کارن:عبدالله میرزایی/تمرین مخ

نیول

د ایران دولتي راډیو د دوشنبې په سهار د ۱۳۸۸ کال د اسفند ۱۲ د میاشتې په څلورمه نیټه د ایران د اسلامي جمهوریت د اطلاعاتو د وزارت د عامه اړیکو په حواله خبر ورکړ چې د دغه وزارت ځواکونو عبدالمالک ریګي نیولی دی. د ایران د کورنیو سرچینو په وینا، د عبدالمالک له نیول کېدو وروسته د سیستان او بلوچستان خلکو د ښار په چوکونو کې د خواږو په وېشلو سره ولمانځله. د ایران د استخباراتو د وزارت د رپوټ له مخې عبدالمجید ریګي چې په عبدالمالک ریګي مشهور و له افغانستان څخه دوبۍ ته او له دوبۍ نه بشکیک ته لاړ چې د افغانستان په چارو کښې د اوباما له خاص استازي ریچارډ هولبروک سره چې په قرغزستان کښې يي شپې او ورځې سبا کولې د ملاقات لپاره تللی و.

د نیولو طریقه او تورونه

د ایران د کورنیو چارو وزیر مصطفی محمد نجار د هغه په بهر کې د نیولو او ایران ته د سپارلو اعلان وکړ. همدارنګه د استخباراتو وزیر حیدر مصلحی اعلان وکړ چې ریګي په بهر کې د اطلاعاتو وزارت د اجنټانو له خوا اداره کېده او په هېواد کې دننه نیول شوی دی.

د ځینو راپورونو له مخې، ریګي په جعلي نوم او افغاني پاسپورټ او پېژند پاڼې سره د قرغزستان د هوايي شرکت په بوینګ ۷۳۷ الوتکه کې له دوبۍ څخه بشکیک ته په لاره و، چې د ایران په اسمان کې درې Fantom F4 جنګي الوتکې له بندر عباس هوايي شرکت څخه الوتلې وې. د ریګی الوتکه د بندر عباس هوايي ډګر کې کېناستلو ته اړ کړه. ویل شوي، چې هوایی ځواکونو څو ځلې د الوتکې د ډارولو او خبرداری ورکولو لپاره ډزې وکړې. د الوتکې له ښکته کېدو سمدستي وروسته، د ایران امنیتي ځواکونه د ریګي د څوکۍ په لور ورغلل او د هغه ملګري یې په مستقیم ډول ونیوه او هغوی یې ونیول او د قرغزستان الوتکه له درې ساعته بند پاتې کېدو او وړیا تېلو له ترلاسه کولو وروسته ایران له ایران څخه والوته.

د متحده عربي اماراتو د بهرنیو چارو وزارت د ۲۰۰۸ کال د مارچ په اوومه نېټه د یوې اعلامیې په خپرولو سره اعلان وکړ چې ریګي د خپل اصلي نوم له کارولو پرته دوه ساعته د دوبۍ په هوايي ډګر کې شتون درلود و او دوبۍ ته نه دی داخل شوی. دغه خبرپاڼه زیاتوي: د دوبۍ په نړیوال هوايي ډګر کې د شته اسنادو له مخې د عبدالمالک ریګي په نوم ویزه نه شته، خو دغه کس له کابل څخه د دوبۍ هوايي ډګر ته ننوتی او د هوايي ډګر په ترانزیتي تالار کې له دوه ساعته انتظار وروسته هغه قرغزستان ته الوتنه کړې ده. د قرغزستان د ملي هوايي شرکت مرستیال له اروپا ازادي راډیو سره په مرکه کې د ایراني چارواکو ادعاوې تایید کړې او ویلي یې دي، چې ایرانیانو د قرغزستان الوتکه په بندر عباس هوايي ډګر کې ښکته کولو ته مجبوره کړه، چې دوه مسافر يي نیولې او تر ۳-۴ ساعتونو پورې یې الوتکه تم کړه. بیا وروسته دوی اجازه ورکړه چې الوتنه وکړي. د بي بي سي خبري اژانس په یوه خبر کې ادعا کړې چې د قرغزستان د بهرنیو چارو وزارت په ایران کې د دې هېواد د الوتکې تعقیب او ودرول ومنل، خو دا یې رد کړه چې د دې الوتکې کوم مسافر نیول شوي او له الوتکې څخه ایستل شوي دي. خو فردا راډیو د دې خبر پخلی وکړ چې له الوتکې څخه دوه تنه مسافر په زوره ښکته شوي وو. له دې پېښې وروسته د قرغزستان د بهرنیو چارو د وزارت مطبوعاتي دفتر ادعا وکړه چې په تهران کې د قرغزستان سفیر میدات شرمکلوف د ایراني لوري د هغه اقدام په وړاندې اعتراض وکړ چې د قرغزستان مسافر وړونکې الوتکه یې د محمد رضا شیباني له مشر محمد رضا شیباني سره په کتنه کې پر ځمکه کېنوله. د ایران د بهرنیو چارو وزارت مرستیال او ایران هم د دې جبري او په زور په ځمکه د د کښېناستلو له امله بښنه وغوښته.

حيدر مصلحي د ريګي د نيولو په اړه په وضاحت کې وويل چې دغه عمليات د بهرنيو استخباراتي کړيو له مرستې پرته ترسره شوي دي. په داسې حال کې چې د الجزیرې چینل په اسلام اباد کې د خپل خبریال په حواله ویلي چې ریګي له دې اعلان یوه اونۍ مخکې په ایران کې نیول شوی دی. نوموړی د پاکستاني چارواکو له خوا نیول شوی او ایراني چارواکو ته سپارل شوی دی. دغه راز په تهران کې د پاکستان سفیر محمد عباسي ویلي، چې د ریګي نیول د پاکستان له همکارۍ پرته نه شو تر سره کېدلي. د ريګي له نيول کېدو دوه اونۍ وړاندې د دلوې په ۱۹مه نېټه د پاکستان د ملي شورا د رئيس په غونډه کې د ايران د بهرنيو چارو له وزير سره په کتنه کې اعلان وشو چې پاکستان د جندالله ډلې څو غړي نيولي او ايران ته يې سپارلي دي. او د پاکستان امنیتي چارواکي د دغې ډلې د نورو غړو د نیولو لپاره جدي هڅې کوي. پاکستاني چارواکي په دې باور دي چې ایران د دغو غړو له اعترافونو څخه په استفادې په افغانستان کې د ریګي ځای پیدا او تر دوبۍ پورې یې تعقيب کړ. ریګي له نیول کېدو یوازې ۳۰ ساعته مخکې له افغانستانه وتلی و، چې دوبۍ ته ولاړ شي او بیا قرغزستان ته ولاړ شي، یعني په دی معنی چې د یوه نوي استوګنځي په لټه کې و او په افغانستان کې يې د خپل ناامنۍ د احساس کاوه. د جندالله ډلې یو تن څیړونکی سټیفن ډوډونیو هم له دغې ډلې د پاکستان د ملاتړ د ختمیدو پخلی کوي. د هغه په وینا، "دا څرګنده ده چې که په دې اتو کلونو کې، ریګي او د هغه ملاتړي د پاکستان خاورې ته د ننوتلو ګټو څخه خوند اخیستی - کله ناکله د خپلو کورنیو سره - نو د څو پرله پسې بریدونو وروسته باید دا ډول ګټې له لاسه ورنکړل شي، مګر د پاکستان امنیتي ادارې دا احساس کولو چې د دې ډلې ملاتړ به د دوی هیواد ته ګټه ونه رسوي.» د ایران د ډیپلوماسۍ ویب پاڼې هم د ریګي په نیولو کې د پاکستان او امریکا د مرستې اعلان کړی او دا یې د امریکا د ملاتړ تر سیوري لاندې د ایران او پاکستان د استخباراتي ادارو تر منځ یو ډول همکاري بللې ده.

د نیولو په اړه غبرګونونه

داخلي غبرګونونه

• دې پېښې ته په غبرګون کې د جندالله ډلې امریکا ، بریتانیا او د سیمې استخباراتي ادارې د خپل مشر په نیولو کې له اسلامي جمهوریت سره په همکارۍ تورنې کړې او خبرداری یې ورکړ چې د ایران حکومت باید د داسې بریدونو تمه وکړي چې هېڅکله یې تصور هم نه و کړی.
• په فرهنګي برخه کې د ثور سینما انسټیټیوټ او د کلتور او اسلامي لارښود وزارت د عبدالمالک ریګي له نیول کیدو یوه ورځ وروسته موافقه وکړه چې له ۱۳۸۹ کال څخه د دې کیسې په اړه فلم جوړ کړي او په ۱۳۹۷ کال کې په همدې موضوع یو فلم جوړ شو. د شبی که ماه کامل شد په نوم فلم خپور شو ، چې لارښوده یې نرګس ابیار وه.
• د ریګي له نیول کیدو یوه ورځ وروسته محمود احمدي نژاد د بیرجند خلکو ته د وینا په ترڅ کې وویل: که غربي ادعا کوونکي غواړي چې ترهګر ونیسي، باید له ایران څخه د ترهګرۍ پر وړاندې مبارزه زده کړي.
• ایران د یو څاڅکي وینې له تویولو پرته ترهګر په دقیق، پرېکنده پلان او د الهي مرستې سره نیولي دي.
• ناصر مکارم شیرازي د ریګي د نیول کېدو په غبرګون کې وویل: دغه مجرم لنډ ژوند درلود او برخلیک یې معلوم دی، هیله لرو چې زموږ د هېواد بېلابېل ځواکونه هوښیار او د نورو بدمرغیو مخه ونیسي، ځکه دا د امنیت په سیوري کې دی. مختلف کارونه کول..

بهرني غبرګونونه

• د برتانیا حکومت د عبدالمالک ریګي د نیولو هرکلی کړی او دا یې "ترهګرۍ ته ګوزار" بللی دی.
• د ریګي تر اعدام وروسته (په تهران) د پاکستان په کراچۍ ښار کې د جندالله ډلې د پخواني مشر عبدالمالک ریګي، د محکومولو او اعدامولو په اعتراض کې مظاهره وشوه، او مظاهره کوونکو د هغه څخه په ملاتړ شعارونه ورکړل. د هغه په اند ، جندالله په ایران کې د بلوڅ اقلیت د حقونو ملاتړی ملتپاله سازمان وباله، چې د ایران حکومت په دروغو د بېلتونپالنې تور پورې کړی دی. د بلوڅ جبهې مشر وویل چې د ایران حکومت د بلوچستان دخلکو په ځورولو او سرکوبولو په پراخه کچه لاس پورې کړی او د ایران قضایی چارواکي یې په دې تورن کړل چې يوازې په تېرو دوو کلنو، کې څه د پاسه اوه سوه نفره اعدام کړل. د هغه په وينا، په اعدام شويو کسانو کې يو شمېر بلوڅ مذهبي مشران، سياسي فعالان او روڼ اندي شامل وو.

اعترافونه

له نیول کیدو وروسته اعترافات

د عبدالمالک ریګي د نیول کیدو په لومړيو کې د هغه اعترافاتو له مخې چې امریکا ورسره د همکارۍ او ملاتړ ژمنه کړې وه او سي آی اې ورسره اړیکې درلودې.

له دغو څرګندونو وروسته محمد رضا نقدي ( د بسیج مصطفوي سازمان مشر) د ریګي اعترافونه د خالص محمدي اسلام پایله وبلله او ویې ویل: که اوباما هم ایران راشي، د همدې اسلام تر اغیز لاندې به په خپلو تېروتنو اعتراف وکړي. "

ورپسې اعترافونه

عبدالمالک په خپلو اعترافاتو کې په افغانستان کې د ناټو له چارواکو سره د خپلو اړیکو، اسراییلي او امریکايي عناصرو او د هغوی د مالي مرستو د وړاندیز او په تهران کې د هغو کسانو د لیست د برابرولو په اړه خبرې وکړې چې باید په تهران کې ووژل شي. د اعترافاتو په خپره شوې ویډیو کې، هغه ادعا کوي چې د امریکا استخباراتي ادارې ورسره د پراخو استخباراتي مرستو، د دې ډلې د غړو د امنیت د تضمین او په افغانستان کې د یوې پوځي اډې د برابرولو ژمنه کړې وه، څو پر ایران کې بریدونه وکړي او له هغه سره د وروستیو خبرو اترو لپاره دی. لوړ رتبه چارواکي په ملګرتیا په بشکیک کې یوې اډې ته لاړه وه.

له نیول کېدو وروسته ریګي د جندالله مرکزي شورا ته یو ویډیويي پیغام ولېږه. دغه ویډیويي پیغام د ایران د اسلامي جمهوریت په ټلویزیون له خپاره شوو اعترافونو سره ډېر نا ورته وو. په دې ویډیو کې هغه د جندالله ډلې وژل شوي کسان "شهیدان" او د حکومت له خوا وژل شوي کسان "تللی" وبلل. له نیول کېدو وروسته ریګي د جندالله مرکزي شورا ته یو ویډیويي پیغام ولېږه.

د اعترافاتو سي ډي لېږل

د ایران د هغه وخت ولسمشر محمود احمدي نژاد د 1390 کال د تلې په ۲۶مه، د الجزیرې انګلیسي ټلویزیوني چینل سره په ژوندۍ مرکه کې اعلان وکړ چې د ریګي د اعترافاتو یوه سي ډي یې اوباما او د ملګرو ملتونو سرمنشي ته استولې ده. هغه وويل: "که په نړۍ کې د تروريستي جريان ريښې وڅېړل شي، نو څرګنده به شي چې دا ټول د امريکا د دولت په بدن پورې تړلي دي."

__LEAD_SECTION__

دبلا اووه سرونه په پاړسي هفت سر اژدها د ایران تلویزوني ټولګه ده چې د پولیسو، سیاسي او ټولنیزو ژانرونو يا بڼو سره د ابوالقاسم طالبي لخوا لیکل شوې او لارښود شوې چې د ۱۴۰۲ کال د کب په ۲۲ نیټه په دریم چینل کې خپره شوه.

__LEAD_SECTION__

[[پرونده:MOAB_bomb.jpg|بټنوک|250x250px|د بمونو مور یا MOAB امریکایی بیرغ]] قروت ( په فرانسوي: bombe ) یو ډول کاریالدی چې چاودیدونکي توکي پکې شاملېږيچې وروسته له توغولو او له هدف سره د نږدې کیدو يا ټکر په صورت کې چوي .

لارښولی بم: (د مخکني بم برعکس) لارښولی بم یا ځیرک بم یا په دقیق ډول لارښولی بم هغه بم دی چې مخکې يې توغول کنټرول شوي وي تر څو په دقیق ډول په ځانګړي او تعین شوي هدف باندې ولګېږي تر څو له زیانونو څخه مخنيوی وشي د دغه بم جوړونکی په ۱۹۴۳ کې المان هېواد دی.لوله یی بم : دا یو لاسي او ډېر ساده خو په ورته مهال کې خورا ډېر پياوړی بم دی چې د دآلمان د نازیانو لخوا په په دوهم نړيوال جنګ کې جوړ شوی دی.دا بم په يو ډول د نړۍ د انارشیستانو لپاره په پېژنپانه تبديل شوی دی. دغه بمب په حقيقت کې يوه دنفر ضد وسله ده

کلستر بم: دا بم د آلمان ډ نازیانو لخوا د دوهم نړیوال جنګ په دوران کې جوړ شوی و. د کلستر مهم کارونې چې د دوهم نړيوال جنګ په دوران کې جوړ شوی دی د تاثير په شعاع غورځول دی چې دنظامي پرمختګ مخه نیسي. د معمولی بم په انفجار سره يوازې بم ته نږدې ساحه وېجاړېږي خو په کلستر بمونو کې له ځان څخه د نورو وړو بمونو په شیندلو سره په پراخه ساحه تاثير اچوي

هایدروجن: هایدروجن بم یا د اتومی تودخې وسله يو ډول اټومي بم دی چې د متحده ایالاتو لخوا په ۱۹۵۰ کې جوړ شوی دی. د هغې انرژي په سر کې د هستې د ماتولو له لارې برابرېږي او ددغه چاؤدنې څخه ترلاسه شوې تودخه او فشار په نتیجه کې د خپلمنځي خوټدنې اټومی پروسه پيل کيږي. له همدې امله، د اټومي تودخې بمونه د نورو اټومي بمونو په پرتله ډیره انرژي آذاده وي.

نیوټروني بم: نیوټرون بم د سامویل ټي لخوا. کوهن په ۱۹۵۸ کې جوړ شوی.دا بم یوه تودوخيزه وسله ده چې د انرژیکي نیوټرون وړانګو (چټک نیوټرون) په بڼه ډیره انرژي خپروي. که څه هم په دغو بمونو کې تر اوسه هم چاودیدونکي او حرارتي اغیزې شتون لري، خو د تلفاتو اصلي لامل يي د دوې د وړانګو لوړه کچه خپرول دي. د دغه بمونو څخه په زياته کچه پاشل شوې نیوټروني وړانګې په دې توانېږي چي په ساتل شوو او ډبلو موادو ور ننوځي مناسبه او اصلي استفاده د ټانګ د ړغرې لپاره ترېنه کيږيد وخت يا ساعتی بم: وخت او د دساعتي بم جوړولو سړي معلوم نه دي.دا بم هغه بم دی چې د چاودنې وخت یې د ساعت یا ټایمر په وسیلې سره ټاکل او تنظیمیږي. د هغې برخې بیټرۍ يا پلتې ، موسمي (د ساس یا مسالې په څیر)، چاودیدونکي چارج (مهمات)، او ټایمر دي.

بې کنټرولېدونکی بم: د دې بم د جوړولو وخت او ځای معلوم نه دی. یو غیر لارښود بم چې د آذاد زوال بم په نوم پیژندل کیږي، یو ډول دودیز بم دی چې د لارښود سیسټم نلري او پدې توګه د بالستیک توغندي په توګه کار کوي.لارښود بم: (د مخکني بم برعکس/سرچپه) لارښود بم یا سمارټ بم یا په دقیق ډول لارښود بم هغه بم دی چې له توغولو وروسته په یو مشخص هدف په دقیق ډول د نښه کولو لپاره کنټرول کیږي ترڅو پرته له هدف څخه بل کوم شي ته زیان ونه رسوي.د دغه بم جوړونکی په ۱۹۴۳ کال کې آلمان دی.پایپي يا لوله ای بم: دا یو خورا ساده مګر پیاوړی لاسي بم دی چې د د آلمان د نازیانو د لخوا په دوهم نړیوال جنګ کې رامینځته شوی. دا بم د نړۍ د انارشیستانو لپاره د زیږون یو ډول سند ګرځیدلی دی. دا بم په حقیقت کې د پرسونل ضد وسله ده چې په ډیر سرعت سره د شاریپینل د غورځولو توان لري، او د هغې د اندازې او د چاودیدونکو توکو ډول پورې اړه لري، دا د لاسي بم او د جنګي توپ تر منځ ځواک لري.

ناپلم بم: ناپلم یو اور اچوونکی ماده او یو ډول بم دی چې د مایع ترکیب لري، په غوره توګه د 80 د اوکټین سره ګازولین (د تیلو د ځواک څرګندولو لپاره پیمانه) او د M1 یا M2 یا M9 پوډرونو څخه یو (په غوره توګه M2)، کوم چې د پیل کولو او هدف په نښه کولو وروسته، یو جیلاتین ماده تولید کړئ او د اور او تودوخې سره وسوځئ.دا بم د دویمې نړیوالې جګړې پر مهال په ایټالیا کې جوړ شوی و. صوتي بم: یو صوتي بم چې د سټن ګرینډ په نامه هم یادیږي، د بم په څیر لاسي بم دی چې د قوي غږیز کمپنونو په رامینځته کولو سره په بدن کې ویره او داخلي زخمونه رامینځته کوي مګر په لږ واټن کې وژونکي کیدی شي یا د لنډمهاله یا دایمي کاڼه کیدو لامل کیږي او همدارنګه د داخلي خونریزي سبب ګرځي.د وخت او لومړي کس په اړه کره معلومات نه دي معلوم.

بېر بم د لاتین (Bombus) څخه یو فونیټیک نوم دی، چې پخپله یوناني ریښې لري: (بمبوس) (معنی د غږ غږ کول). دا کلمه په اروپا کې د فرانسوي لخوا د دوه دوهم جنګ په جریان کې مشهوره شوه.

د هوا درملنه

3D طبي حرکت لاهم د انسان پوزه انځوروي

د بهرني چاپیریال او د حیوان د نازک داخلي سږو تر مینځ د لومړي انٹرفیس په توګه عمل کول، د پوزې شرایط د هوا هوا، دواړه د تنفس په وخت کې د حرارتي مقرراتو او فلټریشن فعالیت په توګه، او همدارنګه د بوی حسي احساس فعالوي.

د پوزې دننه ویښتان راتلونکی هوا فلټر کوي، د دوړو ذراتو، لوګي، او نورو احتمالي خنډونو په وړاندې د دفاع د لومړۍ کرښې په توګه چې د تنفس مخه نیسي، او د هوا له لارې د ناروغۍ په وړاندې د یو ډول فلټر په توګه. د فلټر په توګه عمل کولو سربیره، د پوزې دننه تولید شوي بلغم د تودوخې ساتلو لپاره د بدن هڅې بشپړوي، او همدارنګه د تنفسي سیسټم بشپړ برخو کې رطوبت مرسته کوي. د پوزې کیپلي جوړښتونه ګرم او رطوبت هوا بدن ته ننوځي؛ وروسته، د رطوبت په ساتلو کې دا رول د الیوولي شرایطو ته اجازه ورکوي چې په سږو کې د CO ₂ (یعنې تنفس) لپاره O ₂ په سمه توګه تبادله کړي. د تنفس کولو په جریان کې، کیپلیرونه بیا د یو څه رطوبت بیرته راګرځولو کې مرسته کوي، ډیری یې د حرارتي مقرراتو د فعالیت په توګه، بیا.