لوبه
لوبې د خلکو د عمومي روزنې يو توکې (جز) دى، چې د بشپري ټولنې د کولتور، اقتصادي، سياسي او فرهنگي اړيکو په پرمختگ کې غوره رول لري. د بدني روزنې د سېستم عمومي موخه د ټولنې د ټولو وگړو د روغتيايي حالت د بشپړېدو او ښه کېدو، د جسمي، دماغي، اروايي وړتياوو وده، او د ملي نواميسو د ساتنې او د بهر نيو غليمانو پ وړاندې د خلکو د غوره عادتونو او دودونو بشپړول ديز خو په هر صورت سپورټ د سولې زېرې (سفير) دى او سياسي پولې په رسميت نه پېژنيز د بدني روزنو (لوبو) رامنځته کوونکي د وخت هغه نامتو اتلان دي، چې د خپلو نه ستړي کېدونکيو کارونو او فعاليتونو له کوښښ څخه وروسته پدې توانېدلي، چې يوه لوبه راوپنځوي. د لوبو د پنځولو (منځته راوړلو)، بشپړتيا، او ساتنې لپاره پېړۍ، پېړۍ وختونه لږېدلي دي. لومړنې شې چې د ژوند ستونزې يې له منځه وړي، او ورځېني فعاليتونه يې اسانه کړي، همدا بدني روزنه ده. دغه راز لوبې او سپورټ د خلکو د سوچ او فکر ښه کوي، غم او بدخويي يوې خوا ته کوي. د ښه او غوره لوبې ترسره کولو لپاره لازمه ده، چې د ورزش بنسټونه په علمي او فني ډول زده شي. که د سپورټ مينه وال او د بدني روزنې لارښوونکي يا هغه ټرېنران چې په ورزشي کلپونو کې د ورزش په بېلابېلو څانگو کې په تمرينونو بوخت دي، د ورزش له اصولو څخه بې خبره وي، نو پدې وخت کې يې کار دومره گټور نه تمامېږي.، ځکه په هغو ځوانانو کې چې د ودې او پرمختگ په حال کې وي، سپورټي تمرينونه ډېره ښه اغيزه کوي. نو کله چې د بدني روزنې لارښود د لوبغاړو له حاله او د پام وړ ورزش په اغېزو بلد نه وي، د کار پاېله به يې منفي وي. لدې امله د ورزشي لوبو په برخه کې د لومړنيو مالوماتو درلودل اړين دي.
د افغانستان ملي لوبې
وزلوبه
وزلوبه د افغانستان ملي لوبه ده، چې د خلکو په منځ کې ډېر مينه وال لري، د وزلوبې د رامنځته کېدو تاريخ د مقدوني سکندر د لښکر کشيو په وخت پورې تړي، نکل دى چې په هغه وخت کې به آريايي اتلانو د دښمن په لښکرو کې د شپې لخوا يرغل کاوه او د دښمن پوځيان به يې ژوندي د هغوي له پوځي پڼدغالو څخه له ځان سره وړل. وروسته دغه جگړه ايز وړتيا د ورزش بڼه وموندله او د بوختياوو او نندارې لپاره به ترسره کېده. ددې لوبې د جوړېدو ځايونه د هېواد شمالي برخې دي، او ډېر ځله د بلخ ، جوزجان ، سمنگان ، بدخشان ، تخار ، کندز ، بغلان ، فارياب او پروان په ولايتونو کې دود لري. د وزلوبې د ترسره کولو لپاره، اتل يا لوبغاړې چې د (چاپ انداز) په نامه يادېږي، په سورلۍ کې لوى لاس لري او له ستونزومنو تمرينونو څخه وروسته په لوبو کې د گډون ځواکمنتيا ترلاسه کوي. د وزلوبې د لوبې وسيله يو خوسى وي، چې له حلالولو او د نس له پاکولو وروسته هغه د څلرويشتو ساعتونو لپاره د اوبو په منځ کې کېښودل کېږي، چې د پوستکي مقاومت يې ډېر شي، او بيا يې د لوبې په بهير کې ونه شلېږي. د خوسي وزن له ۳۰ څخه تر ۴۵ کيلوگرامو پورې وي. د وزلوبې د ډگر سيمه ناټاکلې وي، خو د افغانستان د اولمپېک د رياست لخوا د مېدان د بر برخه ۳۵۰*۳۵۰ مربع متره او اوږدوالې يې ۳۵۰*۳۰۰ متره ټاکل شوې دى. لوبه په عمومي ورزشي لوبغالو (د فوټبال د مېدان په مساحت) او په سټېډيمونو کې هم ترسره کېداى شي. د وزلوبې په مېدان کې د پورته کولو، د حلال او توغ داېرې د پام وړ ځايونه وي. خوسې د پورته کولو د ځاى (داېره) په منځ کې وي، او په اسونو سپاره لوبغاړي د هغه په شاوخوا راټولېږي. د مېدان دمشر په لارښوونه د خوسي د پورته کولو لپاره هلې ځلې پېل کېږي.
نېزه ويشتنه هم د افغانستان د لرغونو لوبو له ډلې څخه ده، چې خلک يې ډېره خوښوي. هماغسې چې وزلوبه د هېواد په شمال کې ډېر مينه وال لري، دارنگه نېزه ويشتنه د هېواد په جنوب کې ښه مينه وال لري، د مثال په توگه په پکتيا ، پکتيکا، غزني او خوست ولايتونو کې زياتره نارينه پدې لوبه بوخت وي. نېزه ويشتل د مټورو، غښتليو، او قوي خلکو لخوا ترسره کېږي. د هغې د لرغونتيا په اړه ويل کېږي، چې دغه لوبه د دښمن په لښکرو باندې د يرغل او د جگړې په ډگر کې غليمانو ته د ماتې ورکولو په خاطر رامنځته شوې ده. ځينې خلک پدې باور دي، چې نېزه د ښکار وسيله ده، خو نن نېزه ويشتنه د يوې ښکلې نندارې او تفريح په توگه ډېر پلويان لريو نيزه ويشتنه په لويو ډگرونو کې ترسره کېږي. د لوبې بهير د مشر لخوا څارل کېږي. د لوبې د ترسره کولو لپاره په زمکه کې د لرگي مېخونه په ټاکلي واټن ټک وهل کېږي.
نړېوالې ورزشي لوبې
- فوټبال
- وليبال
- باسکټبال
- هاکي
- ټېنس
- پېنگپانگ
- بډمېنټون
- غېږه نيول
- جمناستک
- سېکل ځغلونه
- لامبو
- ځغاسته
- ټوپ اچونه
- ډبره اچونه
- وزن پورته کونه
- سوک وهنه
- بدنپالنه
- موټر ځغلونه
- اس ځغلونه