ملګري ملتونه
د لومړنۍ نړېوالې جگړې څخه وروستو په نړۍ کې د بدامنۍ يوه لړۍ خوره شوې وه، په 25 اپرېل 1945 کال کې د 50 هېوادونو يوه غونډه ترسره شوه، په دې غونډه کې دا فيصله وشوه چې يو داسې تنظيم دې جوړ کړی شي کوم چې په نړيواله کچه د امن لپاره گامونه پورته کوي نو همدارنگې د ملگري ملتونو د تنظيم يو چارټر تيار کړی شو خو دغه وخت صرف يو چارټر تيار کړی شوی و او دا تنظيم نه و جوړ.بيا په 24 اکتوبر 1945 کې دا تنظيم جوړ کړی شو. ملگري ملتونه يا يونائټد نېشنز (United Nations) دا نوم د امريکې پخواني ولسمشر فرينکلن ډي روزويلټ لخوا وړاندې کړی شوی و.
ملگري ملتونه
| |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 بيرغ
| |||||||||||
![نقشه کې د ملگري ملتونو غړي هېوادونه[lower-alpha ۱]](/wiki/%D8%AF%D9%88%D8%AA%D9%86%D9%87:United_Nations_Members.svg) | |||||||||||
| مرکز | نيويارک (ښار) (نړيواله سيمه) | ||||||||||
| رسمي ژبې | |||||||||||
| Membership |
د ملگري ملتونو غړي هېوادونه 2 هېوادونه چې غړيتوب غواړي | ||||||||||
| Leaders | |||||||||||
• سيکټري جنرل | بان کي مون | ||||||||||
• نايب سکرټري جنرل | جان الياسن | ||||||||||
• د جنرل اسمبلۍ مشر | Mogens Lykketoft | ||||||||||
• قتصادي او ټولنيز کونسل مشر | اوه جون | ||||||||||
• د سلامتۍ کونسل مشر | راملان ابراهيم | ||||||||||
| Establishment | |||||||||||
• په چارټر لاسليک | ۲۶ جون ۱۹۴۵ | ||||||||||
• په چارټر عمل وکړی شو | ۲۴ اکتوبر ۱۹۴۵ | ||||||||||
|
ويبپاڼه www.un.org | |||||||||||
مقصد
د ملگري ملتونو په لومړني شق کې ليکل شوي دي چې د ملگرو ملتونو مقصد دا دی:
- په شريکه نړۍ کې د امن ساتل
- د قومونو ترمينځه ملگرتيا او ښې اړيکي پېدا کول
- په نړيواله کچه د ښه اقتصاد،ثقافت او ښه انساني معاشرې پېدا کولو لپاره د هېوادونو ترمينځه ښه اړيکي ساتل
- په داسې ځای چې په کوم کې قومونه خپل مشترکه مقصدونه ترلاسه کولای شي
د ملگري ملتونو د 2 شق له مخې ددې تنظيم ټول غړي هېوادونه يو شان مهمتيا لري
غړيتوب
هر هغه امن خوښی هېواد کوم چې د ملگري ملتنونو چارټر کې ليکلی شوي شرطونه باندې برابر وي او هغه هېواد د ملگري ملتونو لخوا ورکړی شوي ذمه واريانې ترسره کولای شي هغه د ملگري ملتونو غړی جوړېدی شي. کله چې دا تنظيم جوړ شو په هغه وخت کې ددې غړي 51 هېوادونه و بيا ورو ورو زياتېدل نن تقريبا د نړۍ 193 هېوادونه ددې غړي دي. که يو هېواد د ملگري ملتونو د چارټر خلاف کار کوي نو هغه هېواد لري کېدای شي، د ملگري ملتونو د ټولو غړي هېوادونو لړليک دې ليکنه کې ولولئ:د ملگري ملتونو غړي هېوادونه
برخې
ملگري ملتونه تنظيم دې برخو کې ويشل شوی دی:
- جنرل اسمبلي
- سلامتي کونسل يا سيکيورټي کونسل
- اقتصادي او ټولنيز کونسل
- ټرسټي شپ کونسل
- نړيوال عدالت
- سيکريټيريټ
جنرل اسمبلي
په جنرل اسمبلۍ کې د ټولو غړو هېوادونو غړي موجود وي هر هېواد خپل استازيان د پنځ کالو لپاره ټاکل شي، هر هېواد خپل غړي پخپله ټاکي او هر هېواد صرف يو ووټ استعمالولی شي، په عامه توگه د جنرل اسمبلۍ غونده په کال کې يو ځل د سېپټمبر په مياشت کې ترسره کېږي خو که سلامتي کونسل وغواړي يا غړي هېوادونو کې زيات هېوادونه غوښتنه وکړي نو د جنرل اسمبلۍ غونډه په بل وخت هم راغوښتلی شي.
کمېټيانې
د جنرل اسمبلۍ کارونه ترسره کولو لپاره شپږ کمېټيانې جوړې شوي دي او په دې کمېټيناو کې هر هېواد نمايندگي وي
- لومړنۍ کميټي د سيکيورټي او سياسي ستونزو په اړه ده، د وسلې پټولو په اړه زمه واري هم ددې کمېټۍ کار دی
- دوېمه کمېټي د اقتصاد او مالياتي معاملاتو په اړه ده
- درېمه کميټي د ټولنيزو او کلتوري چارو لپاره ده
- څلورمه کميټي د داسې سيمو د چارو لپاره ده کومې چې خپلواکه نه وي
- پنځمه کميټي د اداري چارو او د بجټ په اړه ده
- شپږمه کميټي د قانون په اړه ده
ددې شپږو کميټيانو څخه علاوه نورې هم کميټيانې شته او که ضرورت شي نو ملگري ملتونه نورې کميټياني هم جوړوي
اختيارات او زمه واريانې
د جنرل اسمنلۍ اختيارات او زمه وارياني گڼ شمېر دي لکه مثال په توگه:
- د سولې (امن) لپاره په نړيوالو اصولو غور کول او ددې لپاره وړانديزونه
- د نړيوال سياست پراختيا
- د نړيوال قانون ترقي او سمول
- ټولو انسانو ته بنيادي حقونه ورکول او خپلواکه ورکول
- د اقتصاد،کلتور،تعليم او صحت لپاره په شريکه کار کول
- د ملگري ملتونو په نورو برخو غور کول
- د هېوادونو ترمينځه يوې جگړې په وخت خپل وړانديزونه رامخې ته کول
- د سلامتۍ کونسل 10 غيرمستقل غړي ټاکل
- د ملگرو ملتونو بجټ تيارول
- د ضرورت مند غړي هېوادونو لپاره چانده کول
سلامتي کونسل يا سيکيورټي کونسل
اقتصادي او ټولنيز کونسل
ټرسټي شپ کونسل
نړيوال عدالت
سيکريټيريټ
سرچينې
- ↑ "The World Today" (PDF). د لاسرسينېټه ۱۸ جون ۲۰۰۹.
The designations employed and the presentation of material on this map do not imply the expression of any opinion whatsoever on the part of the Secretariat of the United Nations concerning the legal status of any country
الوسيط|CitationClass=تم تجاهله (مساعدة) - ↑ Official Languages, www.un.org. Retrieved 22 May 2015.