د "څمڅلکی ډوله خوځندکې" د بڼو تر مېنځ توپير

Content deleted Content added
Darios (خبرې اترې | ونډې)
ود سمون لنډیز نسته
Darios (خبرې اترې | ونډې)
۳۰ کرښه:
==تاريخ==
لمړني رښتياني څمڅلکی ۱۶۰ - ۲۰۰ میلیونه کاله مخکې په نړۍ کې ژوند کړي ول چې د لویو لرغونيو څمڅلکو (''Protodonata'') څخه رامنځ ته شوي ول.
د هغو لرغونيو څمڅلکو څخه Moraviptera reticulata تر ټولو مشهور دي چې ۲۹۸ میلیونه کاله کېږي په نړۍ کې یې ژوند کاوه. د وزرونو پلنوالي یی ۷۰ سانتيمتره وو او د لرغونیو الوتونکو خوځندکو څخه تر ټولو لوي حشره وه. د دي خوځندکو فوسیلونه په [[چېک جمهوريت]] او [[امریکا]] کې کشف شول. اوسني څمڅلکی[[آنیسوزیگوپتېرا]] د هغو مېزوزوئیکحشرو (۱۸۰څخه میلاونهدي کالهچې کېږي)د پهمېزوزوييک د وخت کېڅخه ژوندراهيسي کړيپه دي.ختيځي نوموړيآسیا څمڅلکیکې دژوند Anisozygoptera په نومه پېژندل شوي ديکوي.
 
==توصيف==
څمڅلکی وزر لرونکي، ښه الوتونکي او غوښه خورونکي خوځندکه ده چې اوږدي، نری بدن او عالي [[سترگه|سترگې]] لري. څمڅکي درې ژوندي مرحلې (هگی، جينجي او څمڅلکي) لري. اوږدوالي یې ۲۰ - ۱۳۰ میلیمتره وي او وزن یې ۲۰ - ۱۲۰۰ میلیگرامه دي. څمڅلکي رنگي ژوي دي. د دي حشرې ښځينه او نارينه معمولا توپير لرونكي رنگونه لري. څمڅلکی لوي سر او مرکبې سترگې لري. هر سترگه د ډېرو کوچنيو سترگو څخه جوړ شوي دي. د وزرونو پلنوالي یې ۱۹ - ۲۰۰ میليمتره دي. وزرونه یې رنگي، بې رنگي یا روښاني دي.