د تورينګ ازموينه

د تورينګ ازموينه انګليسي ژبه: Turing test‎ يوه تګلاره ده چې په دې باندې بحث کوي چې ايا کمپیوټر یا پروګرام د انسان د ځيرکتيا ښودلو توان لري. د ازموینې نوم اختراع کوونکي الان تورینګ، ریاضي پوه او د کمپیوټر ساینس په نوم ايښودل شوی، چا چې دا ازموینه په 1950 مېلادي کال کې اختراع کړه. نقاشي د تورینګ ازموینه ښیې. الف کمپیوټر دی، ب د کمپیوټر په پرتله انسان دی، C څارونکی دی چې دوی به پرتله کړي د ازموینې میکانیزم ازموینه د 3 ګوندونو لخوا ترسره کیږي. یو انسان په یوه پای کې جلا دی او کمپیوټر په بل سر کې د چمتو شوي پروګرام سره جلا شوی، او دواړه له یو بل څخه پټ دي او د دریمې ډلې څارونکي (هغه څوک چې دواړه اړخونه ازموي). څارونکی پوهیږي چې له دوو څخه یو یې کمپیوټر دی، مګر هغه نه پوهیږي چې کوم یو دی. خبرې اترې به یوازې د ليکلو له لارې چمتو شي، ترڅو د کمپيوټر د وينا په تلفظ کې د ازموينې خنډه نه وي. کمپيوټر په هغه صورت کې ازموينه تېروي چې څارونکی د انسان او کمپيوټر ترمنځ توپير نشي کولای. کمپیوټر اړین نه دی چې سم ځوابونه ورکړي، مګر دا د دې لپاره کافي دي چې د هغه څه تقلید وکړي چې انسان یې ویلای شي. نيوکې چینایي خونه د ازموینې ترټولو مهمه نيوکه د فیلسوف جان سوریل لخوا راپورته شوې کله چې هغه د چینايي خونې تجربې وړاندیز وکړ. سوریل استدلال وکړ چې حتی که کمپیوټر د انسان د نقل کولو وړتیا وښیې، دا به پخپله هوښیار او د فکر کولو وړ نه وګڼل شي. کمپیوټر مخکې له مخکې پروګرام شوی دی ترڅو ځینې معلومات تولید کړي. د هغه فکر تجربه په لاندې ډول ده: فرض کړئ چې یوه مهر شوې کوټه ده چې دوه ټوټې لري، یوه د معلوماتو د ننوتلو لپاره او بله یې د وتلو لپاره. دا یو شخص او د کاغذونو دوه سیټونه لري، یو په چینایي او بل په انګلیسي کې، او یو میز چې هر انګلیسي لیک یې د چینایي معادل سره نښلوي. که موږ راووځو او کوټې ته یو انګلیسي کرکټر دننه کړو ، دننه سړی به د چینایی معادل لټون وکړي او بهر به یې راوړي. سوریل وايي چې د کمپیوټر د کار کولو څرنګوالی دې ته ورته دی: کله چې موږ ورته انګلیسي لیک ورکوو او دا چینایي لیکي، نو موږ فکر کوو چې کمپیوټر د فکر کولو توان لري، پداسې حال کې چې دا اساسا مخکې له مخکې پروګرام شوي حکمونه اجرا کوي. نو سوریل دې پایلې ته ورسید چې د تورینګ ازموینه ناکامه ده چې دا مالومه کړي چې ایا سیسټم د فکر کولو وړ دی. یادښت چینایي خونه په ډیرو کمپیوټرونو باندې تطبیق کیږي چې د منظم معلوماتو پروګرامونو له لارې کار کوي، مګر د مصنوعي ځيرکتيا او ماشین زده کړې الګوریتمونو لپاره نه پلي کیږي. د سوریل هدف د هغه برنامو رد کول دي چې هدف یې د "انسانانو تقلید" یا یوازې د استخباراتو ( کمزوري مصنوعي ځيرکتيا ) ښودل دي ، مګر هغه د کمپیوټر استخباراتو رامینځته کولو او د انساني استخباراتو سمولو نظر نه ردوي. هغه پروګرامونه چې ازموینه یې تېره کړې وي Eugene Gostman ( د جون 7، 2014 ). بهرنۍ اړیکې اختبار تورنغ على مشروع الدليل المفتوح سرچينې