د لیکلو نېټه یا د لیکلو تاريخ د لیکونو یا نورو نښو په کارولو سره د ژبې د ثبتولو او د دې پرمختګونو معاینه کولو په لاره کې لومړني پرمختګونه په ګوته کوي. دلته، کرښه د لیکلو لومړنی سیسټم نه دی، بلکې د سمبولونو مجموعه ده چې په هغې کې کلمې، ګرامري څرګندونې او کلمې جلا کېدی شي. د لیکلو یو له لومړنیو مثالونو څخه ميخي ليکدود دی.
داسې انګېرل کیږي چې د لیکلو سیسټمونه په دوه ځایونو کې په خپلواکه توګه رامینځته شوي: بين النهرين (په 3200 مخزېږديز کې سومریان ) او مرکزي امریکا (600 مخزېږديز). ډېری ميسو امريکا نسبونه پېژندل شوي، چې ترټولو زوړ یې په مکسیکو کې اولمېک او ساپوتيک دي. د دې تر څنګ د لرغونو چينايانو او لرغونو مصري ليکونو د خپلواکۍ د تحول په اړه هم د نظر اختلاف شته. د دغو دوو څخه، چینایي کرکټرونه په خپلواکه توګه اختراع شوي، ځکه چې د لرغوني چین او بين النهرين ترمنځ هیڅ اړیکه نه وه.
