درهم
درهم د سپینو زرو خالص سکه ده چې د 70 وربشو [۱] سره مساوي ده چې 2.975 ګرامه وزن لري. د وزن له لحاظه اوه دیناره له لسو درهمو سره برابر دي. د یو درهم وزن د څوارلس قیراط سره برابر دی. [۲] ۱۴۰۰ کاله وړاندې سره زر د زکات د نظام له مخې د ارزښت له مخې د سپینو زرو په پرتله اوه چنده ګران وو. اوس سره زر د سپینو زرو په پرتله نږدې 70 ځله ګران شوي دي.
| په نوم د |
|---|
| عمومي مالومات | |
|---|---|
| ليکدود |
د ترکیې په عثماني امپراتورۍ کې، د یو درهم ارزښت 3.207 ګرامه و. په 1895 کې، په مصر کې د درهم ارزښت 3.088 ګرامه و. [[فائل:Khosrow_II_silver_coin.gif|بټنوک| د پېغمبر اکرم صلی الله عليه وسلم د دورې ساساني نقري درهم، چې پر خسرو پروېزثاني (۶۲۸-۵۷۰) پاچاهي وه.]] [[فائل:First_Islamic_coins_by_caliph_Uthman.jpg|کيڼ|بټنوک| د سپینو زرو یو درهم چې د عثمان رضی الله عنه په زمانه کې پرې بسم الله لیکل شوې وه. دا شاوخوا 3 ګرامه وزن لري. دا د فاروق لخوا له 3.5 ګرام څخه 3 ګرامه ته راټیټ شو.]]
تاریخ
سمولد رواياتو له مخې شاوخوا ۳۸۰۰ کاله وړاندې حضرت يوسف علیه السلام په څو درهمونو پلورل شوی و. عیسی ابن مریم د هغه د پیروانو لخوا د 30 سپینو زرو سکې په بدل کې ونیول شو. د اسلام په لومړیو وختونو کې د وزې بیه لس درهمه (یانې یو دینار) وه. د سپینو زرو ساسانیان (ایراني) او یوناني سکې محمد صلی الله علیه وسلم په واکمنۍ کې کارول شوې، چې وزن یې له 3 ګرامو څخه تر 5.3 ګرامو پورې و. عربانو به یې په وزن بدلول خو محمد ص د یو دینار وزن یو مثقال تعریف کړ چې د وربشو د ۷۲ دانو وزن سره برابر دی. او د عصري معیاري وزن له مخې دا شاوخوا 4.25 ګرامه وزن لري. دا سکې د رَضی اللہُ تعالیٰ عنہُ فاروق رضی الله عنه د واکمنۍ په وخت کې کیندل شوې او وزن یې یو مثقال ته راکم شو. او تا دا معیار جوړ کړ چې اوه دینار باید لس درهام وزن ولري. نو د یو درهم وزن شاوخوا 2.975 ګرامه (شاوخوا 3 ګرامه) دی. بسم الله د عثمان غني د واکمنۍ پر مهال لیکل شوی و. علي مرتضی رَضی اللہُ تعالیٰ عنہُ عنه او عبدالله بن زبیر رَضی اللہُ تعالیٰ عنہُ عنه او امیر معاویه د لومړي ځل لپاره خپلې سکې صادرې کړې. وروسته عبدالملک بن مروان په منظم ډول د مسلمانانو په منځ کې د سکې په کینولو پیل وکړ. کوم چې په احتیاط سره 2.975 ګرامه وزن درلود (شاوخوا 3 ګرامه). [۳]
معياري وزن
سمولد درهم وزن هم د شیکل څخه اخیستل کیږي. چې وزن یې د وربشو د ۷۲ ګرامو وزن سره برابر دی چې د ۲۵.۴ ګرامو سره برابر دی. د عمر فاروق د ټاکل شوي معیار له مخې که د اوو دینارو وزن له لسو درهمو سره برابر وي، نو د یو درهم وزن شاوخوا 2.975 ګرامه (شاوخوا 3 ګرامه) دی. او د هغې پاکوالی باید لږ تر لږه 22 کارات وي (یعنې 7.91 سلنه). له همدې امله ، ډیری عصري اسلامي درهم تولیدونکي شرکتونه ، لکه نړیوال اسلامي منټ ، واکالا اندیوک نسانترا ، زراب خانه اراات سنت او داسې نور ، دا معیار کاروي. [۴]
کارول
سمولدرهم ډېرې ګټې لري چې ځینې یې په لاندې ډول دي. [۳]
- لکه د سرو زرو ( زر )
- د زکات د نصاب لپاره د معیار په توګه
- د زکات د ادا کولو په توګه
- د ماهر نصاب معیاري
- د جزا او مجازاتو په اسلامي قوانینو کې د هغې کارول ( محدودیتونه ).
- سپينو زرو درهم
ګټې
سمولد سپینو زرو درهم ډیرې ګټې لري.
- د سپینو زرو درهام ډیرې ګټې لري. ځکه چې د اسعارو ارزښت باید د هغې دننه وي. له همدې امله د سپینو زرو سکې خپل ارزښت لري چې په ټوله نړۍ کې منل کیږي ځکه چې دا اصلي شتمني ده نه د کاغذ ضایع کول. [۵]
- د عصري اقتصادي نظام څخه مخکې، کله چې خلکو په خپل منځ کې تجارت کاوه، دوی د جغرافیایي سرحدونو څخه آزاد وو. د سرو زرو او سپینو زرو سکې د نړۍ په هر ځای کې د وزن له مخې منل شوې. خلکو ته زیان نه دی رسیدلی. دا ممکنه نه وه چې په امریکا کې ناست کوم بانکدار یا شخص د هند ټول ملت غلام کړي. او د دې تر څنګ دا ممکنه نه وه چې په اروپا کې ناست یو بانکدار دې خپله برخه واخلي که په افغانستان کې ناست کس سوداګري وکړي. یعني تجارت په حقیقي شتمنیو کې کیده، له همدې امله خلک ازاد وو. [۶]
- په ورته وخت کې خلک د حکومت له فریبونو څخه هم خلاص وو. که یو حکومت یا پاچا غوښتل چې بازار ته شتمني راوړي، باید سره زر یا سپین زر پیدا کړي او له کوم ځای څخه یې راوړي. داسې نه وه چې شتمني (د کاغذي اسعارو په بڼه) به په یو وخت بازار ته راښکته شي او د روپیو، ډالرو او نورو ارزښت به راټیټ شي. د دې سزا به د عامو خلکو لپاره بده وه.
يعنې په دې زمانه کې چې کوم حکومت يا پاچا د هېواد خزانه لوټ کړي، نو د دولتي مامورينو د تنخواګانو د ورکولو لپاره يې کمې پيسې (کاغذي کرنسی) وي، نو د کاغذي پيسو زياتې چاپوي، تر څو مامورينو ته معاشونه ورکړل شي. د اسعارو ارزښت کمیږي، نو که یو کارګر په تیرو لسو کلونو کې یو لک روپۍ جمع کړي وي. نو د حکومت لخوا د کاغذي کرنسۍ د زیات چاپیدو سره اوس د یو لک روپو ارزښت به پنځوس لکه روپۍ شي. له همدې امله د دې مزدور نیمه شتمني د دولت لخوا غصب شوې او دا غریب سړی نه پوهیږي چې په حقیقت کې څه پیښ شوي. [۷] له همدې امله د نړۍ هر حکومت د کاغذي اسعارو د زیات چاپ له لارې د خپلو خلکو د شتمنیو د غلا کولو لپاره کاروي. نو که اسعار د سرو زرو وي، نو د حکومت لپاره دا ممکنه نه ده چې نور اسعار پټ کړي ځکه چې اوس پیسې کاغذ نه بلکې سره زر دي. له همدې امله، د سرو زرو او سپینو زرو پیسو سره، د خلکو شتمني د دولت او د پیسو نړیوال وجهي صندوق له فریبونو څخه خوندي کیږي. [۸]
- سربیره پردې، د سپینو زرو درهام په ټوله موده کې خپل ارزښت ساتي. که تاسو د سرو زرو او سپینو زرو سکې لرئ، نو مهمه نده چې تاسو کوم هیواد ته لاړ شئ، ارزښت یې یو شان پاتې کیږي. په هره زمانه او هر ډول حالاتو کې، که جګړه وي یا سوله، د هیواد خراب یا ښه اقتصادي حالت، سره زر په هر حالت کې خپل ارزښت ساتي. ځکه چې د سرو زرو اسعارو په دننه کې ارزښت لري، په داسې حال کې چې د کاغذ څخه جوړه شوې کرنسۍ په دننه کې هیڅ ارزښت نلري، دا د کاغذ یوه ټوټه ده. نو که یو څوک د سرو زرو او سپینو زرو سکې په ځمکه کېږدي او پنځه سوه کاله وروسته یې یو څوک راوباسي، نو بیا به هم د هغه ارزښت همداسې پاتې وي او دا سکې به د هغه لپاره قیمتي خزانه شي. له همدې امله که څوک له شپږ څخه تر پنځه سوه کاله پخوانۍ سکې ومومي، نو موږ وايو چې خزانه يې موندلې ده. دا خزانه په اصل کې د هغه زمانې اسعارو (روپۍ، پیسې) ده چې د خزانې بڼه اخلي. اوس فکر وکړئ که په دې دوره کې هم اسعار له کاغذ جوړ وای، نو ارزښت به یې له کاغذي ضایع کېدو پرته بل څه نه وي. نو كه څوك سره زر واخلي او په مځكه يې ښخ كړي او سل كاله وروسته را وايستل شي نو ارزښت يې هماغه پاتې كېږي. نو هغه زوړ اقتصادي نظام د طلا او سپینو زرو په وجه باثباته و. [۹]
- د دې تر څنګ د سرو زرو او سپينو زرو سکې دا ګټه هم پخوا حکومتونو او خلکو کاروله چې که کوم دښمن هېواد غوښتل خپل اسعار جوړ کړي نو د سرو او سپينو زرو سکې به يې هم جوړولې. د هغه لپاره دا ممکنه نه وه چې کوم ضایع کاغذ پټ کړي او د پیسو کاپي کړي.
يعنې په دې موده کې اسعارو د دښمن هېواد د اقتصاد د خرابولو لپاره کارول کېږي. کله چې یو دښمن هیواد ستاسو اسعار چاپ کړي او ستاسو د هیواد بازار ته یې راوړي، ستاسو د هیواد اسعارو ارزښت ډیریږي چې دا د ارزښت د کمیدو لامل کیږي او د هیواد پیسې ضایع کیږي چې دا د دې لامل کیږي چې اقتصاد خراب شي. مګر دا په داسې سیسټم کې ممکن نه وي چیرې چې پیسې د سرو زرو او سپینو زرو څخه جوړ شوي وي. نو ځکه د نړۍ تر ټولو باثباته اقتصادي نظام هغه نظام کېدای شي چې په هغه کې د اسعارو ارزښت کم نه شي، یعنې د اسعارو اصلي ارزښت په هغه کې وي. [۹]
- همدارنګه، که یو دښمن هیواد ستاسو اسعارو چاپ کړي، دوی کولی شي ستاسو د هیواد بازار څخه یوازې د څو کاغذ نوټونو لپاره هر څه واخلي. د مثال په توګه، دوی کولی شي ستاسو له بازار څخه هر څه واخلي لکه سره زر ، سپین زر ، غنم او نور. مګر د سرو زرو په صورت کې دا ممکنه نه ده. [۵]
- د کاغذ نوټونه په ایرو کې سوځي، ټوټه ټوټه کوي، د اوبو په واسطه خرابیږي، د وخت په تیریدو سره خرابیږي، مګر سره زر او سپین زر په ایرو نه سوځي او یا د اوبو په واسطه خرابیږي، او د 22 قیراط د سرو زرو سکه چې لږ مسو سره اضافه کیږي له شپیتو څخه ډیر وي. کلونه عمر لرونکی. یعنی د شپیتو کلونو پرله پسې استعمال وروسته باید د شهید وزن یو فیصد کم شی، چې باید بېرته منت ته یوړل شی او یو فیصد سره زر اضافه شی. پداسې حال کې چې د کاغذ اسعارو د دوه څخه تر دریو کلونو پورې ژوند لري. [۶]
نور وګوره
سمول- اسلامي پیسې
- اسلامي درهم
- د کاغذ اسعارو
- اشرفۍ
- دینار
حوالې
سمول- ↑ جواہر الفقہ، جلد سوم ،صفحہ391، مفتی محمد شفیع ،مکتبہ دار العلوم کراچی
- ↑ مفتاح الاوزان - مؤلف : مفتی عبد الرحمن القاسمی عظیم آبادی - ناشر : الامۃ ایجوکیشنل اینڈ چیریٹیبل ٹرسٹ، حیدرآباد، انڈیا
- ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ Ibn Khaldun, The Muqaddimah، ch. 3 pt. 34۔
- ↑ Vadillo, Umar Ibrahim. The Return of the Islamic Gold Dinar: A Study of Money in Islamic Law & the Architecture of the Gold Economy. Madinah Press, 2004.
- ↑ ۵٫۰ ۵٫۱ Vadillo, Umar Ibrahim. "The Return of the Islamic Gold Dinar." Kuala Lumpur: The Murabitun Institute (2002)۔
- ↑ ۶٫۰ ۶٫۱ Meera, Ahamed Kameel Mydin. The Islamic Gold Dinar. Pelanduk Publications, 2002.
- ↑ Evans, Abdalhamid. "The Gold Dinar-A Platform For Unity." Proc. of the International Convention on Gold Dinar as An Alternative International Currency. 2003.
- ↑ "Introduction of Islamic dirham, dinar urged to get rid of usury". Pakistan Today News, Date: Saturday, 14 جولائی، 2014,. خوندي شوی له اصلي څخه په 2018-12-25. بياځلي په 26 نومبر 2014.
{{cite web}}: CS1 maint: extra punctuation (link) - ↑ ۹٫۰ ۹٫۱ Rab, Hifzur.