د انګستان درېیم ویلیام

د انګستان درېیم ویلیام
(انګلیسي: William III (II) of Orange)
(ولندیزی: Willem III van Oranje د (P1559) برخه د ويکيډاټا له لارې سمه کړئ
د انګستان درېیم ویلیام
د انګستان درېیم ویلیام

د شخص معلومات
پيدايښت ۱۴ نومبر ۱۶۵۰[۱][۲][۳][۴][۵][۶]
دِن هاخ[۷]  د (P19) برخه د ويکيډاټا له لارې سمه کړئ
مړینه 8 مارچ 1702 (52 کاله)[۱][۸] او 19 مارچ 1702 (52 کاله)[۹]  د (P570) برخه د ويکيډاټا له لارې سمه کړئ
لندن[۱۰]  د (P20) برخه د ويکيډاټا له لارې سمه کړئ
د مړینې لامل سینه بغل  د (P509) برخه د ويکيډاټا له لارې سمه کړئ
استوګنځای سویلي هالنډ  د (P551) برخه د ويکيډاټا له لارې سمه کړئ
طبی کیفیت سالنډي[۱۱]  د (P1050) برخه د ويکيډاټا له لارې سمه کړئ
عملي ژوند
دنده سياستوال
پاچا  د (P106) برخه د ويکيډاټا له لارې سمه کړئ
مورنۍ ژبه نېدرلنډي  د (P103) برخه د ويکيډاټا له لارې سمه کړئ
کاروونکي ژبه(ي) نېدرلنډي
انگليسي  د (P1412) برخه د ويکيډاټا له لارې سمه کړئ
د کړنې څانګه سياست[۱۰]  د (P101) برخه د ويکيډاټا له لارې سمه کړئ
پوځي خدمت
مقام جنرال  د (P410) برخه د ويکيډاټا له لارې سمه کړئ
لاسلیک
د انګستان درېیم ویلیام
د انګستان درېیم ویلیام

  د (P935) برخه د ويکيډاټا له لارې سمه کړئ

درېیم ویلیام (ویلیام هنری، ۱۶۵۰ز کال د نومبر ۴ مه – د ۱۷۰۲ ز کال د مارچ  ۸مه) چې د اورنج ویلیام په نامه هم ډېر پېژندل کېده، د خپلې زيږېدنې راهسیې د اورنج شاهزاده، ۱۶۷۰ ز کلونو راهیسې د هالند، زیلاند، اطریش، ګویلدرز او د هالند په جمهوریت کې د اورجیسیل واکمن او له ۱۶۷۰ ز کال نه په ۱۷۰۲ ز کال د هغه تر مړینې پورې، د انګلستان او سکاټلند پاچا و. هغه د سکاټلنډ د پاچا په توګه په دویم ویلیام یادېږی. کله نا کله په آیرلنډ او سکاټلنډ کې په غیر رسمی ډول پاچا بېلي یا King Billy بلل کېږي. په ۱۶۹۰ ز کال کې د بوین په جګره کې د هغه بریا، د یووالي پلویانو له خوا نمانځل کېږي چې په ویاړ یې نارنجې رنګونه نندارې ته وړاندې کېږي. هغه د خپلې مېرمنې او د ماما لور دویمه ملکه ماري تر څنګ په بریتانیا حکومت وکړ او زیاتره تاریخونه معمولاً د دوی واکمني د "ویلیام او ماري" په نامه یادوي.   [۱۲][۱۳]    

ویلیام د دویم ویلیام، د اورنج شهزاده او د ماري، رویال شهزادګۍ او د اورنج شهزادګۍ، د انګلستان، سکاټلنډ او آیرلنډ د لومړي چارلز لور، یوازینی ماشوم و.  پلار یې د هغه له زېږېدنې یوه اونۍ وړاندې مړ شو، چې درېیم ویلیام له زیږېدنې نه د اورنج شهزاده شو. هغه د خپل ماما جېمز، د یورک دوک چې د انګلستان، سکاټلنډ او آیرلنډ د دویم چارلز کوچنی ورور و، له مشرې لور ماري سره یې واده وکړ. پروتستانت ویلیام په اروپا کې د پروتستان او کاتولیک دواړو ځواکونو سره په ائتلاف د فرانسې ځواکمن کاتولیک واکمن، څوارلسم لويي په وړاندې په څو جګړو کې ګډون وکړ. ګن شمېر پروتستانتانو ویلیام د خپلې عقیدې اتل اعلان کړ. د هغه کاتولیک ماما او خسر، جېمز په ۱۶۸۵ ز کال کې، د انګلستان، سکاټلنډ او آیرلنډ پاچا شو. د جیمز واکمني په بریتانیا کې اکثریت پروتستانتانو ته چې د کاتولیکیزم د احیا نه یې ویره درلوده، محبوبه نه وه. ویلیام د بریتانیې د نفوذ لرونکو سیاسي او مذهبي مشرانو د یوې ډلې په ملاتړ، په انګلستان یرغل وکړ چې د پرتمین انقلاب په نامه وپېژندل شو. هغه په ۱۶۸۸ ز کال کې د بریکسهام په سویل لوېديځ انګلیسي بندر کې ښکته شو. لږه موده وروسته، جېمز له واک نه لرې شو.  

د یوه وفادار پروتستانت په توګه د ویلیام شهرت، هغه او مېرمنې ته یې دا موکه ورکړه چې ،واک په لاس کې ونیسي. ویلیام د خپلې واکمنۍ په لومړیو کلونو کې په نهه کلیزه بهرنۍ جګړه (۱۶۸۸- ۱۶۹۷ز) بوخت و او ماري یې د برېتانیې حکومتولی ته یوازې پرېښوده. هغه په ۱۶۹۴ز کال مړه شوه. په ۱۶۹۶ز کال کې جکوبیانو، چې له واک لرې شوي جېمز ته وفاداره ډله وه، د ویلیام د وژنې او تخت ته د جېمز د بېرته راوستلو ناکامه نقشه جوړه کړه. د ویلیام د بچیانو نه شتون او په ۱۷۰۰ز کال کې یې د هغه د خوښینې، ان زوی شهزاده ویلیام د ګلوسېسټر دوک مړینې د پروتستانت ځایناستي له ګواښ سره مخامخ کړه. د ۱۷۰۱ ز کال د ځایناستۍ له قانون سره سم د لرې خپلوانو، د پروتستانت هانور کورنۍ د غړو په تخت کېنولو سره د خطر مخه ونیول شوه.  په ۱۷۰۲ز کال کې، د هغه له مړینې وروسته، په برېتانیا کې ان د پاچا ځایناسې شوه او د هغه د تره زوی جان ویلیام فریسو د اورنج شهزاده ته نوماند د هغه ځایناستی شو او له واکمن پرته دویمه دوره  پیل شوه.  

د ژوند لومړي وختونه   سمول

زېږون او کورنۍ   سمول

درېیم ویلیام  د ۱۶۵۰ ز کال نومبر په ۴ د هالنډ جمهوریت په لاهه کې زېږېدلی. ویلیام چې د تعمید غسل ورکړل شوی،ماری، د رویال شهزادګۍ او واکمن دویم ویلیام، اورنج شهزاده یوازینی ماشوم دی. مور یې د انګلستان، سکاټلنډ او ایرلنډ د پاچا، لومړی چارلز مشره لور او د پاچا دویم چارلز او پاچا دویم او څلورم جېمز خور وه.      [۱۴]

د ویلیام پلار د هغه زېږېدو نه اته ورځې مخکې د چیچک له امله مړ شو، نو ځکه ویلیام د خپل زیږېدنې له شېبې نه واکمن اورنج شهزاده و. سملاسي، د مور او پلرنۍ انا، د سولمز- براونفلز امالیا تر منځ د ماشوم د نوم اېښودلو پر سر شخړه رامنځ ته شوه. ماری غوښتل ،په هغه باندې د خپل ورور نوم چارلز کېږدي، خو د هغې خواښې ټینګار کاوه چې هغه ویلیام ونوموي، ترڅو د هغه د واکمن کېدو امکانات پیاوړي کړي. دویم ویلیام په خپل وصیت کې خپله ښځه د خپل زوی سرپرسته ټاکلې وه، خو دا سند د دویم ویلیام په مړینې کې پرته له لاسلیک پاتې شو او باطل شو. د ۱۶۵۱ ز کال د اګست په ۱۳ مه هوګ راډ وان هالنډ این زیلنډ (سترې محکمې) حکم ورکړ چې، د سرپرستي به هغه د مور، د هغه پلرنۍ انا او فریډریک ویلیام، د برندنبورګ ټاکونکی چې مېرمن یې لوئیس هینریټ د دویم ویلیام مشره خور وه، تر منځ ووېشل شي.     [۱۵][۱۶][۱۷][۱۸]

ماشومتوب او زده کړې سمول

د ویلیام مور خپل زوی ته لږ شخصي علاقه ښودله، کله نا کله به د کلونو لپاره نه وه او تل به یې قصداً د هالنډي ټولنې نه ځان لرې ساته. د ویلیام زده کړې په لومړیو کې څو هالنډي ښځينه شخصي ښوونکو، ځینو انګلیس نسبه، لکه: والبرګ هاوارډ او سکاټلنډي اشرافۍ، لېډي انا مکینزي ته په لاس ورکړل شوې. شهزاده د ۱۶۵۶ ز کال  له اپریل نه له کالوینېسټ مبلغ کورنیلیس ټریګلنډ نه چې د کانټرا-ریمونسټرنټ الهیات پوه،  ګېسبرټوس ووټیوس لاروی و، د اصلاحي دین په اړه ورځنۍ لارښوونې ترلاسه کولې.  [۱۹][۲۰]

د ویلیام فکري زده کړې په Discours sur la nourriture de S. H. Monseigneur le Prince d'Orange,  لنډه رساله کې بیان شوې، چې ښايي د ویلیام یوه ښوونکې، کانسټانتین هویګنس لیکلې وي. شهزاده ته په دې درسونو کې ورزده شوي چې، هغه مخکې له مخکې ټاکل شوی و، چې د الهي غوښتنې وسیله شي او د اورنج- ناساو د ماڼۍ تاریخي برخلیک پوره کړي.       [۲۱][۲۲]

ویلیام د ۱۶۵۹ ز کال له پیل نه د رسمي زده کړو لپاره د لیډن په پوهنتون کې د اخلاقو علم  پروفیسور هېنډریک بورنیوس تر لارښوونې لاندې اووه کاله تېر کړل (که څه هم هېڅکله یې رسماً د زده کوونکي په توګه نوم لیکنه ورته و نه کړه). ویلیام کله چې په پرېنسېنهوف په ډلفټ کې اوسېده، د هانس ویلیام بینټینک په ګډون یو کوچنۍ شخصي ډله او یو نوی حاکم، فریډریک ناساو دي زویلنشټین، چې (د اورنج فریډریک هنري واکمن نامشروع زوی و ) د هغه تره و، درلود.  [۲۳]

لوی متقاعد جوهان ډي ویټ او د هغه تره کورنیلیس دي ګریف د هالنډ استازي تر فشار لاندې راوستل چې د ویلیام د زده کړې مسؤلیت په غاړه واخلي او ډاډ ترلاسه کړي چې، هغه به هغه مهارتونه ترلاسه کړي چې په راتلونکې، که څه هم نامشخصه، ایالتي دنده کې خدمت وکړي. ایالتونو د ۱۶۶۰ ز د دسمبر ۲۵  ګام واخیست. د چارواکو دې لومړۍ لاسوهنې ډېر دوام ونه کړ. د ۱۶۶۰ ز کال د دسمبر په ۲۳مه، کله چې ویلیام لس کلن و، مور یې د لندن په وایتهال ماڼۍ کې د چیچک له امله مړه شوه، چې د خپل ورور، چې په وروستیو کې پاچا دویم چارلز شوی و، لیدو ته تللې وه. ماري په خپل وصیت کې غوښتنه وکړه چې چارلز د ویلیام غوښتنو ته پام وکړي او چارلز په هغه مهال غوښتنه وکړه چې، د هالنډ ایالتونه، خپلې لاسوهنې پای ته ورسوي. دوی د چارلز د راضي کولو لپاره د ۱۶۶۱ ز کال د سپتمبر په ۳۰ مه موافقه وکړه. په همغه کال کې، زویلنشټین د چارلس لپاره کار پیل کړ او ویلیام یې اړ کړ چې، خپل تره ته لیکونه ولیکي او له هغه نه وغواړی چې، له ویلیام  سره مرسته وکړي، ترڅو یوه ورځ واکمن شي. د ویلیام تعلیم او سرپرستي، د هغه د مورله مړینې وروسته، د هغه د لړۍ د ملاتړو او د هالنډ د ډېر جمهوري غوښتونکو مدافعینو ترمنځ د شخړې مسئله ګرځېدلې وه. [۲۴][۲۵][۲۶][۲۷][۲۸]

هالنډي چارواکو په پیل کې خپله ټوله هڅه وکړه، چې په دغو دسیسو سترګې پټې کړي، خو د انګليس-هالنډ په دویمه جګړه کې د چارلز د سولې له شرايطو نه يو یې د هغه د وراره د مقام پراختیا وه. د هالند دولتونو په ۱۶۶۶ ز کې چې ویلیام شپاړس کلن و، په ځوابي اقدام کې په رسمي توګه هغه د حکومت یو تعلق، یا "د دولت ماشوم" وټاکه. ټول انګریز پلوه درباریان، د زویلینشټین په شمول د ویلیام له شرکت نه لرې شول. ویلیام له ډي ویټ نه وغوښتل چې زویلنشټین ته اجازه ورکړي چې پاتې شي، خو هغه ونه منل. د جمهوریت مخکښ سیاستوال ډي ویټ، د ویلیام زده کړې په خپله غاړه واخیستې، هغه ته یې په اونیز ډول په دولتي چارو کې لارښوونه کوله او د ریښتینې ټېنس په منظمو لوبو کې یې ورسره ګډون کاوه.      [۲۹][۳۰]

سرچینې سمول

  1. ۱٫۰ ۱٫۱ پیوستون : 118643355  — د نشر نېټه: ۲۶ اپرېل ۲۰۱۴ — منښتلیک: Creative Commons CC0 License
  2. Willem III
  3. RKDartists ID: https://rkd.nl/artists/424318 — subject named as: Willem III — د نشر نېټه: ۹ اکتوبر ۲۰۱۷
  4. Find a Grave memorial ID: https://www.findagrave.com/memorial/1977 — subject named as: William of Orange — د نشر نېټه: ۹ اکتوبر ۲۰۱۷
  5. Gran Enciclopèdia Catalana ID (former scheme): https://www.enciclopedia.cat/ec-gec-0031599.xml — subject named as: Guillem III d’Anglaterra — سرليک: Gran Enciclopèdia Catalana — خپرونکی: Grup Enciclopèdia
  6. Hrvatska enciklopedija ID: https://www.enciklopedija.hr/Natuknica.aspx?ID=64652 — subject named as: Vilim III. Oranski — دوتنه: Dalibor Brozović او Tomislav Ladan — سرليک: Hrvatska enciklopedija — خپرونکی: Miroslav Krleža Lexicographical Institute — ISBN 978-953-6036-31-8
  7. پیوستون : 118643355  — د نشر نېټه: ۱۱ ډيسمبر ۲۰۱۴ — منښتلیک: Creative Commons CC0 License
  8. The Peerage person ID: https://wikidata-externalid-url.toolforge.org/?p=4638&url_prefix=https://www.thepeerage.com/&id=p10141.htm#i101402 — subject named as: William III Henry of Orange, King of Great Britain — دوتنه: Darryl Roger Lundy — پیدا کوونکی: Darryl Roger Lundy
  9. پیوستون : 1977  — د نشر نېټه: ۲۹ اگسټ ۲۰۱۹
  10. ۱۰٫۰ ۱۰٫۱ NL CR AUT ID: https://aleph.nkp.cz/F/?func=find-c&local_base=aut&ccl_term=ica=jn20000701904 — د نشر نېټه: ۸ اگسټ ۲۰۲۳
  11. دوتنه: Sheldon G. Cohen — سرليک: William III (1650-1702) Prince of Orange and King of England, Scotland, and Ireland — ورځپاڼه: 16 — پاڼه: 330-332 — اعداد: 6 — نشرونه لخوا د: Allergy proceedings : the official journal of regional and state allergy societies — https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/8747322
  12. Peter Burke (1997). Varieties of Cultural History. Cornell University Press. د کتاب پاڼې 51. د کتاب نړيواله کره شمېره 0-8014-8492-8. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  13. "Act of Union 1707, the Revolution in Scotland". UK Parliament. د اصلي آرشيف څخه پر ۱۵ جون ۲۰۰۸ باندې. د لاسرسي‌نېټه ۰۸ اگسټ ۲۰۰۸. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  14. Claydon, 9
  15. Claydon, 14
  16. Troost, 26; van der Zee, 6–7
  17. Troost, 26
  18. Troost, 26–27. The Prussian prince was chosen because he could act as a neutral party mediating between the two women, but also because as a possible heir he was interested in protecting the Orange family fortune, which Amalia feared Mary would squander.
  19. Van der Kiste, 5–6; Troost, 27
  20. Troost, 34–37
  21. Troost, 27. The author may also have been Johan van den Kerckhoven. Ibid.
  22. Troost, 36–37
  23. Troost, 37–40
  24. Troost, 43
  25. Troost, 44
  26. Troost, 43–44
  27. Troost, 49
  28. Van der Kiste, 12–17
  29. Troost, 49
  30. Van der Kiste, 14–15