وروسته د هېواد د د د بین النهرین په ختيځ کې د Aramaic قومونو څو د مهاجرت شاهدان او د هغوی Chaldeans، چې په جنوب کې ځای پرځای شي، او وروسته د بابل او آشور د آسوریانو په پای ته، چې هغه د امپراتورۍ ته د برياليتوب تر ټولو تر منځ د څو جګړو په د Ashurbanipal، چې له مصر څخه د ارمنستان د هېواد د ستر امپراتورۍ تاسيس په وخت کې تر ټولو لوی پراختیا Assyrian، خو د Ashurbanipal د واکمنۍ په پای کې وروسته کمزوری آشور، [69] او د د 612 له ميلاد څخه د آشور د راپرځول ماديانو کې د ناټو د بابليانو وړتیا ورکوي. د آشور له سقوط وروسته، د بابل بیا د منځني ختیځ په خاوره واکمن شي چې هغه د نيبوچادريزار II، چې په ختيځ ته يې د پارس په لويديځ کې د مصر له پولو څخه د امپراتورۍ جوړه، او په ترڅ کې چې د نيبوچادريزار هغه جوړ وروسته د بابل په ښار کې د بیارغونې او د خپل وخت تر ټولو ښکلي ښارونو لپاره د واکمنۍ د خپل عظمت ارتفاع ته رسېدلي څو د مدني او مذهبي مرکزونو په ګډون rockeries بيالنس او د نړۍ د اوو عجايبو دننه طبقه، خو په 539 له ميلاد څخه د بابل د دولت د سقوط او د دغه اذیت فارسي واکمنۍ شو. [70]
د چک غلام په ښار کې د غلام او ودانۍ جوړول د 2600 ق.د څخه د سمیرین ټابلیټدوهم زینیمیم BC په وخت کې میپوتپوهنه د 2000 BC څخه تر 1000 BC پورې د
په دې دوره کې هم، د عبراني بائبل په بابل کې ثبت شو چې د یهودیانو له خوا په 587 ق.م کې د یروشلم څخه جلا شوی. [71]
د اسیرانو دوره او حتی ساساني (539 BC-612 AD)
وروسته چې د پارسيانو Alokhmonaon په 539 له ميلاد له خوا کوروش لوی مشرۍ د بین النهرین د اشغال څخه د دې وتوانوي، [72] د بابليانو لخوا د فارسي د واکمنۍ پر ضد څو د بغاوت او مات، خو دا ناکام، [73] په عراق Achaemenids واکمنۍ نه د ختمولو، خو په 330 کال له ميلاد ، د یونانیانو د سکندر په مشرۍ چې هغه تر سقوط وروسته هغه لوی د Gaugamela، چې د موصل او اربیل تر منځ په عراق کې رامنځ ته مشهور په جګړې کې د پارسيانو ته ماتې ورکړه، [74] جوړ الکساندر د بابل په ښار کې، د هغه د امپراتورۍ د مرکز [75] خو وروسته د هغه د مرګ Seleucus لومړي ځل لپاره په بین النهرین سره واک ته ورسېد، او د جوړ Seleucia ښار او دا د بابل پر ځای د هغه د امپراتورۍ په مرکز، [76] لپاره په عراق کې د Seleucids د حاکمیت د نه پای ته يوازې دوهم پېړۍ کې له ميلاد څخه وروسته د پارسيانو Alfrtheon د عراق د اشغال په دې وخت کې اداره. Alasran دغه اذیت او د بابل د ساینس greyhound د لرغونې نړۍ د راڅرګندېدو دی پېژندل شوی دی چې Kideno او Berossos او Seleucus greyhound په شان د څو ستورو او رياضي له بابل راښکاره شو. [77] د دویمې پېړۍ پیړۍ په منځ کې، فارسانو، دا ځل د پارتیانو له لارې، په عراق کې د حکومت کنټرول ترلاسه کول او د قاتفون ښار (چې اوس د میډین ښار په نوم مشهور دی) جوړ کړ. فاریانیان د 240 څخه تر 224 م م پورې واکمن وو، په داسې حال کې چې رومیانو په 115 ق.م کې لږترلږه عراق واکمن کړ، وروسته له هغه چې رومن امپرات ټراجان د ماسپوپوتیا نیولو لپاره بریالي مبارزه پیل کړه. روميان د خپل وارث حديثان په دوره کې د عراق څخه ووتل. [79] د پارتیانو واکمنۍ او د فارسانو یو بل کورنۍ د عراق واکمنۍ ساسانيز دي، چې په 226 میلادي کال کې یې خپل واک پیل کړ او په عراق کې له عراق څخه وروسته په 651 میلادي کال کې خپل واک ختم کړ. [80]
دا دوره په عراق کې د زروهایانو او د یهودو مذهبونو او عیسویت د خپریدلو لپاره پیژندل شوې وه. [81] دا دوره د څو خپلواکو امپراتورۍ په څیر پیژندل شوې وه چې د عراق په مختلفو سیمو لکه حدر [82] او حدیاب (20-116 AD) [83] (127 BC - 128 یا 147 AD) [84] او د مناتار دولت چې د عرب مناتار کورنۍ یې واکمنه کړې وه، چې مرکز یې د الرایره ښار و او په 602 میلادي کال کې یې د اسلامي فتح په وخت کې د 300 زرو څخه په عراق کې واکمن شو.
خلافت
د خلافت دولت، ده د لومړي اسلامي خلافت چې د لاندې د پيغمبر حضرت محمد د مرګ، او د لومړي ناستي په وخت کې هم د ابو بکر د عراق، چې د فارس د اسلامي فتحې او يا د فارسي د اسلامي فتحې په نامه څه د اسلامي خلافت د پولو د Sasanian امپراتورۍ يوه برخه وه یوځای کېدو پيل وکړ، او هغه فتوحات پيل شو مسلمانانو په عراق، د امپراتورۍ د سیاسي او اقتصادي مرکز، یرغل وکړ [86] د 11 ه ق کال د 633 میلادي کال، له خوا د خالد بن وليد، خالد په مشرۍ د تصويب او بيا له خوا د زرو ته Roumieh مخ Baham، د مسلمانانو کیدل د مبارزې د برید انتقال وړانګه چې دوی هغه څه چې دوی يې د خالد بن وليد پرانستل له لاسه ورکړ.
د دوهم خليفه حضرت عمر بن خطاب د واکمنۍ د فتوحات دوهم موج د سعد بن ابي وقاص 14 کلونو کې د هغه د 636 میلادي کال د تصویب لپاره تر مشرۍ لاندې پيل شو، چې په کې د قادسية ولیعهد او سعد بن ابي وقاص د عراق د جګړې د یو پریکنده بریا وه. د پولې د ځوان او د پارسيانو له عراق څخه د za گ روپۍ غرونو ترمنځ د یوه اسلامي دولت بدل شي. د خلیفه عمر بن خطاب د واکمنۍ پر مهال دا د بصرې او کوفه ښارونو جوړ شوی دی. د امام له جگړې وروسته علي د خلافت مرکز د ښار څخه د کوفه له امله د خپل ستراتیژیک موقعیت چې په هغه وخت کې د اسلامي دولت د قلمرو منځګړيتوب، او د شته د هغه پلويانو ګڼ شمېر انتقال،. [87]، او د عراق د ده له خوا د والیانو، چې آن د څلورم خلیفه علي د مرګ څخه مخکې په ښار کې د خليفه له خوا ټاکل کیږي پرمخ دوام بن ابي طالب، چې په کال کې د خپل مرکز په توګه له کوفه وړل، لکه څنګه چې د موصل د دولت و، 656 م / 36 ه ق کال او Eliane، د هغوی له خوا د علي، یو سردرې مالک بن حارث النخعی، او له خوا د شپږوټراليونو دوهم یو، چې ضحاك بن قیس [؟].
د راشیدي دورې پای د څلورم خليفه علي بن ابی طالب وژنه پیل کړه، کله چې هغه د مسلمانانو لپاره د کافي جومات په لمانځلو کې د فجر لمونځ وکړ، د لمانځنې په جریان کې عبدالرحمن بن ملغام هغه په زهر توره سره ووهلو، علی وویل: "ما د کعبې ګټلی او" [9] د ځينو حسابونو له مخې علي بن ابي طالب د جومات په لاره روان و، کله چې هغه ابن مالګم ته ماتې ورکړه؛ [9] [9] زهر يې تر هغه پورې و، چې درې ورځې وروسته يې په تېره بيا د 40 هجري لمريز کال د روژې د مياشتې په څلورمه کې ووژل شو. تقريبا 64 د ځینو خبرو له مخې. [91]
الحسن بن علی د خپل پلار له شپږو میاشتو راهیسې خلافت ترلاسه کړ او اته یې ویل، او د حسن او معاویه او د هغه پلويانو د لیونټ څخه جنګ وکړ. دواړه پوځونه د انبار ولایت په انبار ولایت کې د انبار په نوم په یو ځای کې لیدل کېدل؛ په ټولو مسلمانانو کې د خلافت لپاره وګرځول شي، او د فکري او وینې وینې پای ته ورسوي. دا ويل شوي و چې د لومړي ځل لپاره په 41 پسرلي کې حسن حسن معاويه د بل پسرلي کې ويل شوي و، په لومړي جمعه کې وويل شول او په 40 دقيقو کې ويل شوي.
د ابن عباس له نوم څخه حسن حسن علی ووژل شو. [9] دا روایت د امام حسن له نوم سره توپیر درلود، ویل شوي چې امام حسن د هیڅ چا په تور تور نه دی کړی ځکه چې هغه نه غواړي یو بې ګناه شخص ته سزا ورکړي. ځینی روایتونه، یو بل ناول وایي چې معاويه هغه څوک دی چې زهر ته یې ماتې ورکړه. [95] [96]
د امیا دولت
د امیا یا امامت خلافت (41 - 132/662 - 750 AD) د اسلام په تاریخ کې دویمه بریا ده، د اسلام په تاریخ کې ترټولو ستره بریا ده. امیداز لومړني مسلمانان وو چې د واکمنۍ واک یې درلود، دوی د 41 ه (662 AD) 132 ه (750 AD) واکمن و او دمشق سوریه، د سوریې اوسنی جمهوریت.
د امیا ریاست په اعظمي حد کې
په سياسي کچه د معاويه بن ابي صوفاني په دوره کې، هغه د دولت پلازمېنه کوفا څخه دمشق ته انتقال کړه (وروسته له هغه چې علي له ښار څخه کوفا ته ليږدول شوی)، او دا د عراق او حزب ځينې ځپلو خلکو له منځه يوړل. دولت د ثبات او سوکالۍ دوره هم لیدله، او د اوږدمهاله بندیز وروسته تعقیبي بریالیتوبونه [97]
د هغه مهم مهمو پیښو څخه چې د امایاد په دوره کې په عراق کې ترسره شوي د کربلا په انتفا کې واقع وو. دا په درې ورځو کې لاسلیک شو او په 10 محرم 61 کالو کې پای ته رسېدلی و، چې د 680 زیږدیز کال د اکتوبر له 12 سره سمون لري. [98] [99] د حسین بن علی ابن طالب تر حدیثونو پورې، محمد بن عبدالله، چې مسلمان شو هغه د "شهیدانو ماسټر"؟ "د جګړې پای ته رسیدو وروسته، د هغه د کورنۍ او د هغه د ملګرو سره او د امیف خلف یزید بن معاوی پوځ. او د نتیجې په نتیجه کې د حسین وژنه او د هغه په پرتله ډیر څه.
او د عراق، سره د حجاز د خلکو د ابن زبير ناستي د خلکو لپاره د بیعت قسم وخوړ، او بیا غوره الثقفي انقلاب په 66 هجري قمري کال د امیه، او د امام حسين د عاملينو د يوې غونډې د وژنې اعلان [100] [101] [102] چې په کوفه وه او د نورو په څېر عمر بن سعد [103] او لپه بن ذي الجوشن او نور، او په کوفه کې د واک ترلاسه او د "ای لپاره د حسين د غچ" د شعار پورته شو او پلان لري چې په عراق کې د سر د دولت د جوړولو، په 67 هجري کال کې په کوفه کې د مصعب بن زبير د پوځ په لاس کې وژل شوي [104] د خليفه عبدالملک بن مروان، چې د عراق د دولت تر لاسه پېر وروسته په کال 71 هجري قمري کال «د Deir Gatliq جګړه» د هغه د برياليتوب و. او ته استول عبدالمالک بن مروان القاعده حجاج بن یوسف ته د عراق د واکمن او په ابن زبير په وړاندې د جګړې د هغه د بریالیتوب وروسته شام، او د دولت د مخالفينو، په ځانګړي ډول د کوفه د خلکو څخه وړاندې د حاجيانو Absi د دولت او د قتل له خوا په نښه شي. [105]
په عراق کې د امیایانو واکمني، د زید بن علی بن الحسن د 121 حدیث په خلافت حشم بن عبدالمالک کې، [106] او په عراق کې د امیف خليفه مروان بن محمد د عبداالله له لورې د عبداالله بن لادن له وژلو وروسته عبدالله بن علی بن عبدالله په 132 ه (750 متره) کې د جمعها دویم میاشت کې د زنګ زنګ په جګړه کې. [107] [108]
د عباسي دولت
د عباس دولت د دویم اسلامي حکومتی سلطنت دی. عباسيان کولی شول د بې سواده زامنو زامنو د دوی له لارې او په بریالیتوب کې بریالي شي. دوی د واکمنۍ واکمنۍ واکمني کړې او خپل زامن یې تر هغه وخته پورې تکليف نه کړل ترڅو چې دوی د دوی اکثریت واکمن نه وي. یوازې هغه کسان چې اندلسسیا ته تښتېدلي دي.
د عباسي دولت په پراخه کچه کې دی
د عباسي دولت د د اسلام د پیغمبر، محمد بن عبدالله ، يعنې عباس بن عبدالمطلب کشر ترونه د اولادې له خوا جوړه شوې وه، و عباسي کې پر پارسيانو د خپل دولت د جوړولو تصویب [؟] پر امیه خفه شوي د هغوی څخه د دولت او د سترو مرکزونو په پوستونو څخه منع کړي، او د عربو څخه وساتي، شیعه هم هڅول عباسي د امیه کورنۍ د نهاد بې ثباته کولو کې مرسته وکړي. د عباسي د دولت د مرکز د لېږد، د خپل انقلاب د بریالیتوب وروسته، له دمشق څخه تر کوفه، او بیا انبار مخکې له دې چې د بغداد د ښار د جوړولو لپاره خپل مرکز، چې د دريو پېړيو وده، او د نړۍ د تر ټولو لوی ښارونه شو او تر ټولو ښکلي، وي په ځانګړې توګه د هارون الرشید په القاعده خليفه د واکمنۍ، چې د بغداد په ترځ کې د هغه نوم د يو زر او يو شپې د ناول او د نړۍ په ادبیاتو [109] پاتې، خو د ستوري په پيل وکړ سره په ټولیزه توګه د عباسي دولت د ماښام وتله. توپير لاملونه چې د عباسي دولت د سقوط لامل شول، په ځانګړې توګه: د populism او مذهبي خوځښتونه د راڅرګندېدو دي په دې پېر توپير لري، ده په مشرۍ د يوه القادري تمايل د عربو (غیر عرب) د خلکو پلوي، او د سياسي د مختلفو مذهبي ډلو مخالفت د عباسي حکمرانۍ مخالف و. د دغو ډلو او عباسانو تر مینځ توپیر د مسلمانانو بریا یا امام و.
د داخلي عوامل چې د بیلتون غورځنګونو د خپريدو، د عباسي دولت د پراختیا وهڅول، چې په مرکز او د هېواد د برخو او په هغه وخت کې د ترانسپورت د ستونزې ترمنځ واټن، له خپل واک کولو د هېواد په لرې پرتو د واليانو څخه زيات او له ډاره د خلافت لښکرو له پلازمينې څخه د راتلونکو پرته د خپلو هېوادونو په چارو کې د سفر د ټکولو د بېلتون د غورځنګ څخه وروسته چې دا نه وه تر ډېر ناوخته و، او د تر ټولو مشهور د بیلتون غورځنګونو له عباسي دولت: Alodrash غورځنګ او Aghlabids، او د Fatimid غورځنګ. د عباسي دولت د واکمنۍ پر مهال، هغه Ahamdaon موصل کشف او له (890 متر -1004 متر) د دې دولت Hamdania بنسټګران واکمني.
په 1244 زیږدیز کال کې د دينار عباسي دولت په دوره کې د زردین عباسي پیسې
د عباس قاعد په 1258 زیږدیز کال (656 ه) کې په بغداد کې پای ته ورساوه، کله چې حکوک خان الترټ په ښار حمله وکړه.
د منگول اشغال څخه وروسته، ګالرانو عراق واکمنه کړ، په 1401 م کال کې تمریلین عراق فتح کړ او بغداد یې له منځه یوړل. تقریبا 20،000 بې ځایه شوي خلک ووژل شول. [118] تمریلین هر یو سرتیري ته امر وکړ چې د دوو سرغړونو سره بیرته راستانه شي) او سرتیري له هغه ډارېدل چې دوی بندیان یې مخکې له هغه چې بغداد ته ننوتل وو، ووژل شول ترڅو دوی مشران وښیي (. [119] د تیموریز ریاست سره تړاو لري.
یرغمل او آن د امریکایانو وتل
د 2003 کال د مارچ په شلمه نیټه، عراق په عراق کې د ائتلافي ځواکونو په ملاتړ د عراق یرغمل پیل کړ، که څه هم عراق دا نه دی توانیدلی چې د اټومي او کیمیاوی وسلو د پراختیا لپاره خپل پروګرام پریږدي، او دا پروګرام د ملګرو ملتونو پریکړه 687 کې سرغړونه ده. متحده ایاالتو تایید کړه چې عراق وو د 687 د پریکړې په مادي توقیف کې. متحده ایاالتو دا ادعا تایید کړه چې عراق یې د ډله ایز ویجاړ وسلو وسلو ته پراختیا ورکوي، د واکمنۍ له مخې د یو ظالم تاکتیک څخه له ځانه ډډه کول او "عراق ته دموکراسۍ راوستل."
په هرصورت، د متحده ایاالتو حکومت د یوې جامع راپور سره سم، د ډله ایزو ویجاړیو وسلو موندل نه و. [177] د پولنډي سرتیرو لرغونو سرونو ادعا کوي، د 1980 لسیزې پورې بیرته تثبیت شوي، د کم مقدار ترویج ګاز (Cyclosclosarine) لري، مګر متحده ایالاتو، د پوځي ازموینې وروسته، وموندل چې دوی خراب شوي او هیڅکله به د ایتلافي ځواکونو په وړاندې د یاغيانو لخوا کارول کیږي . مګر راپورونو په ملکي خلکو د بالقوه اغیزو په اړه بحث نه و کړی. "[178]
ایتالف ځواکونه بغداد او وروسته بیا د عراق پاتې کنټرول ته لاړ
د یرغل څخه وروسته، جین ګرنر په عراق کې واک وټاکه او په هغه وخت کې د 2003 کال د جنورۍ په شلمه د عراق د جګړې له پیل څخه دوه میاشتې وړاندې د رغونې او بشردوستانه مرستو دفتر (ORHA) (Office for Reconstruction and Humanitarian Assistance وټاکل شو. [179] د بغداد او نورو ښارونو کې لوی پیمانه غلاوې او لوټیټ پیل شو، په ځانګړي ډول د عراق ملي موزیم، همدارنگه د کمپونو څخه د زره زرو ټنو جنګ مهمات غلا او د تیوتیته کې د اتومي څیړنې مرکز غلا، 100 ټنه یورانیم. [181] د متحده ایاالتو پوځ یوازې د تیل او داخلی وزارتونو ودانۍ خوندي کړې، په ګډون د عراق د استخباراتو د [؟]، او نورو ټولو ادارو هر ساتنې پرته پاتې دي، او د امریکا د پوځي مشرانو ته د يو سرتېري په کافی شمیر د نشتوالي له منسوب.
د بابل په زاړه ښار کښی هیلیکوپترونه د سایټ څخه لرغونی لرغوني سطحونه لیږدول او د نابا او نما مندر، د چورلکو د غورځنګ په نتیجه کی د 6000 میلادي میلادي کال په پای کی له مینځه وړل.
د عراقي لومړي وزیر حیدر العبادي د عراقي امنیت په تاسیس کې د عامه سیسټم یو امنیتي سیسټم جوړ کړ. [225] مشهور خلکو د عراق په خاوره کې د بریالیتوبونو ترلاسه کولو، د ډاالیا د بیرته راستنېدو، د بغداد بیلتون سیمه (د پلازمېنې شاوخوا سیمه) د عراقی حکومت واک ته. د انبار والیت ډیری سیمې شتون لري. موصل او د کرکوک ډیری عرب سیمې د داش موسسې تر کنټرول لاندې دي. په عراق کې د متحده ایاالتو 450 450 سرتیري د اوږدې مودې مداخلې وروسته، په جون 10، 10 کې ځای پرځای شوي وو. [47]
جغرافيه
د عراق جمھوریت د آسیا پھ سویل لویدیځ کې موقعیت لري، نو دا پھ منځني ختیځ کې موقعیت لري. دا د عرب نړۍ شمال ختیځ برخه ده. شمال ته د ترکيې، په ختيځ کې ايران، سوريه، اردن او سعودي عربستان له سهيل څخه، د کويت او سوېل له جنوب څخه سعودي عربستان. او د طریقی لیدونو تر منځ د 5 ° 29 ° او 22 ° 37 ° شمال او د 45 ° 38 ° او 45 ° 48 ° ختیځ ختیځ ترمنځ منځ ته راځي. [237] د عراق د ده په عمده توګه د يوه دښته کې د هیواد، او د ده د عرب دښتې او دښتو شام، چې له يو بل سره تړلې، د دوو سترو سيندونو تيريدو برخه، د دجله او فرات، او د سيمو د سيندونو دجله او فرات دښتو رسوبي حاصلخیزه شاوخوا ده، د سهل رسوبي د دوو سيندونو تر منځ د سيمې په نامه، او د ده د عراق تر ټولو حاصلخیزه سیمو کې، څو څانګو ته او سيندونو څخه د عراق د پولو بهر راشي، مګر د لوی مرستيال د عراق د يوه مرستيال دی، او د دوو سيندونو په کال کې د دلتا په اړه د 60 میلیونه مترمکعب (78،477،037 متر مکعب انګړ) د سليټ سپاره، او د دواړو سيندونو په بصره پوره کله چې علي د تاکونو، دوه برخې د اوبو د ادارو په شان مشهور بشار الاسد چې د عربي خلیج رول یې لوبوي د عراق اکثریت ښارونه د دې دوو سیندونو، نینوا، بیج، بغداد، رامادي، امارا، نصیریا او بصره څخه بې برخې دي.
د عراق جمھوریت د آسیا پھ سویل لویدیځ کې موقعیت لري، نو دا پھ منځني ختیځ کې موقعیت لري. دا د عرب نړۍ شمال ختیځ برخه ده. شمال ته د ترکيې، په ختيځ کې ايران، سوريه، اردن او سعودي عربستان له سهيل څخه، د کويت او سوېل له جنوب څخه سعودي عربستان. او د طریقی لیدونو تر منځ د 5 ° 29 ° او 22 ° 37 ° شمال او د 45 ° 38 ° او 45 ° 48 ° ختیځ ختیځ ترمنځ منځ ته راځي. [237] د عراق د ده په عمده توګه د يوه دښته کې د هیواد، او د ده د عرب دښتې او دښتو شام، چې له يو بل سره تړلې، د دوو سترو سيندونو تيريدو برخه، د دجله او فرات، او د سيمو د سيندونو دجله او فرات دښتو رسوبي حاصلخیزه شاوخوا ده، د Plain رسوبي د دوو سيندونو تر منځ د سيمې په نامه، او د ده د عراق تر ټولو حاصلخیزه سیمو کې، څو څانګو ته او سيندونو څخه د عراق د پولو بهر راشي، مګر د لوی مرستيال د عراق د يوه مرستيال دی، او د دوو سيندونو په کال کې د دلتا په اړه د 60 میلیونه مترمکعب (78،477،037 متر مکعب انګړ) د سليټ سپاره، او د دواړو سيندونو په بصره پوره کله چې علي د تاکونو، دوه برخې د اوبو د ادارو په شان مشهور چې د عربي خلیج رول یې لوبوي د عراق اکثریت ښارونه د دې دوو سیندونو، نینوا، بیج، بغداد، رامادي، امارا، نصیریا او بصره څخه بې برخې دي.
د عراق شمال غرونه لري او د 3611 متره لوړوالی (11847 فوټ) لوړوالی دی، چې د غرونو شاکره د [238] سرمشریزه ده، معنی (تور خیمه). د عراق په غرونو کې دوه لړ جوړ دي د توروس د غرونو، سره ترکیې، او د زاكروس په لړ کې، له ایران سره. داخلي په عراق کې، د حمرين د غونډۍ غونډۍ او غرونو شتون لري، همدارنګه د لویدیځ د عراق په يو Plateau، د لويديځ د پېخور په نامه مشهور دی، د عراق د لري سره د 58 کيلومتره [238] (36 ګنل) د عربو د خلیج څخه سترګې پټې په اوږدوالي د یوه لنډ پروت. برسېره پر دې، د عراق د ده په مصنوعي جهيلونو، تر ټولو په ځانګړې توګه Lake Tharthar، جهيل Razzazah، طبیعي حوضونو په توګه Lake Saveh شته، په د Muthanna Samawah ولايت د دښتې په منځ کې. د عراق سویلي والیتونه هم ډیری مسایل لري، په ځانګړي ډول هیر الاوزاه او هیر الاممر. د ځینو سرشرو یوه برخه ختیځ ته ایران ته ځي. عراقی ځاې د صدام حسین تر مشرۍ لاندې وچې شوې او 2003 کال وروسته بیرته راستانه شوي. د اوبو دا مقدار د بدلون په صورت کې.
سیمه
د عراق ټوله سیمه (د ځمکي اوبو سره)، د 2009 کال د اکتوبر په 20 د عراقي حکومت د احصایې پراساس، 435052 مربع کیلومترو ته رسیدلې، چې 434128 مربع کیلومتره (99.8 سلنه) او 924 مربع کیلومتره (0.2 فیصده) ده. د نړیوال حقیقت کتاب په وینا، عراق 438317 کیلومتره سیمه لري. [238] د ځمکې ساحه د 0.29٪ یا 950 کیلومتره اوبو لپاره حسابوي. [238]
د عراق توپوگرافي
د تخنیکي ميدانونه:
عصري خاوره د عراق، یا 132000 کیلو مترو په اوږدوالي، او په مستطیل (650 کیلو مترو او 250 کیلو متره پراخوالی) غزیدلې ده. دا د بلجیم او د رمادي ترمنځ د افراط سيند ته شمال ته په توربیل کې او د ایران سرحد ختیځ ته لیږدول کیږي. ، او د لویدیځ څخه د صحرا صحرای، او د مرغیو او جرګو ساحې ته د ننوتو ساحه ننوځئ، د غرونو او جریمو ساحه د هیواد سیمې 30.5٪ تشکیلوي [240].
د صحرا پلیټ:
په لویدیز عراق کې موقعیت لري او د هیواد نیمایي برخه یا 198000 کیلو متره واټن لري، او اوږدوالی د 100-1000 مترو په منځ کې واقع کیږي او د جزایې سیمې ته ننوځي. د عراق خاوره د هیواد د 38.7٪ سیمه حسابوي [240].
د غرونو ساحه:
غرنۍ سیمې د عراق په شمال او شمال ختیځ ختیځ کې موقعیت لري او د سوریې، ترکیې او ایران سره په لویدیز کې، ترکیه او ایران سره پراخې پولې ته رسېږي، او د عراق د سیمې د یو سلنې څخه کم او د هیواد 21.1٪ [240] (92000 کیلومتره) کم.
واړه سیمه:
د عراق توپوګریزه د غرونو شمالي چاپیریال او د لویدیز لویدیځ او په سویلي سیمه کې ښیي
دا په جنوب او د عراق په شمال ختیځ کې د ټیټ غرونو تر منځ انتقالي سیمه ده. دا د غرني سیمې 50٪ یا 67000 کیلو متره ساحه لري، چې 42000 کیلو متره د غرني سیمې څخه بهر دی. ، او په غرني سیمه کې 25000 کیلو متره او د (200-450) مترو لوړوالی، او د رسی ساحه د هیواد سیمه 9.7٪ [240]
د وحشي ژوند ژغورل
په عراق کې تر ټولو مشهور او مشهوره ونې د خام ونې دي، او د مرکزي او جنوبي عراقو والیتونو کې خپریږي، او دا شمیرې د کردستان په سیمه، نینوا او کرکوک کې خورا مهم دي. د 2013 کال لپاره د عراق د تولید کجارو ونو 15968660 پامام، د ډیالیت ډیری برخه، د 2951170 کجارو ونو سره، په کرکوک 4836 پامام کې ترټولو ټیټه کچه. [243] تر 2015 پورې، د کجارو ونو 21 ملیونه ته رسیدلی. [244]
د عراق د ځنګلونو شتون د کردستان د غرونو له خوا د هیواد شمال ختیځ ته محدود دی (او هلته د نواوا په ولسوالیو کې ځنګلونه شتون لري)، پداسي حال کې چې د عراق پاتې برخه د خامونو پرته پرته ده. څېړۍ په د ونو غرنيو سيمو کې تر ټولو، د ټولو مروج ډول چې د (Quercus brantii)، مختلط ډول (پوښتنه infectoria)، د 1،500 څخه ډیر د مترو په لوړوالي Veugd په شمال کې د ځنګلونو د لبنان بلوط Mtkona، او هم په نورو ونو سره مخلوط بلوط ځنګلونه لري چې د : ارار شربیني، پیسټیایا ملیکا، د سوریې صفونه، ګډ چاپیریال، پاریس مونګینا او مونټپیلیر. شته ارغواني منډې او منډې ډول (salix medemii) د غره ويالې په اوږدو کې، سره Platanus orientalis، او حور Fratte، نری پاڼي او روزنې غونډه، او په ځینو سیمو کې، د coconut وحشي باغونه عام دی. د انګورو کانونه د عینک سره مخلوط شوي چې د 500 مربع کیلو مترو په کنډک او اتریش کې شتون لري [245]. د عراق په ځنګلونو کې نورې ونې هم شتون لري.
د عراق پاتې برخه انځر، زیتون، سورجین، انار، زردالو، میوه، انګور، کیلې، نارنجونه، لیمون، نارنج، کیټاکس، تلوارونه، وزونه، اوکس، لوک او چنار شامل دي. تور، سپين او سپين وريري، سيسپ او نور ونې، د ډااله ولايت د ليمويي کرنې لپاره مشهور دى.
د نیکمرغۍ ژوند
حیوانات عراق: [؟] Camel عرب، عرب او لیوه، او mouflon، او هوسۍ د تايرايډ، هوسۍ د اروپا د نصواري، د اروپا او القاعده Ghurair، او د شاتو د کېنستونکی، فارسي squirrel، او Awassi (پسه)، وزې، تمساح کومې ودانۍ (په غلطۍ د عراق په جنوب ته وليکئ، تاسو نه پوهيږم خپل شمیر احتمال لري چې ډیر لږ وي)، او د نصواري شاهدي د سوریې د (عراق په شمال کې)، او Altvh، وحشي پيشو، په ځمکه، وحشي boar، او خطداره hyena، ګيدړ د سرو زرو، میښې، او د عربو Oryx، او porcupine هند crested (په نامه عراق Bada'lj خوږيږي)، او shrew (په شمول د لږ سپين غاښ shrew)، موږکان، او موږکان (د نصواري موږکانو، چې د ژوند په ګډون هیڅ کله په عراق کې)، او د سپی د اوبو (Maxwell) او otter [؟]، د وړو د مصر Alerbua (په لویدیځ Plateau پراخه او سهيلي او مرکزي عراق) او Alerbua Fourati (د عراق په جبه)، او د Alobo gecko ډولونه (Stenodactylus affinis د محدود خپريدو تقریبا پراخ ډولونه دی )، او د يو انځور طبیعت عراق [246]، او کيشپان (په شمول د فرات softshell شمشتی، د عراق په شمال کې د کيشپ Manmazih ورون)، او Reptilia عراق عام کربوړی (لويديځ انبار)، تور کپچه، او Aloim، Oill ته Orettata، او Alorl له خوا په عراق کې د فارسي پړانګ اخیستل شتون لري دښتې مار جوړو غڼې جرم (په عراق کې په ختيځ کې احتمال شتون)، او د څارويو څخه ليدلې.
د الوتونكو په څير، 415 ډولونه دي، چې تر ټولو زيات عام، سپين، كبين (په ګڼ شمېر ډولونو) او د غوړولو لپاره. نور ډولونه عبارت دي له غوږونو، غوږونو، فلاینګوس، بتانو، بتانو، جیزز، غلبو، ایګونو، ایګزونو، او کالو، او ډیری نور.
او نور، په شمول د عراق، قالین، خړ، کپتان، الیش، جرفی، زبیدي، ابو خمیره، urnak، او بلور (په عراق بغداد ته د سوریې سيندونه وګورئ).
د عراق سمندري څارویان د ځنګلونو، ویلو، سمندر، ریزو بتانو، غلطه ځمکه، د لوی سمندر کچی، زرغون توکی، د چوکۍ چوغندر دی. او هغه الوتونکي چې د عراق په ساحل، سیند کې موقعیت لري: هینرسک، واورې واورې، او لوی شګو او نور.
کورني غوړونه
د عراق ساحلی اوبه د عرب قره کی 28 کیلومترو مربع مرف د شاټ ال عرب په خوله کی لری چی د 2012 کال د سپتامبر او می 2013 په ترڅ کی د عراق - آلمان د ډویو د ګډ ماموریت په واسطه کشف شوی، ولسوالۍ [255]. مخکې له دې چې کشف شو، داسې انګیرل کېده چې عراق د مرجان رففونه نلري (په هغه ځای کې چې محلي خښتو اوبو د مرجان رففونو کشف مخه ونیوله). د عراق مرجان رژیمونه د نړۍ تر ټولو خورا سخت چاپیریال ته د تطبیق وړ و، د مرجان ریفورمونه او مرغومي، په سیمه کې د سمندر درجه د 14 څخه تر 34 سانتي مترو پورې [255]. Ophiuroids، شیلفش، او ډیموسپونوګانې [255] چې سلیک لري.
سیند دجلة فرات
طبیعی سرچینې
نور طبیعی سرچینې: فاسفیت، سلفر، اوسپنه، سور پارا.
د سوریې او افراطونو سیندونه: د طریس او افراطونو سیندونه او د دوی محافظین د عراق جمهوری دولت اصلي تازه سرچینې دي، سیندونه د ترکیې ختیځ د تورورو غرونو څخه راځي او د سوریې او عراق څخه لیږدول کیږي. د دې سیسټم اهمیت خلکو ته د تازه اوبو، کرنې او مالدارۍ چمتو کول دي.
عراق کې د تېرې پېړۍ د شپیتمې لسیزې په پيل کې د اوبو د ستونزو سره مخامخ شوه چې د ترکیې تر څو د 2009 کال د سپتمبر پر 19 یو 22 بند پر دجله او فرات، او د دوامداره بحران حتی په وچکالۍ 2008 خراب جوړ کړي، د جنوب د آناتوليا د پروژې پلي کړي، چې دا د ترکیې او سوریې تر منځ د تفاهم یادداشت لاسلیک شو د دجله او فرات، او د اوبو کچه ګډ ه څارنه د مرکزونو د جوړولو د ډنډونو د اوبو د اړيکو په اړه د عراق، ترکیه هم د 450 څخه تر 500 مکعب سانتي متره د فرات د سيند د Share زیات، او عراق سره د ترکیې د نفتو د میاشتې وروسته موافقه وکړه او په د سوداګرۍ په بدل کې د سره د ترکیې د پولې کردي ملیشو د کار لري مرسته کوي، د بند تمه ده پيل Eliseo e په 2015 کال Stgalh په دجله، ترکیې، د عراق او ترکیې، او عراق تر منځ د سياسي شخړو د موضوع د ځمکې یو لوی انبار هم لري.
د کورنیو چارو وزارت د داخلي امنیت ساتنه مسولیت لري. د دې قانون له الرې د کورنیو چارو وزارت ځانګړي دندې عموما د عراق جمهوری دولت داخلي امنیت ساتلو او عامه نظم پیاوړتیا او د اساسي قانون حق ساتل او په تیره بیا د خلکو ژوند او آزادۍ ساتلو کې د دولت عمومي پالیسي پلي کول دي، د دې خوندیتوب له کوم ګواښ څخه چې د جرمونو کمیسیون مخنیوی کوي، د مرتکبینو په وړاندې قانوني اقدام ترسره کوي، او د قانوني متن کې د فعالیت د چوکاټ لپاره د قانون بشپړولو غوښتنه کوي. "[346]
په دې وزارت کې ډیری ریاستونه او جوړښتونه شامل دي: پولیس، فدرالي پولیس، ټولنیز پولیس، د تاسیساتو د ساتلو ریاست او شخصیتونو، د بغداد والیت کې د جنګي جرمونو ریاست، د عراقی کمانډو ځواکونو، د عمومي ترافیکي ریاست، د عمومي ریسکیو ریاست او د فدرالي امنیت چارو وزارت لپاره د ادارې د عامه ملکي دفاع وزارت او د سرحدي بندرونو لوی ریاست)، د فدرالي استخباراتو او تحقیقاتو اداره، د استخباراتو عمومي ریاست، د پلان او تعقیب عمومي ریاست او نور جوړښتونه. [347]
.svg)
د عراق هیواد په ۱۸ولایتونو (محافظة) وېشل شوی دی.
_of_Hewl%C3%AAr_(Erbil).jpg)
.jpg)
.jpg)
