هريس والپول

هوريشو والپول، د اوفورډ څلورم ايرل و (24 سپتمبر 1717 – 2 مارچ 1797)، چې د هوريس والپول په نوم پېژندل کېږي، يو انګريز ليکوال، هنري تاريخ پوه، اديب، د لرغونو اثارو څېړونکی او «ويګ» سياتوال و.

هوراس والپول

Horace Walpole (انګليسي)

اړوند

زېږونځای	لندن
ښاروندتوب	لويې برېتانيا پاچايي
زېږون نېټه	۲۴ سپټمبر ۱۷۱۷
مړينې نېټه	۲ مارچ ۱۷۹۷
مړينې ځای	لندن
ښخولو ځای	Norfolk (en)
استوګنځی	Strawberry Hill House (en)
زدکړنځی	Eton College (en) — King's College (en)
ژبې	انګرېزي ژبه
ګوند	Whigs (en)
دنده	ليکوال — novelist (en) — autobiographer (en) — سياستوال — art collector (en)

ټوليز مالومات

عمومي مالومات	انسان
وروڼه او خويندې	Robert Walpole, 2nd Earl of Orford (en) — Edward Walpole (en) — Lady Mary Walpole (en)
ژانر	Gothic literature (en)
ژانر	Gothic literature (en)
غړی د	Royal Society (en) Club de l'Entresol (en)

جوړښت

جایزې	Fellow of the Royal Society (en)

نوموړي د خپلو ويکټوريايي ځای ناستو څخه، څو لسيزې مخکې د «ګوتک» سبک په ژوندي کولو سره، د سويل لوېديځ لندن په «ټوکنهم» کې، «سټرابيري هيل هاوس» جوړ کړی و. د هغه د ادبي شهرت لامل د «The Castle of Otranto» (1764) په نوم لومړی «ګوتيک» ناول، او د هغه لېکنې دي، کوم چې مهم ټولنيز او سياسي اهميت لري. دا د «ييل» پوهنتون د چاپخونې له خوا په 48 ټوکونو کې خپاره شوي دي. په 2017ز کال کې، د والپول د منتخبو ليکونو يو ټوک خپور شوی و.

د لومړي برتانوي لومړي وزير تر ټولو کشر زوی، «سر رابرټ والپول»، او د «اورفورډ» لومړی ايرل، په 1791ز کال کې د خپل وراره په مړينې سره، د دې لقب دويم ځلې جوړېدو پر مهال د «اورفورډ» څلورم او وروستی «ايرل» وټاکل شو.

د ژوند لومړي کلونه: 1717-1739

والپول په لندن کې زېږېدلی و، د برتانيې د لومړي وزير «سر رابټ والپول» او د هغه د مېرمنې «کاترين» تر ټولو کشر زوی و. د پلار په څېر هغه هم خپلې لومړۍ زده کړې په «بيکسلي»، او یوه برخه يې د «اډوارډ ويسټن» تر سرپرستۍ لاندې تر سره کړې وې. نوموړي په «ايټن» کالج او «کنګز» کالج کې هم زده کړې تر سره کړې وې.

ښايي د والپول لومړي ملګري د هغه د اکا زامن «فرانسس» او «هنري کونوی» وو، له چا سره چې د هغه ډېرې نږدې اړيکې وې، په ځانګړي ډول له «هنري» سره. په «ايټن» کې هغه له «چارلس ليټلټن» (وروسته د لرغونو اثارو څېړونکی او پادري شو) او «جارج مونټاګو» (وروسته د پارلمان غړی او د لارډ نارت خصوصي سکتر شو) سره په شریکه د ښوونځي د هلکانو اتحاديه جوړه کړه، چې د "Triumvirate" په نوم وه. له دې ډېر مهم د ملګرو يوه بله ډله وه، چې د «Quadruple Alliance» (څلورګونی اتحاد) په نوم يادېده، په دې کې: والپول، تامس ګري، رچرډ ويسټ او تامس ايشټن شامل وو.

په کيمبريج کې، والپول د يو غير معمولي دينپوه «کونيرز مډلټن» تر اغېز لاندې راغی. والپول د خپل پاتې ژوند لپاره د يو لړ اړينو مسيحي عقايدو په موخه د «مډلټن» د سلوک شکمن طبيعيت ومانه، په کوم کې چې له خرافاتي عقايدو او تعصب څخه کرکه هم شامل و، په داسې حال کې چې هغه يو تش په نوم انجليکي و. د 1738ز کال په پای کې په کيمبريج کې د استوګنې له خوشې کولو وروسته، والپول د سند له تر لاسه کولو پرته له هغه ځايه ولاړ.

په 1737ز کال کې، د والپول مور مړه شوه. د يو ژوندليکونکي په وينا، له خپلې مور سره د هغه مينه "د نوموړي د ژوند تر ټولو پياوړي احساسات و...چې دا مینه د هغه په ټول رواني تاریخ خپره وه". والپول له ښځو سره جدي اړيکې نه درلودلې؛ نوموړی "طبيعي مجرد" بلل کېدو.

د هغه د جنسي تمايلاتو په اړه ډول ډول اټکلونه شته. نوموړي واده ونه کړ، او د هغو ښځو سره په نیمګړو مينو کې ښکېل و، چې د واده وړ نه وې، او د «ان سيمور ډيمور» او «ميري بيري» په څېر، د هغه په نږدې ښځينه ملګرو کې يو شمېر داسې ښځې هم وې، چې ځينو سرچينو همجنس پرستې بللي دي.

د هغه ډېرو معاصرو نوموړی د يو نرښځي په توګه بللی دی (یو سیاسي مخالف هغه "مخنث اس" بللی و). د «ډبليو. ايس. لويس»، «برين فاترګيل» او «رابرټ ويندهام کيټن-کرمر» په څېر ژوندليکونکو والپول د جنسي تمايلاتو نه درلودونکی بللی و.

د والپول پلار د هغه لپاره درې امتيازي دندې تر لاسه کړې، تر څو هغه عايد ولري: په 1737ز کال کې نوموړی د ګمرک په اداره کې د وارداتو او صادراتو پلټونکی وګومارل شو، له دې دندې نوموړي استعفاء ورکړه، تر څو د خزانه دارۍ رئيس وټاکل شي، په کومه دنده کې چې هغه په کلني ډول 3900 پاونډه عايد درلود، او د کلونو په اوږدو کې دا عايد زيات شو. ټاکلي عمر ته په رسېدو سره نوموړی د مالي اسنادو څارونکی او د مالي اسنادو منشي شو، چې په کال کې يې 300 پاونډه عايد درلود. والپول له «تاماس ګري» سره د سفرونو پرېکړه وکړه او يو وصيت يې ولیکه، په کوم کې چې هغه خپل ټول شته «ګري» ته پرېښودل.

په 1744ز کال کې، نوموړي «کانوی» ته يو لیک کې ولیکل چې دې دفترونو نوموړي ته په کلني ډول شا اوخوا 2000 پاونډه ورکړي دي؛ له 1745ز کال څخه وروسته، کله چې هغه د ګمرکونو راټولونکی وټاکل شو، نو له دې دفترونو څخه د هغه ټول عايد په کلني ډول شا اوخوا 3400 پاونډه و.

لوی سفر: 1739-1741

والپول له «ګري» سره په اوږد سفر ووت، خو لکه څه ډول چې والپول د ژوند په ورستيو کې يادونه کړې: "موږ «کيلی» ته نه و رسېدلي چې «ګري» ناخوښه شو، ځکه چې زه يو هلک وم، او هغه، که څه هم يو بشپړ سړی و، بيا هم دومره نه و چې لګښتونه ورکړي".

دوی د مارچ په نهه ويشتمه نېټه له «ډوور» څخه ووتل، او د همدې ورځې په وروستيو کې «کيلی» ته ورسېدل. وروسته دوی د «بولواينن، ايمينز» او «سينټ ډينس» څخه واوښتل او د اپريل په څلورمه نېټه پاريس ته ورسېدل. دلته دوی د ډېرو انګلستاني اشرافو سره وليدل. د جون په لومړيو کې دوی له پاريس څخه د «ریمز» په لور روان شول، او بيا په سپتمبر کې «ډيژان، لیون، ډاوفيني، ساوايي، اکس-ليس-بينس، جنيوا» او بيا بېرته «لايونز» ته ولاړل.

د اکتوبر په مياشت کې دوی ايټاليې ته روان شول، د نومبر په مياشت کې «ټيورن» ته ورسېدل، بيا «جنيوا، پياچنزا، پارما، ريجيو، موډينا، بولونيا» او د ديسمبر په مياشت کې «فلورنس» ته ورسېدل. په دې ځای کې نوموړی د «ټسکني» په دربار کې د برتانوي وزير د مرستيال «هوريس مان» سره ملګرتيا پیدا کړه. په «فلورنس» کې نوموړي « Epistle from Florence to Thomas Ashton, Esq., Tutor to the Earl of Plymouth» هم ولیکه، کوم چې د «ويګ» د تاريخ او «مډلټن» د ښوونو مرکب دی. د 1740ز کال د فبرورۍ په مياشت کې، والپول او ګيري روم ته روان شول، تر څو د «پاپ کليمنټ دولسم» د مړينې په مناسبت د پاپانو له غونډې ليدنه وکړي، خو دا غونډه يې ونه ليده. والپول غوښتل چې عصري محفلونو کې ګډون وکړي، او «ګري» غوښتل چې لرغونې اثار وګوري. په روم کې د ټولنيزو مراسمو پر مهال، نوموړي د تخت مدعي « زوړ جيمز فرانسس ايډورډ سټيورټ» او د هغه دوه زامن «چارلس ايډورډ سټورټ» او «هنري سټورټ» وليدل، خو د هغوی تر منځ د شويو خبرو اترو هيڅ اسناد نه شته.

والپول او «ګري» په جولای کې بېرته «فلورنس» ته ستانه شول. په هر حال، «ګري» په روم کې د پوهنيزو کړنو په پرتله د «فلورنس» سستي خوښه نه کړه، د دوی په منځ کې اختلاف زيات شو، او بالاخره د دوی ملګرتيا پای ته ورسېده. انګلستان نخ د بېرته ستنېدو پر لاره، دوی سخت لفظي بحث وکړ، خو معلومه نه ده چې بحث د څه په اړه و. ګري والپول په «ريجيو» کې پرېښود او خپله «وينس» ته ولاړ. د ژوند په وروستيو کې والپول اعتراف وکړ چې اساسي ستونزه خپله په هغه کې وه:

زه ډېر کشر وم، له خپلو انحرافاتو سره مې ډېره مينه درلوده، زه هيڅکله شک نه لرم، د افراط، چټياتو او د خپلو حالاتو د سپين سترګۍ په سخته نشه کې وم، د يو لومړي وزير د زوی په حيث، د خپل ځان څخه د ټيټ فکر لرونکي د احساساتو څخه بې پروا او بې احساسه وم؛ د هغه چا په اړه، زه شرمېږم چې دا خبره کوم، چې زه پوهېدم چې له ما منندوی و؛ د هغه چا په اړه چې ښايی تر يو حده، ګومان او حماقت زه داسې ګرځولی وم چې له ځانه يې لوړ ونه ګڼم، په داسې حال کې چې ما د هغه په وړاندې خپله لايتناهي کمتري حس کړې ده. ــکيټن-کريمر 1964، مخ 71

والپول له دې وروسته له «وينس، جينيوا، اينټيب، ټولن، مارسي، ايکس، مونپيلير، ټولوز، اولونز» او پاريس څخه ليدنه وکړه. نوموړی د 1741ز کال د سپتمبر په دولسمه نېټه انګلستان ته ستون شو، او په څوارلسمه نېټه لندن ته ورسېد.