چارلز ګېتس داوس

چارلز ګېتس داوس (د ۱۸۶۵ ز کال د اګست له ۲۷ نه د ۱۹۵۱ ز کال د اپریل تر ۲۳ مې پورې) یو امریکایی بانکوال، جنرال، ډیپلومات، کمپوزر او جمهوري غوښتونکی سیاستوال و چې د ۱۹۲۵ ز کال نه تر ۱۹۲۸ ز کال پورې یې د متحده ایالاتو د دېرشم مرستیال ولسمشر په توګه خدمت وکړ. په داوس پلان کې د نوموړي کار چې د لومړۍ نړیوالې جګړې د غرامت لپاره طرح شو، نوموړی په ۱۹۲۵ ز کال کې د نوبل د سولې د جایزې یو ترلاسه کوونکی و.

چارلز ګېتس داوس
د شخص مالومات
پيدايښت
مړینه
تابعیت	د امریکا متحده ایالات
ګوند	جمهوري غوښتونکی ګوند (متحده ایالات)
عملي ژوند
کار/مسلک
مورنۍ ژبه	انګرېزي ژبه
کاروونکي ژبه
د کړنې څانګه	سياست
پوځي خدمت
جګړه/جګړې	لومړنۍ نړېواله جګړه
لاسليک

داوس چې د اوهایو په ماریتا کې زېږیدلی، د سنسناتي حقوقو په پوهنځي کې یې زده کړې وکړې او د نبراسکا په لینکن کې یې حقوقي کار پیل کړ. نوموړي د ګاز فابریکې د اجرائیوي مشر په په توګه له کار وروسته، په اېلینویز کې د وېلیم مک کینلي د ۱۸۹۶ ز کال ولسمشرۍ کمپاین پر مخ یووړ. مک کینلي له ټاکنو وروسته داوس په خزانه کې د اسعارو د کنټرول د برخې د مشر په توګه وټاکه. هغه تر ۱۹۰۱ز کال پورې په دې چوکۍ کې پاتې شو، مخکې له دې چې د اېلینویز سنټرال ټرسټ کمپنۍ بنسټ کېږدي. داوس د لومړۍ نړیوالې جګړې په اوږدو کې د امریکایی عزامي ځواکونو د تدارکاتو د بورد رئیس و. ولسمشر وارین په ۱۹۲۱ ز کال کې جی هارډینګ داوس د بودیجې د ادارې د عمومي رئیس په توګه وګوماره. داوس د متحدینو د غرامت په کمیسیون کې دنده ترسره کوله، چې په دې ځای کې هغه د جرمني له تپېدونکي اقتصاد سره د مرستې لپاره د داوس پلان ترتیب کړ، که څه هم په پای کې د یانګ پلان د هغه پرځای پلی شو.

د ۱۹۲۴ ز کال د جمهوري غوښتونکو ملي کنوانسیون پرته له کوم مخالفت نه ولسمشر کالوین کولج نوماند کړ. وروسته له هغه چې د اېلینویز پخواني والي فرانک لوډن د مرستیال ولسمشر نوماندي رد کړه، کنوانسیون داوس د کولیج د جوړې په توګه غوره کړ. د ۱۹۲۴ ز کال ولسمشریزې ټاکنې د جمهوري غوښتونکو ټکټ وګټلې او داوس په ۱۹۲۵ ز کال کې د مرستیال ولسمشر په توګه لوړه وکړه. داوس مرسته وکړه چې، د مکناري-هاوګن د کروندې د مرستې لایحه په کانګرس کې تصویب کړي، خو ولسمشر کولیج ویټو کړه. د ۱۹۲۸ ز کال د جمهوري غوښتونکو په ملي کنوانسیون کې داوس د نوماندۍ لپاره نوماند و، خو له داوس سره د کولج مخالفت د دې لامل شو چې پرځای یې چارلز کورټیس نوماند شي. ولسمشر هربرټ هوور په ۱۹۲۹ز کال کې داوس په انګلستان کې د سفیر په توګه وټاکه. په لنډه مهاله توګه، داوس د بیارغونې مالي شرکت مشري وکړه، چې د ستر ناورین پر وړاندې یې د حکومت ګامونه تنظیمول. په ۱۹۳۲ ز کال کې هغه له دې چوکۍ استعفا ورکړه او د بانکوالۍ ته راستون شو او په ۱۹۵۱ ز کال کې یې د زړه د اکلیلي شریان د بندښت له امله له نړۍ سترګې پتې کړې.

د ژوند لومړي کلونه او کورنۍ

داوس د اوهایو په ماریټا کې د واشنګټن په ناحیه کې نړۍ ته سترګې پرانیستې. نوموړی د کورنۍ جګړې د جنرال روفس داوس او د هغه د مېرمنې ماري بیمن ګېتس زوی و. د امریکا د کورنۍ جګړې په ترڅ کې روفس د ۱۸۶۳ ز کال نه تر ۱۸۶۴ ز کال پورې د اوسپنیز غونډ د ویسکانسن کنډک قوماندان و. د نوموړي تره افرایم سي داوس چې د روفس کشر ورور و، یو جګړن و چې د شیلو او ویکسبرګ په جګړو کې یې د اولیسس ایس ګرنټ تر مشرۍ لاندې دنده ترسره کړه او د ۱۸۶۴ ز کال د مې په میاشت کې د ډالاس په جورجیس جګړه کې سخت ټپي شو.

روفس سي داوس، بیمن ګېتس داوس او هینري مې داوس، د داوس وروڼه وو چې ټول نامتو سوداګر او سیاستوال وو. هغه د ماري فرانسیس داوس بیچ او بېټسي ګېتس داوس هویت په نومونو دوه خویندې درلودې.

داوس د اډوارډ ډوټي، چې د می فلاور یو کډوال و او ویلیم داوس، چې د پاول ریور سره راغی، ترڅو د امریکا د انقلاب په پیل کې د بریتانوي پوځ د پرمختګ په اړه امریکایي استعمارګرو ته خبرداری ورکړي، له نسبت نه و.

داوس له کارو بلیمیر سره د ۱۸۸۹ ز کال د جنوري په ۲۴ مه نېټه واده وکړ. دوی د روفس فیرینګ (۱۸۹۰ – ۱۹۱۲ز ) په نامه یو زوی او د کارولین په نامه یوه لور درلوده. دوی وروسته د دانا او ورجینیا په نومونو دوه ماشومان د اولاد په توګه و نیول. 

زده کړې

نوموړی په ۱۸۸۴ ز کال کې د ماریتا له کالج نه فارغ شو او په ۱۸۸۶ ز کال کې د سنسناتي د حقوقو له پوهنځي نه فارغ شو. نوموړی د دلتا اپسیلون د ورورۍ د ټولنې غړی و. 

لومړنۍ سوادګریزه تجربه

داوس په نبراسکا کې د وکالت کار پیل کړ او له ۱۸۸۷ ز کال نه تر ۱۸۹۴ ز کال پورې یې د نبراسکا په لنکن کې کار وکړ. کله چې بریدمن جان پرشینګ، چې وروسته جنرال شو، د نبراسکا په پوهنتون کې د نظامي ښوونکي په توګه وټاکل شو. په داسې حال کې چې د حقوقو په پوهنځي کې یې زده کړې کولې، له داوس سره یې ولیدل او د تل لپاره ملګري شول. داوس د کانګرس د دیموکرات غړي ویلیم جینینګ براین سره هم آشنا شو. دواړه د وړیا سپینو زرو د اقتصادي سیاستونو په اړه د اختلاف تر څنګ، ملګري شول.

د ۱۸۹۳ ز کال د ډار (اقتصادي ناورین) پر مهال، داوس له لنکن نه شیکاګو ته کډه شو. نوموړي په ۱۸۹۴ ز کال کې د منځني لوېدیځ د ګاز په زیاتره فابریکو کې ونډې لرلې. هغه د ویسکانسن په لاګروس کې د لاکراس ګاز لایټ شرکت او د اېلینوز په ایونسټون کې د شمال لویدیز ګاز لایټ او کوک شرکت رئیس شو.

له موسیقي سره لېوالتیا

داوس له ځانه سره پیانو او کمپوز زده کړی و. د Melody in A Major تر نامه لاندې د هغه کمپوز په ۱۹۱۲ ز کال کې د پیانو او وایلن یوه مشهوره سندره شوه. په ۱۹۲۱ ز کال کې ماري اډوارډز د دې کار مشهور مراسم برابر کړل. په ۱۹۲۱ ز کال کې، دا سندره د اډولف جی هوفمن له خوا د یوه کوچني آرکسټر لپاره په پام کې نیول شوې وه.  Melody in A Major په زیاتره رسمي مراسمو کې  چې داوس په کې برخه اخیسته، غږول کېده. 

کارل سیګمن په ۱۹۵۱ ز کال کې، Melody in A Major   ته شعر اضافه کړی او It's All in the Game تر نامه لاندې سندره یې منځ ته راوړه. د It's All in the Game د ټامي اډوارډز ثبت په ۱۹۵۸ ز کال کې د شپږو اونیو په ترڅ د امریکایی بلبورډ هاټ د سندرو د ریکارډ په جدول کې لومړی نمبر وه. د اډوارډز د ثبت په هغه کال کې د انګلستان په جدول کې هم لومړی نمبر شوه.

له هغه وخت وروسته، دا کمپوز د پاپ معیار شو. زیاتره هنرمندانو ، کله کلف ریچارډ، د فور ټاپس، اساک هیس، جیکي ډی شنون، وان موریسن، نیټ "کینګ" کول ، بروک بینټن، ایلټن جان، میل کارټر، ډوني او ماری آسمونډ، بیري مانیل او کیت جارټ د دې نورې نسخې ثبت کړې.

داوس یوازینی مرستیال ولسمشر دی چې د لومړۍ درجې  پاپ د نشر ویاړ لري. داوس او سوني بونو یوازیني کسان دي چې د لومړۍ درجې پاپ د نشر ویاړ لري چې د متحده ایالاتو د سنا د مجلس یا د استازو د مجلس غړي هم وو. داوس او باب ډیلان (د لیکوال په توګه) یوازینی کسان دي، چې د لومړۍ درجې پاپ د نشر ویاړ لري چې د نوبل جایزه یې هم ګټلې ده.

داوس د فای مو الفا سینفونیا ټولنې غړی ورور هم و. 

لومړني سیاسي تجربه

په سوداګرۍ کې د داوس مهمو پوستونو د جمهوري غوښتونکي ګوند د مشرانو پام ځانته راواړوه. دوی له دواس نه وغوښتل چې په ۱۹۸۶ ز کال کې په اېلینویز د متحده ایالاتو د ولسمشرۍ ټاکنو په ترڅ کې د ویلیم مک کینلي هلې ځلې پر مخ یوسي. مک کینلي له بریا وروسته، داوس د امریکا په خزانه کې د اسعارو د کنټرول د برخې د رئیس په توګه وټاکه. نوموړي په دې چوکۍ کې له ۱۸۹۸ ز کال نه تر ۱۹۰۱ ز کال پورې خدمت وکړ. اول یې له بانکونو نه له ۲۵ ملیونو ډالرو نه ډېر راټول کړل چې د ۱۸۹۳ ز کال د ناورین په اوږدو کې پاتې راغلي وو او د بانکدارۍ کړنلارې یې هم اصلاح کړې، چې د بل ناورین مخه و نیسي. 

داوس د ۱۹۰۱ ز کال د اکتوبر په میاشت کې د خزانې اداره پرېښوده، چې د اېلینویز په استازیتوب د متحده ایالاتو د سنا چوکۍ ته سیالۍ ته را ودانګي. هغه فکر کاوه چې د مک کینلي د ادارې په مرسته کولای شي، دا ټاکنې وګټي. مک کینلي ووژل شو او د هغه ځای ناستي ولسمشر تیوډور روزویلټ د داوس مخالفت غوره کړ. مقننه برخې ته له ناکامې هڅې وروسته، داوس په ۱۹۰۲ ز کال کې اعلان وکړ چې هغه له سیاست سره مخه ښه کوي. نوموړي د اېلینویز سنټرل ټرسټ شرکت بنسټ کېښود، چې په دې ځای کې، هغه تر ۱۹۲۱ ز کال پورې د رئیس په توګه دنده پر مخ یووړه.

د ۱۹۱۲ ز کال د سپتمبر په ۵ نېټه، د داوس ۲۱ کلن زوی روفس، کله چې له پرنسټن پوهنتون نه د اوړي په رخصتۍ کې و، د جینوا په جهيل کې ډوب شو. نوموړي د خپل زوی په یاد کې، په شیکاګو او بوسټن کې بې کوره کسانو لپاره سرپناه جوړه کړه او د خپل زوی د زده کړې په ځای کې، د نیو جرسي په لارنسویل کې د لارنسویل په ښوونځي کې د لیلیې د ودانولو مالي چاري په غاړه واخیستې.