د تخار ولايت
تخار د تاریخی ولایتونو څخه دی او قدامت یا لرغونتیایی د مقدونی سکندروخت ته ورګرځی. یونانی جفرافیه لیکونکو (آسترابو) او (بطلیموس) په خپلو آثاروکی له نن څخه نږدی ۲۳۰۰ کاله مخکی د آمو دریا له سکندر یا د اوکیسنا سکندر څخه خبر ورکړی وو اما تردی وروستیو پوری ښکاره نه وه چی د مقدونی سکندر دغه افسانوی ښار د آسیا د کوم هیواد په خاوره کی ښخ اونوم ورکی ( ګمنام ) پاتی دی . د (ا سکندریه آمودریا) لرغونی ساحه په یوه کوچنی قریه کی چی د آی خانم په نوم مشهوره ده ، موقعیت لری چی په همدی اړه اړوندو لرغون پیژندونکو د دغه یونانی باختری ښار یا هماغه سکندریه آمو دریا نوم آی خانم یعنی د آی خانم لرغونی ساحه کښیښود . د سیمی خلکو له پخوا څخه د هغی دلتا په سر کی چی د آمو او کوکچی د دووسیندونو د یو ځای کیدو څخه جوړه شویده، د تاریخی ودانیو برج و بارو او تر خاوروخټو لاندی شویو ساختمانونو نور هندسی شکلونه پیژندل چی د هغو په اړوند یی په زړه پوری افسانی او قیصی نسل په نسل او ژبه په ژبه ( خوله په خوله ) د دوی په منځ کی لیږ دیدلی دی چی دا ټول د دغی متروکی کنډوالی د تاریخی قدامت او اهمیت حکا یت کوی. د آی خانم تاریخی ساحه د دشت قلعه ولسوالی د آمو او کوکچی د دوو سیندونو د تقاطع په برخه کی موقعیت لری. آی خانم د یونان باختر د دوری ملکه وه چی په سیمه کی یی پاچایی (سلطنت) کاو.