|
[[دوتنه:Deutschland Lage von Baden-Württemberg.svg|کيڼ|250px|بټنوک|باډن ورټمبرګورټمبرگ]]
'''باډن ورټم بېرګبېرگ''' (انګرېزيانگرېزي: ''Baden-Württemberg'') د [[المان]] یو ايالت دی.<ref>http://www.dw-world.com/dw/article/0,,4260132,00.html</ref>
باډن ورټم بېرګبېرگ د المان هغه یوازنی ايالت دی چي د رېفرنډم يا ټول پوښتنې په ترڅ کي منځ ته راغلی دی. د ۱۹۵۱ م مېلادي کال د دسامبر د مياشتي په ۱۶ مه نېټه پدغه سيمه کي يوه ټول پوښتنه يا رېفرېنډم تر سره سو. ځايي ښځو او نارينو د خپلو رايو په اکثريت سره دې ته لاره هواره کړه چي د پخواني درو ايالتونو باډن ورټم بېرگ، ورټم بېرگ هوهن څولرن او د باډن د ايالت څخه يو نوی ايالت جوړ کړل سي. معنی دا چي درې واړه د باډن ورټم بېرگ په نوم سره يو ځای کړل سي. ددغه ايالت د منځ ته راتلو رسمي نېټه د ۱۹۵۲ م مېلادي کال د اپريل ۲۵ مه نېټه ده.
== ډېر عايدات اوکمه بې روزګاريروزگاري ==
وروسته له دې چي باډن ورټم بېرگ د نوي ايالت په ډول منځ ته راغلی، په ډېر لږ وخت کي دغه ايالت ډېر پر مخګمخگ وکړی او اوس د المان په تر ټولو بريالي ايالتونو کي شمېرل کيږي. ددغه ايالت وګړيوگړي د ټول المان د اوسط په پرتله جگ معاشونه لري او د المان د نورو ټولو ايالتونو په پرتله دلته بې روزگاره انسانان کم دي. په ۲۰۰۸ م مېلادي کال پدغه ايالت کي ۴.۵ فيصده وګړيوگړي بې روزګارهروزگاره وه او هغه پداسي حال کي چي د ټول المان په کچه اوسطا ۸.۲ فيصده وگړي بې روزگاره وه.
„بېله معياري الماني زموږ نور هر څه زده دي.“
دباډن ورټم بېرګبېرگ ایالت د نورو ګڼگڼ شمېر ځانګړتياوځانگړتياو تر څنګڅنگ د ټولې اروپا پر سطح د نوي صنعتي ټېکنالوجۍ او علمي اوساينسي څېړنو له وجي منل سوی او پېژندل سوی دی. د اروپا د نورو ټولو سيمو په پرتله پدغه ايالت کي پر علمي او ساينسي څېړنو زياتي پيسې لگول کيږي. باډن ورټم بېرګبېرگ د ۲۰۰۷ م مېلادی کال راهيسي د غورو او فوق العاده پوهنتونونو د ځای د نوم درلودلو اعزاز لري.
دباډن ورټم بېرګبېرگ د عايداتو تر ټولو مهمه څانګهڅانگه د موټر جوړولو صنعت دی. دغه صنعت په علمي او ساينسي څېړنو کي هم زياته پانګونهپانگونه کوي. نامتو موټر جوړونکي صنعتونه لکه ډايملر، پورشه او بوش په باډن ورټم بېرگ کي خپلي مرکزي نمايندگۍ لري. د باډن ورټم بېرګبېرگ په اقتصادي بريا کي د هغو متوسطه او کوچني تجارتي او کسبي شرکتونو لاس هم سته، چي پدغه ايالت کي کار کوي او د وګړووگړو د ښه اقتصادي حالت سبب گرځي.
== علم او پوهه، صنعت او طبعي منظرې ==
* '''نفوس''' = ۱۰.۷ مليونه
* '''احاطه''' = ۳۵۷۵۰ کلوميتره مربع
* '''د ايالت پلازمېنه''' = شټوټ ګارټگارټ
* '''د منځ ته راتلو نېټه''' = ۲۵/۰۴/۱۹۵۲
* '''مهمې اقتصادي څانګيڅانگي''' = ماشين جوړونه، موټر جوړونه
ددغه ايالت د ښه معيار اصول د زياتو خلکو لپاره کشش لري. پدغه ايالت کي د المان بهترينه ريسټورانټونه، بېلا بېل مشروبات او يوه بډايه کلتوري ظهور اوصحنې تر څنگ قدرتي او طبعي ځايونه هم سته.
په همدې وجه دغه ايالت ته زيات سېلانيان راځي. پداسي حال کي چي هر کال پدغه ايالت کي څلوېښت مليونه سېلانيان شپې کوي، د المان د بايرن ايالت نه وروسته دغه د المان تر ټولو زيات سېلانيان را جذبوونکی ايالت دی. په باډن ورټم بېرگ ايالت کي گڼ طبعي ځنګلاتځنگلات سته چي د تور ځنگلونو په نامه ياديږي. دغه ځنګلونهځنگلونه چيري چي په زړه پوري درې، غونډۍ، د بزګروبزگرو ښکلې کورونه، د ګلونودرېگلونودرې مايناو او غايشه ناو سته، د سېلانيانو په راجذبولو کي ستر رول لوبوي. د گلونو د درې په نوم سېمي مايناو او غايشه ناو د ملگرو ملتونو د ټولنې يونېسکو لخوا د نړۍ وال کلتور ميراث ټاکل سوي دي. ددې تر څنگ ښارونه لکه هايډل بېرگ، ټيوبينګن،ټيوبينگن، فرای بورگ او کونسټانڅ د سېلانيانو د توجه مرکز وي.
== سرچينې ==
| 