د اپلاتون ناليکلي عقايد

د اپلاتون ناليکلي عقايد هغه ته د خپلو شاګردانو او نورو فيلسوفانو له لوري د ميټافزيک له وجې راجع شوي دي، مګر په روښانه توګه د هغه په لیکنو کې ندي راغلې. په وروستيو څېړنو کې، دوی ځینې وختونه د اپلاتون د 'اصولو تیوري' (جرمن: Prinzipienlehre ) په نوم پېژندل کیږي ځکه چې دا دوه بنسټیز اصول لري چې د سیسټم پاتې برخه یې ترلاسه کوي. داسې انګېرل کیږي چې اپلاتون دا عقیدې په شفاهي توګه ارستو او په اکاډمۍ کې نورو زده کونکو ته تشرېح کړي او وروسته راتلونکو نسلونو ته لېږدول شوي. د هغو سرچينو اعتبار چې اپلاتون ته ناليکلي عقايد راجع کوي، لانجمن دی. دوی په ډاګه کوي چې اپلاتون باور درلود چې د هغه د تعلیماتو ځینې برخې د خلاصې خپرونې لپاره مناسب ندي. څرنګه چې دا عقیدې په لیکلو کې په داسې ډول نشي تشرېح کېدای چې عام لوستونکي پرې پوه نه شي ، نو د دوی خپرول به د غلط فهمۍ لامل شي. له همدې امله اپلاتون په اکاډمۍ کې خپلو نورو پرمختللو زده کونکو ته د ناليکلو عقايدو تدريس پيل کړ. داسې انګېرل کيږي چې د ناليکلو عقايدو مینځپانګې لپاره ژوندي شواهد ددې شفاهي ښوونې څخه ترلاسه شوي دي. د شلمې پېړۍ په پيل کې، د فلسفي تاریخ پوهانو يوه پراخه پروژه پيل کړه چې موخه يې په سيستماتيکه بڼه د ناليکلو عقايدو بيارغول دي. د څېړونکو چې د دې ډلې مشري کوله، چې د کلاسیک پوهانو او تاریخ پوهانو په منځ کې مشهوره شوه، د "ټيوبينګن ښوونځي" په نوم یادیږي (په آلمان کې: Tübinger Platonschule )، ځکه چې د هغې ځینې مخکښ غړي په سوېلي جرمني کېد ټوبینګین په پوهنتون کې اوسېدل. له بلې خوا ګڼ شمېر پوهانو د دې پروژې په اړه جدي نيوکې کړي او يايې په کلکه غندلي دي. ډېری منتقدين نيوکه کوي چې هغه شواهد او سرچینې چې د توبینګین بیارغونې کې کارول شوي کافي ندي. ځينو خو لا د ناليکلو عقايدو له شتون سره مخالفت درلود او ناليکلي عقايد يې نه منل چې موجود اوسي، یا لږترلږه د دوی سیسټمیک شخصیت شک درلود او دوی یې یوازې لنډمهاله وړاندیزونه ګڼل. د توبینګین مکتب د مدافعینو او منتقدینو تر منځ شدیده او کله ناکله سیاسي شخړې دواړه خواوې په خورا انرژي سره ترسره شوې. مدافعینو وړاندیز وکړ چې دا د اپلاتون په مطالعاتو کې د ' تمثیل بدلون ' پورې اړه لري. کلیدي شرایط ارستو د اپلاتون "نا لیکلي عقايدو" ته اشاره وکړه او د اپلاتون د اصولو په اړه یې بحث وکړ. د "ناليکلي عقايد" کلمه (په یوناني کې: ἄγραφα δόγματα, ágrapha dógmata ) د اپلاتون عقيدې ته اشاره کوي چې د هغه په ښوونځي کې تدريس شوې او لومړی ځل د هغه شاګرد ارستو له خوا کارول شوي. د فزیک په اړه په خپله مقاله کې، هغه ليکلي چې د اپلاتون په يوه ډيالوګ کې يو مفهوم "په نامه د ناليکلو عقايدو" په بل ډول کارولی و . عصري پوهان چې د اپلاتون په اړه د ناليکلو عقايدو د اعتبار دفاع کوي په دې لرغوني بيان باندې ټينګار دی. دوی په دې بارو دي چې ارستو د "تش په نامه" کلمه په استنادي ډول نه بلکې د بې پلويتوب په توګه کارولې ده. علمي ادبيات کله ناکله د باطني عقيدې اصطلاح هم کاروي. دا د نن ورځې د "باطني" مانا سره هيڅ تړاو نه لري: دا یو پټه عقیده نه څرګندوي. د پوهانو لپاره، 'باطني' یوازې دا په ګوته کوي چې ناليکلي عقايد د اپلاتون په ښوونځي کې د فلسفې زده کوونکو يوې ډلې لپاره ټاکل شوې وې (په یوناني کې، 'esoteric' لفظي مانا "د دېوالونو دننه"). کېدای شي چې دوی اړين چمتووالی درلود او دمخه یې د د اپلاتون خپرې شوې عقيدې مطالعه کړې وې ، په ځانګړې توګه د هغه د شکلونو تیوري ،چې د هغه 'بهرنۍ عقیده' بلل کیږي ('exoteric' مانا د دېوالونو څخه بهر" یا شاید "د عامه مصرف لپاره"). د ناليکلو عقايدو د بيار غونې د امکان عصري مدافعين اکثراً په لنډ او ناڅاپي ډول "باطن پرست" بلل کيږي او د دوی شکمن مخالفين په دې توګه "د باطنیت ضد" دي. د توبینګین ښوونځی ځینې وختونه د اپلاتون مطالعاتو د توبینګین ښوونځي په نوم یادیږي ترڅو دا په ورته پوهنتون کې میشته د الهیات پوهانو د پخواني 'ټوبینګن ښوونځي' څخه توپیر وکړي. ځینې یې د "ټيوبينګن تمثیل" ته هم اشاره کوي. له دې امله چې د اپلاتون ناليکلي عقايد هم د ایټالوي پوه جیواني رییل لخوا په کلکه دفاع شوې، چې په میلان کې یې تدریس کاوه.  د اپلاتون د تفسیر 'ټيوبېنګن او ماليسي ښوونځي' ته هم مراجعه وکړئ. رییل د ناليکلي عقايد لپاره د 'پروټولوژي' اصطلاح معرفي کړه، يانې 'د یو نظر'، ځکه چې د اپلاتون تر ټولو لوړ اصول د 'یو' په نوم پیژندل کیږي. شواهد او سرچینې د ناليکلي عقايد قضیه دوه مرحلې لري. لومړی ګام د ځانګړو فلسفی نظریو د شتون لپاره د مستقیم او شرایطو شواهد وړاندې کول دي چې د اپلاتون له خوا په شفاهي توګه تدريس شوي دي. دا، ادعا کیږي، ښیي چې د اپلاتون خبرې اترې، چې ټول ژوندي پاتې دي، د هغه نه دي، مګر یوازې هغه عقیدې چې د لیکلو متنونو لخوا د خپرولو لپاره مناسب دي. په دویمه مرحله کې، د ناليکلي عقايد د اټکل شوي محتوا لپاره د سرچینو لړۍ ارزول کیږي او د یو همغږي فلسفي سیسټم د بیارغونې هڅه کیږي. د ناليکلو عقايدو د شتون لپاره دلیلونه Papirus Oxyrhynchus ، د اپلاتون جمهوریت د ټوټې سره د اپلاتون د ناليکلي عقايدو د شتون اصلي شواهد او دلیلونه په لاندې ډول دي: د ارستو په مابعدالطبیعات او فزیک کې عبارتونه، په ځانګړې توګه په فزیک کې چې ارستو په ښکاره توګه د نامتو ناليکلي عقايد ته اشاره کوي. ارستو د ډیرو کلونو لپاره د اپلاتون شاګرد و، او داسې انګیرل کیږي چې هغه په اکاډمۍ کې د تدریس فعالیت سره ښه بلد و او په دې توګه یو ښه خبر ورکوونکی و. د ارستو د شاګرد ارستو د اپلاتون د عامه لیکچر په اړه د اریستوکسینس راپور. د ارستو په وینا، ارستو ورته وویل چې په لیکچر کې د ریاضیاتو او ستورپوهنې توضیحات شامل دي او د اپلاتون موضوع د هغه ترټولو لوړ اصول 'یو' و. دا د لیکچر سرلیک سره یوځای د دې معنی لري چې دا د ناليکلي عقايد په زړه کې د دوه اصولو سره معامله کوي. د ارستو د راپور له مخې، د فلسفې له نظره نه چمتو شوي اوریدونکي لیکچر په ناپوهۍ سره ولید. د اوومې خط پیل د نولسمې پیړۍ څخه تر ټولو زوړ، ژوندی پاتې نسخه کې. (پاریس، Bibliothèque Nationale ، Gr. 1807) د اپلاتون په ډیالوګونو کې د لیکلو انتقاد (جرمن: Schriftkritik ). ډیری ډیالوګونه چې د مستند په توګه منل شوي د لیکل شوي کلمې په اړه د پوهې د لیږد لپاره د یوې وسیلې په توګه شکمن دي او د شفاهي لیږد لپاره غوره توب څرګندوي. د اپلاتون فیډرس دا دریځ په تفصیل سره تشریح کوي. هلته د فلسفې د لیږدولو لپاره د لیکلو په پرتله د شفاهي ښوونې لوړوالی د شفاهي خبرو اترو په خورا لوی انعطاف کې دی، کوم چې پریکړه کونکی ګټه ګڼل کیږي. د متنونو لیکوالان نشي کولی د پوهې کچې او د انفرادي لوستونکو اړتیاو سره سمون ولري. سربیره پردې، دوی نشي کولی د لوستونکو پوښتنو او نیوکو ته ځواب ووایی. دا یوازې په خبرو اترو کې ممکن دي، کوم چې ژوندي او رواني ځواب وي. لیکل شوي متنونه یوازې د وینا انځورونه دي. لیکل او لوستل نه یوازې دا چې زموږ د ذهن ضعیف کیدو لامل کیږي ، بلکه د عقل د خبرو کولو لپاره هم مناسب ندي ، کوم چې یوازې په شفاهي لارښوونو کې بریالي کیدی شي. لیکل شوي ټکي یوازې د هغو کسانو لپاره د یادونې په توګه ګټور دي څوک چې دمخه یو څه پوهیږي مګر ممکن یې هیر کړي وي. له همدې امله ادبي فعالیت یوازې د لوبې په توګه انځور شوی. د زده کونکو سره شخصي بحثونه اړین دي او ممکن په مختلفو انفرادي لارو کې کلمې په روح کې لیکلو ته اجازه ورکړي. یوازې هغه څوک چې په دې طریقه تدریس کولی شي، فیډرس دوام لري، ریښتیني فیلسوفان ګڼل کیدی شي. په مقابل کې، هغه لیکوالان چې د لیکل شوي متن څخه ډیر قیمتي (Gk., timiōtera) نه لري، چې دوی یې اوږده پالش کړي، یوازې لیکوالان یا لیکوالان دي مګر لاهم فیلسوفان ندي. دلته د "ډیر قیمتي" لپاره د یوناني معنی بحث شوی مګر فکر کیږي چې د ناليکلي عقايدو په لور اشاره کوي. د اپلاتون په اوومه لیک کې د لیکلو انتقاد، چې اعتبار یې سیالي کوي، سره له دې چې د ټیوبنګین ښوونځي لخوا منل شوی. هلته اپلاتون ادعا کوي - که هغه واقعیا لیکوال وي - چې د هغه ښوونه یوازې په شفاهي ډول مطرح کیدی شي (لږترلږه، هغه وايي، د هغې برخې په اړه 'جدي' دی). هغه په ټینګار سره وايي چې هیڅ داسې متن شتون نلري چې د هغه فلسفه بیان کړي او هیڅکله به نه وي، ځکه چې دا د نورو تعلیماتو په څیر نشي کولی. په روح کې ریښتینی پوهه، لیک دوام لري، یوازې د شدید، ګډې هڅې او په ژوند کې د ګډې لارې څخه را منځته کیږي. ژور بصیرت ناڅاپه پیښیږي، لکه څنګه چې یو څراغ پورته کیږي او اور روښانه کوي. په لیکنه کې د فکر سمول زیانمنونکي دي ځکه چې دا د لوستونکو په ذهنونو کې بدمرغۍ رامینځته کوي ، څوک چې یا د هغه څه څخه نفرت کوي چې دوی نه پوهیږي یا د دوی د سطحي زده کړې په اړه مغرور کیږي. په خبرو اترو کې د 'ریزرو نظریه'. په ډیالوګونو کې ډیری اقتباسات شتون لري چې په هغه کې یو ځانګړی مهم موضوع معرفي کیږي مګر بیا نور بحث نه کیږي. په ډیری قضیو کې، خبرې اترې یوازې په هغه ځای کې ماتیږي چیرې چې دا د مسلې پای ته رسیږي. دا ډیری وختونه پوښتنې اندیښمن کوي کوم چې د فلسفې لپاره بنسټیز اهمیت لري. د ټیوبینګین ښوونځي مدافعین د "ریزرو" دا مثالونه د ناليکلي عقايد مینځپانګې ته د اشارې په توګه تشریح کوي، چې په مستقیم ډول په لیکلي خبرو اترو کې نشي اداره کیدی. دا حقیقت چې په لرغونو زمانو کې دا عام و چې د "بهرنیو" مسلو ترمنځ توپیر کول، د خلاص او عامه بحث لپاره مناسب، او "باطني" مسلو، یوازې په ښوونځي کې د لارښوونې لپاره مناسب. حتی ارستو هم دا توپیر کارولی دی. په لرغونې زمانه کې پراخه نظریه چې د اپلاتون د نظریاتو محتويات چې د شفاهي لیږد لپاره ساتل شوي وو د پام وړ د فلسفې څخه بهر وو چې په ډیالوګونو کې څرګند شوي. داسې انګیرل کیږي چې ناليکلي عقايد د اپلاتون د اټکل شوې پروژې منطقي پایله ده چې یووالي ته د کثیریت کمولو او عموميت ته ځانګړتیا. د اپلاتون د فورمو تیوري د ظاهري ضربت د شکلونو نسبتا کوچني ضرب ته کموي کوم چې د دوی بنسټ دی. د اپلاتون د فورمونو په درجه بندۍ کې، د ډولونو ډیری ټیټې کچې فورمې د هر جینس لوړ او ډیرو عمومي بڼو څخه اخیستل شوي او تکیه کوي. دا د دې انګیرنې لامل کیږي چې د فورمو معرفي کول د ډیری ډیری ظاهري بڼو څخه ترټولو لوی احتمالي یووالي ته په لاره کې یو ګام و. د اپلاتون فکر په طبیعي ډول د دې لامل کیږي چې یووالي ته د ضرب کمښت باید یوې پایلې ته ورسېږي، او دا باید د هغه د لوړو اصولو په ناچاپ شوي تیوري کې واقع شي. د بیا رغونې لپاره لرغونې سرچینې ارستو، د هغه شاګرد تیوفراستوس، او د لامپساکس سټراټو (د اتن ملي او کاپوډیسټریان پوهنتون). که اوومه لیک مستند وي، اپلاتون په ليکلو کې د ناليکلو عقايدو محتوياتو افشا کول په کلکه رد کړل. په هرصورت، په "پیل شوي" باندې د چوپ پاتې کېدو هيڅ مکلفيت نه دی وضع شوی . د تعلیماتو "باطني" ځانګړتیا باید د دوی پټ ساتلو یا د دوی په اړه لیکلو بندیز په توګه ونه پیژندل شي. په حقيقت کې په اکاډمۍ کې زده کوونکو د ناليکلو عقايدو په اړه ليکنې خپر کړې دي او يايې په خپلو کارونو کې کارولې دي. دا 'غیر مستقیم دود'، د نورو پخوانیو لیکوالانو څخه اخیستل شوي شواهد، د عقیدې د بیا رغونې لپاره یو بنسټ چمتو کوي چې اپلاتون يوازې په شفاهي توګه خبرې کوي. لاندې سرچينې د اپلاتون د ناليکلو عقايدو په اړه په مکرر ډول کارول کيږي: د ارستو میتافزیک (کتابونه Α, Μ او N) او فزیک (کتاب Δ) د ارستو د ورک شوي آثارو ټوټې 'په ښه' او 'فلسفه باندې' د ارستو شاګرد، د تیوفراستوس میتابیزیک د اپلاتون د شاګرد هرمودوروس د سیراکوز لخوا د اپلاتون په اړه د ورک شوي مقالې دوه ټوټې د اپلاتون د شاګرد Speusippus د ورک شوي کار یوه ټوټه د پیرهونیسټ فیلسوف سیکسټس امپریکوس لخوا د فزیک پوهانو پروړاندې مقاله. سیکسټس دا عقیدې د پیتاګوریان په توګه تشریح کوي. په ، عصري پوهانو داسې شواهد راټول کړي چې اپلاتون د دوی لیکوال و. د اپلاتون جمهوریت او پارمینیدس . هغه اصول چې په غیر مستقیم روایت کې اپلاتون ته ویل شوي، په دې دوو ډیالوګونو کې ډیری څرګندونې او د فکر لارې په جلا رڼا کې څرګندیږي. په دې اساس تشریح شوي، دوی د ناليکلي عقايد زموږ د انځور شکل ګړندی کولو کې مرسته کوي. په نورو ډیالوګونو کې بحثونه، د بیلګې په توګه، تیمیوس او فیلیبوس ، بیا په نویو لارو پوهیدل کیدی شي او د توبینګین بیارغونې کې شامل شي. د اپلاتون په لومړنیو خبرو اترو کې استدلال کیږي چې ناليکلي عقايد ته اشاره حتی موندل کیدی شي. د ناليکلي عقايدو اټکل شوې محتوا د ټیوبنګین پوهنتون پوهانو د اپلاتون د ناليکلي عقايد مطالعې کې انقلاب راوست. د تيوبينګن ښوونځي د مدافعينو د اپلاتون د ناليکلو عقايدو د اصولو بيارغونې لپاره په منابعو کې وېشل شوي شواهد او اسناد په کلکه څېړلي دي. دوی په ښوونه کې د اپلاتون د فلسفې اساس ويني او د دوی اساسات په کافي اندازه ترتیب شوي انځور ته رسېدلي، که څه هم ډېری محتويات نامالوم او شکمن دي. د تيوبینګن تمثیل د پام وړ ځانګړنه دا ده چې نالیکل شوي عقیدې د لیکلو نظریاتو سره هیڅ تړاو نلري، بلکې د دوی ترمنځ نږدې او منطقي اړیکه شتون لري. تر هغه ځایه چې د ټیوبینګین تفسیر د اپلاتون د مستند تعليم سره مطابقت لري، دا ښيي چې د هغه د اصولو په ميټافزيک کې نوې لاره پرانيستله. د هغه د بڼې تیوري د اېلياتيک د ډېری نظرياتو سره مخالفت کوي، د پيري سوکراتي فلسفې یو ښوونځید اپلاتون د ناليکلو عقايدو په بنسټ کې اصول په حقیقت کې د اېلياتيک د قناعت سره مات شوي، چا چې یوازې بشپړ، نه بدلېدونکی وجود شته. د اپلاتون وصول دا وجود د مطلق انتقال د نوي مفهوم سره، چې یو څه د وجود څخه لوړ دی. دوی د عادي شیانو څخه هاخوا د بشپړ ، 'انتقالي وجود' يوه ساحه په ګوته کوي. په دې توګه د عادي شيانو په پرتله په لوړه کچه شته. د دې ماډل له مخې، ټول پېژندل شوي ډولونه په يو مشخص ډول نيمګړتيا لري، ځکه د انتقالي وجود څخه عادي ژوند ته د اصلي، بشپړ بشپړتيا محدوديت موجود دی. دوه بنسټیز اصول او د دوی متقابل عمل د اپلاتون په غار کې موږ د هغو بندیانو په څیر یو چې په یوه غار کې په زنځیرونو تړل شوي دي چې یوازې د شکلونو په واسطه اچول شوي سیوري ویني او فکر کوي چې سیوري د پټو شکلونو پرځای ریښتیني دي. د اپلاتون د غار نقاشي د میشیل کوکسی لخوا، شاوخوا 1540. د اپلاتون د شکلونو تیوري دا ټينګار کوي چې هغه نړۍ چې زمونږ په حواس کې ښکاري د بشپړو نه بدلېدونکو شکلونو څخه ترلاسه کيږي. د هغه لپاره د فورمو ساحه يوه هدف، مابعدالطبعي واقعیت دی، کوم چې په عادي شيانو کې د ټيټ څخه خپلواک دی چې موږ یې د خپلو حواسو سره ګورو. د اپلاتون لپاره، شکلونه ریښتینی وجود دی نه د احساس شیان او نه هغه شيان چې مونږ يې تجربه کوو حقیقت دی. په دې توګه فورمې واقعا موجود شیان دي. د انفرادي شیانو لپاره د ماډلونو په توګه چې موږ یې احساس کوو، فورمې د دې لامل کیږي چې عادي شیان د دوی په څېر څرګند شي او دوی ته دوهمه بڼه ورکړي. د اپلاتون په خپرو شوو ډیالوګونو کې د شکلونو نظریه د ظاهري نړۍ شتون او ځانګړتیاوې تشریح کوي، د غیر لیکل شوي نظریاتو دوه اصول باید د شکلونو شتون او ځاګړتياوې تشرېح کړي. د فورمو تیوري او د ناليکلو عقايدو اصول په داسې توګه يوځای کيږي چې د ټولو موجوداتو يو متحد نظر وړاندې کوي. د فورمو شتون او همدارنګه هغه شیان چې موږ یې احساس کوو له دوو بنسټيزو اصوو څخه اخيستل شوي هغه دوه اصولو چې فکر کيږي چې د اپلاتون د ناليکلو عقايدو اساس جوړي: یو : د یووالي اصول چې شیان مشخص او ټاکي غیرمستقیم ډیاد : د 'ناڅرګندتیا' او 'لامحدودیت' اصول (Gk., ahóristos dyás ) د اپلاتون په اړه ويل کيږي چې غير مستقيم ډیاد د "لوی او کوچنی" په توګه تشرېح کړي دي (Gk.، to méga kai to mikrón) . دا د ډېر او لږ، د زیاتوالي او کمښت، ابهام او ناڅرګندتیا او د ضربت اصل يا سرچينه ده. دا د ځایي یا کمیتي انفینیت په مانا کې لامحدوده مانا نه لري؛ پرځای یې، ناڅرګندتیا د عزم نشتوالی او له همدې امله ثابت شکل لري. دیاد د دې لپاره چې دا د دوه نیمګړتیاو څخه توپیر وکړي، یعني دوه شمیره، او دا په ګوته کړي چې ډیاد د ریاضیاتو څخه پورته ولاړ دی. یو او غیرمستقیم ډیاد د هر څه نهایی ځمکه ده ځکه چې د اپلاتون د شکلونو تيوري او د حقیقت بشپړتیا د دوی د متقابل عمل څخه ترلاسه کیږي.د حسي پديدي په څواړخيزه او په پای کې یوازې په دوه فکتورونو پورې اړه لري. د يو څخه د فورمو مسلې، چې توليدوونکی فکتور دی؛ بې شکله غیرمستقیم ډیاد د یو فعالیت لپاره د سبسټریټ په توګه کار کوي. د داسې سبسټریټ پرته، هيڅ شی نه توليديږي. ټول موجودات د یو غیر معین ډیاد په عمل پورې اړه لري. دا عمل بې شکل ته محدودیتونه، بڼه او ځانګړتیا ورکوي،او له همدې کبله د انفراديت اصول هم دي چې بېلابېل وجودنه په وجود کې راوړي. د دواړو وجودونو مخلوط د ټول وجود بنسټ جوړوي. د غير مستقيم ډياډ شتون په دې پورې اړه لري چې کوم اصول په يو شي غالبيږي، يا نظم او ګډوډي واکمنوي، هرڅومره چې یو څه ګډوډ وي ، په هماغه اندازه د غیرمستقیم ډیاد شتون په کار وي. د ټیوبنګین د تفسیر له مخې، دوه مخالف اصول نه یوازې د اپلاتون د سیسټم انټولوژي ټاکي، بلکې د هغې منطق، اخلاقیات، ایپیسمولوژي، سیاسي فلسفه، کاسمولوژي او ارواپوهنه هم ټاکي. په آنتولوژي کې د دوو اصولو مخالفت د وجود او نه شتون تر منځ د مخالفت سره مطابقت لري. هرڅومره چې انډیفینیټ ډیاد په یو شی باندې تاثیر کوي ، هومره یې د وجود کچه کمه ده او هومره یې د انټولوژیکي رتبه ټیټه ده. په منطق کې، یو پیژندنه او مساوات وړاندې کوي، پداسې حال کې چې ناباوره ډیاد توپیر او نابرابرۍ چمتو کوي. په اخلاقو کې، یو د نیکۍ نښه کوي (یا فضیلت، ارتوت )، په داسې حال کې چې بې ځایه ډیاد د بدۍ نښه کوي. په سیاست کې، یو خلکو ته هغه څه ورکوي چې هغه یې په یو متحد سیاسي جوړښت بدلوي او د ژوندي پاتې کیدو وړ کوي، پداسې حال کې چې ناباوره ډیاد د ډلې، ګډوډۍ او انحراف لامل کیږي. په کاسمولوژي کې، یو د آرام، دوام او د نړۍ د ابدیت په واسطه ثابت شوی، په بیله بیا په کاسموس کې د ژوند شتون او د ډیمیورج اپلاتون دمخه ټاکل شوي فعالیت په خپل تیمیوس کې یادونه کوي. انډیفینیټ ډیاد په کاسمولوژی کې د حرکت او بدلون اصول دی، او په ځانګړې توګه د بې ثباتۍ او مرګ. په epistemology کې، یو د فلسفي پوهې لپاره ولاړ دی چې د اپلاتون د نه بدلیدونکي فورمو سره په پیژندنه پورې اړه لري، پداسې حال کې چې انډیفینیټ ډیاد یوازې د نظر لپاره ولاړ دی چې په حسي تاثیراتو پورې اړه لري. په ارواپوهنه یا د روح په تیورۍ کې، یو له دلیل سره مطابقت لري، او غیر معین ډیاد د جبلت او بدني اغیزو ساحې ته. مونيزم او ډاوليزم ( يو ګونی او دوه ګونی) کلارک اپلاتون، 895 عیسوی (اکسفورډ، 1 ریکټو). د دوو بنسټیزو اصولو ځای پر ځای کول دا پوښتنه راپورته کوي چې ایا ناليکلي عقايد او له همدې امله - په هغه حالت کې چې دوی مستند دي - دا چې ایا د اپلاتون ټوله فلسفه توحیدي ده یا دوه اړخیزه ده. یو فلسفي سیسټم په هغه صورت کې توحیدی دی کله چې د یو او غیرمستقیم ډیاد ترمنځ مخالفت په یو واحد، ډیر بنسټیز اصولو باندې تاسیس شوی وي. دا واقع کیږي که چیرې د ضرب اصول په یو ډول د یووالي اصولو ته راټیټ شي او د هغې تابع وي. یو بدیل، د ناليکلي عقايد مونیسټیک تفسیر یو لوړ 'میټا-ون' لري چې د دواړو اصولو بنسټ جوړوي او دوی سره متحد کوي. که چیرې د اندیفینیټ ډیاد په هرصورت، د یو خپلواک اصول په توګه وپیژندل شي چې د هر ډول یووالي څخه جلا وي، نو د اپلاتون ناليکلي عقايد په پای کې دوه اړخیز دي. په پخوانیو سرچینو کې شواهد دا روښانه نه کوي چې د دوو اصولو ترمنځ اړیکه باید څنګه پوه شي. په هرصورت، دوی په دوامداره توګه یو ته د غیرمستقیم ډیاد په پرتله لوړ رتبه ورکوي او یوازې یو یې په بشپړ ډول لوړ ګڼي. دا د دوو اصولو یو مونسټیک تفسیر معنی لري او په ډیالوګونو کې د ادعاوو سره سمون لري چې د مونیسټیک فلسفې وړاندیز کوي. د اپلاتون مینو وايي چې په طبیعت کې هرڅه سره تړاو لري، او جمهوریت وايي چې د ټولو شیانو لپاره یو اصل ( آرچ ) شتون لري، چې د دلیل په واسطه پیژندل کیدی شي. د دې پوښتنې په اړه د توبینګین تفسیر د مدافعینو نظرونه ویشل شوي دي. ډیری یې د دې نتیجې له لارې د شخړې د حل کولو پلوي کوي، که څه هم اپلاتون په حقیقت کې د غیرمستقیم ډیاد زموږ د حکم شوي نړۍ یو لازمي او بنسټیز عنصر ګڼلی، خو بیا هم هغه د یووالي د یو څه لوړ، پراخ اصول په توګه پیژني. دا به اپلاتون یو مانیسټ جوړ کړي. دا موقف د جینس هافواسن، ډیټلیف تییل، او ویټوریو هوسل لخوا په اوږد مهال کې دفاع شوی. هافواسن ټینګار کوي چې دا ناشونې ده چې له یو څخه غیر معین ډیاد ترلاسه شي ځکه چې دا به د یو بنسټیز اصول په توګه خپل حیثیت له لاسه ورکړي. برسېره پر دې، یو مطلق او بالاخره نشي کولی په خپل ځان کې هیڅ ډول پټ ضربت ولري. که څه هم ناباوره ډیاد به د یو په څیر مساوي اصل او مساوي ځواک ونه لري، مګر بیا هم په یو پورې تړلی دی. د هافواسن د تفسیر له مخې، له همدې امله، د اپلاتون فلسفه په پای کې monistic ده. جان نیمییر فنډلي هم په ورته ډول د دوو اصولو په اړه په کلکه تودوخې پوهه رامینځته کوي. کورنیلیا دی ووګل هم د نظام حاکمیت مونیستیک اړخ موندلی. د ټیوبینګین ښوونځي دوه مخکښ شخصیتونه، هانس یوآخیم کرمر او کونراډ ګیسر دې پایلې ته ورسید چې اپلاتون یو واحد سیسټم لري چې دواړه monistic او دوه اړخیز اړخونه لري. کریسټینا شیفر وړاندیز کوي چې د اصولو ترمینځ مخالفت په منطقي توګه د نه حل کیدو وړ دی او د دوی څخه بهر یو څه ته اشاره کوي. د هغې په وینا، مخالفت د یو څه بنسټیز، 'ناقابل عمل' الهام څخه رامینځته کیږي چې اپلاتون تجربه کړې: د بیلګې په توګه، دا چې اپولو خدای د یو او ناباوره ډیاد دواړو مشترکه ځمکه ده. دا نظریه هم له همدې امله د مونیټیک مفکورې لامل کیږي. د نن ورځې د څیړونکو د موجوده نظر له مخې، که څه هم دا دوه اصول د پای د مونیستي سیسټم عناصر ګڼل کیږي، دوی دوه اړخیز اړخ هم لري. دا د مونیسټیک تفسیر د مدافعینو لخوا سیالي نه کوي مګر دوی ادعا کوي چې دوه اړخیز اړخ د ټولیزیت تابع دی چې توحیدی دی. د دې دوه اړخیز طبیعت پاتې دی ځکه چې نه یوازې یو بلکې غیرمستقیم ډیاد هم د اساسي اصولو په توګه چلند کیږي. جیوانی رییل د یو بنسټیز اصل په توګه د ډیاد رول ټینګار وکړ. په هرصورت، هغه فکر کاوه چې د دوه اړخیزه مفکوره نامناسب وه او د "حقیقت دوه قطبي جوړښت" په اړه یې خبرې وکړې. په هرصورت، د هغه لپاره، دا دوه قطبونه په مساوي توګه د پام وړ نه وو: یو یې د ډیاد څخه په ترتیب سره لوړ پاتې دی. هاینز هاپ، ماري ډومینیک ریچارډ، او پاول ویلپرټ د یووالي له غوره اصولو څخه د ډیاد د هر ډول اختلاط په وړاندې استدلال وکړ، او په پایله کې یې ادعا وکړه چې د اپلاتون سیسټم دوه اړخیز وو. دوی باور لري چې د اپلاتون اصلي دوه اړخیز سیسټم وروسته د یو ډول مونیزم په توګه تشریح شو. دا کنډک اکثرا د پلوټینس (c. 205 - 270 CE) په توګه پیژندل شوی، مخکښ نو-پلاتونیسټ. که چېرې دوه اصول په مستند ډول د اپلاتون وي او مونیسټیک تفسیر سم وي، نو د اپلاتون مابعدالطبیعات په کلکه د روم امپراطوري دورې د [[نوې اپلاتوني فلسفه|نو - اپلاتون سیسټمونو سره]] ورته والی لري. په دې حالت کې، د اپلاتون نوي-اپلاتون لوستل، لږترلږه په دې مرکزي سیمه کې، په تاریخي توګه توجیه کیږي. دا پدې معنی ده چې نو اپلاتونزم د اپلاتون د ناليکلي عقايد له پیژندلو پرته د نوښت څخه لږ دی. د توبینګین ښوونځي مدافعین د دوی د تفسیر په دې ګټه ټینګار کوي. دوی پلاټینس ته ګوري، د نو-اپلاتونزم بنسټ ایښودونکی، د فکر دود ته وده ورکوي چې پخپله د اپلاتون لخوا پیل شوی. د پلاټینوس مابعدالطبیعات، لږ تر لږه په پراخه بڼه، له دې امله د اپلاتون د زده کوونکو لومړی نسل ته لا دمخه پیژندل شوی و. دا د پلوټینس خپل نظر تاییدوي، ځکه چې هغه ځان د یو سیسټم اختراع کونکی نه بلکي د اپلاتون د عقیدې وفادار ترجمان ګڼل. په ناليکلي عقايد کې ښه د څیړنې یوه مهمه ستونزه د مابعدالطبعي سیسټم دننه د ښه شکل د وضعیت په اړه جنجالي پوښتنه ده چې د فورمو د تیوري او د بیارغونې دوه اصولو له ترکیب څخه اخیستل شوي. د دې مسلې حل په دې پورې اړه لري چې څنګه یو څوک د اپلاتون په خپل تیوري کې ښه ته د هغه دریځ تشریح کوي. ځینې په دې باور دي چې د اپلاتون جمهوریت د ښه او معمول ډولونو سره په کلکه توپیر لري، او ښه ته یو ځانګړی لوړ رتبه ورکوي. دا د هغه د باور سره موافق دی چې نور ټول شکلونه د دوی د ښه شکل سره تړاو لري، او په دې توګه په انټولوژیک ډول د هغې تابع دي. د علمي شخړو د پیل ټکی د یوناني مفکورې د اوسیا اختلافي مفهوم دی. دا یو عادي یوناني کلمه ده او په لفظي توګه د "هیستو" معنی لري. په فلسفیانه شرایطو کې، دا معمولا د 'شتون' یا 'جوهر' لخوا ژباړل کیږي. د اپلاتون جمهوریت وايي چې نیکمرغي 'اوسیا' نه ده بلکې له 'آوسیا هاخوا' ده او د یوه اصل په توګه یې له پامه غورځوي او په واک کې ده. که دا جمله یوازې د دې معنی ولري چې د ښه ماهیت یا ماهیت د وجود څخه بهر دی (مګر پخپله ښه نه) ، یا که دا برخه یوازې په نرمه توګه تشریح شي ، نو د ښه بڼه کولی شي د فارمونو په ساحه کې خپل ځای وساتي ، يعني د واقعي وجود سره د شيانو سيمه. په دې حالت کې ښه په بشپړ ډول نه دی پورته شوی: دا د وجود څخه تجاوز نه کوي او په یو ډول د هغې پورته شتون لري. نو ښه به د حقیقي مخلوقاتو په درجه بندي کې ځای ولري. د دې تفسیر له مخې، ښه د ناليکلي عقايد د دوو اصولو لپاره مسله نه ده، مګر یوازې د فورمو د تیوري لپاره. له بلې خوا، که چیرې په جمهوریت کې عبارت په لفظي توګه ولوستل شي او 'اوسیا' معنی لري 'هیستی'، نو د "د وجود څخه هاخوا" جمله معنی لري چې ښه په حقیقت کې له موجودیت څخه تیریږي. د دې تفسیر له مخې، اپلاتون ښه ګڼلی و چې په بشپړ ډول لوړ دی او دا باید د دوو اصولو په ساحه کې یوځای شي. که چیرې اپلاتون ښه وګڼل شي، نو له یو سره د هغې د اړیکو په اړه ستونزه شتون لري. د ناليکلي عقايد د اعتبار ډیری پلویان په دې باور دي چې ښه او یو د اپلاتون لپاره یو شان وو. د دوی د استدلال له مخې، هویت د مطلق تجاوز له ماهیت څخه پیروي کوي، ځکه چې دا هیڅ ډول پریکړه نه کوي او له همدې امله د دوه جلا اصولو په توګه د ښه او یو تر مینځ توپیر نه کوي. برسېره پر دې، د داسې یو هویت مدافعین په ارستو کې شواهد راوباسي. په هرصورت، یو برعکس نظر د رافیل فیبر لخوا ساتل کیږي، څوک چې دا مني چې ناليکلي عقايد مستند دي او دا چې دوی د ښه سره تړاو لري مګر دا ردوي چې ښه او یو سره یو شان دي. د شمېرو بڼې په اتن کې د اپلاتون اکاډمۍ ځای ته نږدې کیندنې، چیرته چې ناليکلي عقايد په پام کې نیول شوي. دا د اپلاتون د لیکچر په اړه د ارستوکسینس له راپور څخه اټکل کیدی شي "د نیکمرغۍ په اړه" چې د شمیرو د ماهیت بحث د اپلاتون د استدلال یوه مهمه برخه نیولې وه. دې موضوع په همدې اساس په نالیکل شوي عقیدې کې مهم رول لوبولی دی. په هرصورت، پدې کې ریاضي نه بلکې د شمیرو فلسفه شامله ده. اپلاتون په ریاضیاتو کې د کارول شویو شمیرو او د شمیرو میټافزیک شکلونو ترمنځ توپیر وکړ. په ریاضیاتو کې د کارول شویو شمیرو په مقابل کې، د شمیرو فورمه د واحدونو له ګروپونو څخه جوړه نه ده او له همدې امله نشي کولی یوځای شي یا د ریاضي د عادي عملیاتو تابع شي. د دوه والي بڼه، د مثال په توګه، د دوه واحدونو څخه جوړه نه ده چې د 2 شمیرې لخوا ډیزاین شوي بلکه د دوه والي اصلي جوهر دی. د ناليکلي عقايد د مدافعینو په وینا، اپلاتون د شمیرو فورمو ته د دوو بنسټیزو اصولو او بل، عادي بڼو ترمنځ منځنی موقف ورکړ. په حقیقت کې، د شمیرو دا ډولونه لومړنۍ ادارې دي چې د یو او ناڅرګند ډیاد څخه راڅرګندیږي. دا ظهور - لکه څنګه چې د ټولو مابعدالطبيعي تولید سره - د لنډمهاله پروسې په پایله کې نه پوهیدل کیږي بلکه د انټولوژیکي انحصار په توګه. د مثال په توګه، د یو (ټاکونکي فکتور) او ډیاد (د ضربت سرچینه) تعامل د شمیرو د فورمو په ساحه کې د دوه اړخیزې بڼې لامل کیږي. د دواړو اصولو د محصول په توګه، د دوه اړخیزه بڼه د دواړو طبیعت منعکس کوي: دا دوه اړخیزه ده. د دې ثابت او ټاکل شوی ماهیت د دوه ګوني شکل (د ټاکل شوي زیاتوالي) او د نیمګړتیا شکل (د ټاکل شوي کمښت) تر مینځ د اړیکو څرګندولو لخوا ښودل شوی. د دوه والي بڼه د واحدونو ډله نه ده لکه په ریاضي کې کارول شوي شمیرې، بلکې د دوو شدتونو ترمنځ اړیکه ده، چې یو یې د بل دوه چنده دی. یو په غیرمستقیم ډیاد کې د ټاکونکي عامل په توګه عمل کوي چې د لوی او کوچني په نوم یادیږي، او د هغې ناڅرګندتیا له منځه وړي، کوم چې د لوی او کوچنيتوب یا د زیاتوالي او کمښت ترمنځ هر ممکنه اړیکه لري. په دې توګه یو د غیرمستقیم ډیاد د ناڅرګندتیا په رامینځته کولو سره د شدت ترمینځ مشخصې اړیکې رامینځته کوي ، او یوازې دا اړیکې د ناليکلي عقايد د مدافعینو لخوا د شمیرو ډولونو په توګه پیژندل کیږي. دا د دوه ګونی د ټاکلو اصل دی، کوم چې د مختلفو لیدونو څخه د دوه اړخیزه بڼه یا د نیمګړتیا بڼه په توګه لیدل کیدی شي. د عددونو نور ډولونه د دوو بنسټیزو اصولو څخه په ورته ډول اخیستل شوي. د ځای جوړښت د شمیرو په شکل کې نغښتی دی: د ځای ابعاد په یو ډول د دوی د اړیکو څخه راپورته کیږي. د خلا د دې اضافي لنډمهاله راڅرګندیدو کلیدي توضیحات د ژوندي پاتې لرغونو شواهدو څخه ورک دي، او د هغې طبیعت په علمي ادبياتو کې بحث شوی. معرفت مسئلې د اپلاتون هرم. په یوناني لیکنه کې د "اپلاتون [زوی] د اریسټون، اتنیانو" لوستل کیږي (روم، کیپټولین میوزیم، 288). اپلاتون په دې باور وو، چې یوازې په دیالکتیک کې ماهرین، یعنې هغه فیلسوفان چې د هغه منطقي طریقې تعقیبوي، د دې وړتیا لري چې د لوړ اصولو په اړه څرګندونې وکړي. په دې توګه هغه به د دوو اصولو نظریه رامینځته کړې وي - که واقعا دا د هغه وي - په بحثونو کې په بحث کې او په استدلال کې یې بنسټ ایښودل. له دې بحثونو څخه دا څرګنده شوه چې د هغه د نظام لپاره یو لوړ اصول اړین دی او هغه باید په غیر مستقیم ډول د هغې له اغیزو څخه وپیژني. ایا او تر کومې کچې اپلاتون سربیره پردې دا ممکنه وه چې د مطلق او ماوریت ساحې ته مستقیم لاسرسی ولري یا واقعیا کله هم ادعا کړې چې دا ډول شی په ادب کې بحث کیږي. دا پوښتنه راپورته کوي چې ایا د ماورایی وجود ادعا هم د دې لوړ وجود د پوهې امکان ته اړتیا لري ، یا ایا دا لوړ اصل په تیوري توګه پیژندل شوی مګر په مستقیم ډول نه. که د انسان پوهه تر بحثي یا لفظي استدلال پورې محدوده وي، نو د اپلاتون ډیلیکټیک بحثونه تر ډیره حده دې پایلې ته رسیدلي وو چې د هغه د مابعدالطبیعاتو له خوا تر ټولو لوړ اصل غوښتل شوی و، مګر دا چې انساني پوهه هیڅکله هغه ماورایي وجود ته نه شي رسیدلی. که داسې وي، یوازینۍ پاتې لاره چې ممکن یو ته ورسیږي (او ښه، که دا د یو په څیر وي) د ځینې غیر لفظي، 'معنوي' لاسرسي امکان له لارې دی. په دې اړه بحث کیږي چې ایا اپلاتون په حقیقت کې دا لاره غوره کړې که نه. که هغه دا کار کړی وي، نو په دې توګه یې زموږ د پوهې لخوا د هر ګام د توجیه کولو احتمال د فلسفي دلیلونو سره رد کړ چې په لفظي ډول په بحث کې بیان کیدی شي. لږترلږه د یو په اړه، مایکل ایرلر په جمهوریت کې د یوې بیان څخه پای ته رسوي چې اپلاتون دا یوازې په شعوري ډول د پوهیدو وړ و. په مقابل کې، پیټر سټیمر، کورت وون فریتز، جورجین ویلرز، او نور د غیر لفظي انتفاع لپاره د هر ډول خپلواک رول مخالفت کوي. جینس هافواسین په دې باور دی چې د فورمو د ساحې پوهه په مستقیمه توګه په مستقیم انترنیت پورې اړه لري، کوم چې هغه د ځینې غیر حسي، 'داخلي احساس' (Ger., Anschauung ) لخوا د غیر متمرکز پوهاوي په توګه پوهیږي. په هرصورت، هغه دا هم مني چې د اپلاتون تر ټولو لوړ اصول د پوهې څخه تیریږي او په دې توګه دا ډول الهام ته د لاسرسي وړ نه و. د اپلاتون لپاره، یو به له دې امله پوهه ممکنه کړي او د شیانو د پوهیدو ځواک به ورکړي، مګر پخپله به ناپوه او ناڅرګند پاتې شي. کریسټینا شیفر استدلال کوي چې د اپلاتون لیکل شوي او ناليکلي عقايد دواړه ماورایی وجود ته د هر ډول فلسفي لاسرسي څخه انکار کوي. اپلاتون بیا هم دا ډول لاسرسی د یوې بلې لارې په اوږدو کې وموند: د اپولو د خدای د ظاهري یا تیوفاني په غیر معقول ، مذهبي تجربه کې. د اپلاتون د نړۍ لید په مرکز کې، هغه استدلال کوي، نه د فورمو تیوري او نه د ناليکلي عقايد اصول، بلکې د اپولو تجربه، چې دا غیر لفظي وه، هیڅ لفظي عقیدې نشي کولی. د اپلاتون د اصولو د ټیوبنګین تفسیر، هغه ادامه ورکوي، په سمه توګه دوی د اپلاتون د فلسفې یوه مهمه برخه جوړوي، مګر دوی د نه حل کیدونکي پزلونو او پاراډکسونو (Gk., aporiai ) لامل کیږي او له همدې امله په پای کې پای ته رسیږي. دا باید د اپلاتون له بیانونو څخه وپیژندل شي چې هغه بیا هم یوه لاره وموندله، یوه لاره چې د فورمو له تیوري څخه هاخوا ته ځي. په دې تفسیر کې حتی د ناليکلي عقايد اصول تر یوې کچې پورې یوازې د پای ته رسیدو لپاره لنډمهاله وسیله ده. علمي ادبيات په پراخه کچه د دې پوښتنې په اړه ویشل شوي چې ایا اپلاتون د ناليکلي عقايد اصول واقعیا ریښتیني ګڼي یا نه. د ټیوبینګین ښوونځی اپلاتون ته د epistemological خوشبیني منسوبوي. دا په ځانګړې توګه د هانس کرمر لخوا ټینګار شوی. د هغه نظر دا دی چې اپلاتون پخپله د خپلو غیر لیکلو عقیدو د حقیقت د پوهې لپاره د یقین لپاره ترټولو ممکنه ادعا وکړه. هغه اپلاتون ته لږ تر لږه د خپلو دوو اصولو په نظر کې نیولو سره، یو "توکمپاله" بولي. نور پوهان او په ځانګړې توګه رافیل فیبر دا مخالف نظر ساتي چې د اپلاتون لپاره ناليکلي عقايد یوازې د یوې فرضیې په توګه پرمختللې وې چې کیدای شي غلط وي. کونراډ ګیزر استدلال کوي چې اپلاتون ناليکلي عقايد د یو همغږي او بشپړ فلسفي سیسټم په توګه رامینځته کړي مګر نه د "د ثابت عقیدې مجموعې په توګه چې په یوه عقیده کې تبلیغ شوي او د مستند په توګه اعلان شوي." پرځای یې، هغه ادامه ورکوي، دوی د جدي ازموینې لپاره یو څه و چې ښه کیدی شي: یو ماډل د دوامداره، نور پرمختګ لپاره وړاندیز شوی. د اپلاتون لپاره دا اړینه ده چې epistemology د اخلاقو سره یوځای وتړل شي. هغه ټینګار کوي چې بصیرت ته د زده کونکي لاسرسی یوازې د هغه روحونو لپاره ممکن دی چې شخصیت یې اړین شرایط پوره کوي. هغه فیلسوف چې په شفاهي لارښوونو کې بوخت وي باید تل معلومه کړي چې ایا زده کونکی د اړتیا وړ شخصیت او مزاج لري. د اپلاتون په وینا، پوهه یوازې په عقل سره د شیانو په نیولو سره نه ګټل کیږي. پرځای یې، دا د ټول روح لخوا د اوږدمهاله هڅو د میوې په توګه ترلاسه کیږي. د هغه څه چې ارتباط کیږي او روح چې ارتباط ترلاسه کوي باید یو داخلي تړاو ولري. د تاریخ او تاریخي پراختیا پوښتنه پروفیسور پاول شوری، دلته د شیکاګو په پوهنتون کې د 1909 په شاوخوا کې، د اپلاتون په مطالعاتو کې د یوواليزم مشهور مدافع او د هارولډ چیرنیس استاد و. دا هغه وخت بحث کیږي کله چې اپلاتون خپل عامه لیکچر 'د نیکۍ' په اړه ترسره کړ. د ټیوبنګین تفسیر د مدافعینو لپاره دا د دې پوښتنې سره تړاو لري چې ایا نالیکل شوي عقیدې د اپلاتون له وروستي فلسفې سره تړاو لري یا د هغه د مسلک په پیل کې نسبتا کار شوی. د دې پوښتنې حل کول د اپلاتون په مطالعاتو کې د یووالي او پراختیا غوښتونکو تر منځ د اوږدې مودې بحث پورې اړه لري. متحدین په دې باور دي چې اپلاتون تل د خپل مسلک په اوږدو کې د یو واحد، همغږي میتودولوژیکي سیسټم دفاع کړې. پرمختیایي پوهان د اپلاتون په فکر کې ډیری مختلف پړاوونه توپیر کوي او په دې باور دي چې هغه د ډیالوګونو لیکلو په وخت کې د هغه ستونزو له امله اړ شوی و چې د هغه سیسټم په مهمو لارو بیاکتنه وکړي. په پخوانیو ادبیاتو کې، غالب نظر دا و چې د اپلاتون لیکنه د اپلاتون د ژوند په پای کې وشوه. له همدې امله د هغه د ناليکلي عقايد اصل د هغه د فلسفي فعالیت وروستي پړاو ته ټاکل شوی و. په ډیرو وروستیو ادبیاتو کې، د څیړونکو زیاتیدونکي شمیر د پخوانۍ دورې سره د نالیکل شوي عقیدې نیټه کول خوښوي. دا د متحدینو له انګیرنو سره ټکر لري. ایا د اپلاتون لومړني ډیالوګونه غیر لیکل شوي ډیالوګونو ته اشاره کوي یا نه. پخوانی نظر چې د اپلاتون عامه لیکچر د اپلاتون د مسلک په وروستیو کې رامینځته شوی د هانس کرمر لخوا په کلکه رد شوی دی. هغه استدلال کوي چې لیکچر د اپلاتون د فعالیت په لومړیو کې د ښوونکي په توګه ترسره شوی و. سربېره پر دې، هغه وايي، لیکچر یوازې یو ځل په عامو خلکو کې نه دی ورکړل شوی. دا ډیر احتمال لري، هغه وايي، چې د لیکچرونو لړۍ وه او یوازې لومړی تعارفي لیکچر د تجربې په توګه، د پراخو او نا چمتو لیدونکو لپاره خلاص و. د دې عامه پیل له ناکامۍ وروسته، اپلاتون دې پایلې ته ورسید چې د هغه نظریات باید یوازې د فلسفې زده کونکو سره شریک شي. د ښو او راتلونکو بحثونو په اړه لیکچر د خبرو اترو د روانې لړۍ برخه وه، چې اپلاتون په منظمه توګه د څو لسیزو په موده کې خپل زده کونکي د ناليکلي عقايد سره اشنا کړل. هغه دا غونډې لا دمخه سیسلي ته د دې لومړي سفر (c. 389/388) په وخت کې ترسره کړې او په دې توګه یې د اکاډمۍ تاسیس کولو دمخه. د فلسفې هغه تاریخ پوهانو چې د لیکچر تاریخ یې وروسته وخت نیسي د مختلفو ممکنه دورو وړاندیز کړی دی: د 359/355 (کارل-هینز ایلټینګ) تر منځ، د 360/358 (هیرمن شمیتز) تر منځ، د 352 په شاوخوا کې (Detlef Thiel) )، او د دیون (354) او د اپلاتون د خپل مرګ تر منځ وخت (348/347: Konrad Gaiser). ګیزر ټینګار کوي چې د لیکچر ناوخته نیټه د دې معنی نلري چې ناليکلي عقايد یو ناوخته پرمختګ و. هغه د دې پرځای موندلی چې دا عقیدې د اکاډمۍ د نصاب د یوې برخې له پیل څخه وې، شاید د ښوونځي د بنسټ ایښودلو په وخت کې. دا څرګنده نده چې ولې اپلاتون د نالیکل شوي عقیدې په توګه دا ډول غوښتنې مواد خلکو ته وړاندې کړل چې لا تر اوسه په فلسفه کې ندي زده شوي او په دې توګه پوره شوي - لکه څنګه چې بل ډول نه وي - د ناپوهۍ سره. ګیزر ګومان کوي چې هغه د ناليکلي عقايد د تحریف شوي راپورونو سره د مقابلې لپاره د خلکو لپاره لیکچرونه پرانستل او په دې توګه د خپریدونکو اوازو د ردولو لپاره چې اکاډمۍ د تخریبي فعالیتونو پټه وه. هرکلی د لومړني عصري دورې څخه دمخه نفوذ د اپلاتون د شاګردانو په لومړیو نسلونو کې، د اپلاتون د شفاهي ښوونې ژوندی یادونه وه، چې د دوی ډیری لخوا لیکل شوي او د هغه دورې ادبیاتو اغیزه کړې (ډیری یې نن ورځ ژوندي نه دي). د ارستو لخوا په ناليکلي عقايد سختې نیوکې شوي، چې دوی یې په دوو اثارو کې څیړلي چې د "ښه" او "فلسفه" په نومونو کې (چې موږ یې یوازې یو څو برخې لرو) او په نورو اثارو کې لکه د میټافزیک او فزیک. د ارستو شاګرد تیوفراستس هم په خپل میټافزیک کې د دوی په اړه بحث کړی. د فلورېنس په کلیسا کې د مارسیلیو فیکینو جسد (د A. Ferrucci لخوا، 1521). هغه داسې بریښي چې د اپلاتون ترجمه یې د شعر په څیر غږوي. په لاندې Hellenistic دوره کې (323-31 BCE) کله چې د اکاډمۍ عقیده اکاډمیک شک ته واړوله، د اپلاتون د ناليکلي عقايد میراث کولی شي لږ علاقه راجلب کړي (که دوی ټول پیژندل شوي وي). [[منځنۍ اپلاتوني فلسفه|د منځني اپلاتون]] په زمانه کې فلسفي شکونه له منځه ولاړل، مګر د دې دورې فیلسوفان د عصري پوهانو په پرتله د ناليکلي عقايد په اړه ښه نه ښکاري. د اپلاتون د ډیالوګونو اصلي متن (چې په منځني پیړیو کې ورک شوی و) د رینانسانس په جریان کې له بیا کشف وروسته ، د عصري دورې لومړنۍ دوره د اپلاتون د مابعدالطبیعاتو عکس العمل باندې تسلط درلود چې د نو اپلاتونزم او ارستو د اساساتو راپورونو ترکیب لخوا اغیزمن شوی و. د ناليکلي عقايد. بشرپال مارسیلیو فیکینو (۱۴۳۳-۱۴۹۹) او د هغه د نو اپلاتون تفسیر په پریکنده توګه د هغه د ژباړو او تبصرو سره د غالب نظر سره مرسته وکړه. وروسته، د اپلاتون مشهور لیکوال، او د اپلاتون ژباړن توماس ټیلر (۱۷۵۸-۱۸۳۵) د اپلاتون د تفسیر دغه نوی اپلاتونی دود پیاوړی کړ. اتلسمه پیړۍ په زیاتیدونکي توګه د نو-پلاتوني تمثیل د ستونزو په توګه ولید، مګر د دې توان نه درلود چې یو ثابت بدیل سره بدل کړي. په دې دوره کې ناليکلي عقايد لاهم منل شوي. آلماني فیلسوف ویلهیم ګوتلیب ټینیمن په خپل ۱۷۹۲-۹۵ کې د اپلاتون د فلسفې په سیستم کې وړاندیز وکړ چې اپلاتون هیڅکله دا نه غوښتل چې د هغه فلسفه په بشپړ ډول په لیکلي بڼه وړاندې شي. نولسمه پېړۍ په نولسمه پیړۍ کې یو علمي بحث پیل شو چې تر نن ورځې پورې د دې پوښتنې په اړه دوام لري چې ایا ناليکلي عقايد باید په پام کې ونیول شي او ایا دوی یو فلسفي میراث دی چې په ډیالوګونو کې یو څه نوي اضافه کوي. فریدریش شلیرماکر د اپلاتون نوی اپلاتون تفسیر د نولسمې پیړۍ تر پیل پورې غالب شو کله چې په 1804 کې فریدریش شلیرماکر د اپلاتون د ډیالوګونو د 1804 ژباړې لپاره پیژندنه خپره کړه او یو بنسټیز بدلون یې پیل کړ چې پایلې یې نن هم احساس کیږي. Schleiermacher په دې باور وو چې د اپلاتون د فلسفې ټول محتوا د هغه په خبرو اترو کې شتون لري. هغه ټینګار وکړ چې هیڅ شفاهي ښوونه هیڅکله نه وه چې د دوی څخه بهر وي. د هغه د مفکورې له مخې، د ډیالوګ ژانر د اپلاتون د فلسفې لپاره هیڅ ادبي ځای نه دی، بلکې د ډیالوګ ادبي بڼه او د اپلاتون د فلسفې محتوا یو بل سره تړلي دي: د اپلاتون د فلسفې طریقه د خپل طبیعت له مخې یوازې د ادبياتو په توګه استازیتوب کیدی شي. خبرې اترې له همدې امله، د هر ډول فلسفې اړونده، ځانګړي محتوياتو سره نالیکل شوي نظریات چې په ادبي خبرو اترو کې یوځای شوي ندي باید خارج شي. د شلایرماچر تصور په چټکۍ او پراخه توګه ومنل شو او معیاري نظر شو. د دې ډیری مدافعینو کې شامل دي ایډوارډ زیلر ، په نولسمه پیړۍ کې د فلسفې مخکښ تاریخ لیکونکی، د هغه اغیزمن لاسوند کتاب د یونانیانو فلسفه او د هغې تاریخي پراختیا د "فرمان شوي پټو نظریاتو" په وړاندې مبارزه کړې او د اپلاتون د کارونو په استقبال کې یې تلپاتې اغیزې درلودې. د هر ډول شفاهي ښوونې څخه د Schleiermacher په کلکه انکار د پیل څخه متنازع و، مګر د هغه منتقدین جلا پاتې وو. په 1808 کې، اګسټ بویک ، چې وروسته یو مشهور یوناني عالم شو، د شلیرماکر د اپلاتون د ژباړې په یوه نسخه کې وویل چې هغه د ناليکلي عقايد په وړاندې د قناعت وړ دلیلونه ونه موندل. هغه وویل، ډیر احتمال شته چې اپلاتون یو باطني تعلیم درلود چې هیڅکله یې په ښکاره توګه بیان نه کړ، مګر یوازې په تیاره توګه یې اشاره وکړه: 'هغه څه چې دلته [په خبرو اترو کې] وروستي ټکي ته ندي رسیدلي، هغه هلته په شفاهي لارښوونو کې ترټولو لوړ ځای لري. کیپسټون کرسچن اګسټ برانډیس د ناليکلي عقايد لپاره د لرغونو سرچینو په اړه راټول او تبصره وکړه. فریدریش اډولف ټرینډلینبرګ او کریسټین هیرمن ویس په خپلو څیړنو کې د ناليکلي عقايد په اهمیت ټینګار وکړ. حتی کارل فریدریش هرمن ، د اپلاتون د ادبي هڅونو په اړه په 1849 کې په یوه پلټنه کې، د Schleermacher د مقالو خلاف وګرځید او وړاندیز یې وکړ چې اپلاتون یوازې په خپلو لیکنو کې د خپلې فلسفې ژورې برخې ته اشاره کړې او په مستقیم ډول یې یوازې په شفاهي توګه خبرې کړې دي. د ټیوبینګین ښوونځي څخه مخکې: هارولډ چیرنیس هارولډ چیرنیس، په ۱۹۴۱-۲ کلونو کې د نا لیکل شوي عقیدې نقاد. د شلمې پیړۍ تر دویمې نیمایي پورې، د اپلاتون په مطالعاتو کې د انټیسوټریک طریقه په ښکاره توګه غالبه وه. په هرصورت، ځینې څیړونکي د پیړۍ له نیمایي څخه مخکې ادعا وکړه چې اپلاتون د شفاهي درس درلود. پدې کې جان برنیټ ، جولیوس سټینزیل، الفریډ اډوارډ ټیلر ، لیون رابین، پاول ویلپرټ، او هینریچ ګومپرز شامل وو. د 1959 راهیسې، د ټیوبینګین ښوونځي په بشپړه توګه کار شوی تفسیر د باطني ضد چلند سره سخت سیالي ترسره کړې. په شلمه پیړۍ کې، د باطني ضد چلند ترټولو غوره مدافع هارولډ چیرنیس و. هغه خپل نظرونه لا دمخه په 1942 کې تشریح کړل، دا د ټیوبینګین ښوونځي د څیړنو او خپرونو دمخه. د هغه اصلي اندیښنه د ناليکلي عقايد لپاره د ارستو د شواهدو اعتبار کمزوری کول وو، کوم چې هغه د اپلاتون د تیوریو او همدارنګه ځینې غلط فهمونو په وړاندې د ارستو بې ځایه دښمني ته منسوب کړه. چرنیس په دې باور و چې ارستو د خپل سیاسي علومو په جریان کې د اپلاتون نظرونه غلط کړي وو او ارستو حتی د ځان سره مخالفت کړی و. چرنيس په کلکه رد کړه چې د اپلاتون هر ډول شفاهي ښوونه د خبرو اترو په پرتله اضافي مواد لري. هغه وويل، په اکاډمۍ کې د فلسفي لارښوونو په اړه عصري فرضيې بې بنسټه اټکلونه وو. برسېره پر دې، د فورمونو د تیوري تر منځ یو بنسټیز تضاد شتون درلود چې په ډیالوګونو او ارستو راپورونو کې موندل شوي. چیرنیس ټینګار وکړ چې اپلاتون په دوامداره توګه د فورمو تیوري بریالۍ کړې وه او د دې انګیرنې لپاره هیڅ معقول دلیل شتون نلري چې هغه د ناليکلي عقايد د ټاکل شوي اصولو سره سم تعدیل کړی. اووم لیک غیرمنطقی و ځکه چې دا د چرنس په غاړه و، غیر مستند و. د اپلاتون د فلسفې د نظام ضد تفسیر د شلمې پیړۍ په وروستیو کې او د یوویشتمې پیړۍ په لومړیو کې، د Schleiermacher د ډیالوژیکي چلند بنسټیز کول رامنځته شول. ګڼ شمېر پوهانو د اپلاتون د نظام ضد تعبير چې د خبرو اترو د نظريې په نامه هم يادېږي، غوښتنه وکړه. دا کړنلاره د اپلاتون هر ډول عقیدوي تعبیر او په ځانګړې توګه د باطني، ناليکلي عقايد احتمال غندي. دا په بنسټیز ډول د دې وړاندیز سره مخالف دی چې اپلاتون یو مشخص، سیسټمیک درس درلود او د هغه حقیقت یې تایید کړ. د دې نظام ضد کړنلارې پلويان لږ تر لږه موافق دي چې د اپلاتون د فلسفې د ترسره کولو جوهر د انفرادي نظريو جوړول نه دي، بلکې د ګډو، خبرو اترو انعکاس او په ځانګړې توګه د پوښتنو د مختلفو ميتودونو ازموينه ده. د فلسفې دا طرز - لکه څنګه چې Schleermacher لا دمخه ټینګار کړی - د تحقیقاتو پروسې (د هغې د پایلو په پرتله) ځانګړتیا لري چې موخه یې د هغه لوستونکو کې نور ژور او ژور فکرونه هڅول دي. دا د وروستي عقیدې د حقیقت د سمولو هڅه نه کوي، مګر د پوښتنو او ځوابونو نه ختمیدونکي لړۍ هڅوي. د ډیالوګ په اړه د شلیرماکر د تیورۍ دا پراخه پراختیا حتی د هغه په وړاندې بدله شوه: هغه په ډیالوګونو کې په غلط ډول د سیسټمیک فلسفې په لټه کې و. د دې نظام ضد تعبير پلويان د اپلاتون د ليکنې د نيوکې او د دې مفکورې تر منځ تضاد نه ويني چې هغه خپله ټوله فلسفه په ليکلو کې خلکو ته رسولې ده. دوی په دې باور دي چې د هغه انتقاد یوازې د لیکلو ډول و چې د عقیدې او عقیدې څرګندونه کوي. څرنګه چې ډیالوګونه داسې نه دي بلکې د افسانوي خبرو په بڼه خپل مواد وړاندې کوي، نو د اپلاتون نیوکه نه عملي کیږي. د توبینګین تمثیل سرچینه او خپرول توماس اې سلزاک، د ټیوبینګن طریقې یو نامتو مدافع تر 1950 کلونو پورې، دا پوښتنه چې آیا په حقیقت کې یو څوک کولی شي د پخوانیو سرچینو څخه د ناليکلي عقايد شتون د بحث په مرکز کې ودریږي. وروسته له هغه چې د ټیوبینګین ښوونځي خپل نوی تمثیل معرفي کړ، یو سخت جنجال رامینځته شو او بحث نوې پوښتنې ته وګرځید چې ایا د توبینګین فرضیه سمه وه: دا چې نالیکل شوي عقیدې په حقیقت کې بیا رغول کیدی شي او د اپلاتون د فلسفې اساس لري. د توبینګن تمثیل د لومړي ځل لپاره د هانس یوآخیم کریمر لخوا جوړ او په کلکه دفاع شو. هغه د خپلې څیړنې پایلې په 1959 کې په مونوګراف کې خپرې کړې چې د 1957 د یوې مقالې اصلاح شوې نسخه وه چې د ولفګنګ شیډوالډټ تر څارنې لاندې لیکل شوې وه. په 1963 کې، Konrad Gaiser، چې د Schadewaldt زده کونکی هم و، د خپل جامع مونوګراف سره د ناليکلي عقايد سره د پروفیسور په توګه وړتیا ترلاسه کړه. په راتلونکو لسیزو کې دغو دواړو پوهانو د ټیوبینګن پوهنتون کې د تدریس پرمهال د یو لړ خپرونو په لړ کې د نوي تمثیل پراختیا او دفاع وکړه. د توبینګن تمثیل په نورو مشهورو پلویانو کې توماس الکساندر سلزاک هم شامل دی چې د 1990 څخه تر 2006 پورې یې په ټیوبینګن کې تدریس کاوه او په ځانګړي توګه یې د اپلاتون د لیکلو انتقاد باندې کار کاوه، د فلسفې تاریخ لیکونکی جینس هافواسن چې په ځانګړي ډول په هیډیلبرګ کې یې تدریس کاوه او تحقیق یې کاوه. د اپلاتون د دوه اصولو تاریخ د څلورم پیړۍ څخه د نو-پلاتونیزم له لارې، او ویټوریو هوسل ، چې د نوټر ډیم (امریکا) په پوهنتون کې تدریس کوي. د اپلاتون په اړه د ټیوبینګر چلند ملاتړ کونکي شامل دي، د بیلګې په توګه، مایکل ایرلر، جورجین ویپرن، کارل البرټ ، هینز هاپ، ویلی تیلر، کلاوس اوهلر، هرمن سټینتال, John Niemeyer Findlay, Marie-dominique Richard, Herwig Görgemanns, Walter Eder, Josef Seifert, Joachim Söder, Carl Friedrich von Weizsäcker, Detlef Thiel، او — د یوې نوې او لیرې نظریې سره — کریسټینا شیفر. جیواني ریال په ایټالیا کې د ناليکلي عقايد مخکښ مدافع و. هغه کسان چې تر یوې اندازې پورې د ټیوبینګن چلند سره موافق دي مګر تحفظات لري کورنیلیا جې دی ووګل ، رافیل فیبر، جان ایم ډیلن ، جورجین ویلرز، کریسټوفر ګیل، اینریکو برتي، او هانس جورج ګدامر . د فلسفې ایټالوي تاریخپوه جیواني ریال د مهمې څیړنې له امله چې د توبینګین تمثیل یې په نویو لارښوونو کې وغزاوه، نن ورځ دا د "ټوبینګین او میلانیز ښوونځي" په نوم هم یادیږي. په ایټالیا کې موریزیو میګلیوري او ګیانکارلو موویا هم د ناليکلي عقايد د اعتبار لپاره خبرې کړې دي. په دې وروستیو کې، پتریزیا بوناګورا، د رییل زده کونکي، د ټیوبینګین چلند په کلکه دفاع کړې. د ټوبینګین ښوونځي انتقاد کونکي مختلف، شکمن پوستونو ملاتړ موندلی، په ځانګړې توګه د انګلیس - امریکایی بورسونو کې مګر د آلمان ژبو پوهانو ترمنځ هم. دا منتقدین عبارت دي له: په متحده ایالاتو کې، ګریګوري ولاستوس او ریګینالډ ای الن؛ په ایټالیا کې، فرانکو تراباتوني او فرانسیسکو فرونټیروټا؛ په فرانسه کې، لوک بریسن؛ او په سویډن کې، EN Tigerstedt . په الماني ژبو منتقدینو کې شامل دي: تیوډور ایبرټ، ارنسټ هیتش، فریټز پیټر هیګر او ګونتر پتزګ. افراطي، شکمن دریځ دا دی چې اپلاتون په شفاهي توګه داسې څه نه دي زده کړي چې دمخه په خبرو اترو کې نه و. EN Tigerstedt ، د عصري دورې په لومړیو کې د نو-پلاتونزم د زوال تاریخ لیکونکي، د ټیوبنګین تفسیر نیوکه وکړه. منځلاري شکمنان دا مني چې یو ډول ناليکلي عقايد شتون درلود، مګر د توبینګین بیارغونه د قیاس، ناکافي شواهدو او خورا لیرې پرتو په توګه نیوکه کوي. د ټوبینګین مکتب ډیری منتقدین د اپلاتون د اصولو په اعتبار سره شخړه نه کوي، مګر دوی ته د اپلاتون د وروستي مفکورې په توګه ګوري چې هیڅکله په سیستماتیک ډول کار نه و کړی او له دې امله د هغه فلسفې سره یوځای شوی نه و چې هغه مخکې وده کړې وه. دوی په دې باور دي چې د دوه اصولو نظریه د اپلاتون د فلسفې بنسټ نه و، بلکې د هغه د فلسفې د فعالیت په وروستي پړاو کې د یوې لنډې مفکورې په اړه بحث شوی و. هغه دا مفکورې د فرضیې په توګه معرفي کړې مګر دوی یې د میټافزیک سره یوځای نه کړل چې د ډیالوګونو لاندې دي. د دې اعتدال نظر پلویانو کې دوروتیا فریډ، کارل-هینز ایلټینګ، او هولګر تیسلیف شامل دي. په ورته ډول، اندریاس ګریزر غیر لیکل شوي اصول قضاوت کوي چې "د زده کونکو سره په خبرو اترو کې مرسته" او جورجین میټیلسټراس دوی ته "یوه محتاطه پوښتنه ده چې فرضي ځواب وړاندیز کیږي." رافیل فیبر په دې باور دی چې اپلاتون هیڅکله اصولو ته په لیکلې بڼه نه دي ژمن کړي ځکه چې د نورو شیانو په منځ کې، هغه د پوهې په توګه نه بلکه یوازې نظر ګڼل کیږي. Margherita Isnardi Parente د ناليکلي عقايد په احتمال سره مخالفت نه کوي مګر د دوی په اړه د راپورونو دود د اعتبار وړ نه بولي او د ډیالوګونو له فلسفې سره د توبینګین بیا رغونه یوځای کول ناممکن بولي، په کوم کې چې د اپلاتون مستند نظرونه موندل کیږي. د ارستو راپورونه پخپله له اپلاتون نه اخستل شوي بلکه د هغه هڅو څخه دي چې موخه یې د اکاډمۍ د پخوانیو غړو لخوا د هغه د فکر سیستماتیک کول دي. فرانکو فیراري دا هم ردوي چې دا سیستماتیک باید اپلاتون ته منسوب شي. ولفګنګ کولمن د دوو اصولو صداقت مني خو د دوی او د ډیالوګونو په فلسفه کې یو بنسټیز تضاد ویني. ولفګنګ ویلینډ د غیر لیکل شوي ډیالوګونو بیا رغونه مني مګر د دې فلسفې تړاو خورا ټیټ بولي او فکر کوي چې دا د اپلاتون د فلسفې اساس نشي کیدی. فرانز وان کوتسچرا وایي چې د ناليکلي عقايد شتون په جدي توګه تر پوښتنې لاندې نه راځي، مګر دا وموندل چې د دوی په اړه د راپورونو دود دومره ټیټ کیفیت لري چې د بیارغونې هر ډول هڅې باید په ډیالوګونو تکیه وکړي. ډومینیکو پیس د ناليکلي عقايد شتون تاییدوي او دا چې دوی د ښه په اړه اندیښمن دي مګر د توبینګین بیارغونه او په ځانګړي توګه دا ادعا چې د اپلاتون میتابیزیک دوه قطبي و. د ټيوبينګن ښوونځي په اړه ځينې وختونه په تېزو او سختو شخړو کې څرګند ثانوي اړخ شتون لري: د دواړو خواو مخالفانو د نړۍ له اټکل شوي لید څخه استدلال کړی. کونراډ ګیزر د مناظرې د دې اړخ په اړه داسې تبصره وکړه: "په دې لانجه کې، او شاید په دواړو خواوو کې، د فلسفې په اړه ځینې عصري مفکورې باید غیر شعوري رول ولوبوي او له همدې امله د حل امید لږ دی." دا هم وګوره د اپلاتون علوي تعبیرونه ، د مختلفو ادعاوو یوه سروې چې د اپلان په خبرو اترو (ډيالاګونو) کې د انډولونو لخوا نمایندګي شوي عقیدې ومومي هارولډ چیرنیس ، د اپلاتون یووالیزم امریکایی اتل او د باطنیت انتقاد کوونکی هانس کرامر [ ډې ], د ټیوبنګین ښوونځي بنسټ ایښودونکی ( په آلمان کې ) کونراډ ګايزر [ ډې ], د ټیوبنګین ښوونځي بنسټ ایښودونکی ( په آلمان کې ) حوالې رافیل فیبر: وارم هاټ پلاټون مړ دی "ungeschriebene Lehre" nicht geschrieben؟ 2. اوفلاج، بیک، مونچین 2007،  کونراډ ګیزر: پلاټونز انګیشریبین لیهر. Studien zur systematischen und geschichtlichen Begründung der Wissenschaften in der Platonischen Schule. 3. اوفلاج، کلیټ کوټا، سټټګارټ 1998،  (مخونه. 441-557 پخواني متنونه راټولوي) جینس هافواسن: ډیر اوفستیګ زوم ایینن. Untersuchungen zu Platon und Plotin. 2. erweiterte Auflage, Saur, München und Leipzig 2006,  Hans Joachim Krämer: Arete bei Platon und Aristoteles. Zum Wesen und Zur Geschichte der platonischen Ontologie . ژمی، هایډلبرګ 1959 (یو بنسټیزه څیړنه، مګر ځینې پوستونه د وروستیو څیړنو له مخې ګوښه شوي) Hans Joachim Krämer: Platone ei fondamenti della metafisica. Saggio sulla teoria dei principi e sulle dottrine non scritte di Platone . 6. Auflage, Vita e Pensiero, Milano 2001,  (دا د غلط انګلیسي ژباړې څخه غوره دی: اپلاتون او د میټافزیک بنسټونه. د اپلاتون د اصولو او ناليکلي عقايد په اړه د بنسټیزو اسنادو د راټولولو سره کار . د نیویارک دولتي پوهنتون پریس، الباني 1990،  ) Giovanni Reale: Zu einer neuen Interpretation Platons. Eine Auslegung der Metaphysik der großen Dialoge im Lichte der "ungeschriebenen Lehren" . 2., erweiterte Auflage, Schöningh, Paderborn 2000,  (یو عمومي کتنه چې د موضوع د پیژندنې په توګه مناسبه ده) ماري ډومینیک ریچارډ: L'enseignement oral de Platon. . 2.، überarbeitete Auflage، Les Éditions du Cerf، پاریس 2005،  (مخ. 243-381 د سرچینې متنونو ټولګه ده چې د فرانسوي ژباړې سره مګر د انتقادي وسایلو پرته)