پاړسي ژبه
دري چې د پارسي، پاړسي، هزاره گي يا دېگاني (په پاړسي: فارسي) په نومونو هم يادېږي د څو گړدودونو په درلودو ېې ځانته څو نومان ترلاسه کړيدي ، خو معياري ژبه ېې د فارسي په نوم ثبت ده . دغه ژبه د هندواروپايي ژبو په کتار کې يوه پراخه د افغانستان لوېديځ لور ته د ايران ژبه ده . ددې ژبې پراخېدل د مُغلو له پير سره پيل شوه ، د زېږېدو ځای ېې ماروالنهر ياد شوی چې د نن ورځې د اوزبکستان د سوېل لوېديځې سيمې بخارا ياده شوې چې د همدې ژبې ځينو مؤرخينو هم يادونه کړېده چې يو ېې هم غلام محمد غبار دی ، همدارنگه د دري گړدود په جوړولوکې ېې د لرغونو سيمه ييزو ژبو لکه اسکای ، تخاري، سغدي، پارتي او هم پهلوي اغېزې ښودلي دي .[۲] او تر هند پورې ېې پولې وغځولې . ژبه په دوو هېوادو ، ايران او تاجکستان کې د ملي او رسمي ژبې په حيث پېژندل کېږي او د همدې ژبې گړدود د دري په نوم په افغانستان کې د دوهمې رسمي ژبې په توگه په کال ۱۹۶۴م ز کې ونومول شوه. په افغانستان کې د وروستنيو سرشمېرنو اټکل چې په کال ۱۹۹۹ز کې شوی و له مخې ېې د دري ژبې ويونکي په ټول افغانستان کې شاوخوا12.4 ميليونه وگړي ياد کړي دي .[۳]
پاړسي | ||
---|---|---|
فارسی, دری | ||
فارسي (نستعليق ليک کې) | ![]() | |
وييل کېږي په | ايران، افغانستان، بحرين، عراق، تاجکستان، ازبکستان،ايراني کډوال, | |
ټول وييونکي | ca. 60-70 million, as their mother tongue (2006 estimates)[۱] | |
د ژبې کورنۍ | Indo-European | |
د ليکلو بڼه | Perso-Arabic script, Cyrillic | |
رسمي دريځ | ||
رسمي ژبه په | کينډۍ:IRA (رسمي) کينډۍ:TAJ (رسمي) | |
د ژبې د پرمختګ اداره | Academy of Persian Language and Literature, Academy of Sciences of Afghanistan | |
د ژبې کوډونه | ||
ISO 639-1 | fa | |
ISO 639-2 | per (B)کينډۍ:Infobox Language/terminological | |
ISO 639-3 | variously: fas – Persian prs – Eastern Persian pes – Western Persian tgk – تاجکی aiq – ایماق bhh – Bukharic drw – Darwazi haz – هزارهگی jpr – Dzhidi phv – پهلوانی | |
نوټ: 'په دې کې IPA بڼ استعمال شوي دي |
سرچينې
- ↑ Iran, 36 M (51%) - 46 M (65%) Loc.gov, Tajikistan, 5.770 M (80%), Uzbekistan, 1.2 M (4.4%)
- ↑ غلام محمد غبار : زبان دري اصلآ در دو طرفه رود جيحون (افغانستان و ماورالنهر) بميان آمده و از زبانهای قديمي دو سمت ازقبيل اسکای ، تخاري، سغدي، پارتي، پهلوي در تشکيل آن موثر قوي بوده .
- ↑ http://www.hewad.com/ethnic.htm