ويکيپېډيا

منګوليا

مغولستان یا منګولیا په وچې پورې تړلی او په ختیځې آسیا کې پروت هیواد دی. پلازمینه یې اولان باتور او رسمی ژبه یې منګولیایې ژبه ده. نوموړی هیواد په ۲۹ د ډسمبر ۱۹۱۱م کال د چینګ امپراتوری خپلواکی ترلاسه کړی. مساحت یې ۱۱۶'۵۶۴'۱ کیلومتره مربع او د وګړو شمیر یې ۱۷۰'۱۴۵'۳ میلیونه تنوته رسیږي.

منګوليا
Mongolie (فرانسوي)[۱] ددې ځانګړني سمول پر ویکي‌ډېټا
اړوند
په نوم د
پلازمېنه
ترټولو لوړه څوکه
ټوليز مالومات
عمومي مالومات
وګړو شمېر
۳٬۴۰۹٬۹۳۹[۳] — ۳٬۰۸۱٬۶۷۸[۴] — ۹۵۵٬۵۰۸[۵] — ۹۸۲٬۱۷۴[۵] — ۱٬۰۱۱٬۳۲۲[۵] — ۱٬۰۴۲٬۳۷۷[۵] — ۱٬۰۷۴٬۵۱۱[۵] — ۱٬۱۰۷٬۱۱۹[۵] — ۱٬۱۳۹٬۹۵۵[۵] — ۱٬۱۷۳٬۱۸۰[۵] — ۱٬۲۰۷٬۱۰۲[۵] — ۱٬۲۴۲٬۲۰۸[۵] — ۱٬۲۷۸٬۸۲۰[۵] — ۱٬۳۱۷٬۰۴۴[۵] — ۱٬۳۵۶٬۶۶۶[۵] — ۱٬۳۹۷٬۳۰۲[۵] — ۱٬۴۳۸٬۴۲۱[۵] — ۱٬۴۷۹٬۶۴۸[۵] — ۱٬۵۲۰٬۸۶۴[۵] — ۱٬۵۶۲٬۲۱۱[۵] — ۱٬۶۰۳٬۹۰۷[۵] — ۱٬۶۴۶٬۲۹۰[۵] — ۱٬۶۸۹٬۶۲۱[۵] — ۱٬۷۳۳٬۴۷۷[۵] — ۱٬۷۷۷٬۷۲۴[۵] — ۱٬۸۲۳٬۲۱۱[۵] — ۱٬۸۷۱٬۰۸۳[۵] — ۱٬۹۲۱٬۸۸۱[۵] — ۱٬۹۷۶٬۳۰۹[۵] — ۲٬۰۳۳٬۳۴۷[۵] — ۲٬۰۸۹٬۷۲۱[۵] — ۲٬۱۴۱٬۰۱۶[۵] — ۲٬۱۸۴٬۱۵۹[۵] — ۲٬۲۱۷٬۹۳۷[۵] — ۲٬۲۴۳٬۵۲۵[۵] — ۲٬۲۶۳٬۲۲۴[۵] — ۲٬۲۸۰٬۵۱۹[۵] — ۲٬۲۹۸٬۰۶۳[۵] — ۲٬۳۱۶٬۵۹۸[۵] — ۲٬۳۳۵٬۷۲۳[۵] — ۲٬۳۵۵٬۶۱۸[۵] — ۲٬۳۷۶٬۱۹۷[۵] — ۲٬۳۹۷٬۴۷۳[۵] — ۲٬۴۱۹٬۶۶۹[۵] — ۲٬۴۴۳٬۲۳۱[۵] — ۲٬۴۶۸٬۵۹۵[۵] — ۲٬۴۹۶٬۲۴۸[۵] — ۲٬۵۲۶٬۵۰۲[۵] — ۲٬۵۵۹٬۴۹۶[۵] — ۲٬۵۹۵٬۰۶۸[۵] — ۲٬۶۳۲٬۸۳۴[۵] — ۲٬۶۷۲٬۲۲۳[۵] — ۲٬۷۱۲٬۷۳۸[۵] — ۲٬۷۵۴٬۲۰۹[۵] — ۲٬۷۹۶٬۴۸۴[۵] — ۲٬۸۳۹٬۰۷۳[۵] — ۳٬۰۷۵٬۶۴۷[۶] ددې ځانګړني سمول پر ویکي‌ډېټا
پکي شاملې اداري سیمې
اولان باتور — Arkhangai Province (en) ژباړل — Bayan-Ölgii Province (en) ژباړل — Bayankhongor Province (en) ژباړل — Bulgan Province (en) ژباړل — Darkhan-Uul Province (en) ژباړل — Dornod Province (en) ژباړل — Dornogovi Province (en) ژباړل — Dundgovi Province (en) ژباړل — Govi-Altai Province (en) ژباړل — Govisümber Province (en) ژباړل — Khentii Province (en) ژباړل — Khovd Province (en) ژباړل — Khövsgöl (en) ژباړل — Ömnögovi Province (en) ژباړل — Orkhon Province (en) ژباړل — Övörkhangai Province (en) ژباړل — Selenge Province (en) ژباړل — Sükhbaatar Province (en) ژباړل — Töv Province (en) ژباړل — Uvs Province (en) ژباړل — Zavkhan Province (en) ژباړل ددې ځانګړني سمول پر ویکي‌ډېټا
رسمي ژبه
ځايي ژبې
Khalkha Mongolian (en) ژباړل — Mongolian Sign Language (en) ژباړل — Southern Mongolian (en) ژباړل — روسي — مغولي ژبه — کزاخي ژبه — ييغور ژبه — تووايي ژبه — Mongolia Buriat (en) ژباړل ددې ځانګړني سمول پر ویکي‌ډېټا
د حکومت مشر
وګړنوم
mongol — Mongol — Mongolian — Mongoliano — Mongolänan — منغولي — منغولية — منغوليون — монголы — монгол — монголка — מונגולי — מונגולית — mongoli — mongol — mongolă — মঙ্গোলীয় — mongolo — mongola — mongoli — mongole — mongol — mongol[۷] — mongola[۸] — Mongole[۱] — Mongol — móngoło — móngołi — móngołe — móngoła — мангол — манголка — манголы — مونڭولي — مونڭولية — مونڭوليين — مونڭوليات — mongol — mongola — Mongólach[۹] ددې ځانګړني سمول پر ویکي‌ډېټا
فزیکي ځای
غړی د
ملگري ملتونه (۱۹۶۱ – )
د سوداګرۍ نړيوال سازمان
Organization for Security and Co-operation in Europe (en) ژباړل (۲۰۱۲ – )
د بيارغونې او پراختيا نړيوال بانک (۱۹۹۱ – )
نړيواله پرمختياېې ټولنه (۱۹۹۱ – )
نړيواله مالي مؤسسه (۱۹۹۱ – )
د پانګونې څواړخيز تضمين نړيوال اژانس (۱۹۹۹ – )
International Centre for Settlement of Investment Disputes (en) ژباړل (۱۹۹۱ – )
United Nations–African Union Hybrid Operation in Darfur (en) ژباړل
ASEAN Regional Forum (en) ژباړل
Asian Development Bank (en) ژباړل (۱۹۹۱ – )
COMECON (en) ژباړل (۱۹۶۲ – ۱۹۹۱)
نړيوال پوليس[۱۰][۱۱] (۱۹۹۱ – )
کېميايي وسلو نه د کار اخيستلو د مخنيوي سازمان[۱۲][۱۳] (۱۹۹۷ – )
يونيسکو[۱۴] (۱۹۶۲ – )
Group on Earth Observations (en) ژباړل
پوست نړيواله ټولنه[۱۵][۱۶] (۱۹۶۳ – )
مخابراتو نړيواله ټولنه[۱۷] (۱۹۶۴ – )
International Civil Defence Organisation (en) ژباړل (۲۰۰۲ – )
هواپېژندنې نړيوال سازمان[۱۸] (۱۹۶۳ – )
د روغتيا نړيوال سازمان[۱۹]
ګومرک نړيوال سازمان[۲۰] (۱۹۹۱ – ) ددې ځانګړني سمول پر ویکي‌ډېټا
هېواد
ځایناستی د
کچه او لوړوالی
د ځای کچه
۱٬۵۶۴٬۱۱۶ كيلومتر مربع[۲]
۱٬۵۶۶٬۰۰۰ كيلومتر مربع ددې ځانګړني سمول پر ویکي‌ډېټا
نور اړين مالومات
برخه د
نور مالومات
کورډي‌نېشن
۴۶°شمال ۱۰۵°ختیځ / 46°شمال 105°ختيځ / 46; 105[۲۲] ددې ځانګړني سمول پر ویکي‌ډېټا
Map

سمول - سرچینه سمول - ويکي‌ډېټا سموللاسوند وګورئ

Moŋğol ulus; څراغ «د مغول ملت» یا «د منګولیا ایالت» په ختیځې اسیا کې وچې ته محاط هېواد دی، چې په شمال کې له روسیې او په سویل کې له چین سره ګډه پوله لري. دا 1,564,116 کیلومتره مربع (603,909 مربع میل) مساحت لري. یوازې 3.3 میلیون نفوس لري، چې د نړۍ تر ټولو لږ نفوس لرونکی خپلواک هېواد دی. منګولیا د نړۍ تر ټولو لوی وچه پورې تړلی هېواد دی، چې له تړلي بحر سره پوله نه لري او ډېره برخه یې پر چمنونو پوښل شوې، غرونه یې په شمال او لوېدیځ کې دي او په سویل کې یې د ګوبي صحرا ده. اولان باتار یې پلازمېنه او لوی ښار دی، چې د هېواد نږدې نیمایي نفوس جوړوي.

د نننۍ منګولیا سیمه د بېلابېلو کوچیانو سترواکیو Xiongnu، Xianbei، Rouran او د لومړي ترکي خګانیت له خوا اداره شوه. په 1206ز کال کې، چنګیز خان د منګول امپراتورۍ تاسیس کړه، چې په تاریخ کې تر ټولو لویه متضاده ځمکنۍ سترواکي شوه. د هغه لمسی قبلی خان د یوان کورنۍ د تاسیس لپاره چین فتح کړ. د یوان له ړنګېدو وروسته منګولیان منګولیا ته لاړل او د دیان خان او تومن زاسګت خان له دورې پرته یې د خپلمنځي شخړو پخوانۍ بڼه بیا پیل کړه. په 16مه پېړۍ کې، تبتي بودیزم منګولیا ته خپور شو، چې په کېنګ کورنۍ کې د مانچو له خوا رهبري کېده او دغه هېواد یې په 17مه پېړۍ کې ونیو. د شلمې پېړۍ په پیل کې، د بالغ نارینه نفوس نږدې درېیمه برخه بودايي راهبان وو. په 1911ز کال کې د کېنګ د سلطنت له ړنګېدو وروسته، منګولیا خپلواکي اعلان کړه او په 1921ز کال کې یې له چین جمهوریت نه خپلواکي ترلاسه کړه. لږ وخت وروسته، هېواد د شوروي اتحاد پر اقمارو بدل شو، چې له چین نه یې د خپلواکۍ په برخه کې مرسته کړې وه. په 1924ز کال کې، د منګولیا خلق جمهوریت د سوسیالیستي دولت په توګه تاسیس شو. په 1989ز کال کې تر کمونیست ضد انقلابونو وروسته، منګولیا د 1990ز کال په لومړیو کې خپل سوله ییز ډیموکراټیک انقلاب ترسره کړ. دا د څو ګوندونو سیسټم، د 1992ز کال نوي اساسي قانون او د بازار اقتصاد ته د لېږد لامل شو.[۲۳][۲۴][۲۵]

نږدې 30٪ نفوس یې کوچیان یا نیمه کوچیان دي؛ د آس کلتور یې په بشپړه بڼه پاتې دی. بودیزم د اکثریت مذهب دی او بې مذهبه وګړي یې دویمه لویه ډله ده. اسلام دویم لوی دین دی، چې د قزاقانو ترمنځ متمرکز دی. ډېری اتباع یې توکمیز منګولیان دي، چې نږدې 5٪ نفوس یې قزاقان، تووانان او نور اقلیتونه دي، دوی په ځانګړې توګه په لوېدیځ کې متمرکز دي. منګولیا د ملګرو ملتونو، د اسیا د همکارۍ ډیالوګ، G77، د اسیا د زیربناوو د پانګونې بانک، د ناپییلي غورځنګ غړی او د ناټو نړیوال شریک دی. منګولیا هېواد په 1997ز کال کې د سوداګرۍ له نړیوال سازمان سره یوځای شو او هڅه کوي، ترڅو په سیمه ییزو اقتصادي او سوداګریزو ډلو کې خپل ګډون پراخ کړي.

ریښه پېژندنه

سمول

د منګولیا نوم په لاتین کې د «منګولانو ځمکه» معنی لري. د منګوليايي کلیمې «منګول» (монгол) اصل ناڅرګنده ریښه لري، په بېلابېلو ډولونو لکه د غره یا سیند نوم؛ د منګولیا د مونګخی-ټینګری-ګال «ابدي اسماني اور» فساد یا له موګلو نه اخیستل شوې، چې د څلورمې پېړۍ د روران خګانیت بنسټ ایښودونکی و. لومړی د مونګو په توګه تصدیق شوی (په چینايي: 蒙兀، اوسنۍ چینایي Měngwù، منځنۍ چینایي Muwngu) د اتمې پېړۍ د تانګ امپراتورۍ د شمالي قومونو په لیست کې د شیاوی څانګه، په احتمالي ډول له لیاو دور مونګکو سره تړاو لري. (چيني: 蒙古، اوسنۍ چينايي Měnggǔ، منځنۍ چينايي MuwngkuX)؛ نو دا هغه قبيله ده، چې اوس د خامګ منګول په نامه يادېږي.[۲۶][۲۷][۲۸][۲۹][۳۰]

په 1125ز کال کې د لياو تر سقوط وروسته، خامګ مغولان په منګوليا کې يوه مخکښه قبيله شوه. په هر حال، د جورچین په واکمنۍ سره له جین کورنۍ او د تاتار کنفدراسیون سره د دوی جګړو دوی کمزوري کړي وو. د قبیلې وروستی مشر ییسګی و، چې زوی یې تیموجین بالاخره د شیوي ټول قومونه د منګول سترواکۍ (یخ مونګول اوولس) په توګه متحد کړل. په ديارلسمه پېړۍ کې د منګول کلیمه د چنګيز خان تر واکمنۍ لاندې د منګوليک ژبو د يوې لويې ډلې لپاره پر يوه چتر اصطلاح بدله شوه.[۳۱]

د ۱۹۹۲ز کال د فبرورۍ په ۱۳مه د منګولیا د نوي اساسي قانون له تصویب راهیسې، د دغه ایالت رسمي نوم «منګولیا» (Mongol Uls) دی.

تاریخ او لرغونتوب

سمول

په خوډ ولایت کې د خویت تسنخر مغاره، لوی فیل، صحرایي پیشو، د باختري اوښانو او شترمرغانو ګلابي، نسواري او سرې رنګې نقاشۍ 20,000 کاله وړاندې تاریخ انځوروي، چې دا د «منګولیا لاسکاکس» لقب ترلاسه کوي. د مالتا د وینس مجسمې (21,000 کاله پخوا) په شمالي منګولیا کې په پورتنۍ پیلیولیتیک کې د لوړې هنري کچې ګواهي ورکوي؛ مالتا اوس د روسیې برخه ده. د نوي ډبر پېر پرمهال کرنیز مېشت ځایونه (c. 5500-3500 له میلاده مخکې)، لکه په نوروولین، تامسګبولګ، بایانزاګ، او رشان خاد کې د آس سوارۍ کوچي مېشتۍ له معرفي کېدو دمخه، د منګولیا په تاریخ کې یوه مهمه پېښه وه، چې پر واکمن کلتور بدله شوه. د آسونو سوارۍ په منګولیا کې د مسو او برونزو د دورې افاناسیو کلتور (3500-2500 له میلاده مخکې) په لړ کې د لرغون پېژندنې شواهدو له خوا مستند شوي؛ دا کلتور په مرکزي مغولستان کې تر خنګای غرونو پورې فعال و. د افناسیوان په قبرونو کې موندل شوي څرخي موټرونه 2200 کاله مخکې له میلاد نه تاریخ لري. کوچي توب او فلز کاري، د اوکونیوف کلتور (د دویمې مخکې له میلاد زریزې)، اندرونوو کلتور (2300-1000مخکې له میلاده) او کاراسوک کلتور (1500-300 مخکې له میلاده) سره ډېر وده وکړه، چې په 209 کال کې د اوسپنې د دور Xiongnu سترواکۍ سره پای ته ورسېد. د Xiongnu د برونزو د دورې په یادګارونو کې د هرن ډبرې، کیریګسور کورګان، مربع تخته یي قبرونه او د ډبرې نقاشي شامل دي.[۳۲][۳۳][۳۴]

له سړې جګړې وروسته

سمول

په 1991ز کال کې د شوروي اتحاد ړنګېدل، د منګولیا سیاست او ځوانان ډېر اغېزمن کړل. د دوی وګړو د 1990ز کال په جنوري کې سوله ییز ډیموکراټیک انقلاب او د څو ګوندونو سیسټم او د بازار اقتصاد معرفي کړ. په ورته مهال کې د مغولستان پخوانی مارکسيست ليننيست خلق انقلابي ګوند پر د منګولیا اوسني سوسيال ډیموکراټيک خلق ګوند واوښت، چې د هېواد سياسي منظره یې بدله کړه.

په 1992ز کال کې یو نوی اساسي قانون معرفي شو، او د «خلق جمهوریت» اصطلاح د هېواد له نوم نه لرې شوه. د بازار اقتصاد ته د لېږد بهیر تر ډېره ستونزمن و. د 1990 لسیزې په لومړیو کې هېواد د لوړ انفلاسیون او د خوراکي توکو له کمښت سره مخ و. د نا کمونیستو ګوندونو لپاره بریا په لومړیو ټاکنو کې په 1993ز کال (ولسمشریزو ټاکنو) او 1996ز کال (پارلماني ټاکنو) کې ترلاسه شوه. چين د اسيا د همکارۍ ډيالوګ (ACD)، د اسيا- پاسفيک اقتصادي همکارۍ (APEC) د غړيتوب لپاره د منګوليا د غوښتنليک ملاتړ وکړ او د شانګهای د همکارۍ په سازمان کې يې د څارونکي حيثيت ورکړ.[۳۵][۳۶]

ژبې

سمول

د منګولیا رسمي ژبه منګولیایي ده او د 95٪  نفوس له خوا ویل کېږي. په ټول هېواد کې د اوریت او بوریت مختلفې ژبې ویل کېږي او د منګولیک خامنیګان ځینې ویونکي هم شته دي. د هېواد په لوېدیځ کې پر قزاقي او توواني او ترکي ژبو هم خبرې کېږي. د منګولیا اشاروي ژبه د کڼو د ټولنې اصلي ژبه ده.

نن ورځ، منګولیایي په منګولیا کې په سیریلیک الفبا لیکل کېږي، چې تر دې مخکې په منګولیایي لیکدود لیکل کېده. په ۱۹۹۴ز کال کې د زاړه لیکدود د بیا معرفي کولو پلان جوړ شوی و، خو دا کار ترسره نه شو؛ ځکه چې زاړه نسلونه له عملي ستونزو سره مخ وو. ښوونځي دودیزه الفبا بیا دودوي. د 2020ز کال په مارچ کې، د منګولیا حکومت پلانونه اعلان کړل، چې تر 2025ز کال پورې به په رسمي اسنادو کې سیریلیک او دودیز منګولیايي لیکدودونه دواړه وکاروي.[۳۷][۳۸][۳۹][۴۰]

روسي په منګولیا کې تر ټولو ډېره دود بهرنۍ ژبه ده؛ ورپسې انګلیسي ده، که څه هم انګلیسي په تدریجي ډول د دویمې ژبې په توګه د روسي ځای نیسي. کوریایي ژبې په سویلي کوریا کې د لسګونو زرو منګولیایانو په کار کولو سره شهرت ترلاسه کړ.[۴۱]

تاریخ

سمول

کلتور

سمول

اقتصاد

سمول

جغرافیه

سمول
  1. ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ سرچينې تړی: http://cnig.gouv.fr/wp-content/uploads/2020/02/CNT-PVM_r%C3%A9vis%C3%A9_2020-01-27-1.pdf.
  2. ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ ۲٫۲ د مرکزي استخباراتو اداره (CIA) (۲۷ فبروري ۲۰۲۳). "Mongolia". The World Factbook (په انګرېزي ژبه). د مرکزي استخباراتو اداره (CIA). نه اخيستل شوی 4 March 2023.{{cite web}}: سرچينه ساتل:ناپېژانده ژبه (link)
  3. ↑ "Статистикийн мэдээллийн нэгдсэн сан". نه اخيستل شوی 4 March 2023.
  4. ↑ ذکر کېدنه: The World Factbook. ليکوال: د مرکزي استخباراتو اداره (CIA). Publisher: د مرکزي استخباراتو اداره (CIA). اثر ژبه: انګرېزي ژبه. ISSN: 0277-1527.
  5. ↑ ۵٫۰۰ ۵٫۰۱ ۵٫۰۲ ۵٫۰۳ ۵٫۰۴ ۵٫۰۵ ۵٫۰۶ ۵٫۰۷ ۵٫۰۸ ۵٫۰۹ ۵٫۱۰ ۵٫۱۱ ۵٫۱۲ ۵٫۱۳ ۵٫۱۴ ۵٫۱۵ ۵٫۱۶ ۵٫۱۷ ۵٫۱۸ ۵٫۱۹ ۵٫۲۰ ۵٫۲۱ ۵٫۲۲ ۵٫۲۳ ۵٫۲۴ ۵٫۲۵ ۵٫۲۶ ۵٫۲۷ ۵٫۲۸ ۵٫۲۹ ۵٫۳۰ ۵٫۳۱ ۵٫۳۲ ۵٫۳۳ ۵٫۳۴ ۵٫۳۵ ۵٫۳۶ ۵٫۳۷ ۵٫۳۸ ۵٫۳۹ ۵٫۴۰ ۵٫۴۱ ۵٫۴۲ ۵٫۴۳ ۵٫۴۴ ۵٫۴۵ ۵٫۴۶ ۵٫۴۷ ۵٫۴۸ ۵٫۴۹ ۵٫۵۰ ۵٫۵۱ ۵٫۵۲ ۵٫۵۳ ذکر کېدنه: World Bank Open Data. Publisher: نړیوال بانک.
  6. ↑ "World Bank Open Data". نړیوال بانک. نه اخيستل شوی 8 اپرېل 2019.
  7. ↑ Applies to part, aspect, or form: masculine singular.
  8. ↑ Applies to part, aspect, or form: feminine singular.
  9. ↑ ذکر کېدنه: The National Terminology Database for Irish. اثر ژبه: ايرلينډي ژبه.
  10. ↑ سرچينې تړی: https://www.interpol.int/Member-countries/World. Publisher: نړيوال پوليس. Retrieved: ۷ ډيسمبر ۲۰۱۷.
  11. ↑ سرچينې تړی: https://www.interpol.int/Who-we-are/Member-countries/Asia-South-Pacific/MONGOLIA. Retrieved: ۲۳ اکتوبر ۲۰۲۲. Type of reference: official member page. Supports qualifier: پيل نېټه.
  12. ↑ سرچينې تړی: https://www.opcw.org/about-opcw/member-states/. Publisher: کېميايي وسلو نه د کار اخيستلو د مخنيوي سازمان. Retrieved: ۷ ډيسمبر ۲۰۱۷.
  13. ↑ سرچينې تړی: https://www.opcw.org/about-us/member-states/mongolia. Retrieved: ۲۹ اکتوبر ۲۰۲۲. Type of reference: official member page. Supports qualifier: پيل نېټه.
  14. ↑ سرچينې تړی: http://www.unesco.org/eri/cp/ListeMS_Indicators.asp.
  15. ↑ سرچينې تړی: http://www.upu.int/en/the-upu/member-countries.html. Retrieved: ۴ مې ۲۰۱۹.
  16. ↑ سرچينې تړی: https://www.upu.int/en/Universal-Postal-Union/About-UPU/Member-Countries?csid=-1&cid=200. Retrieved: ۲۸ اکتوبر ۲۰۲۲. Type of reference: official member page. Supports qualifier: پيل نېټه.
  17. ↑ سرچينې تړی: https://www.itu.int/online/mm/scripts/gensel8. Retrieved: ۴ مې ۲۰۱۹.
  18. ↑ سرچينې تړی: https://public.wmo.int/en/members/mongolia. Retrieved: ۲۶ مې ۲۰۲۰.
  19. ↑ سرچينې تړی: https://www.who.int/choice/demography/by_country/en/. Retrieved: ۲۱ جولای ۲۰۲۰.
  20. ↑ سرچينې تړی: https://www.wcoomd.org/-/media/wco/public/global/pdf/about-us/wco-members/list-of-members-with-membership-date.pdf. Retrieved: ۱۶ مارچ ۲۰۲۴. Page(s): 9. Supports qualifier: پيل نېټه.
  21. ↑ سرچينې تړی: https://www.workwithdata.com/place/mongolia. Retrieved: ۱۱ اکتوبر ۲۰۲۴.
  22. ↑ ذکر کېدنه: Getty Thesaurus of Geographic Names. Retrieved: ۴ مارچ ۲۰۲۳. Getty Thesaurus of Geographic Names ID: 7029379. ليکوال: Getty Research Institute. Publisher: Getty Research Institute. اثر ژبه: انګرېزي ژبه.
  23. ↑ Michael Jerryson, Mongolian Buddhism: The Rise and Fall of the Sangha, (Chiang Mai: Silkworm Books, 2007), 89.
  24. ↑ "Mongolia – Religion". Michigan State University. Archived from the original on March 15, 2015. نه اخيستل شوی January 24, 2015.
  25. ↑ Sik, Ko Swan (1990). Nationality and International Law in Asian Perspective. p. 39. ISBN 9780792308768. Archived from the original on سپټمبر 4, 2015. نه اخيستل شوی June 28, 2013.
  26. ↑ National University of Mongolia, School of Social Sciences, Department of History (1999). "2. Хүний үүсэл, Монголчуудын үүсэл гарвал" [2. Origins of Humanity; Origins of the Mongols]. Монгол улсын түүх [History of Mongolia] (په منګولیایی). Admon. pp. 67–69.{{cite book}}: سرچينه ساتل:څونوميز:ليکوالانو نوملړ (link)
  27. ↑ Pulleyblank, Edwin George. Lexicon of Reconstructed Pronunciation in Early Middle Chinese, Late Middle Chinese, and Early Mandarin. UBC Press, 1991. ISBN 0-7748-0366-5.
  28. ↑ Г. Сүхбаатар (1992). "Монгол Нирун улс" [Mongol Nirun (Rouran) state]. Монголын эртний түүх судлал, III боть [Historiography of Ancient Mongolia, Volume III] (په منګولیایی). Vol. 3. pp. 330–550.
  29. ↑ Svantesson, Jan-Olov & al. The Phonology of Mongolian, pp. 103–105. Oxford Univ. Press (Oxford), 2005.
  30. ↑ Baxter, Wm. H. & Sagart, Laurent. "Baxter–Sagart Old Chinese Reconstruction". Archived from the original on 25 April 2012. (1.93 MB). 2011. Retrieved 11 October 2011.
  31. ↑ "Mongolia: Ethnography of Mongolia". Encyclopædia Britannica. 
  32. ↑ Eleanora Novgorodova, Archäologische Funde, Ausgrabungsstätten und Skulpturen, in Mongolen (catalogue), pp. 14–20
  33. ↑ David Christian (December 16, 1998). A History of Russia, Central Asia and Mongolia. Wiley. p. 101. ISBN 978-0-631-20814-3.
  34. ↑ "Archeological Sensation-Ancient Mummy Found in Mongolia". Spiegel Online. Spiegel.de. اگسټ 25, 2006. Archived from the original on مې 22, 2010. نه اخيستل شوی مې 2, 2010.
  35. ↑ ""Pan-Mongolism" and U.S.-China-Mongolia relations". Jamestown Foundation. جون 29, 2005. Archived from the original on ډيسمبر 27, 2015. نه اخيستل شوی اپرېل 7, 2013.
  36. ↑ Rossabi, Morris (2005). Modern Mongolia: From Khans to Commissars to Capitalists. Berkeley: University of California Press. pp. 57–58, 143–144. ISBN 978-0520244191.
  37. ↑ Ulrich Ammon; Norbert Dittmar; Klaus J. Mattheier; Peter Trudgill (2006). Sociolinguistics/Soziolinguistik: An Internationdkznal Handbook of the Science of Language and Society. Berlin: Walter de Gruyter & Co. ISBN 978-3-11-018418-1.
  38. ↑ "Mongolia: Essential information". guardian.co.uk. London. نومبر 22, 2006. Archived from the original on ډيسمبر 20, 2013. نه اخيستل شوی March 27, 2010.
  39. ↑ Official documents to be recorded in both scripts from 2025, Montsame, 18 March 2020.
  40. ↑ Mongolian Language Law is effective from July 1st, Gogo, 1 July 2015. "Misinterpretation 1: Use of cyrillic is to be terminated and only Mongolian script to be used. There is no provision in the law that states the termination of use of cyrillic. It clearly states that Mongolian script is to be added to the current use of cyrillic. Mongolian script will be introduced in stages and state and local government is to conduct their correspondence in both cyrillic and Mongolian script. This provision is to be effective starting January 1st of 2025. ID, birth certificate, marriage certificate and education certificates are to be both in Mongolian cyrillic and Mongolian script and currently Mongolian script is being used in official letters of President, Prime Minister and Speaker of Parliament."
  41. ↑ Han, Jae-hyuck (May 5, 2006). "Today in Mongolia: Everyone can speak a few words of Korean". Office of the President, Republic of Korea. Archived from the original on September 30, 2007. نه اخيستل شوی 2007-08-17.
"https://ps.wikipedia.org/w/index.php?title=منګوليا&oldid=320309" نه اخيستل شوی