اواري ژبه
د اواري ژبه (په روسي ژبه: Аварский язык)يوه قفقازي ژبه ده [۸] [۹] [۱۰] چې نه يوازې د داغستان په آواري سيمو کې، بلکې د داغستان او آذربایجان د ځينو سرحدي سيمو وګړي هم پرې خبرې کوي، يو شمر اواريان په ترکیه او سوريه کې کډوال هم دي.
магIарул мацI (اواري)
| عمومي مالومات | |
|---|---|
| ځانګړې وېشنيزه | |
| سیمييزتوب د | |
| ليکدود | |
| ويونکو شمېر | |
| د توکمپوهنې ژبې حالت | |
| آيسو ۶۳۹-۱ کوډ |
av[۴] |
| د ژبې کوډ |
av |
| اداري سیمه | |
| هېواد |
اواري لیکدود
سمولاواري ژبه په خپل ليکدود کې له عربي تورو په لږ څه توپير سره کار اخلي، د بېلګې په توګه: دوی د "كاف" توري لپاره لاندې درې ټکي "ڮ" ږدي، تر ډېره وخته کتابونه او اخبارونه په عربي حروفو چاپېدل، تر دې چې شوروي حکومت اړ شو چې په عربي ژبه یوه دولتي ورځپاڼه جوړه کړي، ځکه داغستانیان په روسي ژبه نه پوهېدل او نه يې هم روسي ليکدود کاراوه. دغه ورځپاڼه څو کاله په عربي ژبه د داغستان اخبار تر نامه لاندې چاپ شوه او د روسي زار فرمانونه او ممانعتونه يې چاپ کړل. په دې توګه، عربي ژبه او د هغې توري تر ۱۸۶۱ مېلادي کال پورې د آوارايانو په په ليکنو کې موجود وو،تر هغې چې پیټر کارلوویچ اسلر د سیریلیک ليکدود ته عربي توري بدل کړل. په ۱۹۲۸ زېږديز کال کې، د آوري ليکدود سیریلیک الفبا څخه لاتیني الفبا ته بدله شوه. په ۱۹۳۸ زېږديز کال کې، اواري الفبا د روسي لیکونو پر بنسټ لیکل شوې. په دې توګه، د داغستان ډېرې هغه ليکنې چې په عربي ژبه لیکل شوې وې له منځه یوړل شوې.
اوسنۍ اواري الفبا:
| А а | Б б | В в | Г г | Гъ гъ | Гь гь | ГI гI | Д д |
| Е е | Ё ё | Ж ж | З з | И и | Й й | К к | Къ къ |
| Кь кь | КI кI | КІкI кІкI | Кк кк | Л л | Ль ль | М м | Н н |
| О о | П п | Р р | С с | Т т | ТI тI | У у | Ф ф |
| Х х | Хх хх | Хъ хъ | Хь хь | XI хI | Ц ц | Цц цц | ЦI цI |
| ЦІцI цІцI | Ч ч | ЧI чI | ЧІчI чІчI | Ш ш | Щ щ | Ъ ъ | Ы ы |
| Ь ь | Э э | Ю ю | Я я |
د اواري ژبې د ځینو جملو بېلګې
سمول| ښه راغلاست! | !ВорчӀами | Worčʼami |
| تاسو ټول څنګه یاستئ؟ | Щиб хӀaл бугеб? | Ššib ħal bugeb? |
| ته څنګه ژوند کوې؟ | Иш кин бугеб? | Iš kin bugeb? |
| ستاسو نوم څه دی؟ | Дуда цӀар щиб? | Duda cʼar ššib? |
| ته څو کلن یې؟ | Дур чан сон бугеб? | Dur čan son bugeb? |
| تاسو چېرته روان یاست؟ لیک د سړي لپاره دی | Mун киве ина вугев? | Mun kiwe ina wugew? |
| وبښه! | ТӀаса лъугьа! | Tʼasa łuha! |
| کوچني هلک چېرته ځي؟ | Киве гьитӀинав вас унев вугев? | Kiwe hitʼinaw was unew wugew? |
| هلک یو بوتل مات کړ. | Васас шиша бекана. | Wasas šiša bekana. |
| دوی سړک جوړوي. | Гьез нух бале(гьабулеб) буго. | Hez nux bale(habuleb) bugo. |
سرچينې
سمول- ↑ سرچينې تړی: https://iso639-3.sil.org/code/ava.
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ ذکر کېدنه: اېتنولوګ. Publisher: SIL International. اثر ژبه: انګرېزي ژبه. ISSN: 1946-9675.
- ↑ "اېتنولوګ" (په انګرېزي ژبه). SIL International. نه اخيستل شوی 10 مې 2019.
{{cite web}}: سرچينه ساتل:ناپېژانده ژبه (link) - ↑ "Language".
- ↑ "ScriptSource - Russian Federation". نه اخيستل شوی 21 اگسټ 2023.
- ↑ "ScriptSource - Azerbaijan". نه اخيستل شوی 21 اگسټ 2023.
- ↑ "ScriptSource - Georgia". نه اخيستل شوی 21 اگسټ 2023.
- ↑ "UNESCO Atlas of the World's Languages in Danger".
{{cite web}}: External link in|تړ=|url=(help); Unknown parameter|خونديځتړی=ignored (help); Unknown parameter|خپرندوی=ignored (help); Unknown parameter|لاسرسري نېټه=ignored (help) - ↑ "Documentation for ISO 639 identifier: ava".
{{cite web}}: Check date values in:|خونديځ نېټه=(help); External link in|تړ=|url=(help); Unknown parameter|اقتباس=ignored (help); Unknown parameter|خونديځتړی=ignored (help); Unknown parameter|خپرندوی=ignored (help); Unknown parameter|لاسرسري نېټه=ignored (help) - ↑ "Documentation for ISO 639 identifier: ava".
{{cite web}}: Check date values in:|خونديځ نېټه=(help); External link in|تړ=|url=(help); Unknown parameter|اقتباس=ignored (help); Unknown parameter|خونديځتړی=ignored (help); Unknown parameter|خپرندوی=ignored (help); Unknown parameter|لاسرسري نېټه=ignored (help)