ذاکر حسین
ذاکر حسین خان وينګ (مرسته·مالومات) (زوکړه: د ۱۸۹۷ زکال د فبروري ۸مه – مړینه: د ۱۹۶۹ زکال د مۍ ۳مه) هندي ښوونکی او سیاستوال و چې د ۱۹۶۷ زکال د مۍ له ۱۳مې نېټې څخه یې د ۱۹۶۹ زکال د مۍ په دریمه نېټه د خپلې مړینې تر مهاله د هند د دریم ولسمشر په توګه خدمت وکړ.
| زېږونځای | |
|---|---|
| ښاروندتوب | |
| زېږون نېټه | |
| مړينې نېټه | |
| مړينې ځای | |
| ښخولو ځای | |
| زدکړنځی | |
| ژبې | |
| دنده |
| عمومي مالومات | |
|---|---|
| دین |
| جایزې |
|
|---|
حسین چې د حیدرآباد سیمې د افریدیو په یوه پښتنه کورنۍ کې وزېږېد، ښوونځی یې په اېتاوه ښار کې بشپړ کړ او بیا یې د علی ګړ په محمدن اینګلو اورینټل کالج او د برلین په پوهنتون کې لوړې زده کړې وکړې؛ هغه د برلین له پوهنتون څخه د اقتصاد په برخه کې د دوکتورا سند ترلاسه کړ. حسین د مهاتما ګاندي له نږدې کسانو او د ډهلي د جامعه ملیه اسلامیه پوهنتون بنسټګر غړی و چې دغه پوهنتون یې د نه همکارۍ د خوځښت (تحریک عدم تعاون) په غبرګون کې تاسیس کړ. نوموړي له ۱۹۲۶ زکال څخه تر ۱۹۴۸ زکال پورې د مرستیال لومړي وزیر په توګه خدمت وکړ. په ۱۹۳۷ زکال کې د بنسټیزه زده کړو د ملي کمېټې مشر وټاکل شو او د نوي تعلیم په نامه ښوونیزه پالیسي یې جوړه کړه چې په لومړنۍ ژبه باندې یې په وړیا توګه د اجباري زده کړو په ترسره کولو ټینګار درلود. هغه د مسلمانانو لپاره د جلا استازو د ټاکلو له پالیسۍ سره مخالف و له همدې امله په ۱۹۴۶ زکال کې د محمد علي جناح په مشرۍ مسلم لیګ ګوند د هند په انتقالي دولت کې د حسین د عضویت وړاندیز ویټو کړ.
د هند له خپلواکۍ او تجزیې وروسته حسین په هند کې پاتې شو او په ۱۹۴۸ زکال کې د علی ګړ د اسلامي پوهنتون مرستیال وټاکل شو، دغه چاره لامل وګرځېده چې دغه پوهنتون د لوړ زده کړو د یو بنسټ په توګه خوندي پاتې شي. له زده کړو څخه د ملاتړ له امله په ۱۹۵۴ زکال کې ورته د پدم وبهوشن مډال ورکړل شو او له ۱۹۵۲ زکال څخه تر ۱۹۵۷ زکال پورې د هند پارلمان ته نوماند غړی وټاکل شو. حسین له ۱۹۵۷ زکال څخه تر ۱۹۶۲ زکال پورې د بهار ایالت والي و او په ۱۹۶۲ زکال کې د هند مرستیال ولسمشر وټاکل شو. راتلونکی کال نوموړي ته د بهارت راتنا تر ټولو لوړه جایزه ورکړل شوه. حسین په ۱۹۶۷ زکال کې د ساروپالي رادهاکرشنن د ځای ناستي په توګه د هند ولسمشر شو، په دې سره نوموړی لومړنی مسلمان و چې په هند کې یې دغه لوړه دولتي څوکۍ ترلاسه کړه. سربېره پر دې د هند لومړنی ولسمشر و چې د ولسمشری پر مهال ومړ او د نورو ټولو ولسمشرانو په پرتله یې لنډه ولسمشریزه دوره لرله. د هغه قبر د ډهلي په جامعه ملیه اسلامیه پوهنتون کې موقعیت لري.
په اردو ژبه باندې د ګڼ شمېر کتابونو د مولف او ژباړن او همدارنګه د ماشومانو لپاره د ګټمنو کتابونو له لیکوال ذاکر حسین څخه په هند کې د هغه د انځوریزو پستي نښانونو په چاپ او همدارنګه د هغه په نامه باندې د ګڼ شمېر روزنیزو بنسټونو، کتابتونونو، سړکونو او د آسیا د ګلانو د تر ټولو لوی باغ په نومولو ستاینه شوې.
د هند ولسمشري (۱۹۶۷- ۱۹۶۹ زکال)
سمولحسین د کانګرس ګوند له خوا په ۱۹۶۷ زکال کې د هند ولسمشریزو ټاکنو ته د ساروپالي رادهاکرشنن د ځای ناستي په توګه نوماند کړای شو. د ګوند د ننه د هغه د نوماندۍ اړوند شور او ځوږ شتون نه درلود، خو لومړۍ وزیرې اندراګاندي د هغه د نوماندۍ پرېکړه په داسې حال کې کړې وه چې د ګوند مشر کې. کامراج او د هغې د کابینې ډېرو مخکښو وزیرانو له دغې چارې سره مخالفت درلود. د اپوزیسیون د اوو ګوندونو ائتلاف د هند د سترې محکمې رئیس کوکا سوباراو اړ کړ چې له خپلې دندې استعفا ورکړي او د هغوی د مشترک نوماند په توګه په ټاکنو کې ونډه واخلي. د تېرو دریو ولسمشریزو ټاکنو پر خلاف د ۱۹۶۷ زکال ټاکنې د بېلابېلو نوماندانو ترمنځ د یو واقعې سیالۍ په توګه وې. د جنا سنګ ګوند له خوا په حسین باندې د مذهبي فرقه پالنې تورونو او همدارنګه په همدغه موضوع راڅرخېدونکو ټولیزو کمپاینونو د هغه ټاکنیزه مبارزه ننګوله. سربېره پر دې داسې شکونو هم شتون درلود چې حسین به د کانګرس د قانون جوړونکو د متقابلو رایو له امله د دوی پر وړاندې ماته وخوري او له امله به یې لومړۍ وزیره مجبوره شي استعفا ورکړي. [۶][۷][۸][۹][۱۰][۱۱][۱۲][۱۳]
ټاکنې د ۱۹۶۷ زکال د مۍ په ۶مه نېټه د ۱۷ نوماندانو ترمنځ ترسره شوې. له دغو نوماندانو څخه ۹ تنو یې ونشو کولای یوه رایه هم خپله کړي. حسین ۴۷۱۲۴۴ رایې ترلاسه کړې په داسې حال کې چې سوباراو ۳۶۳۹۷۱ رایې ترلاسه کړې وې. د ۱۰۷۲۷۳ رایو توپیر له هغې تمې څخه زیات و چې د کانګرس ګوند یې هیله لرله. د ولسمشریزو ټاکنو دغه ډول پایلې د ۱۹۶۷ زکال له عمومي ټاکنو وروسته چې کانګرس ګوند په کې شدیدې ماتې خوړلې وې، د لومړۍ وزیرې په توګه د ګاندي د ځایګي پیاوړې کوونکې وبلل شوې. حسین د ۱۹۶۷ زکال د مۍ په ۶مه د هند ولسمشر اعلان شو. په کور دننه د نوموړي ټاکنه د هند د مسلمانانو د خوښۍ لامل وګرځېده چې په عمومي ټاکنو کې یې د ده د ګوند پر ضد رایه ورکړې وه، ورته مهال له هېواده بهر دغه چاره د یو سیکولر هېواد په توګه د هند د ادعا د اثبات په موخه وبلل شوه. [۱۴][۱۵][۱۶][۱۷][۱۸][۱۹][۲۰]
حسین د ۱۹۶۷ زکال د مۍ په ۱۳مه لوړه وکړه. هغه د خپلې لوړې په مراسمو کې د تاریخي وینا پر مهال ځان د هند د ملت او تمدن خادم وباله او څرګنده یې کړه چې:[۲۱] [۲۲][۲۳]
ټول بهارت زما کور دی او خلک یې هم زما د کورنۍ غړي دي. خلکو زه ټاکلی یم چې د یوې مودې لپاره د دغې کورنۍ مشري وکړم. زما جدي هڅې به دا وي چې دغه کور لا پیاوړی او ښکلی کړم، دغه ستر خلک د داسې یو کور لیاقت لري چې په هغو کې عادلانه، هوسا او خوښې وړ ژوند ولري. [۲۴]
حسین لومړنی مسلمان او د یوه ایالت لومړنی والي و چې د هند ولسمشرۍ څوکۍ ته ورسېد. د حسین ټاکنه د هند په ستره محکمه کې په دې سره وننګول شوه چې د ټاکنو پایلې د لومړۍ وزیرې د درغلیو تر اغېز لاندې راغلې دي. دغه ټاکنیز شکایتونه چې د بابه راو پاټېل له خوا وړاندې شوي و د سترې محکمې له خوا رد شول. حسین د خپلې ولسمشرۍ پر مهال کاناډا، هنګري، یوګوسلاویا، شوروي اتحاد او نیپال ته رسمي سفرونه وکړل. هغه له ګلانو سره مینه لرله او په راشتراپاتي بهاون کې یې د مغولو باغونو ته د ګلانو نوي ډولونه ور معرفي کړل، همدارنګه یې د هغو د غوښینو بوټو (اوبو لرونکو بوټو لکه الویرا) لپاره یوه شیشه خانه جوړه کړه. [۲۵][۲۶][۲۷][۲۸][۲۹][۳۰][۳۱][۳۲][۳۳][۳۴]
مړینه او میراث
سمولحسین چې د ۱۹۶۹ زکال په لومړیو کې د زړه له کمزورې حملې سره مخ شوی و وروسته له هغه چې د ۱۹۶۹ زکال د اپرېل په ۲۶مه آسام ته له سفر څخه بېرته ډهلي ته راوګرځېد ښه نه و. نوموړی د ۱۹۶۹ زکال د مۍ په ۳مه په راشتراپاتي بهاون کې د زړه د سکتې له امله ومړ. د ده مرستیال وي.وي. ګیري په همدغه ورځه د واکیال ولسمشر په توګه لوړه وکړه. د هند دولت دیارلس ورځې عمومي ماتم اعلان کړ. د هغه مړی د راشتراپاتي بهاون په دربار صالون کې کېښودل شو او شاوخوا ۲۰۰ زره کسان ورته د درناوي ترسره کولو په موخه راغلل. د هغه د جنازې مراسم د ۱۹۶۹ زکال د مۍ په ۵مه ترسره شول او د جامعه ملیه اسلامیه پوهنتون په انګړ کې خاورو ته وسپارل شول. د حسین په مړینه په پاکستان کې هم ماتم اعلان شو او د هغه د جنازې په ورځ د پاکستان بیرغ نیمه راځوړند و. د پاکستان ولسمشر یحیی خان د پاکستان د هوايي پوځ لوی درستیز او د نظامي حکومت مرستیال، مارشال ملک نور خان د خپل شخصي استازي په توګه د هغه د جنازې مراسمو ته ولېږه. له متحده ایالاتو څخه د ولسمشر نیکسون په استازولۍ د کورونو او ښار جوړونې وزیر جورج رامني د هغه د جنازې په مراسمو کې ګډون درلود، په داسې حال کې چې د شوروي اتحاد د پلاوي مشري لومړي وزیر الکسي کاسیګین کوله. د یوګوسلاویا، افغانستان او نیپال لومړي وزیرانو هم د هغه د جنازې په مراسمو کې ګډون درلود. له یو میلیون څخه زیات کسان په هغو واټونو کې کتار ولاړ و چې د هغه د دفن ته ځای ته رسېدل. حسین د هند لومړنی ولسمشر و چې د خپلې ولسمشریزې دورې پر مهال ومړ او د نورو ټولو ولسمشرانو په پرتله یې ډیره لنډه ولسمشریزه دوره لرله. [۳۵][۳۶][۳۷][۳۸][۳۹][۴۰][۴۱][۴۲][۴۳][۴۴][۴۵][۴۶][۴۷]
سرچينې
سمول- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ سرچينې تړی: https://eci.gov.in/files/category/97-general-election-2014/.
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ ذکر کېدنه: انټرنېټ ادارې دوتنه. Retrieved: ۲۶ اپرېل ۲۰۱۴. اثر ژبه: جرمني ژبه. ليکوال: جرمن ملي کتابتون.
- ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ ۳٫۲ ۳٫۳ ذکر کېدنه: BnF authorities. Bibliothèque nationale de France ID: 12084156z. Retrieved: ۱۰ اکتوبر ۲۰۱۵. ليکوال: Bibliothèque nationale de France. اثر ژبه: فرانسوي ژبه.
- ↑ ۴٫۰ ۴٫۱ ذکر کېدنه: SNAC. SNAC ARK ID: w66h4kds. Subject named as: Zakir Hussain (politician). Retrieved: ۹ اکتوبر ۲۰۱۷. اثر ژبه: انګرېزي ژبه.
- ↑ ذکر کېدنه: انټرنېټ ادارې دوتنه. Retrieved: ۲۴ جون ۲۰۱۵. اثر ژبه: جرمني ژبه. ليکوال: جرمن ملي کتابتون.
- ↑ "The Sydney Morning Herald 10 May 1967, p. 3". Newspapers.com (په انګليسي). Archived from the original on 20 September 2022. نه اخيستل شوی 18 September 2022.
- ↑ "The Daily Telegraph 08 May 1967, p. 12". Newspapers.com (په انګليسي). Archived from the original on 20 September 2022. نه اخيستل شوی 18 September 2022.
- ↑ Rao, P.P. (2002). "Review of Indian Presidents". Journal of the Indian Law Institute. 44 (3): 431. ISSN 0019-5731. JSTOR 43951831. Archived from the original on 20 September 2022. نه اخيستل شوی 18 September 2022.
- ↑ "Stories in the story of presidential poll losers". The Indian Express (په انګليسي). 17 July 2022. Archived from the original on 20 September 2022. نه اخيستل شوی 18 September 2022.
- ↑ "The Sydney Morning Herald 10 May 1967, p. 3". Newspapers.com (په انګليسي). Archived from the original on 20 September 2022. نه اخيستل شوی 18 September 2022.
- ↑ "The Daily Telegraph 08 May 1967, p. 12". Newspapers.com (په انګليسي). Archived from the original on 20 September 2022. نه اخيستل شوی 18 September 2022.
- ↑ "The Guardian 06 May 1967, p. 7". Newspapers.com (په انګليسي). Archived from the original on 20 September 2022. نه اخيستل شوی 18 September 2022.
- ↑ "The Ottawa Citizen 11 May 1967, p. 6". Newspapers.com (په انګليسي). Archived from the original on 20 September 2022. نه اخيستل شوی 18 September 2022.
- ↑ "HT This Day: May 10, 1967 – Dr Husain elected president". Hindustan Times (په انګليسي). 9 May 2022. Archived from the original on 20 September 2022. نه اخيستل شوی 18 September 2022.
- ↑ "Arizona Republic 10 May 1967, p. 2". Newspapers.com (په انګليسي). Archived from the original on 20 September 2022. نه اخيستل شوی 18 September 2022.
- ↑ "Arizona Republic 10 May 1967, p. 6". Newspapers.com (په انګليسي). Archived from the original on 20 September 2022. نه اخيستل شوی 18 September 2022.
- ↑ "The Daily Telegraph 10 May 1967, p. 16". Newspapers.com (په انګليسي). Archived from the original on 20 September 2022. نه اخيستل شوی 18 September 2022.
- ↑ "The Desert Sun 10 May 1967, p. 4". Newspapers.com (په انګليسي). Archived from the original on 20 September 2022. نه اخيستل شوی 18 September 2022.
- ↑ "Chronology March–May 1967". Pakistan Horizon. 20 (2): 191. 1967. ISSN 0030-980X. JSTOR 41392896. Archived from the original on 20 September 2022. نه اخيستل شوی 18 September 2022.
- ↑ Election Commission of India 2017، مم. 17–18.
- ↑ "The Kokomo Tribune 14 May 1967, p. 23". Newspapers.com (په انګليسي). Archived from the original on 20 September 2022. نه اخيستل شوی 19 September 2022.
- ↑ Bansal 2021، مم. 13–14.
- ↑ Mohan 1974، مم. 10–11.
- ↑ Khurshid 2014.
- ↑ "The News 10 May 1967, p. 61". Newspapers.com (په انګليسي). Archived from the original on 24 September 2022. نه اخيستل شوی 24 September 2022.
- ↑ "Second Bihar Governor who could be India's Prez". Deccan Herald (په انګليسي). 19 June 2017. Archived from the original on 24 September 2022. نه اخيستل شوی 24 September 2022.
- ↑ "What the Raj Bhavans tell about diversity and our journey as a nation". The Indian Express (په انګليسي). 10 March 2022. Archived from the original on 24 September 2022. نه اخيستل شوی 24 September 2022.
- ↑ "Shri Baburao Patel & Ors vs Dr. Zakir Husain & Ors on 7 November, 1967". Indian Kanoon. Archived from the original on 24 September 2022. نه اخيستل شوی 24 September 2022.
- ↑ "Baburao Patel Vs. Zakir Hussain". www.the-laws.com. Archived from the original on 24 September 2022. نه اخيستل شوی 24 September 2022.
- ↑ "Details of Media Persons Accompanying the President in His/Her Visits Abroad Since 1947 to 2012" (PDF). The President's Secretariat. Archived from the original (PDF) on 17 August 2013. نه اخيستل شوی 5 June 2013.
- ↑ "'State Visit' of Dr Zakir Husain, President of India to Canada" (PDF). Rashtrapati Sachivalaya. Archived (PDF) from the original on 22 October 2021. نه اخيستل شوی 24 September 2022.
- ↑ Vikas, Mayank (4 March 2017). "The story of the Mughal Gardens is also the story of Delhi's historical relationship with trees". Scroll.in. Archived from the original on 24 September 2022. نه اخيستل شوی 24 September 2022.
- ↑ "Backstage With the Workers Who Tend the First Garden of the Republic". The Wire. 31 July 2016. Archived from the original on 24 September 2022. نه اخيستل شوی 24 September 2022.
- ↑ "Beyond the Mughal Gardens: The rich history of Rashtrapati Bhavan's gardens". The Indian Express (په انګليسي). 27 December 2020. Archived from the original on 24 September 2022. نه اخيستل شوی 24 September 2022.
- ↑ "The Des Moines Register 05 May 1969, p. 26". Newspapers.com (په انګليسي). Archived from the original on 20 September 2022. نه اخيستل شوی 17 September 2022.
- ↑ "Coventry Evening Telegraph 03 May 1969, p. 1". Newspapers.com (په انګليسي). Archived from the original on 20 September 2022. نه اخيستل شوی 17 September 2022.
- ↑ "Evening Post and News 03 May 1969, p. 1". Newspapers.com (په انګليسي). Archived from the original on 20 September 2022. نه اخيستل شوی 17 September 2022.
- ↑ "Evening Sentinel 03 May 1969, p. 3". Newspapers.com (په انګليسي). Archived from the original on 20 September 2022. نه اخيستل شوی 17 September 2022.
- ↑ "Daily News 04 May 1969, p. 16". Newspapers.com (په انګليسي). Archived from the original on 20 September 2022. نه اخيستل شوی 17 September 2022.
- ↑ "Arrangements for coverage of Dr. Zakir Hussain's funeral" (PDF). archive.pib.gov.in. Press Information Bureau. Archived (PDF) from the original on 20 September 2022. نه اخيستل شوی 17 September 2022.
- ↑ "The Herald-Sun 05 May 1969, p. 8". Newspapers.com (په انګليسي). Archived from the original on 20 September 2022. نه اخيستل شوی 17 September 2022.
- ↑ "The Morning Herald 05 May 1969, p. 13". Newspapers.com (په انګليسي). Archived from the original on 20 September 2022. نه اخيستل شوی 17 September 2022.
- ↑ "The Gazette 10 May 1969, p. 6". Newspapers.com (په انګليسي). Archived from the original on 20 September 2022. نه اخيستل شوی 17 September 2022.
- ↑ "The Sydney Morning Herald 07 May 1969, p. 30". Newspapers.com (په انګليسي). Archived from the original on 20 September 2022. نه اخيستل شوی 17 September 2022.
- ↑ "The Baltimore Sun 06 May 1969, p. 2". Newspapers.com (په انګليسي). Archived from the original on 20 September 2022. نه اخيستل شوی 17 September 2022.
- ↑ "The Des Moines Register 05 May 1969, p. 26". Newspapers.com (په انګليسي). Archived from the original on 20 September 2022. نه اخيستل شوی 17 September 2022.
- ↑ "Rajendra Prasad and Zakir Husain: The tale of India's longest and shortest-serving presidents". Firstpost (په انګليسي). 18 July 2022. Archived from the original on 24 September 2022. نه اخيستل شوی 24 September 2022.