انډریو جکسن

انډریو جسکن (مارچ ۱۵، ۱۷۶۷ – جون ۸، ۱۸۴۵) یو امریکایی مدافع وکیل، سرتېری او سیاستوال و چې له ۱۸۲۹ څخه ۱۸۳۷ پورې یې د امریکا متحده ایالتونو د اوم ولسمشر په توګه خدمت کړی دی. د ولسشمر په توګه له ټاکل کېدو څخه وړاندې، جکس د متحده ایالتونو په پوځ کې د جنرال په توګه نوم درلود او د امریکا کانګرس په دواړو جرګو کې يې خدمت کړی دی. د یوه پراختیاپال ولسمشر په توګه، جسکن د "مفسدې اشراف سالارۍ" پر ضد د "عامو وګړو" د حقونو د خوندیتوب او د یووالي د ساتنې لپاره کار وکړ.  

انډریو جکسن
د شخص مالومات
پيدايښت
مړینه
د مړینې لامل	زړه نابری
تابعیت	د امریکا متحده ایالات
قد	185 سانتي متره
ګوند	ديموکراتيک ګوند
روغتيايي څرنګوالی	نری رنځ
واک
عملي ژوند
کار/مسلک
مورنۍ ژبه	انګرېزي ژبه
کاروونکي ژبه
پوځي خدمت
مقام	جنرال
جګړه/جګړې	د ۱۸۱۲م کال جګړه
لاسليک

جسکن د امریکا انقلابي جګړو څخه یوه لسیزه وړاندې په استعماری کارولیناس کې نړۍ ته سترګې پرانیستې، یو مخکښ مدافع وکیل شو او له رېچل ډانېلسن روبارډس سره يې واده وکړ. هغه هم د امریکا د استازو په جرګه او هم په سنا کې د لنډې مودې لپاره د ټېنیسي د خلکو استازی و. د استعفا څخه وروسته، هغه له ۱۷۹۸ څخه تر ۱۸۰۴ پورې د ټينیسي په ستره محکمه کې د قاضي په توګه کار وکړ. چکسون ځمکې واخیستې چې وروسته يې نوم هېرمېتېج (The Hermitage) شو او پدې توګه جکسن د ځمکو یو شتمن او د غلامانو څښتن شو. په ۱۸۰۱ کال کې، هغه د ټېنیسي آیالت ملیشې ډګروال وګمارل شو او په راتلونکي کال بیا د همدې ملیشې قومندان وټاکل شو. هغه د ۱۸۱۳-۱۸۱۴ د کریک جګړې پرمهال د همدې ځواکونو مشري کوله او هارسشوبېنډ جګړه يې وګټله. ورپسې د فورټ جکسن تړون له مخې کریک مکلف و چې د اوسنۍ الاباما او جورجیا ایالتونو ډېری ځمکې تسلیم کړي. د برطانيې پر وړاندې په هممهاله جګړه کې، جکسون د نیواورلیانس جګړه وګټله او پدې توګه ملي اتل شو. جکسن په لومړۍ سېمینولي جګړه کې د امریکايي ځواکونو مشري کوله چې په پایله کې يې فلوريډا له هسپانيې څخه رابېله او له امریکا سره یوځای کړه. جکسون سنا ته د راستنېدلو څخه وړاندې د لنډ مهال لپاره د فلوريډا د لومړني اقلیمي والي په توګه خدمت وکړ. هغه په ۱۸۲۴م کال د ولسمشرۍ ټاکنو لپاره ودرېد او د ولس او الکټرول ډېرې رایې يې وګټلې. لکه څرنګه چې هېڅ نوماند د الکټرول کالج اکثریت ونه ګټلو، نو د استازو جرګې جان کوېنسي آډمز ته رایه ورکړه. پر آډمز او هېنري کلې د فساد د تورونو او د ولسمشر آدمز د لوړو خیالاتو اجنډا له کبله، د جکسن ملاتړو د ډموکراټیک ګونډ بنسټ کېښود.

جکسن په ۱۹۲۸م کال کې يوځل بیا ولسمشریزو ټاکنو ته نوماند شو او آدمز ته یې په ستر توپېر ماتې ورکړه. جکسن د هغه څه پر سر د جنوبي کارولینا د جلایۍ له ګواښ سره مخ شو چې مخالفینو يې "د کرکې تعرفه یا Tariff of Abominations "بلله. کړکېچ وروسته له هغه هوار شو چې دا تعرفه اصلاح شوه، او جکسن ګواښ کړی و چې که جنوبي کارولینا د جلایۍ هڅه وکړي، دی به يې پر وړاندې له پوځي ځواک څخه کار واخلي. په کانګرس کې، هېنري کلې د هغو هڅو مشري کوله چې غوښتل يې د امریکا سېکنډ بانک ته بیاځلي جواز ورکړي. جکسن دا بانک یو فاسد بنسټ بللی و او ویل چې د عادي امریکایانو [د ژوند] په بیه شتمنو [وګړو] ته ګټه وررسوي، او همدا چې د هغې د منشور نوي کول يې وېټو کړل. له اوږده کشمکش څخه وروسته، جکسن او متحدینو يې دا بانک منحل کړ. په ۱۸۳۵م کال کې، جکسن یواځینی ولسمشر شو چې ټول ملي پور يې پرې کړ او دا د اوږده مهال هدف يې ترلاسه کړ. کله چې جکسن د اسراف او فساد د له منځه وړلو لپاره پر ګڼو طرحو کار کاوه، د هغه په ولسمشرۍ کې په امریکايي سیاست کې پر حساسو او مهمو چوکیو د ټاکنو ګټونکي ګوند د کسانو د ګمارلو او ځای پر ځای کولو چاره پیل شوه. په ۱۸۳۰م کال کې، ولسمشر جکسن د هندوانو د لېږد قانون لاسلیک کړ چې له مخې یې د سوېل ختیځ د سترو قبیلو ډېری وګړي په زور سره د سورپوټکو سیمو (Indian Territory) ته [چې اوس د اوکلاهوما آیالت برخه دي] لېږدول کېدل. دې لېږدولو ته د اوښکو پل وايي. دې ځای پر ځای کولو دغه خلک له خپلو ځمکو څخه محروم کړل او پدې توګه په دوی کې مړینه او ناروغي زښته ډېره شوه. جکسن د غلامۍ د له منځه وړلو غورځنګ مخالف و چې دا مخالفت د ده په دویمه دوره کې لاپیاوړی شو. په بهرنیو چارو کې، د جکسن ادارې له برطانیې سره "د کاملة الودادو اړیکو" تړون لاسلیک کړ، له فرانسې څخه يې د ناپلیوني جګړو د تاوان مسله حل کړه او د تګزاس جمهوریت يې په رسمیت وپېژندو. د ۱۸۳۵م کال په جنورۍ میاشت کې، پر برحاله ولسمشر د ترور د لومړنۍ هڅې څخه ژوندی ووت.

د تقاعد پر مهال هم، جکسن د ډموکراټیک ګوند په سیاست کې فعال پاتې شو او د مارټین وان بورېن او جېمز کې پالک له ولسشمریو یې ملاتړ وکړ. که څه هم جکسن د غلامۍ د بحثونو له اغېز څخه وېره درلوده، خو بیا يې هم د ټګزاس ایالت د یوځای کولو لپاره غږ پورته کړ او له مړینې څخه يې لږ وړاندې دغه هدف ترلاسه شو. په متحده ایالتونو کې د جکسن څخه په پراخه کچه د ولسواکۍ او عامو وګړو د مدافع په توګه یادونه کېږي. د هغه ډېری کارونه بېلتون اچوونکي دي چې هم په هېواد کې قوي پلویان او هم قوي مخالفین لري. د هغه اعتبار د ۱۹۷۰مو کلونو څخه راپدېخوا ضربه ولیده ځکه دی د غلامي د له منځه وړلو مخالف و او اصلي امریکایان يې د خپلو پلرنیو ځمکو څخه په زوره نورو سیمو ته لېږدول. په هر حال، د تاریخپوهانو او علماوو سروې ګانې ښيي چې جکسن د امریکا د محبوبو ولسمشرانو تر منځ ځای لري.

ماشومتوب او ځواني او زده کړې

انډریو جکسن د ۱۷۶۷م کال د مارچ په ۱۵مه نېټه د کارولیناس په واخاوس سیمه کې زېږېدلی دی. پلار او مور يې د انډریو جکسن او الیزابیت هټچېنسون په نامه دوه سکاټلندي-ایرلنډي ښکېلاګر و چې دوه کاله وړاندې يې د ایرلنډ له اولسټر سیمې څخه کډه کړې وه. د جکسن پلار د انتریم کاونټۍ په کاریکفرګوس کې د ۱۷۳۸م کال په شاوخوا کې نړۍ ته سترې پرانیستې. د جکسن موراوپلار هم د انټریم کاونټۍ په بوني بیفور کلي کې اوسېدل. د هغه د پلار پلارګنۍ د انګلستان د یورک شایر په کېلېنګس وولډ ګروو کې اوسېدل.

کله چې د چکسن مور او پلار په ۱۷۶۵م کال کې شمالي امریکا ته کډه شول نو دوه ماشومان هر یو هیوګ (زوکړه ۱۷۶۳) او رابرټ (زوکړه ۱۷۶۴) يې له ایرلنډ څخه له ځان سره راوستل. احتمالاً دا کورنۍ په فلاډلفیا کې مېشته شوه. ډېره شونې ده چې دې کورنۍ د اپالاکیان غرونو له لارې په واخاوس کې سکاټلنډي-ایرلنډي وطن ته زمیني سفر کړی وي او د شمالي او جنوبي کارولینا تر منځ پولې څخه اوښتي وي. د جکسون پلار د ۱۷۶۷م کال په فبرورۍ میاشت کې د ۲۹ کلونو په عمر او د جکسن د زېږېدېنې څخه درې اونۍ وړاندې د ونو پرې کولو په پېښه کې مړ شو.  

د جکسن د زېږېدنې کره ځای معلوم نه دی ځکه د پلار له جنازې وروسته یې د مور د کارونو په اړه معلومات نشته. دا سیمه د شمالي او جنوبي کارولینا ایالت څخه لرې په اطراف کې پرته وه او رسمي سروې يې ترسره شوې نه وه. په ۱۸۲۴م کال کې، جسکن یو لیک ولیکه او په هغې کې يې خپل د زوکړې ځای د جنوبي کارولینا په لنکاسټر کاونټۍ کې د کاکا جېمز کراوفورډ ځمکې ښودلې وې. جکسن ځکه خپل ځان د جنوبي کارولینا معرفی کوی چې هغه ایالت د ۱۸۲۴م کال تعرفو پر لغوه کولو غور کاوه او جکسن د دې کار مخالف و. د ۱۸۵۰مو کلونو په نیمايي کې دویم لاس شواهد ښيي چې دی ښايي په جنوبي کارولینا کې د یوه بل کاکا په کور کې نړۍ ته راغلي وي. په تنکۍ ځوانۍ کې، جکسن ډېر ژر ګرمېده او تل به يې زور غږاوه. داسې هم ویل کېږي چې هغه د کم عمره او کمزوره هلکانو یوه ډله ترلاس لاندې ساتله او له هغوی سره به یې ښه چلند کاوه.