پاميريان
پامیري یا پامیریان د ایراني نژاد یوه توکمیزه ډله ده چې د تاجکستان په جنوب ختیځ کې بدخشان ګورنو خپلواک ولايت نفوس اکثریت تشکیلوي. ځینې یې د افغانستان په شمال ختیځ کې د بدخشان په ولایت او د چین په شمال لویدیځ کې په ختیځ ترکستان کې ژوند کوي. پامیریان د ختیځ ایراني ژبې کورنۍ څخه پامیري ژبې خبرې کوي او د اسماعیلي شیعه مذهب پیروي کوي. پامیر په پامیر ژبه کې ځان ته پامیریان یا بدخشانیان وایي. خو په تاجکستان کې اکثره یې ځانونه د بدخشاني تاجک په توګه پیژني او په افغانستان او چین کې ځانونه د تاجک په توګه پیژني. د افغانستان په اساسي قانون او د دغه هېواد په ملي سرود کې د پاميريان نوم د دغه هېواد له توکميزو ډلو څخه ياد شوى دى. د چین حکومت هم دوی د " چینايي تاجک " په توګه پیژني چې په چین کې د 56 قومونو څخه یو دی. د چین پامیریان د تاشکرګان په خودمختاره سیمه کې ژوند کوي او د تاجکستان په بدخشان په پوله پروت دی او د نفوس اکثریت تشکیلوي. پامیریان د هغو لږو ایرانیانو په ډله کې دي چې تر ډیره حده یې خپل نژادي پاکوالی ساتلی دی. د ملي جیوګرافیک پروژې له مخې، د پامیرانو شاوخوا ۲۲٪ اولادونه شمالي اروپا ته رسیږي. که څه هم په لومړیو اریایانو کې دا اندازه له ۴۰ څخه تر ۶۰ سلنې پورې وه، خو پامیریان د کالاشیانو او نورستانیانو تر څنګ د اریایانو تر ټولو ورته قومونه دي. د شوروي اتحاد له ړنګېدو وروسته د پامیر ملتپالنه راپورته شوه او د بدخشان په غرنۍ خودمختاره ولایت کې د "لعل بدخشاني حزب" د واک په راتلو سره په ۱۹۹۲ کال کې خپلواکي اعلان کړه. په هرصورت، دا اعلان یو څه وروسته بیرته واخیستل شو. د تاجکستان کورنۍ جګړه د ۱۹۹۲-۱۹۹۷ کلونو د پامیرانو د ډله ییزې وژنې صحنه وه. په دې جګړه کې پامیرانو په عمده توګه د متحد تاجک اپوزیسیون ملاتړ کاوه. پامیریان په عمده توګه د اسماعیلي مذهب د نظري څانګې پیروي کوي او آغاخان پیروي کوي. آغاخان بنسټ د بدخشان په غرونو کې تر ټولو مهمه غیر دولتي موسسه ده. همدارنګه د پامیر لږکی د یزغلمی ژبی سره سني مذهب پیروي کوي. حوالېسمول
| ||||||||||||||
