د "کونړ ولايت" د بڼو تر مېنځ توپير
Content deleted Content added
د سمون لنډیز نسته |
د سمون لنډیز نسته |
||
۱۰ کرښه:
}}
'''د کونړ ولایت''' ''([[انگرېزي ژبه|انگرېزي]]: kunar)'' د [[افغانستان]] له ۳۴ ولایتونو څخه یو ولایت دی، چې ختیڅه برخه کې موقعیت لري.
دا ولایت له گاونډي [[پاکستان]] سره په پوله پروت دی. منڅۍ (مرکز) یې د اسد اباد ښارگوټې دی.
۱۹ کرښه:
د يو بل مستند دليل له مخي چي ددغو دوو ډولونو عموميت ته مصداق ورکوي هغه دا دي: کله چه د کونړ د ناوي د ښکتنيو او هوارو برخو پخواني کورونه وکتل شي دهغوۍ دکوټو په چتونو کي د ډاگو (دستک) د پاسه د دړو پرځاي د ښونانو او غوړاڅکو لښتي اچول شي دي چي پورتني دواړه تاريخي او عيني شواهد په دي دلالت کوي چي په رښتيا سره په پخوانيو زمانوکې د کونړ دره په تيره بيا د کونړ د سيند د شمال شاوخوا په ځنگلونو پټه او زياتره وني يي همدغه ښونان او غوړاڅکي وو، او زما ديادو خبره ده چي زموږ دسيمي (نرنگ) دغرونو لمني ان تر سمي پور ي د ښونانو او څيړيو او نورو ونو پټي وي، نوځاي يي درلود چي نورستانيانو هغه د ښوونو په نامه ياده کړي ده.
همداراز (کو) د اوبو، څاه او رود په معنا دي لکه ،چي همدا اوس موږ په ورځنيو محاورو کې کوهې زيات استعماليږي، نو چي داسي ده دکونړ يعني د اوبو او رود دره او که تاريخي اسنادو ته مراجعه وشي په عمومي صورت سره کونړدومره شهرت نه لري لکه چي په لرغونو اثارو کي دکونړ سيند (راساRasa ( يي لري.
نودا هم پوره ممکنه ده چي د کونړ دا معنا به واقعيت ولرلاي شي چي د [[سيند]] او اوبو دره يي وبولو، ځکه که [[اوبه]] يي نه درلودلاي اووچ خوړ واي نو ممکن بيايي دغسي معنا نه شوه ورکولاي. د [[عبدالحی حبيبي|پوهاند عبدالحى حبيبي]] د پنځوسو مقالو د پساندونو په يوه برخه کي داسي راغلي دي:
کونار يعني کونار چي جمله يي داسي په قوس کې ليکلي شوي ده (رود دره کاغان شرقي پکهلي ضلع هزاره) دلته مطلب د کو څخه دي چي په نوموړي اثرکۍ د اوبو او رود په معنا استعمال شوي دي.
د پورتنيو څيړنو او تحقيقونو څخه دا جوتيږي چي د کونړ لفظ دليکني سره بايد تر(ک) ورسته (و) وليکل شي نه دا چي دکونړ لفظ دليکني څخه(و) واښستل شي.
ځيني وخت ليدل کيږي د کونړ د جمع شکل د کونړونه(کنړونه) ليکل کيږي په دي شکل د کونړ ليکل که مفرد وي کنړ او که جمع وي کنړونو دواړه شکله بيخي غلط دي. دا چي ولي داسي ليکل کيږي زما په نظرڅه رنگه چي په کونړکې په رسمي دفترونو کې ټول مراسلات او مکتوبونو په دري ؤ يعني په خپله د کونړ دفتري [[ژبه]]
دا چي په مخکنۍ برخه کې وليکل شو چي کنړ ته کنر هم وايي د کونړ د نوم دا شکل هم د يوي خواته د حدودالعالم د اشاري له مخي چي کنر يي ورته ويلي دي او د بلي خوانه دخاص کونړ ختيزي خواته يوکلي د تنر په نوم شته دي که دهغه کلي د نوم سره د مقايسي له مخي وويل شي نو ممکن هغه (ته نر) وي او که درون ته.
۳۱ کرښه:
# '''[[الکوزي]]''': الکوزي سړبني پښتانه دي او د دانیو زیرک پورې اړه لري او دکونړ په سر کاڼو کې وجود لري.
# '''تر کلاڼي''': دا قبیله د سړبن په ټولنیز گروپ پورې اړه لري او په کونړ کې شته دی.
# '''سالارزي''': سالارزي دپورتنۍ قبېلې یو ښاخ دی او دکونړ په لاندنیو سیمو کې ژوند کوي. [[دانگام ولسوالۍ|دانگام]] ،[[اسمار ولسوالۍ|اسمار]]، [[شنگړۍ]] ،[[شالۍ]] (شال)،[[ناړۍ]] ،[[بریکوټ]] ،[[دم کلی]] ،[[نرنگ]] ، [[سرکاڼو]] ،[[گنجگل]] ،[[ټانکو]] ،[[شولتن(شلتن)]]،[[مروره]] ،[[اغذباغ]] ،[[ساو]] ، [[ساوخوړ]] ،[[څوکۍ]] ، [[بارگام[[ ،[[ازیرگل]] ،[[ډمبرو]] ، [[حصاره(ایساره)]] [[کرهاله]]،[[دونه یی]] .
# '''خاښي خېل''':خاښی خېل یا خو ښي خېل د کونړ په ځینو ځایو کې هستوگنه لري چې په یو روایت سره د [[ميرزا الغ بېگ]] به وخت کې کونړ ته لېږدېدلي دي.
# '''سرکاڼي''': دا دالکوزیو یو ښاخ دی چې دکونړ په سر کاڼو کې او سیږي او د نوم دمناسبت له مخې د سرکنډ کلی هم د دې قبیلې یو کلی
۶۲ کرښه:
'''کنړ په ټولیز ډول ۱۶ولسوالياني لري چي په لاندي ډول دي'''
# [[مروره ولسوالۍ|مروره ولسوالي]]
# [[وټه پور ولسوالۍ|وټه پور ولسوالي]]
# [[پېچ دره ولسوالۍ|دره پيچ ولسوالي]]
# [[نرنگ ولسوالۍ|نرنگ ولسوالي]]
# [[
# [[دانگام ولسوالۍ|دآنگام ولسوالي]]
# [[
# [[شيگل او ېلتن ولسوالۍ|شيگل ولسوالي]]
# [[چپه دره ولسوالۍ|چپه دره ولسوالي]]
# [[نورگل ولسوالۍ|نورگل ولسوالي]]
# [[څوکۍ ولسوالۍ|څوکي ولسوالي]]
# [[خاص
# [[ناړۍ ولسوالۍ|ناړي ولسوالي]]
# [[غازي آباد ولسوالۍ (کونړ)|غازي آباد ولسوالي]]
# [[اسمار ولسوالۍ|اسمار ولسوالي]]
* او داسد آباد ښار چې خپله یوه ولسوالۍ ده
۱۵۰ کرښه:
{{د افغانستان ولايتونه}}
[[Category:افغانستان]]
[[وېشنيزه:د افغانستان ولايتونه]]
__ليکلړ__
| |||