د ۱۷:۴۵, ۱۹ سپټمبر ۲۰۱۱ بڼه سرچينې کتل AvicBot (خبرې اترې \| ونډې) ۳۷۰ edits و r2.6.5) (روباټ بدلول: as:পদাৰ্থ বিজ্ঞান → تېر توپير		د ۲۲:۲۸, ۲۰ سپټمبر ۲۰۱۱ بڼه سرچينې کتل Xqbot (خبرې اترې \| ونډې) ۷٬۱۴۷ edits و r2.7.2) (روباټ زیاتول: pa:ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ; cosmetic changes بل توپير ←
۱ کرښه: [[دوتنه:Meissner effect p1390048.jpg\|thumb\|left\|A typical event of the science of physics: a [[magnet]] levitating above a [[superconductor]] demonstrates the [[Meissner effect]].]] '''پنځپوهنه''' ''(په انګرېزي: Physics)'' ( په لرغوني يوناني ژبه ''فزيسس'' : φύσις ٫٫ طبعيت٬٬ مانا لري) دا يوه طبعي پوهنه ده چې په ځان کې د مادې (څيز) زده کړه رانغاړي. <ref name = "feynman"> [[Richard Feynman]] begins [[The Feynman Lectures on Physics\|his ''Lectures'']] with the [[atomic theory\|atomic hypothesis]], as his most compact statement of all scientific knowledge: "If, in some cataclysm, all of scientific knowledge were to be destroyed, and only one sentence passed on to the next generations ..., what statement would contain the most information in the fewest words? I believe it is ... that ''all things are made up of atoms – little particles that move around in perpetual motion, attracting each other when they are a little distance apart, but repelling upon being squeezed into one another. ...''" {{cite book \|author=R.P. Feynman, R.B. Leighton, M. Sands ۳۱ کرښه: په پراخه توګه ، دا د طبعيت يوه عمومي شننه ده ، داسې اوډل شوې چې له مخې ېې د کايناتو څرنګوالی او عوامل څېړي .</ref><ref>Note: The term 'universe' is defined as everything that physically exists: the entirety of space and time, all forms of matter, energy and momentum, and the physical laws and constants that govern them. However, the term 'universe' may also be used in slightly different contextual senses, denoting concepts such as the [[cosmos]] or the [[world (philosophy)\|philosophical world]].</ref> فزيک يو تر ټولو لرغونې زده کړې دي ، شاید چې د ستورپوهنې له اړخه تر ټولو لرغوني ګڼل کېږي . <ref>Evidence exists that the earliest civilizations dating back to beyond 3000 BCE, such as the [[Sumer]]ians, [[Ancient Egyptians]], and the [[Indus Valley Civilization]], all had a predictive knowledge and a very basic understanding of the motions of the Sun, Moon, and stars.</ref> د دوه زرو کلونو پخوا پنځپوهنه د [[طبعي فلسفې]] او [[کيميا]] برخه او د [[شمېرپوهنه\| شمېرپوهنې]] او [[ژونپوهنه\| ژونپوهنې]] ځانګړی ښاخ بلل کېده ، خو د ۱۶مې زېږدي پېړۍ، د ساينسي (پوهنيزې) پاڅون په ترڅ کې طبعي پوهنې د بې جوړو څېړنيزو خپرونو په لړ کې خپل ځانګړی ځای ونيوه . <ref>[[Francis Bacon]]'s 1620 ''[[Novum Organum]]'' was critical in the [[History of scientific method\|development of scientific method]].</ref> اړونده زده کړې ېې د څېړنو برخه جوړوي لکه [[بايوفيزېکس(ژونپنځپوهنه)]] او [[کوانټم کيميا]] له مخې ېې داسې ښايي چې د پنځپوهنې د پولې تل پاتې تعريف نشته . په نولسمه زېږدي پېړۍ کې او شلمه ز. پېړۍ کې فزيکالزم د پوهنې يا ساينس د [[فلسفه\|فلسفې]] يوې لويې متحدې بڼې په څېر راوځلېده، لکه پنځپوهنه چې د طبعي ځليزې د څارليدنې بنسټيزه تعريف برابروي . په پنځپوهنه کې نوي آندونه د نورو پوهنو ډېر ځلې بنسټيز مکانيزمونه (کړنچارو) هغه وخت تعريفوي کله چې د شمېرپوهنې او فلسفې په ډګر کې نويو څېړنو ته لار خلاصه کړي . فزيک يا پنځپوهنه د يوې نوموتې او اغېزمنې وسيلې په توګه د نوي تخنيکي بهير په لړ کې شمېرل کېږي . د بېلګې په توګه ، د [[نيوکلير فزيک]] يا [[برېښنايي مقناطسيزم]] د پوهنې کچې ته وده ورکوي ، چې همدا بيا د نن ورځې په ټولنه کې د نويو توکيو (پروډکټس، مصنوعاتو) په ودې او پراختيا کې يو روڼ تحول ګڼل کېږي ، لکه [[ ټلويزيون]] ، [[کمپيوټرونه]] ، د [[کورونو اوزارونه]] او اټومي وسلې يادولی شو. همدا رنګه د [[ترموډاينمکس]] په ودې کې پرمختللي ګامونه چې د کارخانو په جوړولو او پراختيا کې مخکښه رول لوبوي او [[مخانيک]] او [[تخنيک]] ته وده ورکوي کومه چې د [[ کالکولوس]] په پراختيا کې ېې مواغزه رول لوبولی . == پولې او موخې == == ساينسي مېتوډ == == تيوري او تجربې == == د نورو ساينسونواو شمېرپوهنې تړاؤونه == ۴۸ کرښه: == بنسټيز ه پنځپوهنه == == د پنځپوهنې اوزار او اغېزې == == اوسينۍ څېړنې == == سرچينې == <references/>‎ پنځپوهنه يا فزيک په لومړي ځل په يونان کې راوتلې. فزيکپوهنې ته په پښتو کې پنځپوهنه وايي . پنځپوهنه يوه طبعي څانګه د ساينس پوهنې ده چې په کايناتو کې د بنسټيزو قوانينو ، قواوؤ او ددغو قواوؤ اغېزې په يو او بل څه باندې راسپړي او ددغو اغېزو بشپړه مانا او شننه راباسي. [[وېشنيزه:فزیک\| ]] Line ۲۱۶ ⟶ ۱۷۶: [[oc:Fisica]] [[os:Физикæ]] [[pa:ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ]] [[pam:Physics]] [[pcd:Fisike]]

د "فزیک" د بڼو تر مېنځ توپير