د "شوبله" د بڼو تر مېنځ توپير

[[دوتنه:Bundesarchiv Bild 101I-738-0267-18, Frankreich, Panzer VI (Tiger I).jpg|300px|thumb|left|د آلمان جنګيجنگي شوبله په ۱۹۴۴ کال کی]]

[[دوتنه:Abrams-transparent.png|300px|thumb|left|د ایبرامس امریکایی شوبله ]]

[[دوتنه:Tank T72M4CZ moderna.jpg|300px|thumb|left|د تې-۷۲اېم۴ څې ژېټ [[د چېک پوځ|د چېک د پوځ]] جنګيجنگي شوبله ]]

'''شوبله ''' د زغره وال یو جنګيجنگي موټر دی چې د دښمن مځکني ځواکونو له منځه وړلو لپاره ورڅخه کار اخیستل کېږي. په اوس وخت کې ټانګټانگ د مځکني ځواکونو د وسلو څخه تر ټولو آغېزه کوونکي وسله ګڼلگڼل کېږي .

کله چې د ١٩١٦ کال د سپتمبر په پنځلسمه نېټه د [[بريتانيا]] او [[فرانسه|فرانسی]] ګډوگډو ځواکونو د سوم سيند په ناحيه کې د [[آلمان|المان]] سره سخته جګړهجگړه کوله ، ناڅاپه يوولس افولادی هېوالا په ساعت د شپږو کيلو مترو په سرعت له بريتانوي مواضعو څخه الماني مواضعو ته مخه وکړه او په يو ګوزارگوزار يې الماني پوځ ته ماته ورکړه، دغه هېولا ته چې په توپونو او ماشينګڼوماشينگڼو مجهز وو ، ټانګټانگ ويل کېده کله چې انګريزانوانگريزانو د ټانګټانگ په جوړولو پيل وکړ، [[لومړنۍ نړېواله جګړهجگړه|لومړنۍ نړيواله جګړهجگړه]] روانيده٠ د پوځي اسرارو د ساتلو لپاره د ازمويښتی تنه او شاسی په بېلا بېلو فابريکو کې جوړېدل، نو په هغه وخت کې دغه ډول موټر محاذ ته د اوبو وړلو لپاره موټوری شوبله ويل کېده چې په [[انګريزيانگريزي ژبه|انګريزیانگريزی ژبه]] شوبله د اوبو د زيرمی اله ده٠ له دی امله چې د نولسمی پيړۍ په اتمه لسيزه کې په المان کې لومړنی موټر جوړ شو او د فولادو د ويلی کولو نوی تکنالوژی هم مخترع شوه، بر سيره پر دی فولادی توپ او ماشينګڼماشينگڼ هم اختراع شو، نو د شوبله د جوړېدو لپاره مساعد تخنيکی شرايط رامنځته شول٠ دغه راز څرنګهڅرنگه چې د لومړنی نړيوالی جګړیجگړی په موده کې تدافعی مواضع پياوړی شوی، نو وسلو په ښه شان سره رول نشوای لوبولی، په داسی حال کې د جګړیجگړی د رکود د له منځه وړلو لپاره شوبله جوړ شو٠ پوښتنه دا ده چې ايا څوک د شوبله مخترع و؟ [[فرانسه|فرانسی]] ، [[بريتانيا]] ، [[روسيه|روسيی]] او [[امريکا]] له ځان د شوبله لومړنی جوړونکی باله ٠ مثلا د روسيی د مشهور عالم منجيليف کشر زوی واسيلی منجيليف، د فرانسی جګتورنجگتورن ليواشيور ، امريکايی هيولوک او اطريش بوشدن او داسی نورو ، خو ددوی له خوا وړاندی شوی د لايل کافی او ثابت نه وو٠ خو دا د نړيوالو ټولنې له خوا منلی او مسلم حقيقت دی چې په ١٩١٥ کال کې د بريتانيا له خوا جوړ شوی شوبله چې ماک يو نومېده، د لومړی ځل لپاره د سوم سيند په ناحيه کې استعمال شوی و٠ دغه شوبله په دوو ډولو ويشل شوی چې لومړنی ډول شوبله يو ديرش ټنه وزن درلود او څلور ماشينګڼونهماشينگڼونه او دوه توپونه نصب شول چې د شپږ وپاونه په وزن ګولۍگولۍ ويشتلی شوی٠ د ماک يو بل ډول شوبله ديرش ټنه وزن درلود او په شپږو ماشينګڼونهماشينگڼونه مجهز و٠ ماک يو ډول شوبله نژدی اته متره اوږدوالی ، څلور اعشاريه دوه متره پلنوالی او دوه اعشاريه شپږ اته متره جګوالیجگوالی درلود او په ساعت کې سرعت يې يوازی شپږ کيلو متره و٠ سون مواد يې يوازی نولس کيلو متره فاصله حرکت کولی شوی٠ که څه هم د سوم سيند په ناحيه کې د ماک يو شوبله د استعماليدو په اړه خبر په پراخه پيمانه خپريده، خو د لومړنی نړيوالې جګړیجگړی په موده کې د فرانسی، بريتانيا او المان له خوا د استعمال شويو شوبله ونو شمېر او ډوله ډېر کم وو٠ يوازی د دوهمی نړيوالې جګړیجگړی په موده کې په جنګیجنگی ميدان کې د شوبله ونو غونډ جمع شو٠ د دوهمی عمومی جګړیجگړی په موده کې د المان له خوا جوړ شوی ډېر دروند شوبله حتی يو سلواته اتيا ټنه وزن درلود او مخکينی زره يې دوه سوه ميليمتره پونډه وه او په نړۍ کې تر ټولو دروند شوبله نوميږي٠ د درېيمی لسيزی په لومړيو کلونو کې شوروی اتحاد د دوه اعشاريه اته ټنه په وزن کوچنی شوبله تی اوه ويشت جوړ کړ او پکې يوازی دوه تنه سپاره وو٠ خو له دی امله چې د شوبله د افع وسلی په تېره بيا د شوبله په ضد توغندی استعمال شوی ډېر دروند شوبله لا پخوا نه استعمال شوی٠