انګلیسي ادبیات
انګلیسي ادبيات هغه ادبيات دي چې په انګلیسي ژبه کې د انګلستان ، ددغه هیواد دانحصاري سیمو او بهرنۍ سیمو ، د آیرلینډ جمهوریت ، متحده ایالاتو او د پخواني برتانوي امپراتورۍ هیوادونو څخه لیکل سوي وي . [۱] انګلیسي ژبي له 1400 کلونو څخه راپدېخوا وده ادبي اوعلمي وده کړې ده. [۲] د انګلیسي ژبي لومړني ډولونه، د انګلیس - فریسی ژبو یوه ټولګه چې په پنځمه پیړۍ کې د انګلیس - سیکسن یرغلګرو لخوا لوی بریتانیا ته راوړل سوه، د زړې انګلیسي په نوم یادیږي. بیوولف په زړه انګلیسي ژبه کي ترټولو مشهوره لیکنه ده، چي په سکینډینویا کي یې د ټاکل کیدو سره سره یې په انګلستان کې د ملي افسانې حیثیت ترلاسه کړی دی. په هرصورت، په 1066 کي دانګلستان د نارمن فتحيوروسته، د انګلیس-سیکسون ژبي لیکل سوي بڼه لږ عامه سوه . انګلیسي ژبه دنوي ارسطویي سیسټم ترنفوذ لاندي، فرانسوي محاکمو، پارلمان، او نورو ټولنومعیاري ژبه وګڼل سوه. [۳] هغه انګلیسي چې د نورمنانو له راتګ وروسته ویل کېدل په تاریخ کي دمنځنۍ انګلیسي په نوم پیژندل کیږي. د انګلیسي دا بڼي تر 1470 کال پوري دوام وکړ، هغه وخت کله چې د چانسري سټنډرډ (په وروستیو کې منځنۍ انګلیسي)، د لندن میشته انګلیسي بڼه پراخه سوه. جیفري چاسر (۱۳۴۳-۱۴۰۰)، د کینټربري کیسې مشهوره لیکوال، په داسې وخت کي د منځني انګلیسي ژبي دمشروعیت په پراختیا کې د پام وړ شخصیت بلل کېدی چې په انګلستان کې واکمني ادبي ژبي لا هم فرانسوي او لاتیني وې . په 1439 کې د جوهانس ګوتنبرګ لخوا د چاپ د مطبوعاتو اختراع هم دانګلیسي ژبي په معیاري کولو کې مرسته وکړه.
شاعر او ډرامه لیکونکی ویلیم شکسپیر (1564-1616) په پراخه کچه د انګلیسي ژبي ترټولو لوی لیکوال او د نړۍ یو له لوی ډرامه لیکونکو څخه شمیرل کیږي. [۴] [۵] [۶] د هغه ډرامې دنړۍ په هره لویه ژوندۍ ژبه باندي ژباړل سوي دي او دنورو ډرامه لیکونکو په پرتله ډیر ځله کتل کیږي. [۷] په نولسمه پیړۍ کې د سر والټر سکاټ تاریخي رومانس په ټوله اروپا کې د انځورګرانو، موسیقارانو او لیکوالانو یو نسل راپنځولی وو. [۸]
انګلیسي ژبه د شپاړسمي زېږدیزي پېړۍ په وروستیو او داتلسمې پېړۍ په لومړیو کي د بریتانوي امپراتورۍ له پراختیا سره په ټوله نړۍ کي خپره سوه. دعروج له پلوه، دا په تاریخ کې ترټولو لوی امپراتورۍ وه. [۹] په 1913 کي بریتانوي امپراتورۍ په 412 ملیونه خلکو باندې واکمني درلوده.کينډۍ:Percentage اوپه هغه وخت کې د نړۍ نفوس، [۱۰] د نولسمې او شلمې پیړۍ په اوږدو کې ددغو استعمارونو او متحده ایالاتو په انګلیسي کي خپل د پام وړ ادبي دودونو تولید پیل کړ. په مجموعي توګه، د 1907 څخه تر نن ورځې پوري، د لوی بریتانیا ، د آیرلنډ جمهوریت او شمالي آیرلنډ جمهوریت ، متحده ایالاتو او پخوانیو برتانوي مستعمرو څخه ډیریو لیکوالانو په انګلیسي ژبه کي د کارونو لپاره دنورو په پرتله زیاتي دنوبل جایزې ترلاسه کړي دي.
- ↑ "English Literature refers to the study of texts from around the world, written in the English language." (International Student.com Error in webarchive template: Check
|url=value. Empty.); "like so many other collective enterprises in our century, has ceased to be principally about the identity of a single nation; it is a global phenomenon." (["Preface" to The Norton Anthology of English Literature, vol. 1, 8th edition Error in webarchive template: Check|url=value. Empty.). - ↑ "How the English Language has evolved through history". childrensuniversity.manchester.ac.uk/. Manchester University. Archived from the original on 10 October 2017. نه اخيستل شوی 15 December 2016.
- ↑ Baugh, Albert and Cable, Thomas. 2002. The History of the English Language. Upper Saddle River, New Jersey: Prentice Hall. pp. 79–81.
- ↑ Greenblatt 2005، م. 11.
- ↑ Bevington 2002، مم. 1–3.
- ↑ Wells 1997، م. 399.
- ↑ Craig 2003، م. 3.
- ↑ The Oxford Companion to English Literature, p. 890.
- ↑ Ferguson 2004b.
- ↑ Maddison 2001, p. 97: "The total population of the Empire was 412 million [in 1913]"; Maddison 2001, pp. 241: "[World population in 1913 (in thousands):] 1 791 020".