ويکيپېډيا

تایپي

تایپي په رسمي ډول د تایپي ښار د تایوان  پلازمېنه او یوه ځانګړې ښاروالۍ ده، چې په شمالي تایوان کې موقعیت لري او  د نوي تایپي ښار د ښاروالۍ یوه برخه ګڼل کېږي، چې د شمالي بندري ښار کیلونګ سویل لوېدیځ شاوخو۲۵ کیلومټرۍ (۱۶ میل) کې شتون لري. د ښار ډېری برخه  تایپي حوزه کې میشته ده ، چې یاده حوزه د کیلونګ او ژیندیان سیندونو نسبتا تنګو درو پورې محدودې دي، چې د ښار په لوېدیځه پوله کې د تامسوي سیند سره یوځای کېږي. د تایپي ښار نفوس ۲،۶۴۶،۲۰۴ اټکل شوی.  په نړۍ کې ۴۰م ترټولو ډېر نفوس لرونکی ښاري سیمه بلل شوي، چې د تایوان نږدې دریمه برخه اتباع په میټرو سیمه کې ژوند کوي.[۱۰][۱۱][۱۲]

تایپي
د تایپي انځور
د تایپي انځور
تایپي
Map
کورډېناټونه: ۲۵°۰۲′۱۵″شمال ۱۲۱°۳۳′۴۵″ختیځ / 25.0375°شمال 121.5625°ختيځ / 25.0375; 121.5625   ويکيډاټا کې (P625) ځانګړنې بدلې کړئ[۱]
د رامنځته کېدو نېټه ۱۷۰۹  ويکيډاټا کې (P571) ځانګړنې بدلې کړئ
هېواد تايوان (۲۵ اکتوبر ۱۹۴۵–)[۲][۳]

جاپان سترواکي (۸ مې ۱۸۹۵–۲۴ اکتوبر ۱۹۴۵)  ويکيډاټا کې (P17) ځانګړنې بدلې کړئ

لوی وېش تايوان (۲۵ اکتوبر ۱۹۴۵–)  ويکيډاټا کې (P131) ځانګړنې بدلې کړئ
پلازمینه د:
تايوان (۷ ډيسمبر ۱۹۴۹–)  ويکيډاټا کې (P1376) ځانګړنې بدلې کړئ
پراخوالی
 • پراخوالی 271.7997 کیلومتره مربع   ويکيډاټا کې (P2046) ځانګړنې بدلې کړئ
لوړوالی 10 متر   ويکيډاټا کې (P2044) ځانګړنې بدلې کړئ
نفوس شمېرنه 2603150 (۲۰۲۰)[۴]  ويکيډاټا کې (P1082) ځانګړنې بدلې کړئ
وروستي مالومات
وخت زون نړيوال همغږی وخت +08:00   ويکيډاټا کې (P421) ځانګړنې بدلې کړئ
پوستخونې شمېره 100  ويکيډاټا کې (P281) ځانګړنې بدلې کړئ
سيمه ييز د زنګ کوډ 02  ويکيډاټا کې (P473) ځانګړنې بدلې کړئ
جيو کوډ 1668341[۵]  ويکيډاټا کې (P1566) ځانګړنې بدلې کړئ
آی اېس او 3166 TW-TPE[۶]  ويکيډاټا کې (P300) ځانګړنې بدلې کړئ
خورلڼې ښارونه
رسمي وېبپاڼه د تاييدولو سرچينه،  د تاييدولو سرچينه  ويکيډاټا کې (P856) ځانګړنې بدلې کړئ
  ويکيډاټا کې (P935) ځانګړنې بدلې کړئ
سمول کينډۍ لاسوند وګورئ

تایپي د تایوان اقتصادي، سیاسي، تعلیمي او کلتوري مرکز او په ختیځه اسیا کې یو له مهمو مرکزونو نه دی او د یو نړیوال ښار په توګه ګڼل شوی. تایپي د یوې سترې تخنیکي صنعتي سیمې برخه ده، چې د ریل پټلۍ، لویې لارې، هوایی ډګرونه او بس لاینونه تایپي د ټاپو له ټولو برخو سره نښلوي. همدارنګه دSongshan  او Taoyuan. په نوم دوه هوایی ډګرونو هم لري. تایپي د نړۍ نامتو معماري یا کلتوري نښې لري، چې پکې د تایپي ۱۰۱، د چیانګ کای شیک یادګاري تالار، دالونډونګ باون معبد، هیسنګ تیان کانګ، د مانکا لونګشان معبد، د ملي ماڼۍ موزیم، د ولسمشرۍ دفتر ودانۍ او د تایپي میلمستون شامل دي. د ژیمینګ په شمول د پیرودلو نامتو ځایونه په تایپي کې شتون لري. طبيعي ځانګړتياوې لکه Maokong، Yangmingshan او ګرمې چينې هم د نړيوالو سيلانيانو پام ځان ته اړولې.[۱۳][۱۴][۱۵][۱۶][۱۷]

په نړیواله کچه د تایوان د مبهم سیاسي دریځ له امله، د چین تایپي اصطلاح په مکرر ډول د ټول هېواد لپاره د مترادف په توګه کارول کیږي. په ځانګري ډول کله چې د تایوان دولتي استازي په نړیوالو سازمانونو کې ګډون کوي یا د تایوان ورزشکاران په نړیوالو سپورتي سیالیو کې برخه اخلي. 

د تایوان اقتصاد

سمول

د تایوان د سوداګرۍ، مالي او ټکنالوژۍ مرکز په توګه تایپي په هېواد کې د چټک اقتصادي پرمختګ په مرکز بدل شوی او اوس مهال د ټکنالوژۍ او تخنیک په برخه کې یو له نړیوالو ښارونو نه ګڼل کېږي، چې دا پرمختګ د تایوان د معجزې یوه برخه ده، چې په ۱۹۶۰ لسیزه کې د بهرنۍ مستقیمې پانګونې وروسته په ښار کې د پام وړ پرمختګ لیدل کېږي. تایوان اوس یو پور ورکوونکی اقتصاد لري او د ۲۰۱۲ز کال د ډسمبر تر میاشتې پورې د ۴۰۳ میلیارد ډالرو نه ډېر د نړۍ ترټولو لوې بهرني اسعارو زېرمې لري.[۱۸][۱۹]

د اسیا د مالي ناورین سره سره، د تایوان اقتصاد د بشپړ کارګمارنې او ټیټ انفلاسیون سره په کال کې شاوخوا ۵ سلنه وده کوي. په ۲۰۱۴ ز کال کې د تایپي ناخالصه تولید ۳۲۷ میلیارد ډالرو ته رسېده. د اقتصاد پوهانو په وینا په ۲۰۱۳ز کال کې په تایپي ښار کې د سړي سر ناخالص کورني تولید په ختیځه اسیا کې له توکیو، سنګاپور، اوساکا او هانګ کانګ نه وروسته په پنځمه درجه کې و؛ خو د سیول، لندن او پاریس نه مخکې و. په ۲۰۱۵ز کال کې د سنګاپور (۹۰،۱۵۱امریکایي ډالره) او هانګ کانګ (  ۵۸،۳۲۲امریکایي ډالره ) نه وروسته په تایپي کې د سړي سر ناخالصه کورني تولیدات  ۴۴،۱۷۳ زره امریکایي ډالره و. په ۲۰۱۵ زکال کې د فایننشل ټایمز راپور پر بنسټ  تایپي یې د اقتصادي ظرفیت (دویم، له توکیو وروسته) او د سوداګرۍ دوستۍ (څلورم) له اړخه په لوړه کچه درجه بندي کړه. دا ښار د ۳۰ میلیاردانو کور دی، چې په نړۍ کې ۱۶م لوی ښار بلل کېږۍ او د ډېرو نړیوالو ښارونو لکه لاس انجلس او سیډني نه مخکې دی. همدارنګه د Business Insider د راپور له مخې په ۲۰۱۷ زکال کې تایپي د ټیکنالوژۍ له اړخه  په نړۍ کې پنځم مخکښ ښار ټاکل شوی، چې په اسیا کې ترټولومخکې دی. په داسې حال کې چېIESE Cities in Motion Index د راپور له مخې تایپي په نړۍ کې د ټیکنالوژۍ له پلوه ځیرک ښار بلل شوی.[۲۰][۲۱][۲۲][۲۳][۲۴][۲۵][۲۶]

د تایپي پراختیایي ساحو کې د معلوماتو او مخابراتو ټیکنالوژي (هارډویر او سافټویر)، بایو ټیکنالوژي، عمومي سوداګرۍ ( عمده پلور / پرچون) ، مالي خدمات او د MICE صنعتونه شامل دي. د هېواد ډېری لوی شرکتونه لکه Acer Computers، Asus، CTBC Bank، Fubon Financial Holding، Tatung Company، D-Link تایپي کې  میشت دي. د ( 500 Global Fortune) ۵ شرکتونه په تایپي کې مرکزي دفترونه لري.  دا ښار ډېری ګڼ ملیتي شرکتونه، نړیوال مالي موسسې، بهرنۍ قونسلګرۍ او سوداګریز سازمانونه هم جذبوي ترڅو یاد ښار کې اډې جوړې کړي. له همدې امله، تایپي نږدې ۳۵۰۰ ثبت شوي بهرنۍ سوداګرۍ لري او په تایوان کې ۵۰ سلنه نه ډیر د بهرنۍ پانګونې جذبوي. بهرني شرکتونه چې په تایپي کې دفترونه یا سیمه اېز مرکزي دفترونه لري دا دي: ګوګل، مایکروسافټ، IBM، Intel، HSBC، Citibank، Facebook، Amazon، Apple، JP Morgan، PwC او داسي نور.[۲۷][۲۸][۲۹][۳۰][۳۱][۳۲][۳۳]

ډېری بهرني او مالي شرکتونه د تایپي په مرکزي سوداګرۍ سیمه کې یعنې د Xiny ځانګړې سیمه کې میشتېدل خوښوي. په ورته وخت کې، د ټیکنالوژۍ او بریښنا ډېرۍ شرکتونه د نیهو ټیکنالوژۍ پارک یا نانکانګ سافټویر پارک کې میشتې دي. یوازې په ۲۰۱۸ زکال کې مایکروسافټ په تایپي کې د مصنوعي پوهه د څېړنې او پراختیا مرکز جوړولو لپاره د ۳۴ میلیون ډالرو پانګوونې پلان اعلان کړ، په داسې حال کې چې ګوګل اعلان وکړ چې دا به ۳۰۰ کسان په دنده وګوماري او ۵۰۰۰ نورو کسانو ته د ماشینونو لپاره د مصنوعي پوهه په هکله روزنه ورکړي. تایپي په اسیا کې د ګوګل ترټولو لوی انجینري سیمه ګڼل کېږي. د ۲۰۱۶زکال د نړیوال سوداګرۍ پراختیا شاخص له مخې، د تایپي د سوداګرې روحیه په ټوله نړۍ کې شپږم او په اسیا کې لومړی ځای درلوده.

ګرځندوی د محلي اقتصاد یوه کوچنۍ خو د پام وړ برخه ده، چې په ۲۰۰۸ زکال کې یې شاوخوا ۳ میلیونه نړیوال سیلانیان درلودل. تایپي ډېر سیاحتي ځایونه لري او د تایوان د ۶.۸ میلیارد ډالرو سیاحت صنعت کې د پام وړ مرسته کوي.[۳۴][۳۵][۳۶][۳۷]

کلتور

سمول

ګرځندوی

سمول

ګرځندوی د تایپي د اقتصاد لویه برخه ګڼل کېږي. لکه څنګه چې په ۲۰۱۳ زکال کې له ۶.۳ میلیون نه زیاتو بهرني سیلانیانو د تایپي نه لیدنه کړې وه او په دې ډول تایپي په نړۍ کې ۱۵م ترټولو لیدل شوی ښار په توګه وپېژندل شو. د سيلانيانو راتګ په ۲۰۱۳ز کال کې د دغه ښار اقتصاد ته ۱۰.۸ میليارده ډالره مرسته وکړه، چې په نړۍ کې نهم او د چينایي ژبو هېوادونو په منځ کې تر ټولو لوی ښار وبلل شو.[۳۸][۳۹]

د نمانځنې ځایونه او موزیمونه

سمول

د چیانګ کای شیک ملی یادګار ودانۍ د چین د جمهوریت پخوانی ولسمشر جنرال چیانګ کای شیک په یاد جوړ شوی، چې یو مشهور یادګاري نښه او د سیلانیانو د جذبولو نامتو ځای بلل کېږي.[۴۰]

د تایوان ملی موزیم  له ۱۹۹۹ز کال راهیسې یې په دغه نوم یاد شوی. دا د تایوان تر ټولو پخوانۍ موزیم دی، چې د ۱۹۰۸ زکال د اکټوبر په ۲۴مه د تایوان ـ جاپان استعماری حکومت ( ۱۸۹۵ - ۱۹۴۵ زکلونو) د تایوان د موزیم په توګه جوړ شو.[۴۱][۴۲][۴۳][۴۴]

د تایپي د ښکلی هنرونو موزیم په ۱۹۸۳ زکال کې په تایوان کې د لومړنی موزیم په توګه جوړ شو، چې عصری هنر ته وقف شوی و او د یاد موزیم زیاتره هنري کارونو د ١٩٤٠ز کال راهیسې د تایوانی هنرمندانو له خوا  جوړ شوي دی، چې له ۳۰ نه زیات هنری کارونه په ۱۳ برخو کې تنظیم شوی دی.[۴۵]

په ۲۰۰۱ زکال کې د تایپي د معاصر هنر موزیم په توګه یو نوی موزیم پرانستل شو، چې دا موزیم په هغه ودانۍ کې دې چېرې چې پخوا به د تایپي ښار دولتي دفترونه په کې ځای پر ځای شوي و.[۴۶]

تایپي ښار یوه ځانګړې

سمول

تایپي ښار یوه ځانګړې ښاروالی ده چې په مستقیم ډول د اجراییه یوان( مرکزی حکومت ) تر څارلاندې ده. دا مقام څلور کلنه موده لري او د خلکو مستقیمو رایو په واسطه ټاکل کېږی. چن شوئی بین لومړی ټاکل شوی ښاروال د ډیموکراټیک مترقی ګوند نه و.[۴۷][۴۸][۴۹]

سرچينې

سمول
  1. ↑     {{cite web}}: Empty citation (help)
  2. ↑ archINFORM location ID: https://www.archinform.net/ort/5192.htm — د نشر نېټه: ۶ اگسټ ۲۰۱۸
  3. ↑ ځايي مالوماتو پېژند: https://geonames.nga.mil/gn-ags/rest/services/RESEARCH/GIS_OUTPUT/MapServer/0/query?outFields=*&where=ufi+%3D+-2637882 — د خپرولو نیټه: ۱۱ جون ۲۰۱۸
  4. ↑ https://www.stat.gov.tw/ct.asp?mp=4&xItem=47698&ctNode=549
  5. ↑ پیوستون : 1668341  — منښتلیک: Creative Commons Attribution 3.0 Unported
  6. ↑ پیوستون : d7089183-0ad8-42f1-b6e4-fff99ee6d1bf  — خپرونکی: MetaBrainz Foundation
  7. ↑ https://english.sec.gov.taipei/cp.aspx?n=2789B64DFDD8B838
  8. ↑ https://english.sec.gov.taipei/cp.aspx?n=2789B64DFDD8B838&s=71DCD83AD107CA5D
  9. ↑ https://kyivcity.gov.ua/kyiv_ta_miska_vlada/pro_kyiv/mista-pobratimi_z_yakimi_kiyevom_pidpisani_dokumenti_pro_poridnennya_druzhbu_spivrobitnitstvo_partnerstvo/
  10. ↑ "Taipei" Archived 8 December 2017 at the Wayback Machine.. Random House Webster's Unabridged Dictionary.
  11. ↑ "Taiwan-U.S. Relations". Taipei Economic and Cultural Representative Office in the United States. 4 December 2021. Archived from the original on 25 November 2021. نه اخيستل شوی 31 December 2021.
  12. ↑ "Taipei City Government: Home – I. Geographic Overview". Taipei City Government. 23 October 2006. Archived from the original on 9 December 2013. نه اخيستل شوی 4 August 2009.
  13. ↑ 鄉鎮市區人口及按都會區統計. Taiwan Ministry of Interior. December 2015. Archived from the original on 9 December 2013. نه اخيستل شوی 11 December 2016.
  14. ↑ 鄉鎮市區人口及按都會區統計. Taiwan Ministry of Interior. December 2015. Archived from the original on 9 December 2013. نه اخيستل شوی 11 December 2016.
  15. ↑ "Methods and Term Definitions". Directorate General of Budget, Accounting and Statistics. Archived from the original on 12 December 2018. نه اخيستل شوی 4 August 2009.
  16. ↑ "The World According to GaWC 2020". GaWC - Research Network. Globalization and World Cities. Archived from the original on 6 October 2020. نه اخيستل شوی 26 August 2020.
  17. ↑ "Taiwan tech industry faces up to South Korea's Samsung". The Seattle Times. April 2013. Archived from the original on 25 August 2017. نه اخيستل شوی 25 August 2017.
  18. ↑ Kwok, R. Yin-Wang (2005). Globalizing Taipei: the political economy of spatial development. Routledge. p. 163. ISBN 0-415-35451-X.
  19. ↑ "National Statistics, Republic of China – Latest Indicators". Directorate General of Budget, Accounting and Statistics. Archived from the original on 27 April 2011. نه اخيستل شوی 15 March 2010.
  20. ↑ Parilla, Alan Berube, Jesus Leal Trujillo, Tao Ran, and Joseph (22 January 2015). "Global Metro Monitor". Brookings (په انګليسي). Archived from the original on 25 May 2017. نه اخيستل شوی 18 July 2018.
  21. ↑ "Archived copy". Archived from the original on 22 December 2015. نه اخيستل شوی 20 December 2015.{{cite web}}: نگهداری یادکرد:عنوان آرشیو به جای عنوان (link)
  22. ↑ "亞太未來都市排名 台北僅次新加坡東京". Archived from the original on 13 January 2018. نه اخيستل شوی 13 January 2018.
  23. ↑ "Archived copy". Archived from the original on 19 December 2015. نه اخيستل شوی 20 December 2015.{{cite web}}: نگهداری یادکرد:عنوان آرشیو به جای عنوان (link)
  24. ↑ admin@hurun.net. "Hurun Report - Details". www.hurun.net. Archived from the original on 3 March 2018. نه اخيستل شوی 18 July 2018.
  25. ↑ "The 25 most high-tech cities in the world". Business Insider. Archived from the original on 18 July 2018. نه اخيستل شوی 18 July 2018.
  26. ↑ "IESE Cities in Motion Index 2017 | Cities in Motion". blog.iese.edu (په انګليسي). Archived from the original on 18 July 2018. نه اخيستل شوی 18 July 2018.
  27. ↑ "Fortune Global 500 List 2017: See Who Made It". Fortune (په انګليسي). Archived from the original on 18 July 2018. نه اخيستل شوی 18 July 2018.
  28. ↑ "ITO Invest Taipei". invest.taipei. Archived from the original on 18 July 2018. نه اخيستل شوی 18 July 2018.
  29. ↑ Jennings, Ralph. "Why Google, IBM & Microsoft Are All Expanding in Taiwan This Year". Forbes (په انګليسي). Archived from the original on 18 July 2018. نه اخيستل شوی 18 July 2018.
  30. ↑ "Google expands in Taiwan, its top Asian R&D hub". Nikkei Asian Review (په انګليسي). Archived from the original on 18 July 2018. نه اخيستل شوی 18 July 2018.
  31. ↑ "ITO Invest Taipei". invest.taipei. Archived from the original on 18 July 2018. نه اخيستل شوی 18 July 2018.
  32. ↑ "Taiwan Startups". AngelList. Archived from the original on 27 February 2017. نه اخيستل شوی 18 July 2018.
  33. ↑ "I just downloaded the GSER 2018 by @startupgenome". startupgenome.com (په انګليسي). نه اخيستل شوی 18 July 2018.[مړه لينکونه]
  34. ↑ 歷年觀光外匯收入統計. Tourism Bureau, Ministry of Transportation and Communication. Archived from the original on 21 July 2011. نه اخيستل شوی 24 January 2010.
  35. ↑ 97年臺閩地區主要觀光遊憩區遊客人次月別統計. Tourism Bureau, Ministry of Transportation and Communication. Archived from the original on 21 July 2011. نه اخيستل شوی 24 January 2010.
  36. ↑ "Euromonitor International's Top City Destination Ranking". 20 January 2010. Archived from the original on 5 March 2011. نه اخيستل شوی 26 January 2010.
  37. ↑ "Taiwan's tourism revenue on the rise: survey". Focus Taiwan News Channel. 14 July 2010. Archived from the original on 25 July 2011. نه اخيستل شوی 15 July 2010.
  38. ↑ "Taipei makes list of world's top 15 tourist destinations: survey". Focus Taiwan News Channel. 9 July 2014. Archived from the original on 14 July 2014. نه اخيستل شوی 10 July 2014.
  39. ↑ "2014 Global Destination Cities Index" (PDF). MasterCard. Archived (PDF) from the original on 16 September 2018. نه اخيستل شوی 10 July 2014.
  40. ↑ "National Chiang Kai-shek Memorial Hall". 5 May 2009. Archived from the original on 8 April 2009. نه اخيستل شوی 9 August 2009.
  41. ↑ "Taipei's National Palace Museum". BBC. Archived from the original on 12 November 2012. نه اخيستل شوی 4 June 2008.
  42. ↑ Nystedt, Dan (3 June 2007). "Ancient China's treasures go digital". Washington Post. Archived from the original on 21 July 2013. نه اخيستل شوی 9 August 2009.
  43. ↑ Nystedt, Dan (3 June 2007). "Ancient China's treasures go digital". Washington Post. Archived from the original on 21 July 2013. نه اخيستل شوی 9 August 2009.
  44. ↑ "National Taiwan Museum: History". National Taiwan Museum. Archived from the original on 22 April 2008. نه اخيستل شوی 9 August 2009.
  45. ↑ "The History of memorial hall". National Dr. Sun Yat-sen Memorial Hall. Archived from the original on 9 April 2015. نه اخيستل شوی 16 December 2016.
  46. ↑ "From History to Contemporary". Museum of Contemporary Art Taipei. Archived from the original on 23 February 2009. نه اخيستل شوی 9 August 2009.
  47. ↑ Kwok, R. Yin-Wang (2005). Globalizing Taipei. Routledge. p. 201. ISBN 0-415-35451-X.
  48. ↑ Loa, Iok-sin; Ting, Wei-chieh; Chung, Jake (26 December 2014). "New mayors, commissioners sworn in". Taipei Times. Archived from the original on 20 December 2016. نه اخيستل شوی 19 December 2016.
  49. ↑ Bradsher, Keith (10 December 2006). "Taiwan Leader's Party Wins in Mayoral Vote, but Recount Is Sought". The New York Times. Archived from the original on 7 March 2012. نه اخيستل شوی 14 July 2009.
"https://ps.wikipedia.org/w/index.php?title=تایپي&oldid=340758" نه اخيستل شوی