ويکيپېډيا

پترو پروشنکو

پترو اولکسیویچ پروشنکو (زېږون ۲۶ ډسمبر ز کال) اوکراینی سوداګر او سیاستوال دی چې له ۲۰۱۴ زکال څخه یې تر ۲۰۱۹ زکال پورې د اوکراین د پنځم ولسمشر په توګه خدمت وکړ. پروشنکو له ۲۰۰۹ څخه ۲۰۱۰ زکال پورې د اوکراین د بهرنیو چارو د وزیر او په ۲۰۱۲ زکال یې د سوداګرۍ او اقتصادي پراختیا د وزیر په توګه دنده ترسره کړې. له ۲۰۰۷ زکال څخه تر ۲۰۱۲ زکال پورې هغه د اوکراین د ملي بانک د شورا مشري هم پر غاړه لرله. هغه د ۲۰۱۴ زکال د مۍ د ۲۵ نیټې په ولسمشریزو ټاکنو کې د ۵۴.۷٪ رایو په خپلولو سره د ټاکنو په لومړي پړاو کې په اکثریث ټاکنې وګټلې او دویم پړاو ته د ټاکنو له تلو یې مخه ونیوله. پروشنکو د خپلې ولسمشرۍ پر مهال، هېواد د روسیې – اوکراین د جګړې د لومړي پړاو پر لور هدایت کړ او یاغي ځواکونه یې د دونباس سیمې ته وشړل. هغه له اروپايي اتحادیې سره د یوځای کېدو بهیر د اروپايي اتحادیې – اوکراین د هوکړې په لاسلیکولو پیل کړ.

پترو پروشنکو
پترو پروشنکو
د شخص مالومات
زېږون نوم
پيدايښت
استوګنځای کيېف   ويکيډاټا کې (P551) ځانګړنې بدلې کړئ
تابعیت شوروي اتحاد (۲۶ سپټمبر ۱۹۶۵–۱۹۹۱)

اوکراين (۱۹۹۱–)  ويکيډاټا کې (P27) ځانګړنې بدلې کړئ

روغتيايي څرنګوالی ډايبېټېز مېلېټوز   ويکيډاټا کې (P1050) ځانګړنې بدلې کړئ
واک
عملي ژوند
کار/مسلک
کاروونکي ژبه اوکرايني ژبه ،  روسي ،  انګرېزي ژبه ،  رومانيايي ژبه ،  بلغاريايي ژبه   ويکيډاټا کې (P1412) ځانګړنې بدلې کړئ
ټوله شتمني
پوځي خدمت
جګړه/جګړې په دونباس کې جګړه ،  پر اوکراین د روسیې د ۲۰۲۲ ز کال یرغل   ويکيډاټا کې (P607) ځانګړنې بدلې کړئ
لاسليک
پترو پروشنکو
وېبپاڼه
وېبپاڼه د تاييدولو سرچينه  ويکيډاټا کې (P856) ځانګړنې بدلې کړئ
ربط=انٹرنیٹ مووی ڈیٹابیس مخ پر IMDB باندې  ويکيډاټا کې (P345) ځانګړنې بدلې کړئ
  ويکيډاټا کې (P935) ځانګړنې بدلې کړئ
سمول کينډۍ لاسوند وګورئ

د پروشنکو داخلي سیاست اوکرایني ژبه، ملت پالنه، په پراخه کچه کپیټلېزم، د کمونېزم له منځه وړل او او اداري غیرمتمرکزیت دود کړل. په ۲۰۱۸ زکال کې پروشنکو د اوکراین د خپلواکې ارتدوکس کلیسا له جوړېدو سره مرسته وکړه او اوکرایني کلیساوې یې د مسکو له پاتریاسالارۍ (اغېز) لرې کړې. د هغه ولسمشري په دریو ټکو کې راغونډېده چې هم یې ملاتړو او هم یې مخالفینو ترې ګټنه کوله: پوځ، ژبه، ایمان (اوکرایني کې: armiia, mova, vira ).[۱]

پروشنکو د خپلې دویمې دورې لپاره د ۲۰۱۹ زکال د ولسمشریزو ټاکنو په دویم پړاو کې د ۲۴،۵٪ رایو په خپلولو؛ له خپل سیال ولادمیر زیلنسکي څخه ماته وخوړه. په ټولنه کې د کارپوهانو ترمنځ هېح داسې یو واقعي واحد نظر شتون نه درلود چې ولې پروشنکو ماته وخوړه؛ بېلابېلو نظریاتو شتون درلود چې د هغه د ولسمشرۍ پر مهال؛ د ملت پالنې تشدید، د فساد په له منځه وړو کې پاتې راتلل، د روسي ژب ویونکو سیمو نه په پام کې نیول او همدارنګه د لویدیځ پلوه سیاستوالو لکه اندری سادووی او د ګرجستان د پخواني ولسمشر میخایل ساکاشویلي (چې وروسته له اوکراین وویستل شو) سره د هغه ستونزې او د روسیې د ملاتړي وکتور مدودچوک رامخته کېدل په کې شاملېدل.  د آزادې اروپا راډیو یا راډیو آزادي او د فساد ضد فعال دنیس بیهوس پروشنکو او مدودچوک دواړه له یوبل سره «په مخفیانه چارو» تورن کړل.[۲][۳][۴][۵][۶][۷][۸][۹][۱۰]

پروشنکو اوس مهال د ورخونا راډا (Verkhovna Rada) یا د اوکراین د پارلمان ولسي مرستیال او د اروپايي همبستګۍ د ګوند مشر دی. له دولت بهر، پروشنکو یو مخکښ اوکرایني الیګارش (پانګوال) دی چې له خپل کار او کسب څخه پریمانه عواید ترلاسه کوي. د هغه تر ټولو پېژندل شوي سوداګریز برنډونه روشن (Roshen) چې د ۲۰۲۱ ز کال په نومبر میاشت کې یې د هغو د پلورلو تر مهاله هغه ته د «چاکلېټو د پاچا» مستعار نوم ګټلی و؛ او د 5 kanal کانال په نوم خبري تلویزیوني چینل دی. [۱۱]

لومړۍ سیاسي چارې

سمول

پروشنکو د لومړي ځل لپاره په ۱۹۹۸ زکال کې د اوکراین له ۱۲ مې ټاکنیزې حوزې څخه د اوکراین د پارلمان (ورخونا راډا) چوکۍ وګټله. هغه په پیل کې د اوکراین د متحد سوسیال دیموکراتیک ګوند (SDPU) غړی و، هغه ګوند چې د ویکتور مدودچوک له خوا اداره کېده او د وخت ولسمشر لیونډ کوچما ته ژمن و. پروشنکو په ۲۰۰۰ زکال کې ګوند خوشي کړی، څو یوه خپلواکه مرکزي کیڼ اړخه څانګه رامنځته او وروسته ترې ګوند جوړ کړي چې نوم یې هم پرې د اوکراین د یووالي ګوند (Party of Ukraine's Solidarity) کېښود. په ۲۰۰۱ زکال کې پروشنکو د سیمه ئیز ګوند (Party of Regions) په جوړولو کې چې کوچما ته ژمن و اساسي رول درلود، د اوکراین د یووالي ګوند هم له سیمه يیز ګوند سره یوځای شو او پرشنکو خپل نوی ګوند په ورته نامه یعنې د یووالي ګوند په نوم رامنځته کړ.[۱۲][۱۳][۱۴][۱۵][۱۶][۱۷][۱۸][۱۹]

ولسمشري

سمول

هغه مهال چې د ټاکنو د ورځې پر ماښام (۲۵ مۍ ۲۰۱۴ زکال) معلومه شوه چې ده ټاکنې ګتلې دي؛ اعلان یې وکړ چې د ولسمشرۍ پر مهال لومړی سفر به یې دونباس ته وي، چېرې چې روسیې پلوه وسله والو یاغیانو د دونتسک د خلکو او د لوهانسک د خلکو د جلا جمهوریتونو اعلان کړی و او د سیمې یو شمېر برخې یې هم تر ولکې لاندې راوستې وې. پروشنکو ژمنه وکړه چې د اوکراین دولتي ځواکونه باید دغو وسله والو یاغیتوبونو ته د پای ټکی کېږدي. ده زیاته کړه: «د ترهګرۍ ضد دغه عملیات نه شي کولای او نه باید هم دوه یا درې میاشتې دوام وکړي. دا مسئله باید په څو ساعتونو کې حل کړي.»[۲۰][۲۱][۲۲]

هغه د روسیې ملاتړي وسله وال یاغیان له سومالیايي سمندري غلو سره ورته وبلل. پروشنکو همدارنګه د نړیوالو منځګړو په شتون سره له روسیې سره د مذاکرې غوښتنه وکړه. روسیې د دغې غوښتنې په ځواب کې وویل چې له اوکراین سره په دوه اړخیزه اړیکو کې هېڅ منځګړي ته اړتیا نه شته. د ټاکل شوي ولسمشر په توګه پروشنکو ژمنه وکړه چې د ۲۰۱۴ زکال په مارچ میاشت کې روسیې ته الحاق شوې کریمه به بېرته د اوکراین برخه وګرځوي. هغه همدارنګه ژمنه وکړه چې نوې پارلماني ټاکنې به په ۲۰۱۴ زکال کې ترسره کړي. [۲۳][۲۴][۲۵]

بهرنۍ پالیسي

سمول

متحده ایالات

سمول

د ۲۰۱۵ زکال د ډسمبر په ۷ مه نېټه پروشنکو او د متحده ایالاتو مرستیال ولسمشر جوبایډن په کیف کې د اوکراین او امریکا د همکاریو په اړه سره ولیدل. هغه د ۲۰۱۷ زکال په جون میاشت کې له امریکايي ولسمشر ډونالډ ټرمپ سره هم ولیدل؛ بي بي سي په درواغو هغه تورن کړ چې د ټرمپ وکیل مایکل کوهن ته یې۰۰۰ ۴۰۰ یا ۶۰۰۰۰۰ امریکايي ډالر ورکړي څو دغه لیدنه برابره کړي. په پایله کې بي بي سي اړ شوه څو څرګنده کړې چي ادعا یې ناسمه وه، له پروشنکو یې بخښنه وغوښته، له خپلې ویب پاڼې یې یاده مقاله لرې کړه، قانوني تاوان یې ورکړ او د پروشنکو ځایګي ته یې د اړولي زیان تاوان هم ورکړ. [۲۶][۲۷][۲۸][۲۹][۳۰]

روسیه

سمول

د ۲۰۱۴ زکال په جون میاشت کې پروشنکو له روسیې سره هر ډول پوځي همکارۍ منع اعلان کړې. پروشنکو د اروپايي شورا په پارلماني ناسته کې د ۲۰۱۴ زکال د جون په ۲۶ مه څرګنده کړه چې له روسیې سره د دوه اړخیزو اړیکو عادي کول تر هغه مهاله شوني نه دي تر هغه چې روسیه د کریمه یو اړخیز الحاق لغو کړي او د هغو واک بېرته اوکراین ته وه نه سپاري. [۳۱][۳۲]

د روسیې د بهرنیو چارو وزیر سرګی لاوروف د ختیځ اوکراین لپاره د پروشنکو د ۲۰۱۴ زکال د جون میاشتې د سولې پلان په اړه وویل «دا د ضرب الاجل/الټیماټوم په څېر دی». [۳۳]

د ۲۰۱۴ زکال د اګست په ۲۶ مه نېټه پروشنکو د روسیې له ولسمشر ولادمیر پوتین سره په منسک کې ولیدل او پوتین له اوکراین وغوښتل خپل بریدونه راکم کړي. پروشنکو په ځواب کې له روسیې وغوښتل چې یاغیانو ته د وسلو لېږل ودروي. هغه وویل چې هېواد یې د یو سیاسي جوړجاړي غوښتنه لري او ژمنه یې وکړه چې په ختیځ اوکراین کې به د روسي ژب ویونکو وګړو ګټې هم په پام کې ونیسي. [۳۴]

اروپايي اتحادیه

سمول

اروپايي اتحادیې او اوکراین د اوکراین-اروپايي اتحادیې د یووالي د هوکړې اقتصادي برخه د ۲۰۱۴ زکال د جون په ۲۷ مه لاسلیک کړه. پروشنکو څرګنده کړه چې دغه ورځ «د اوکراین لپاره په ۱۹۹۱ زکال کې د خپلواکۍ ورځې وروسته تر ټولو تاریخي ورځ ده» او هغه یې د «باور او نه ماتېدو د نښې په توګه» توصیف کړه. هغه دغه لاسلیک په اروپايي اتحادیه کې د اوکراین د غړیتوب پیلامه بلله. [۳۵]

ناټو

سمول

د ۲۰۱۴ زکال د نومبر په ۲۷ مه پروشنکو د نوي پارلمان په افتتاحیه غونډه کې د خپلې وینا پر مهال وویل:  «موږپرېکړه کړې چې له ناټو سره د یوځای کېدو بهیر پیل کړو» له دې امله چې «په ۲۰۱۰ زکال کې د اوکراین د بې پلویتوب اعلان نه شي کولای زموږ امنیت او ملي حاکمیت تضمین کړي». د اوکراین پارلمان د ۲۰۱۴ زکال د ډسمبر په ۲۳مه نېټه د ۳۰۳ موافقو او ۸ مخالفو رایو په ورکولو سره د ۲۰۱۰ زکال د اوکراین د بې پلویتوب پریکړه لیک د پروشنکو له خوا د نوي وړاندې شوي پرېکړه لیک له مخې لغو کړ. [۳۶][۳۷]

د ۲۰۱۴ زکال په ډسمبر میاشت کې هغه ژمنه وکړه چې له ناټو سره به د یوځای کېدو په موخه ټول پوښتنه ترسره کړي. د ۲۰۱۵ زکال د سپټمبر په ۲۲ مه هغه ادعا وکړه چې د «روسیې تهاجمي چارې» د ناټو پراختیا ته اړتیا ثابتوي او د ناټو سره د یوځای کېدو په موخه ټول پوښتنه به «د ناټو د غړیتوب لپاره د هغو په ټولو شرایطو باندې له برابرېدو او په هېواد کې د اصلاحاتو له رامنځته کولو» وروسته ترسره کړي.[۳۸][۳۹][۴۰]

سرچينې

سمول
  1. ↑ Nathan Hodge (2019-03-31). "Ukraine election: Country's president is running against - Vladimir Putin". CNN. نه اخيستل شوی 2022-02-16.
  2. ↑ "How Volodymyr Zelenskiy beat Petro Poroshenko in Ukraine | Europe | News and current affairs from around the continent". Deutsche Welle. 2019-04-22. نه اخيستل شوی 2022-02-16.
  3. ↑ "Why Poroshenko lost". Atlantic Council. 2019-04-23. نه اخيستل شوی 2022-02-16.
  4. ↑ "Event: Ruslan Chagaev vs. Chris Isaac". نه اخيستل شوی 17 November 2021.
  5. ↑ "«Петро Олексійович вирішив, що можна нас нагинати». Садовий заявив про прямий тиск Порошенка в роки його президентства" (په Ukrainian). نه اخيستل شوی 2 February 2022.{{cite web}}: سرچينه ساتل:ناپېژانده ژبه (link)
  6. ↑ "Михаил Саакашвили: В моем конфликте с Порошенко нет ничего личного" (په روسي). نه اخيستل شوی 2 February 2022.
  7. ↑ "ЗМОВА: ЧОМУ ДЛЯ ПОРОШЕНКА ВАЖЛИВЕ ПОВЕРНЕННЯ МЕДВЕДЧУКА" (په Ukrainian). نه اخيستل شوی 2 February 2022.{{cite web}}: سرچينه ساتل:ناپېژانده ژبه (link)
  8. ↑ "Порошенко та Медведчук. Спільники? (розслідування)" (په Ukrainian). نه اخيستل شوی 2 February 2022.{{cite web}}: سرچينه ساتل:ناپېژانده ژبه (link)
  9. ↑ "Бігус, Медведчук і Порошенко: про що плівки Bihus.Info". BBC News Україна (په Ukrainian). نه اخيستل شوی 2 February 2022.{{cite news}}: سرچينه ساتل:ناپېژانده ژبه (link)
  10. ↑ "Медведчук є, реваншу нема — як кум Путіна повертається до влади" (په Ukrainian). نه اخيستل شوی 2 February 2022.{{cite web}}: سرچينه ساتل:ناپېژانده ژبه (link)
  11. ↑ "Zelensky v oligarchs: Ukraine president targets super-rich". BBC News (په انګليسي). 2021-05-21. نه اخيستل شوی 2021-12-18.
  12. ↑ Матір та старший брат Петра Порошенка – білі плями біографії майбутнього Президента (په اوکرايني). Vinbazar. 5 June 2014. Archived from the original on 14 February 2021. نه اخيستل شوی 9 November 2017.
  13. ↑ کينډۍ:In lang Poroshenko's father died Archived 14 February 2021 at the Wayback Machine., Ukrayinska Pravda (16 June 2020)
  14. ↑ All In The Family: The Sequel Archived 29 November 2016 at the Wayback Machine., Kyiv Post (7 October 2016)
  15. ↑ Marcin Kosienkowski (2012). "Continuity and Change in Transnistria's Foreign Policy after the 2011 Presidential Elections". Academia.edu. p. 38. Archived from the original on 14 February 2021. نه اخيستل شوی 2 December 2017.
  16. ↑ Петро Порошенко виходить на роботу [Poroshenko goes to work]. Ukrayinska Pravda (په اوکرايني). 6 June 2014. Archived from the original on 3 March 2016.
  17. ↑ Kuzio, Taras; Frishberg, Alex (21 February 2008). "Ukrainian Political Update" (PDF). Frishberg & Partners, Attorneys at Law. p. 22. Archived (PDF) from the original on 3 March 2016.
  18. ↑ Tadeusz A. Olszański; Agata Wierzbowska-Miazga (28 May 2014). "Poroshenko, President of Ukraine". OSW, Poland. Archived from the original on 8 March 2016. نه اخيستل شوی 10 March 2016.
  19. ↑ Bănilă, Silviu (26 October 2014). "Petro Poroșenko VORBEȘTE în LIMBA ROMÂNĂ". Gândul (په رومانيايي).
  20. ↑ "Poroshenko Declares Victory in Ukraine Presidential Election". The Wall Street Journal. 25 May 2014. Archived from the original on 28 May 2014. نه اخيستل شوی 29 May 2014.
  21. ↑ "Ukraine crisis timeline". BBC News. Archived from the original on 30 May 2014. نه اخيستل شوی 29 May 2014.
  22. ↑ "Poroshenko promises calm 'in hours' amid battle to control Donetsk airport". The Guardian. 26 May 2014. Archived from the original on 29 May 2014. نه اخيستل شوی 29 May 2014.
  23. ↑ "In Ukrainian election, chocolate tycoon Poroshenko claims victory". The Washington Post. 25 May 2014. Archived from the original on 4 September 2014.
  24. ↑ "Ukraine crisis timeline". BBC News. Archived from the original on 30 May 2014. نه اخيستل شوی 29 May 2014.
  25. ↑ "EU & Ukraine 17 April 2014 FACT SHEET" (PDF). European External Action Service. 17 April 2014. Archived from the original (PDF) on 14 May 2014. نه اخيستل شوی 29 May 2014.
  26. ↑ "Meeting Poroshenko and Biden: main results". nv.ua. 8 December 2015. Archived from the original on 9 December 2015. نه اخيستل شوی 8 December 2015.
  27. ↑ Wood, Paul (23 May 2018). "Ukraine 'paid Trump lawyer for talks'". Archived from the original on 10 January 2019. نه اخيستل شوی 26 November 2018 – via www.bbc.com.
  28. ↑ Paul Wood (23 May 2018). "Trump lawyer 'paid by Ukraine' to arrange White House talks". BBC. Archived from the original on 24 May 2018. نه اخيستل شوی 29 March 2019. Donald Trump's personal lawyer, Michael Cohen, received a secret payment of at least $400,000 (£300,000) to fix talks between the Ukrainian president and President Trump
  29. ↑ "BBC pays damages to Ukraine President Petro Poroshenko over report". BBC. 28 March 2019. نه اخيستل شوی 29 March 2019. "We apologise to Mr Poroshenko for any distress caused and have agreed to pay him damages, legal costs and have participated in a joint statement in open court," the broadcaster said.
  30. ↑ "BBC to pay 'substantial' damages to Ukrainian president over false allegations he authorised corrupt payment to meet Trump". The Independent (په انګليسي). 2 March 2019. نه اخيستل شوی 6 June 2019. Jane Phillips, counsel for the BBC, said: 'The BBC is happy to acknowledge that these claims about the claimant are completely untrue, and it is here, through me, to apologise to the claimant for any distress and embarrassment caused to him by the article and the broadcast'.
  31. ↑ Порошенко заборонив будь-яку співпрацю з Росією у військовій сфері [Poroshenko forbade any cooperation with Russia in the military sphere]. Ukrayinska Pravda (په اوکرايني). 16 June 2014. Archived from the original on 17 June 2014. نه اخيستل شوی 16 June 2014.
  32. ↑ "Ukraine cannot normalize relations with Russia without return of Crimea, says Poroshenko". Interfax-Ukraine. 26 June 2014. Archived from the original on 27 June 2014. نه اخيستل شوی 26 June 2014.
  33. ↑ "Poroshenko warns of 'detailed Plan B' if Ukraine ceasefire fails". Al Jazeera. 22 June 2014. Archived from the original on 1 July 2014.
  34. ↑ "Eastern Ukraine tensions figure in Putin and Poroshenko talks". Moscow News. 26 August 2014. Archived from the original on 3 September 2014. نه اخيستل شوی 28 August 2014.
  35. ↑ "EU signs pacts with Ukraine, Georgia and Moldova". BBC News. 27 June 2014. Archived from the original on 27 June 2014. نه اخيستل شوی 27 June 2014.
  36. ↑ A Tilt Toward NATO in Ukraine as Parliament Meets Archived 22 March 2017 at the Wayback Machine., The Wall Street Journal (27 November 2014)
  37. ↑ "Ukraine has no alternative to Euro-Atlantic integration – Poroshenko". Interfax-Ukraine. 23 December 2014. Archived from the original on 4 March 2016. نه اخيستل شوی 30 March 2016."Ukraine abolishes its non-aligned status – law". Interfax-Ukraine. 23 December 2014. Archived from the original on 24 December 2014. نه اخيستل شوی 30 March 2016."Ukraine's complicated path to NATO membership". Euronews. 23 December 2014. Archived from the original on 4 March 2016. نه اخيستل شوی 30 March 2016."Ukraine Takes Step Toward Joining NATO". New York Times. 23 December 2014. Archived from the original on 22 March 2017. نه اخيستل شوی 30 March 2016."Ukraine Ends 'Nonaligned' Status, Earning Quick Rebuke From Russia". The Wall Street journal. 23 December 2014. Archived from the original on 4 March 2016. نه اخيستل شوی 30 March 2016.
  38. ↑ "New Year, new hope as Ukraine paves way for NATO membership". Euronews. 30 December 2014. Archived from the original on 4 March 2016. نه اخيستل شوی 30 March 2016.
  39. ↑ "Russia's actions prove need for NATO expansion – Poroshenko". Interfax-Ukraine. 22 September 2015. Archived from the original on 8 April 2016. نه اخيستل شوی 30 March 2016."Decision on referendum regarding Ukraine's membership in NATO to be made after reforms – Poroshenko". Interfax-Ukraine. 22 September 2015. Archived from the original on 8 April 2016. نه اخيستل شوی 30 March 2016."Ukraine-NATO cooperation is crucially important for global security due to Russian aggression – Poroshenko". Interfax-Ukraine. 22 September 2015. Archived from the original on 8 April 2016. نه اخيستل شوی 30 March 2016.
  40. ↑ NATO calls on Russia to stop violence in Ukraine Archived 24 February 2017 at the Wayback Machine., Al Jazeera (2 February 2017)
"https://ps.wikipedia.org/w/index.php?title=پترو_پروشنکو&oldid=278567" نه اخيستل شوی