شير پېړه

  شکربوره يا شير پېړه د سموسې په بڼه د خوږې يو پخوانی اريايي جوړښت دی، چې بادام، غوز دي، له بورې ډکیږي او په تنور کې پخیږي . شکربوره معمولا د نوروز لپاره پخیږي. بهرنۍ سطحه يې په ځانګړې بڼه ډيزاين شوې وي ( مانا بېلابېل ډيزاينونه ورکړل شوي وي).

شکربوره د ایراني خوږو یو ډول دی چې اوږد تاریخ لري او لږ تر لږه د ساسانیانو دورې ته رسیږي. دا خوږه په اصل کې د حلوا په څېر وه چې له بورې او بادامو څخه جوړېده. په فارسي کې یې نور نومونه دي: شکربوره ، شیکربورک ، شکرپېره او شکرپېره . شکرپورې شکرپېره، شکرباره، سنبوسه قندي، اګردک، سیکري او ساکران پېژندل شوې . دا خواږه اوس هم د ایران د پخوانۍ امپراتورۍ په ځینو سیمو کې مشهور دي، لکه افغانستان ، منځنۍ اسیا او قفقاز . په افغانستان کې د شيرپېړې په نوم یو ساده ډول جوړیږي. په افغانستان کې دې ته په محلي ژبو کې شيرپېړه یا شیرپیرا ویل کیږي. دا خواږه په پاکستان کې هم جوړیږي.

دا خواږه په اناتولیا کې په ترکیه کې د شیکرپیر ( ترکي ژبه:Şekerpare) په نوم یادیږي او په ترکي خواړو کې یو له مشهورو میوو څخه دی. هلته، شیکرپېره په عمده توګه د بادام پیسټری د نرمو بالونو په پخولو سره چمتو کیږي چې د لیمو په خوند شوي شکر شربت کې ډوب شوي.

شکربوره د اذربایجان جمهوریت کې په عام سټایل کې.

د آذربایجان جمهوریت کې، دا د شاکربورا په نوم یادیږي او دا د خوږ په توګه کارول کیږي. دا خواږه د لمریز شکل لري او د بادامو ، هیزلنټ یا اخروټ او شکر څخه ډک شوی. شکربوره، شورغل او باخله د اذربایجان په جمهوریت کې د نوروز اختر سمبولیک خواړه دي.

د اذربایجان په جمهوریت کې د شکربورې جوړول معمولا د خپلوانو، ملګرو او ګاونډیانو د یوې ډلې کار شامل دی چې د نوروز د خوښۍ لپاره د یو کس په کور کې راټولیږي. شکربوره، لکه د نوروز لپاره چمتو شوي خوږو په څیر، سمبولیک معنی لري چې نیمه سپوږمۍ یا د اور لمبې معنی لري.

نوم او مانا

د دې نیمګړې خوږې نوم د فارسي شکر بوره څخه اخیستل شوی. د بوره ریښه د منځنۍ فارسي کلمې * بوراک ته ځي. دا کلمه بالاخره د هند-اروپایي ریښې *bher- ته ځي، چې مانا یې "پرې کول او وېشل". ترکانو دا کلمه له فارسي څخه اخیستې ده. په پخوانیو عثماني سیمو کې د یو بل عام خوږ نوم، بوریک ، هم د ورته فارسي کلمې څخه راځي. په عموم کې، دا مانا لري "د بورې ټوټه" او "د بورې ټوټه".

تیارول

د شکربزې د چمتو کولو لپاره، د غنمو د اوړو وړې ټوټې، بوره، د بادامو دانو او پستې ټوټې ټوټې شوي او پخیږي.

اوړه یې د غنمو له اوړو، مکھن، شیدو، د هګیو ژیړ، کریم او خمیر څخه جوړیږي. د هغې داخلي برخه د پوډر شوي بورې سره مخلوط شوي بادام یا جوش شوي مغز څخه چمتو شوي. دا د خواږو د خوند کولو لپاره لاچي هم لري.

د چمتو کولو طریقه دا ده چې لږ غوړ ګرم کړئ او په کافي اندازه اوړه واچوئ ترڅو د ترهلو په څیر جوړ شي. بیا یې د یخولو لپاره یو طرف ته واچوئ. بیا یې د ټری په مینځ کې واچوئ او ښه یې ومینځئ تر هغه چې سپین شي، بیا یو څه بوره واچوئ، بیا یې وخورئ تر څو چې سخت او یخ شي. بیا یې مخلوط کړئ او د ټری په ښکته برخه کې دارچیني وویشئ او خپره یې کړئ او یو څو کرش شوې بوره یې پرې واچوئ.

په آذري نسخه کې، موږ ټوخه غوټه کوو او په کوچنیو ګردي شکلونو کې یې پرې کوو، بیا یې د اجزاوو سره ډک کړو او د ډنډ په څیر نمونه یې وتړو. په ټوټو کې د ګنډلو نمونه د دودیزو ټیزرونو په کارولو سره جوړه شوې.