لرغونې پاړسي
| لرغونې پارسی پارسی زبان پارسی باستان | |
|---|---|
 | |
| د ژبې کورنی | د هند-اروپایی ژبې
|
| رسمي ژبه په | د هخامنشیانو واکمني |
| توری | مېخي ليکدود |
| د ژبې د پرمختگ اداره | نشته |
لرغونې پارسي (په پارسی:زبان پارسی باستان) د ایران د لویدیځو ژبو څخه یوه پخوانی ژبه ده چی په پخوانی ایران کی ویل کېده. په څلورمه پېړی کی د هخامنشیانو د واکمني رسمی ژبه په توکه ومښال شوه. پخوانی پارسی د هخامنشیانو د حکمرانو په وخت کی د نژدې ختیځ په بیلو بیلو سیمو کی پراخه شوه.
توری
د هخامنشیانو په واکمنې کی پخوانی پارسی، آرامی ژبه (Aramaic language) او اکدی ژبه (Akkadian language) رسمی ژبې ولې. د پاچا کارمندانو په ځانگړی ډول د رسمی یادښتونو لپاره د آرمی ژپې څخه کار اخیست.
دغه آرمی ژبه د مېخي ليکدود په واسطه لیکل کېده. په شپږمه ز. پیړۍ کې د داریوش ۱ په سپارښتنې نوي لیک دود جوړ شو، چې په ډ برینو څلو کې د حک کولو لپاره ورڅخه کار اخیستل کېده.
د پارسی مېخی لیک ۳۲ توری لری چی په حقیقت کی سیلابونه (څپې) دی. د دغو تورو برسیره علامه (کوږ مېخ)(
) وجود لری چی کلمی سره بیلوی او پنځه خاصی علامې (میخونه) شته چی پاچا، خدای، اهورامزدا (د خدای نوم)، هېواد، خاوره معنی لری.
- پاجا (
– chšájathija) - خدای (
– baga) - اهورامزدا (
) - هېواد (
– búmiš) - خاوره (
– dahajauša)
د خاصو میخونو کارول ضرور نه دی پدی معنی چی د مثال په توگه د پاچا کلمه کېدای سی په یو خاص میخ 
او یا اتو سیلابو (څپو) 
لرونکو تورو باندی ولیکل سی.