د "حقوق" د بڼو تر مېنځ توپير

هغه څوك چې حقوقي قوانين وپېژني د [[حقوقپوه]] په نامه يادېږي. ددې لپاره چې په دې څانگه كې خلك پوره مهارت ترلاسه كړي، د نړۍ په پوهنتونو[[پوهنتون]]و كې ددې لپاره ځانگړې پوهنځي جوړ شوي دي.

حقوق یوه ټولنیزه پوهپوهه او د قاعدی، دستور، فرمانونو[[فرمان]]ونو او حکومت داریحکومتوالۍ یو سیستم دی چې د اجتماعی نهادونو له طرفه د خلکو سلوک او تگلاره کنټرول یا تابع کوي او [[مقننه قوه]] یې تصویب یا تعینوي او په قضایي حوزو کې د وضع شوي [[قانون]] په رڼا کې پلي کېږی.

قانون د سیاست،[[سیاست]]، اقتصاد،[[اقتصاد]]، [[تاریخ]] او ټولنې بنسټ ایښودونکی او جوړونکی دی او په مختلفو شکلونو د خلکو تر منځ د اړیکو لرلو منځگړتوب کوي.

[[مدني حقوق ]]: په دی قانون کې د [[قاضي]] خپلې جوړې شوې فیصلې هم د منلو وړ دي چې د عرفي حقونو په نامه هم یادېږی .

په [[تاریخ]] کې مذهبی حقوقو هم ځانگړی نقش لري چې له دی نه دوه ډیر مشهور دي چې یو د [[اسلام]] سپیڅلی دین شرعي نفاذ او بل د یهودانو [[مذهبي قوانین]] دي. یاده دې وي چې [[اسلامي قانون]] د نړۍ تر ټولو ستر او د نړۍ په زیاتو ملکونو کې پلي شوی او پلی کېږی.

قضا[[قضاء]] او [[قضاوت]] په دوه لویو برخو ویشلوېشل کېږي: د جزا حقوق او مدني حقوق

[[د جزا حقوق]]: په ټولنه کې له هغه احکامو سرغړونه چې بل ته ضرر رسوي معامله کوي او مجرم یا بندي کېږی یا جریمه کېږي .

[[مدني حقوق]]: دا حقوق په قضا کې د دو افرادو یا سازمانونو تر منځ د دعوا طرحې ته نظر کوي او قانوني چاره یا اصلاح کېدنې کوشش کوی.

په مدنبمدني حقوقو کې [[اعتمادي قانون]] د هغې پانگې چې د پانگونې لپاره کارول کېږی تضمین کوي.

*[[اساسي قانون]]: داسې یو چارچوب جوړوي چې په هغې کې د قوانینو ایجاد کېږی او د [[انساني حقوقوحقوق]]و مدافع وي، د سیاسی نمایندگانو لپاره د کاندیدلو حق په یو خاص چوکاټ کې وربښي.

[[اداري حقوق]]: د اجرایي ادارو کنټرول کوي چې دوي باید څه وکړي او د څه کولو ځان وژغوري او هغه وخت قضایي بررسي کوي کله چې د یوې ادارې کړنې د یو فرد حق ضایع کړي او یا ضر ر ورته ورسوي.

*[[نړیوال قانون ]]: د دوو مستقلو ملکونو تر منځ له نظامي اقدامه نیولی تر سوداگریزو اړیکو پورې د فعالیتونو محدوده کې کنټرول کوي.