د "لوبه" د بڼو تر مېنځ توپير

لوبې د خلكوخلکو د عمومي روزنې يو توكېتوکې (جز) دى، چې د بشپري ټولنې د كولتور،کولتور، اقتصادي، سياسي او فرهنگي اړيكواړيکو په پرمختگ كېکې غوره رول لري.

د بدني روزنې د سېستم عمومي موخه د ټولنې د ټولو وگړو د روغتيايي حالت د بشپړېدو او ښه كېدو،کېدو، د جسمي، دماغي، اروايي وړتياوو وده، او د ملي نواميسو د ساتنې او د بهر نيو غليمانو پ وړاندې د خلكوخلکو د غوره عادتونو او دودونو بشپړول ديز خو په هر صورت سپورټ د سولې زېرې (سفير) دى او سياسي پولې په رسميت نه پېژنيز

د بدني روزنو (لوبو) رامنځته كوونكيکوونکي د وخت هغه نامتو اتلان دي، چې د خپلو نه ستړي كېدونكيوکېدونکيو كارونوکارونو او فعاليتونو له كوښښکوښښ څخه وروسته پدې توانېدلي، چې يوه لوبه راوپنځوي.

لومړنې شې چې د ژوند ستونزې يې له منځه وړي، او ورځېني فعاليتونه يې اسانه كړي،کړي، همدا بدني روزنه ده. دغه راز لوبې او سپورټ د خلكوخلکو د سوچ او فكرفکر ښه كوي،کوي، غم او بدخويي يوې خوا ته كويکوي.

د ښه او غوره لوبې ترسره كولوکولو لپاره لازمه ده، چې د ورزش بنسټونه په علمي او فني ډول زده شي. كهکه د سپورټ مينه وال او [[د بدني روزنې لارښوونكيلارښوونکي]] يا هغه ټرېنران چې په ورزشي كلپونوکلپونو كېکې د ورزش په بېلابېلو څانگو كېکې په تمرينونو بوخت دي، د ورزش له اصولو څخه بې خبره وي، نو پدې وخت كېکې يې كارکار دومره گټور نه تمامېږي.، ځكهځکه په هغو ځوانانو كېکې چې د ودې او پرمختگ په حال كېکې وي، سپورټي تمرينونه ډېره ښه اغيزه كويکوي. نو كلهکله چې د بدني روزنې لارښود د لوبغاړو له حاله او د پام وړ ورزش په اغېزو بلد نه وي، د كارکار پاېله به يې منفي وي. لدې امله د ورزشي لوبو په برخه كېکې د لومړنيو مالوماتو درلودل اړين دي.

[[وزلوبه]] د [[افغانستان]] ملي لوبه ده، چې د خلكوخلکو په منځ كېکې ډېر مينه وال لري، د وزلوبې د رامنځته كېدوکېدو تاريخ د [[مقدوني سكندرسکندر]] د [[لښكرلښکر]] كشيوکشيو په وخت پورې تړي، نكلنکل دى چې په هغه وخت كېکې به آريايي اتلانو د دښمن په لښكرولښکرو كېکې د شپې لخوا يرغل كاوهکاوه او د [[دښمن]] پوځيان به يې ژوندي د هغوي له پوځي پڼدغالو څخه له ځان سره وړل.

وروسته دغه جگړه ايز وړتيا د ورزش بڼه وموندله او د بوختياوو او نندارې لپاره به ترسره كېدهکېده.

ددې لوبې د جوړېدو ځايونه د هېواد شمالي برخې دي، او ډېر ځله د [[د بلخ ولايت|بلخ]] ، [[‍‍د جوزجان ولايت|جوزجان]] ، [[د سمنگان ولايت|سمنگان]] ، [[د بدخشان ولايت|بدخشان]] ، [[د تخار ولايت|تخار]] ، [[د کندوز ولايت|كندزکندز]] ، [[د بغلان ولايت|بغلان]] ، [[د فارياب ولايت|فارياب]] او [[د پروان ولايت|پروان]] په ولايتونو كېکې دود لري.

د وزلوبې د ترسره كولوکولو لپاره، اتل يا لوبغاړې چې د (چاپ انداز) په نامه يادېږي، په سورلۍ كېکې لوى لاس لري او له ستونزومنو تمرينونو څخه وروسته په لوبو كېکې د گډون ځواكمنتياځواکمنتيا ترلاسه كويکوي.

د وزلوبې د لوبې وسيله يو خوسى وي، چې له حلالولو او د نس له پاكولوپاکولو وروسته هغه د څلرويشتو ساعتونو لپاره د اوبو په منځ كېکې كېښودلکېښودل كېږي،کېږي، چې د پوستكيپوستکي مقاومت يې ډېر شي، او بيا يې د لوبې په بهير كېکې ونه شلېږي. د خوسي وزن له ۳۰ څخه تر ۴۵ كيلوگراموکيلوگرامو پورې وي. د وزلوبې د ډگر سيمه ناټاكلېناټاکلې وي، خو [[د افغانستان د اولمپېكاولمپېک د رياست]] لخوا د مېدان د بر برخه ۳۵۰*۳۵۰ مربع متره او اوږدوالې يې ۳۵۰*۳۰۰ متره ټاكلټاکل شوې دى.

لوبه په عمومي ورزشي لوبغالو (د فوټبال د مېدان په مساحت) او په سټېډيمونو كېکې هم ترسره كېداىکېداى شي. د وزلوبې په مېدان كېکې د پورته كولو،کولو، د حلال او توغ داېرې د پام وړ ځايونه وي.

خوسې د پورته كولوکولو د ځاى (داېره) په منځ كېکې وي، او په اسونو سپاره لوبغاړي د هغه په شاوخوا راټولېږي. د مېدان دمشر په لارښوونه د خوسي د پورته كولوکولو لپاره هلې ځلې پېل كېږيکېږي.

نېزه ويشتنه هم د افغانستان د لرغونو لوبو له ډلې څخه ده، چې خلكخلک يې ډېره خوښوي. هماغسې چې وزلوبه د هېواد په شمال كېکې ډېر مينه وال لري، دارنگه نېزه ويشتنه د هېواد په جنوب كېکې ښه مينه وال لري، د مثال په توگه په [[پكتياپکتيا]] ، [[پكتيكاپکتيکا]]، [[غزني]] او [[خوست]] ولايتونو كېکې زياتره نارينه پدې لوبه بوخت وي.

نېزه ويشتل د مټورو، غښتليو، او قوي خلكوخلکو لخوا ترسره كېږيکېږي. د هغې د لرغونتيا په اړه ويل كېږي،کېږي، چې دغه لوبه د دښمن په لښكرولښکرو باندې د يرغل او د جگړې په ډگر كېکې غليمانو ته د ماتې وركولوورکولو په خاطر رامنځته شوې ده.

ځينې خلكخلک پدې باور دي، چې نېزه د ښكارښکار وسيله ده، خو نن نېزه ويشتنه د يوې ښكلېښکلې نندارې او تفريح په توگه ډېر پلويان لريو نيزه ويشتنه په لويو ډگرونو كېکې ترسره كېږيکېږي. د لوبې بهير د مشر لخوا څارل كېږيکېږي.

د لوبې د ترسره كولوکولو لپاره په زمكهزمکه كېکې د لرگي مېخونه په ټاكليټاکلي واټن ټكټک وهل كېږيکېږي.

# [[باسكټبالباسکټبال]]

# [[هاكيهاکي]]

# [[جمناستكجمناستک]]

# [[سېكلسېکل ځغلونه]]

# [[وزن پورته كونهکونه]]

# [[سوكسوک وهنه]]

# د [[اولمپېكاولمپېک لوبې]]

# د [[سوكسوک وهنې نړېواله سيالي]]

# د [[كركېټکرکېټ نړېواله سيالي]]