د اپلاتون سياسي فلسفه
د اپلاتون په جمهوریت کې، سوکرات د ډیموکراسۍ په اړه خورا انتقاد کوي او د فیلسوفو پاچاهانو د حاکمیت وړاندیز کوي. د اپلاتون سیاسي فلسفه په دې توګه ډېری وختونه د ځینو لخوا مطلقیت (ټولټاليزه) ګڼل کیږي. [۱]
د ډیموکراسۍ انتقاد
سمولپه جمهوریت کې، د اپلاتون سوکرات د ډیموکراسۍ په اړه یو شمیر اعتراضونه راپورته کړل. هغه ادعا کوي چې ډیموکراسي د زیاتې ازادۍ له امله خطر لري. هغه دا استدلال هم کوي چې په هغه نظام کې چې هر څوک د حکومت کولو حق لري هر ډول خود غرضه خلک چې د خلکو هیڅ پروا نه لري یوازې د خپلو شخصي غوښتنو په انګیزه کې د واک ترلاسه کولو توان لري. هغه دې نتیجې ته ورسید چې ډیموکراسي د دیکتاتورانو ، ظالمانو او ډیموګګونو واک ته د راوستلو خطر لري. هغه دا ادعا هم کوي چې ډیموکراسي د مناسب مهارتونو یا اخلاقو پرته مشران لري او دا خورا ناشونې ده چې د واکمنۍ لپاره غوره سمبال شي واک ته ورسیږي. [۱]
د دولت کښتۍ
سمولاپلاتون د سوکرات د کرکټر له لارې، د ډیموکراسۍ په اړه یو مشابهت وړاندې کوي: هغه له موږ څخه غوښتنه کوي چې د یوې کښتۍ تصور وکړو چې مالک یې په کښتۍ کې له ټولو څخه په لوړوالي او ځواک کې وي، مګر یو څه کاڼه وي. د هغه لید په ورته ډول ضعیف دی او د نیویګیشن پوهه هماغسې خرابه ده. هغه بیا له موږ څخه غوښتنه کوي چې د سیلانیانو تصور وکړو، دا ټول په دې بحث کوي چې څوک باید د هیلم کنټرول ولري پداسې حال کې چې هیڅ یو یې د نیویګیشن مطالعه نه ده کړې. ملایان حتی نه پوهیږي چې د نیویګیشن هنر په څیر داسې شی شتون لري. ټول ملایان هڅه کوي چې مالک قانع کړي چې د کښتۍ کنټرول دوی ته ورکړي ، او څوک چې قانع کړي هغه د کښتۍ یا کپتان کیږي. دوی د مالک په واک کې لاسوهنه کوي او چلوي. ریښتینی کپتان، هغه څوک چې د نیویګیشن پوهه لري د یو بې کاره ستور ګیزر په توګه لیدل کیږي او هیڅکله هم مشر نه کیږي. ریښتینی کپتان د یو فیلسوف پاچا استازیتوب کوي، څوک چې د عدالت او نیکمرغۍ ډولونه پیژني. [۲]
د حکومتولۍ مثالي بڼه
سمولپه جمهوریت کې، د سوکرات شخصیت یو مثالی ښاري دولت په ګوته کوي چې هغه یې " کالیپولیس " بولي.
په مثالي ټولنه کې ټولګي
سمول- تولیدونکي یا کارګر: هغه کارګران دي چې په ټولنه کې توکي او خدمات جوړوي.
- معاونین: عسکر.
- ساتونکي / عسکر: هغه څوک چې په ټولنه کې نظم ساتي او د یرغلګرو څخه یې ساتي. له دوی څخه د فیلسوف پاچا / ملکه غوره کیږي.
فیلسوف - پاچاهان / ساتونکي
سمولد اپلاتون مثالي واکمنان فیلسوف-پاچا دي. دوی نه یوازې دا چې خورا هوښیار دي ، بلکه دوی نیک او بې غرضه هم دي. د فساد سره د مبارزې لپاره، اپلاتون سوکرات وړاندیز کوي چې واکمنان به په ساده او ټولنیز ډول ژوند وکړي. [۳]
انتقاد
سمولکارل پاپپر اپلاتون په شلمه پیړۍ کې د مطلق العنانیت د راڅرګندیدو پړه واچوله، د اپلاتون فیلسوف پاچاهان یې د ټولنیز انجینرۍ او ایډیالیزم د خوبونو په لیدلو سره په مستقیم ډول اډولف هټلر او جوزف سټالین ته ( د جورج ویلهیم فریدریش هیګل او کارل مارکس له لارې) ملامت کړل. په ترتیب سره). [۴]
سرچينې
سمول- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ "Plato: Political Philosophy". The Internet Encyclopedia of Philosophy. Invalid
<ref>tag; name "IEP" defined multiple times with different content - ↑ "The Republic 488".
- ↑ "Philosopher king". Encyclopedia Britannica.
- ↑ Popper, Karl. The Poverty of Historicism. Routledge, 2002.
بهرنۍ اړیکې
سمول- اپلاتون: سیاسي فلسفه – د فلسفې انټرنیټ انسایکلوپیډیا
- د فیلسوف پاچا – انسائیکلوپیډیا بریتانیکا