انټر سرويس انټېلېجنس

آی اېس آی د پاکستان د څارگرې ادارې نوم دی. چې همدا نوم پخپله يو انگرېزي نوم دی او د انټر سرويس انټېلېجينس (Inter-Service Intellegence) لنډون دی، چې په پښتو ژبه يې ژباړه، د خپلمنځي خدماتو استخبارات، ده. دغه څارگره اداره د پاکستان تر ټولو پياوړې او لويه استخباراتي اداره ده. دا د پاکستان د درې استخباراتي څانگو څخه يوه اهمه اداره ده.

انټر سرويس انټېلېجنس (ISI)
ايمان، اتحاد، نظم
مشر: نديم تاج
اداره: د پاکستان پوځ
د بنسټ کال: ۱۹۴۸
اهمې څانگې:
Joint Intelligence X (JIX) Joint Intelligence Bureau (JIB) Joint Counter Intelligence Bureau (JCIB) Joint Intelligence North (JIN) Joint Intelligence Miscellaneous (JIM) Joint Signal Intelligence Bureau (JSIB) Joint Intelligence Technical (JIT)
د ياد وړ مشران:
اختر عبدالرحمن حميد گل اسد دراني محمود احمد احسان الحق اشفاق پروېز کياني

په ۱۹۴۷ کال کې د هند او پاکستان تر مېنځ جگړه کې د پاکستان د پوځي استخباراتو د ناکامه کارکردگۍ وروسته، د پاکستان حکومت د يوه بېلې استخباراتي ادارې اړتيا احساس کړه. نو په همدې تکل سره په ۱۹۴۸ کال کې د آی اېس آی استخباراتي اداره د يوه خپلواکه واحد په توگه د انټېلېجينس بېرو يا پخوانۍ استخباراتي څانگې نه رامېنځ ته شوه. د انټېلېجنس بېرو دنده د پوځ د بېلابېلو کړيو سره د مالوماتو گډول او د باندې نه د مالوماتو او استخباراتو راټولو وه. په پېل کې د دغې ادارې مرکز په راولپېنډۍ کې وه چې بيا وروسته يې مرکز د پاکستان په نوې جوړې شوې پلازمېنې اسلام آباد ته ولېږدېده. د آی اېس آی د دم مهال مشر ډگر جنرال نديم تاج دی. آی اېس آی چې ډېرځل په پاکستاني سياست او د نړۍ په بې شمېره پېښو کې يوه ناښکېل پټه قوه گڼل کېږي، د نن ورځې يو تر ټولو اهمه پټه استخباراتي اداره ده چې په فعاله توگه خپلې دندې پرمخ بيايي.

تاريخ

پاکستان له خپل پیدایښت وروسته په کال ۱۹۴۷ کې دوې څارگرې ادارې جوړې کړې چې لمړۍ یې د نظامي استخبارات او دوهمه هغه یې د تحقیقاتو ریاست په نامه ونومولې . د هند او پاکستان سره په جگړه کې چې کله د نظامي استخباراتو ستره ناکامي څرگنده شوه، نو پاکستان هوډ وکړ چې یوه بله څارگره اداره جوړه کړي . په دې ډول انگرېز تورن جنرال آر کوتون چې دی په خپله په استرالیال کې زېږېدلی خو د انگرېزانو په نظامي ځواکونو او په هغه مهال کې یې د پاکستان په نظامي ځواکونو کې دنده درلوده، په کال ۱۹۴۸ کې یوه نوې څارگره اداره د آی اېس آی تر نامه لاندې جوړه کړه . که څه هم چې په لمړې سر کې د دغې څارگرې ادارې دنده د ملک د ننه د مالوماتو راټولول نه وه - پرته له آزاد کشمیر او پښتونخوا - خو دغه رول هغه وخت بدل شو چې ایواب خان ولسمشر شو .

کله چې نظامي اسخبارات او د تحقیقاتو ادراه هم په دوهمه هندې او پاکستاني جگړه کې په کال ۱۹۶۵ کې د مالومات په راټولو کې ناکامه شولې، نو ایوب خان آی اېس آی په دې وگوماره چې هم د ملک د ننه او هم په بهر کې د مالوماتو د راټولونې دنده پر غاړه واخلي . ایوب خان همدارنگه آی اېس آیس ته دا دنده وسپارله چې د ملک د ننه سیاستوال هم وڅاري . کله چې زولفقار علي بوټو واک لاس ته کړ، نو ورسره آی اېس آی هم خپله اړتیا او وړتیا له لاسه ورکړه . ځکه چې بوټو د آی اېس آی په لوبو ډېر شکمن وو . ده دا انگېرله چې گواکې د ټولټاکنو په بهیر کې آې اېس آی ناوړه لوبې وکړې . زولفقار په دې اند وو چې آی اېس آی دا هاندو هڅې کولې چې یو نظامي حکومت پر واک پاتې شي . کله چې دی له واکه ولوېد، او جنرال ضیاالحق واک تر لاسه کړ، آی اېس آی بیا راژوندی شو او د پوره واک او خپل سرۍ ستونځ ته ورسېد . په همدې حال کې وو چې روسانو هم پر افغانستان یرغل وکړ .

د امریکا څارگرې ادارې سي آی اې له وخته گټه پورته کړه او آی اېس آی ته یې دنده ورکړه چې د روسانو پر وړاندې افغان مجاهېدین سمبال کړي . د دغه موخې لپاره یې یوه څانگه د ډگروال محمد یوسف تر بولۍ لاندې جوړه کړه چې یوازې او یوازې د افغانستان څارنه وکړي . نو د دې لپاره سي آی اې (CIA) د پاکستان د آی اېس آی ډېر کارمن په امریکا کې وروزل چې هغوی په خپل وار بیا په پاکستان کې افغان مجاهېدین روزل او خپل پټ عملیات یې د روسانو، افغان حکومت او ان هغو مجاهېدینو او روڼ اندانو چې په رښتیا سره یې د وطن مینه او غم درلود، پر وړاندې سرته رسول . د امریکایي لیکوال ستیو کول په وینا چې په خپل کتاب "د پېریانو جگړه " کې یې لیکلې وو چې ضیاالحق د آی اېس آی مشر اختر عبدالرحمن ته او وروسته حمید گل ته وویل چې په افغانستان کې داسې اور بل کړې چې یوازې اوبه په ځوښ راولي، خو چې تر چاینکې راتویې نه شي .

آی اېس آی له خپل جوړښته راپه دېخوا د نړۍ له ډېرو استخباراتي ادارو سره ټېنگې اړیکې لري چې د یادولو وړ یې (CIA)سي آی اې، د انگلستان (MI6)اېم آی شپږ او د اسرایئلو (MOSSAD) موساد دی . که څه هم چې آی اېس آی د ډېرو نورو استخباراتي ادارو، د ملگرو ملتونو ډېرو ادارو او همدارانگه د ډېرو خبري رسنیو په لاسوندونو یوه ترهگره اداره ده.

تگلاره

د آی اېس آی رسمي موخې په لاندې ډول دي:

1. د ملي امنیت ټینگښت او د ملک د ننه او په بهر کې د پاکستان د گټو خوندیتوب
2. په گاوندیو ملکونو، په تېره افغانستان او هند کې د سیاسي او نظامي خوځښتونو او بهیرونو څارنه چې د پاکستان په ملي امنیت او د دوی په بهرنۍ پالیسي یا تگلاره باندې پوره پوره اغېزه لرلای شي .
3. له درې نورو نظامي ځواکونو، اردو، بهري او هوایي ځواکونو سره همکاري
4. په خپلو نظامي کادرونو او پرسونلو څارنه . په همدې ډول د خبري رسنیو، بهرنیو دپلوماتانو او خپلو هغو چې د ملک د ننه او همدارنگه په بهر کې په دنده بوخت دي، او همدارنگه په پاکستاني ټولنه او د هغوی په .اوښتون څارنه .

جوړښت

د آی اېس آی مرکزيت په اسلام آباد کې دی او د آی اېس آی مشر د ډايرکټر جنرال په نامه يادېږي، چې د آی اېس آی مشر د پاکستان يوه پوځي دنده يا د ډگر جنرالۍ دنده هم لري. د ډايرکټر جنرال نه راښکته بيا د ډايرکټر جنرال درې مرستيال جنرالان د واک پر پوړيو ناست دي او د همدغو مرستيالانو دنده دا ده چې ډگر جنرال ته وخت پر وخت راساً راپورونه ورکړي، د ډگر جنرال د همدغو درې مرستيالانو بله دنده دا ده چې هغوی د آی اېس آی د درې ډگرونو پازوالان يا مسؤلين هم دي. د آی اېس آی په مېنځ کې همدا درې ډگرونه د سياست ډگر، د باندنيو چارو ډگر او عامه چارو ډگر په نامه يادېږي.

د آی اېس آی عام مستخدمين ډېری د پوليس، نيمه پوځي قوې او د پاکستان د پوځ د ځانگړي واحدونو لکه د اس اس جي کمانډو نه جوړ شوي. د آی اېس آی د کاري قوې ځانگړتيا هېڅکله په عامه توگه د خلکو په مېنځ کې نه ده څرگنده شوې خو کارپوهان يې د کار وړتيا او کچه اټکل کړې، چې کچه يې نژدې ۲۵۰۰۰ ته رسېږي. ددې ترڅنگ آی اېس آی له ۳۰۰۰۰ نه ډېر مخبرين او شتمنۍ لري.

آی اېس آی په گڼو څانگو وېشل شوی، او د دغې څارگرې ادارې هره څانگه ځان ته خپلې دندې لري چې د دغو ټولو څانگو يوه موخه ده او هغه دا چې په هر حال کې د پاکستان د گټو ساتنه ده.

څانگې

د آی اېس آی څانگې په لاندې ډول دي:

1. (جيکس) Joint Intelligence X
   • دغه څانگه د نورو ټولو څانگو د سمون او تنظيم دنده پر غاړه لري. کله چې نورې ټولې څانگې مالومات راټول کړي، وروسته يې د چا‌ڼ لپاره دغې څانگې ته استوي، چې راپور ترې وليکي.
2. (جيب) Joint Intelligence Bureau
   • دغه څانگه د آی اېس آی تر ټولو لویه او ځواکمنه څانگه ده چې آر دنده یې د سياسي گوندونو څارل دي. دغه څانگه درې نورې وړي څانگې هم لري چې په هند کې د پټو عملياتو، د ترهگرۍ پر ضد جگړه او همدارنگه د ډېرو مهمو شخصيتونو د امنيت دنده پر غاړه لري.
3. (جي سي ان بي) Joint Counter Intelligence Bureau
   • دغه څانگه د هغو مالوماتو چان پر غاړه لري چې د پاکستاني دپلوماتانو له خوا په بهر ملکونو کې راټول شوي وي. دغه څانگه ډېر څارگر په افغانستان، چين، هند، مرکزي آسيا او منځني ختيځ کې لري . داسې گومان هم کېږې، چې په اروپا او سهېلي امريکا او افريقا کې يې د خپلو کړو وړو لمن ډېره غزولې وي.
4. (جين) Joint Intelligence North
   • دغه څانگه په جمو او کشمیر کې ډېره کارنده ونډه لري، په ځانگړې توگه د کترول له لیکو سره چې هند او کشمیر یې سره جلا کړي .
5. (جيم) Joint Intelligence Miscellaneous
   • دغه څانگه په نورو ملکو کې د ورانکارۍ دنده پر غاړه لري .
6. (جي اس آی بي) Joint Signal Intelligence Bureau
   • په دغه څانگه کې چې د رییس تر څنگ درې مرستیالان هم په کار بوخت دي، د غلیم او یا هم د نورو ملکونو د جاوسوسانو د څارنې او پلټنې، د دوی د پانگې او همدارانگه د دوښمن د نظامي توکیو او ځواکونو د څرک اېستنې دنده پر غاړه لري .
7. ( جيټ) Joint Intelligence Technical
   • دغه څانگه د څارنې وسايل، وسلې، او چاودېدونکې توکې برابروي . د ډېرو په گومان دغه څانگه يوه د کيمياوي وسلو کارخونه هم لري۰

د آی اېس آی مشران

1. ډگرمن رياض حسين. ۱۹۵۹ - ۱۹۶۶
2. ډگرمن (پخوا ستر جنرال) محمد اکبر خان. ۱۹۶۶ - ۱۹۷۱
3. ستر جنرال (پخوا ډگر جنرال) غلام جيلاني خان. 1971 - 1978
4. ستر جنرال محمد رياض خان. ۱۹۷۸ - ۱۹۸۰
5. بريد جنرال اختر عبدالرحمن. ۱۹۸۰ - مارچ ۱۹۷۸
6. بريد جنرال حميد گل. مارچ ۱۹۸۷ - می ۱۹۸۹
7. بريد جنرال (تقاعد) شمس الرحمن کالو. می ۱۹۸۹ - اگسټ ۱۹۹۰
8. بريد جنرال اسد دراني. اگسټ ۱۹۹۰ - مارچ ۱۹۹۲
9. بريد جنرال جاوېد ناصر. مارچ ۱۹۹۲ - می ۱۹۹۳
10. بريد جنرال جاوېد اشرف قاضي. می ۱۹۹۳ - ۱۹۹۵
11. ستر جنرال (پخوا ډگر جنرال) نسيم رانا. ۱۹۹۵ - اکتوبر ۱۹۹۸
12. بريد جنرال ضياالدين بټ . اکتوبر ۱۹۹۸ - اکتوبر ۱۹۹۹
13. بريد جنرال محمود احمد. اکتوبر ۱۹۹۹ - اکتوبر ۲۰۰۱
14. بريد جنرال احسان الحق. اکتوبر ۲۰۰۱ - اکتوبر ۲۰۰۴
15. بريد جنرال اشفاق پروېز کياني. اکتوبر ۲۰۰۴ - اکتوبر ۲۰۰۷
16. بريد جنرال نديم تاج. اکتوبر ۲۰۰۷ - اکتوبر ۲۰۰۸
17. بريد جنرال احمد شجاع پاشا. اکتوبر ۲۰۰۸– اوسمهال

افسران

د اجنټانو گمارنه

د آی اېس آی سره يوځای کېدل او په همدې اداره کې دندې ترسره کولو لپاره هم عام ښاريان او هم د پوځي قوې غړي کولای شي ځانونه په دندو وگوماري. خو د عامو ښاريانو لپاره د گمارنې خبرتيا خپرېږي او په گډه توگه د عامه خدماتو فيډرالي کميسون يا (Federal Public Services Commission) لخوا اداره کېږي او د آی اېس آی ښاري اجنټانو ته د دفاع د وزارت د کارکوونکو په توگه کتل کېږي. د عامه خدماتو فېډرالي کميسون بيا د بېلابېلو آزموينو د اخيستلو سره، د روانو چارو په اړه مالومات، د انگرېزي ژبې او بېلابېل شننيزو وړتياو له مخې د کانديد کس آزموينه هم اخلي. په همدې توگه د نتيجې له مخې، د کانديد کسانو شمېره د عامه خدماتو فېډرالي کميسون لخوا راټيټېږي او په ټولو کانديدو کې ټاکل شوي کسان آی اېس آی ته لېږل کېږي. آی اېس آی بيا د همدغو غوره کسانو مخينه راسپړي. تر دې وروسته د ټاکل شوي کانديدانو ته د مرکې بلنه ورکول کېږي او همدا مرکه بيا د يوې کميټې لخوا ترسره کېږي چې هغه کميټه د عامه خدماتو فيډرالي کميسون او د آی اېس آی رسمي کارکوونکي نه جوړه وي.

هغه نوماندان چې د گومارنې مرکې کې بريالي کېږي بيا د جسمي پياوړتيا د تمرينونو، روغتيايي حالت او ساپوهنيزې ارزونې د پړاو نه بايد تېر شي. کله چې نوماندان د دغو ارزونو او آزمېښتونو نه تېر شي، د نوؤ نوماندانو د گمارنې لپاره لومړی آی اېس آی د دغو نوماندانو د مخينې او پسمنظر يوه بشپړه کتنه ترسره کوي او بيا يې د آی اېس آی سره د يوځای کېدو لپاره غوره کوي. وروسته له دې چې نوماندان د آی اېس آی لپاره د دندې وړانديزونه ومني بيا د هغوی په اړه د امنيتي اندېښنو سپيناوی کېږي. تر دې وروسته گمارونکي اجنټان د آی اېس آی ښوونځي ته لار مومي چې بيا هلته هغوی ته بنسټيزه تمرينونه ورکول کېږي او تر دې وروسته همدا اجنټان د يوه کال آزمېښتي مودې لپاره په کار گمارېږي. که څه هم چې د دغې څارگرې ادارې ښاري فعاله اجنټانو ته د مېجر تر رتبې پورته هم انډوله رتبه او اجازه نشته او اکثراً يې د جېکس (JIX)، جيب (JIB) او جې سي آی بي (JCIB) څانگو او نورو ډيپارتمنتونو کې په دندو گمارل کېږي، چې د دغو ټولو سرمشريزه يې د پوځي قواؤ په لاس کې وي، خو داسې ډېرې لږې پېښې دي چې عام وگړي هم په دغو ډيپارتمنتونو کې په دندو گمارل شوي.

For the armed forces, officers have to apply for admission into the Inter-Services Intelligence School. After finishing the intelligence course, they can apply to be posted in Field Intelligence Units or in the directorate of Military/Air/Naval intelligence. Then they wait and hope that their performance is good enough to be invited to the ISI for a temporary posting. Based on their performance in the military and the temporary posting with ISI, they are then offered a more permanent position.

Senior ISI officers with ranks of Major and above are only assigned to the ISI for no more than 2–3 years to curtail the attempt to abuse their power. Almost all of the Director-Generals of the ISI have never served in the organization before being appointed by the Military commanders to lead it. ISI also monitors former, current and retired military officers who at one point or another held sensitive positions and had access to classified data.

پوځي تمرينونه

Basic training commences with 'pep talks' to boost the morale of the new recruit using patriotism, religion and sense of honor and duty. In this early phase, the inductee is familiarized with the real world of intelligence and espionage, as opposed to the spies of fiction. Common usages, technical jargon and classification of information are taught. Case studies of other agencies like CIA, KGB, Chinese Secret Agency and R&AW are presented for study. The inductee is also taught that intelligence organizations do not identify who is friend and who is foe, the country's foreign policy does.

After the initial phase, the recruit is sent to the Inter-Services Intelligence School where training can last up to six months to a year. The recruit is given firsthand experience of what it was to be out in the figurative cold, conducting clandestine operations. During night exercises under realistic conditions, he is taught infiltration and exfiltration. He is instructed to avoid capture and, if caught, how to face interrogation. He learns the art of reconnoiter, making contacts, and, the numerous skills of operating an intelligence mission. At the end of the field training, the new recruit is brought back to the school for final polishing. Before his deployment in the field, he is given exhaustive training in the art of self-defense, an introduction to martial arts and the use of technical espionage devices. He is also drilled in various administrative disciplines so that he could take his place in the foreign missions without arousing suspicion. He is now ready to operate under the cover of an Embassy to gather information, set up his own network of informers, moles or operatives as the task may require.

عمليات

کړنې

د مالوماتو راغونډونه: آی اېس آی د هند د ستراتيژيکو گټو اړونده د حساسو مالوماتو په راټولولو بوخت دی. د سربېرنو او پټو دواړو مالوماتو هڅه کوي.

د مالوماتو ډلبندي: Data is sifted through, classified as appropriate, and filed with the assistance of the computer network in ISI's headquarters in Islamabad.

متجاوزه استخبارات: The primary mission of ISI includes aggressive intelligence which comprises espionage, psychological warfare, subversion, sabotage, and promoting insurgency in enemy locations.

د استخباراتي ضد عمليات: ISI has a dedicated section which spies against enemy's intelligence collection oganizations. With unscrupulous enemy agencies abounding in Pakistani neighbourhood, this is among the most important function of ISI.

چلندلار

ډيپلوماټيک پلاوی: په يوه دښمن هېواد کې د ډيپلوماټيکو چارو په مرسته د آی آېس آی د پټو مرکزونو لپاره د خوښې خوندي چاپېريال چې اکثراً په سفارتونو او قونسلونو کې وي، برابرول.

گڼ ولسيز تنظيمونه: د آی اېس آی فعاله غړي په گڼ ولسيزو/گڼ توکميزو اورگانونو کې ډېر ښه پټېدلای شي. غېردولتي اورگانونه او کلتوري غونډې او پروگرامونه هم د آی اېس آی د کړنو او فعاليتونو د خوندي ساتلو مشهوره ځايونه دي.

رسنۍ: په نړيوالو رسنيزو مرکزونو کې د آی اېس آی د فعالو غړو نفوذ او د آزاده حرکت او فعاليت لارې چارې برابرول.

د نورو څارگرو ادارو سره ملکاري: د ضرورت پر وخت آئي ايس آئي د نوروهېوادونو د استخباراتي ادارو سره هم همکاري کړي ده لکه د سعودي عربستان استخاباراتي اداره،چيني استخبارات،موساد،د برطانيې ايم آئي 6 او د امريکې سي آئي ای وغيره پدې استخباراتي ادارو کې شامل دي

د درېيمې نړۍ چالونه: آی اېس آی په فعاله توگه د درېمې نړۍ په هېوادونو کې د مالوماتو په ترلاسه کولو او خپل عملي کار پرمخ بېولو کې کاميابه پاتې شوی چې په دغو هېوادونو کې افغانستان، نيپال، برطانيه، بنگله دېش، سريلانکا، ايران، ترکيه او چين راځي.

Spotting and Recruitment: ISI operatives actively search for local recruits and operatives. Separatist tendencies and ethnic or sectarian sensitivities are also allegedly used as grounds for manipulation (such as the alleged involvement of ISI with the Khalistan Commando Force). Armed forces and Paramilitary personnels remain a primary target for enrollment.

د عملياتو تاريخ

افغانستان

• (۱۹۸۲) دا آی اېس آی، سي آی اې او موساد څارگرې ډلې وې چې د فلسطين د آزادۍ تنظيم لپاره د سوويت جوړې شوې، لبنانۍ وسلې چې په ۱۹۸۲ کې د لبنان د نيولو وروسته اسراييلو لاس ته ورغلې او وروسته يې په يوه پټ او خفيه عملياتو کې همدا وسلې پاکستان ته ولېږدولې، چې بيا د پاکستان لخوا افغانستان ته ولېږل شوې او د افغان او روس په جگړو کې د مجاهدينو لخوا وکارېدې. تر دې وروستيو کالونو پورې د دغو وسلو د لېږدېدو په اړه ټول مالومات د يوه راز په توگه پټ ساتل کېدل.

د آی اېس آی يو پخوانی مشر، اختر عبدالرحمن چې د روسانو پر وړاندې د افغان جهاد بنسټگر گڼل کېږي.

• (۱۹۸۲-۱۹۹۷) په دې موده کې آی اېس آی د امريکا په ملاتړ په افغانستان کې د روس په وړاندې جگړه کې ډېر اهمه ونډه درلوده. سي آی اې د هغو هڅو ترشا ولاړ و چې پاکستان بايد د افغانانو او وسلو نه ډک شي. او بيا همدغه وسلې او مجاهدين د روس په وړاندې وکارېږي. پاکستاني او عربو مجاهدينو چې د جهادي جذبې خاوندان و، غوښتل چې په افغانستان کې د روسي پوځ د يرغل په وړاندې د افغان مجاهدينو تر څنگ ودريږي. The CIA relied on the ISI to train fighters, distribute arms, and channel money. The ISI trained about ۸۳٬۰۰۰ Afghan mujahideen between ۱۹۸۳ and ۱۹۹۷, and dispatched them to Afghanistan. B. Raman of the South Asia Analysis Group, an Indian think-tank, claims that the Central Intelligence Agency through the ISI promoted the smuggling of heroin into Afghanistan in order to turn the Soviet troops into heroin addicts and thus greatly reducing their fighting potential. See also CIA drug trafficking#Soviet Afghanistan, CIA transnational anti-crime and anti-drug activities#Southwest Asia, Operation Cyclone, Badaber Uprising.
• (۱۹۸۶) کله چې د روس او افغان په جگړه کې د افغانستان گڼ شمېر خلک پاکستان ته د مهاجرو په توگه لاړل، نو د مهاجرينو دغې لويې شمېرې آی اېس آی هم اندېښمن کړ او داسې يې انگېرله چې که چېرته د خاد غړي هم په دغو مهاجرينو کې پاکستان ته راغلي وي نو دا به د پاکستان گټو ته زيانمن وي، نو په همدې خاطر آی اېس آی د انگرېزانو او د سي آی اې په هڅونه په پاکستان کې د افغان سفارت استازي احمد منصور ته په کال ۱۹۸۶ کې لندن ته د تگ ژمنه ورکړه، خو په دې آړ چې احمد منصور به د خاد ټول غړي چې په پاکستان کې د افغان سفارت له خوا سمبالېږي، پاکستان یا هم سي آی اې ته په لاس ورکوي . د دې ترڅنگ به احمد منصور هغه د اړیکو نیولو اسناد پاکستان ته ورکي چې د افغانستان د حکومت او ځېنو مجاهېد مشرانو او همدارنگه هغه افغان روڼ اڼدانو چې د افغان ناورین لپاره یې یوه سوله اییزه لاره لټوله. په همدې توگه منصور احمد د آی اېس آی وړانديز ته غاړه کېښودله او په پاکستان کې افغان حکومت د ايجنټانو په اړه د ارزښتمنو پټو مالوماتو په بدل کې، هغه د خپلې کورنۍ د ټولو غړو سره په پټه توگه د استوگنې د ځای نه ووېستل شول چې بيا د برټش ايروېز په آلوتنه کې په خوندي توگه تر لندنه ورسول شول. د هغه وخت افغاني ډيپلوماټانو او د شوروي اتحاد چارواکو ډېر ځل خپل کوششونه وکړل چې منصور احمد او د هغه کورنۍ پېدا کړي خو د هغوی هر کوشش ناکامه و.
• (۱۹۸۹) ISI was unable to induce the Afghan mujahideen - to whom it had provided large sums of funding during its fight with Marxist forces during the ۱۹۸۰s - to cooperate and unite following the withdrawal of the Soviet Union from Pakistan's neighbor Afghanistan in ۱۹۸۹. The war against the Marxist government and civil war between the Mujahideen that followed killed many thousands and caused enormous destruction.
• (۱۹۹۲) ISI engineered the takeover of Afghanistan by the hard-line Islamic Taliban regime after the fall of the Communist government in Kabul in ۱۹۹۲.
• (۱۹۹۴) The Taliban regime that the ISI supported after ۱۹۹۴ to suppress warlord fighting and in hopes of bringing stability to Afghanistan proved too rigid in its Islamic interpretations and too fond of the Al-Qaeda based on its soil. Despite receiving large sums of aid from Pakistan, the Taliban leader Mullah Omar is reported to have insulted a visiting delegation of Saudi Prince Sultan and an ISI general asking that the Taliban turn over bin Laden to Saudi Arabia. Following the ۹/۱۱ attack on the United States by Al-Qaeda, Pakistan felt it necessary to cooperate with the US and the Northern Alliance in a war against the Taliban.
• (۲۰۰۱) په دغه کال آی اېس آی حامد کرزی له پاکستان نه شړي او دا په دې تور چې هغه د طالبانو مخالفت کاوه.

بنگله دېش

• (۱۹۷۰ کالونه) آی اېس آی په دې چار کې پاتې راغی چې هندوستان د ختيځ پاکستان د ملاتړ څخه لاس په سر شي، کوم چې د بنگله دېش د جوړولو سبب وگرځېده.

هندوستان

• (۱۹۵۰s) The ISI's Covert Action Division was used in assisting the insurgents in India's North-East.
• (۱۹۶۰s) In the late ۱۹۶۰s assists the Sikh Home Rule Movement of London-based Charan Singh Panchi, which was subsequently transformed into the Khalistan Movement, headed by Jagjit Singh Chauhan in which many other members of the Sikh diaspora in Europe, United States and Canada joined and then demanded the separate country of Khalistan.
• (۱۹۶۵) The ۱۹۶۵ war in Kashmir provoked a major crisis in intelligence. When the war started, there was a complete collapse of the operations of all the intelligence agencies, which had been largely devoted to domestic investigative work such as tapping telephone conversations and chasing political suspects. The covert infiltration plan, codenamed Operation Gibraltar was essentially an intelligence fiasco, partly due to ISI, after having overestimated so called "local support" to infiltrators in Kashmir and having underestimated the Indian response to the plan. The ISI, after the commencement of the ۱۹۶۵ Indo-Pakistan war, was apparently unable to locate an Indian armored division due to its preoccupation with political affairs. Ayub Khan set up a committee headed by General Yahya Khan to examine the working of the agencies.
• (۱۹۶۹-۱۹۷۴) The U.S. Central Intelligence Agency and ISI worked in tandem during the Nixon Administration in assisting the Khalistan movement in Punjab.
• (۱۹۸۰) The PAF Field Intelligence Unit at their base in Karachi in July ۱۹۸۰ captured an Indian agent. He was interrogated and revealed that a large network of Indian spies were functioning in Karachi. The agent claimed that these spies, in addition to espionage, had also assassinated a few armed personnel. He also said the leader of the spy ring was being headed by the food and beverages manager at the Intercontinental Hotel in Karachi and a number of serving Air Force officers and ratings were on his payroll. The ISI decided to survey the manager to see who he was in contact with, but then President of Pakistan Zia-ul Haq superseded and wanted the manager and anyone else involved in the case arrested immediately. It was later proven that the manager was completely innocent.
• (۱۹۸۳) Ilam Din also known as Ilmo was an infamous Indian spy working from Pakistan. He had eluded being captured many times but on March ۲۳ at ۳ a.m., Ilmo and two other Indian spies were apprehended by Pakistani Rangers as they were illegally crossing into Pakistan from India. Their mission was to spy and report back on the new military equipment that Pakistan will be showing in their annual March ۲۳ Pakistan day parade. Ilmo after being thoroughly interrogated was then forced by the ISI to send false information to his RAW handlers in India. This process continued and many more Indian spies in Pakistan were flushed out such as Roop Lal.
• (۱۹۸۴) ISI uncovered a secret deal in which naval base facilities were granted by Indian Prime Minister Indira Gandhi to the USSR in Vizag and the Andaman & Nicobar Island and the alleged attachment of KGB advisers to the then Lieutenant General Sunderji who was the commander of Operation Bluestar in the Golden Temple in Amritsar in June ۱۹۸۴.
• (۱۹۸۴) ISI failed to perform a proper background check on the British company which supplied the Pakistan Army with its Arctic-weather gear. When Pakistan attempted to secure the top of the Siachen Glacier in ۱۹۸۴, it placed a large order for Arctic-weather gear with the same company that also supplied the Indian Army with its gear. Indians were easily alerted to the large Pakistani purchase and deduced that this large purchase could be used to equip troops to capture the glacier. India then mounted an operation (Operation Meghdoot) and secured the top of the glacier before Pakistan.
• (۱۹۸۵) A routine background checks on various staff members working for the Indian embassy raised suspicions on an Indian woman who worked as a school teacher in an Indian School in Islamabad. Her enthusiastic and too friendly attitude gave her up. She was in reality an agent working for the Research and Analysis Wing (RAW). ISI monitored her movements to a hotel in Islamabad where she rendezvoused with a local Pakistani man who worked as an engineer for Pakistan Atomic Energy Commission. ISI then confronted her and were then able to turn her into a double agent spying on the Indian Embassy in Islamabad.
• (۱۹۹۹) ISI failed to calculate the international reaction to the Kargil operation in summer of ۱۹۹۹. Subsequent heavy pressure by foreign countries such as USA forced the Pakistani-backed forces to withdraw from Kargil.

پاکستان

• (۱۹۸۰) ISI became aware of a plot to assassinate the President of Pakistan, Zia-ul-Haq and then launch a bloody coup to depose the current government and install an extreme Islamic government in its place. The attempted assassination and coup was to occur on March ۲۳, ۱۹۸۰ during the annual March ۲۳ Pakistan day parade. The masterminds behind the coup were high ranking Military and Intelligence officers and were led by Major General Tajammal Hussain Malik, his son, Captain Naveed and his nephew Major Riaz, a former Military Intelligence officer. ISI decided against arresting these men outright because they did not know how deep this conspiracy went and kept these men under strict surveillance. As the date of the annual parade approached, ISI was satisfied that it had identified the major players in this conspiracy and then arrested these men along with quite a few high ranking military officers.
• (۱۹۸۱) In ۱۹۸۱, a Libyan Security company called Al Murtaza Associates sent recruiters to Pakistan to entice former soldiers and servicemen for high paying security jobs in Libya. In reality, Libya was recruiting mercenaries to fight with Chad and Egypt as it had border disputes with both nations. Only later did the ISI become aware of the plot and the whole scheme was stopped, but nearly ۲٬۷۰۰ Pakistanis had already left for those jobs.

ايران

1. REDIRECT کينډۍ:دا هم وگورئ

• (۱۹۷۹) After the failure of Operation Eagle Claw, the U.S. media outlets such as Newsweek and Time reported that CIA agents stationed in Tehran had obtained information in regard to the location of the hostages, in-house information from a Pakistani cook who used to work for the U.S. Embassy. ISI successfully gathered evidence, and intercepted communication documents and showed it to the Iranian Chief of J-۲ which cleared the cook. The Iranian chief of intelligence said, “We know, the Big Satan is a big liar.”

فرانسه

• (۱۹۷۹):د فرانس لخوا پاکستان ته لېږلی شوي سفير لې گوريرس او د هغه سيکټري د پاکستان خلاف ځني کارونو نظر ساتلو، آي ايس آئي اداره د هغو د سازش څخه خبر شوه او د هغوي هغه سازش يي ناکام کړو،،،د لې گورس او د هغه د سيکټري څخه يې کېمره او نور داسې حساس څيزونه واخيستل ، ويلی کېږي چې دغه کسانو په کهوټا ريسچ لېبارټي باندي نظر ساتلو۔ دغه کسان دواړه فرانس و خو سي آئي ای (د امريکې استخباراتي ادارې) لخوا پاکستان ته لېږل شوي و

پخوانۍ روسيه او د پخوانۍ روسيې وروسته رياستونه

• (۱۹۸۰) ISI had placed a mole in the Soviet Union's embassy in Islamabad. The mole reported that the Third Secretary in the Soviet Embassy was after information in regard to the Karakurum Highway and was obtaining it from a middle level employee, Mr. Ejaz, of the Northern Motor Transport Company. ISI contacted Mr. Ejaz who then confessed that a few months ago the Soviet diplomat approached him and threatened his family unless he divulged sensitive information in regard to the highway such as alignment of the road, location of bridges, the number of Chinese personnel working on the Highway, etc. The ISI instead of confronting the Soviet diplomat chose to feed him with false information. This continued until the Soviet diplomat was satisfied that Mr. Ejaz had been bled white of all the information and then dropped him as a source.

دوتنه:Kahutablueprint.JPG

Ordinance Blueprint,Khan Research Laboratories, A.Q. Khan Laboratories, Engineering Research Laboratories (ERL), کهوټا, پاکستان ۳۳°۳۹'۱۱"N ۷۳°۱۵'۳۳"E.

• (۱۹۹۱-۱۹۹۳) Major General Sultan Habib who was an operative of the ISI's Joint Intelligence Miscellaneous department successfully procured nuclear material while being posted as the Defense Attaché in the Pakistani Embassy in Moscow from ۱۹۹۱ to ۱۹۹۳ and concurrently obtaining other materials from Central Asian Republics, Poland and the former Czechoslovakia. After Moscow, Major General Habib then coordinated shipping of missiles from North Korea and the training of Pakistani experts in the missile production. These two acts greatly enhanced Pakistan's Nuclear weapons program and their missile delivery systems.

امريکا

• (۱۹۸۰s) ISI successfully intercepted two American private weapons dealers during the Soviet-Afghan war of the ۱۹۸۰s. One American diplomat (his name has not been de-classified) who lived in the F-۷/۴ sector of Islamabad was spotted by an ISI agent in a seedy part of Rawalpindi by his Car's diplomatic plates. He was bugged and trailed and was found to be in contact with various tribal groups supplying them with weapons for their fight with the Soviet Army in Afghanistan. Another was Eugene Clegg, a teacher in the American International School who also indulged in weapons trade. All of them were put out of business.
• (۲۰۰۲) Some authors allege that ISI supported the ۱۹۹۹ release of Ahmed Omar Saeed Sheikh who was subsequently convicted of the ۲۰۰۲ beheading of Wall Street Journal reporter Daniel Pearl.

شخړې او مخالفتونه

پر آی اېس آی باندې د گڼ شمېر نيوکو او انتقادونو سره داسې وييل کېږي چې دغه څارگره اداره، په يوه دولت کې دننه د بل دولت په څېر ده، چې د رهبرۍ په ډگر کې نه د پوځ، نه د ولسمشر او نه هم د لومړي وزير په توگه ځواب وييلی شي. د ۱۹۵۰ کالونو راپدېخوا آی اېس آی د پاکستان په کورني سياست کې ژور ښکېل شوی دی. The ۱۹۹۰ elections for example were widely believed to have been rigged by the ISI in favor of the Islami Jamhoori Ittehad (IJI) party, a conglomerate of nine mainly rightist parties by the ISI under Lt. General Hameed Gul, to ensure the defeat of Bhutto's Pakistan Peoples Party (PPP) in the polls. Gul has denied that the vote was rigged. In September-October ۱۹۸۹, two ISI officers launched Operation Midnight Jackals in a bid to sway PPP members of the National Assembly to back a vote of no confidence against the Bhutto government. In early ۱۹۹۰s ISI became involved in politics of Karachi, it launched operation against the Mujahir Qaumi Movement (MQM) seeing its growing popularity and political strength in the province of Sindh. It is alleged that ISI was involved in dividing MQM. This led to the creation of MQM-A and MQM-H, the former being the party of Altaf Hussain and latter Haqiqi group. MQM-Haqiqi group was made by ISI to target MQM-A and to stop its growing popularity. It even bribed several journalists and newspapers to agitate against MQM-A. ISI's Internal Political Division has been accused by various members of the Pakistan People's Party in assassinating Shahnawaz Bhutto, one of the two brothers of Benazir Bhutto, through poisoning in the French Riviera in the middle of ۱۹۸۵ in an attempt to intimidate her into not returning to Pakistan for directing the movement against Zia's Military government, but no proof has been found implicating the ISI.

The ISI was also involved in a massive corruption scandal dubbed "Mehrangate", in which top ISI and Army brass were given large sums of money by Yunus Habib (the owner of Mehran Bank) to deposit ISI’s foreign exchange reserves in Mehran Bank. This was against government policy, as such banking which involves government institutions can only be done through state-owned financial institutions and not private banks. When the new director of the ISI was appointed and then proceeded to withdraw the money from Mehran Bank and back into state-owned financial institutions, the money had been used up in financing Habib's “extracurricular” activities. On April ۲۰, ۱۹۹۴, Habib was arrested and the scandal became public.

India has blamed the ISI for training, arming and giving logistics to the militants who are fighting the Indian security forces in Indian-administered Kashmir. Federation of American Scientists reports that the Inter-Service Intelligence, is the main supplier of funds and arms to the militant groups. The British Government had stated there is a 'clear link' between Pakistan's Inter-Services Intelligence and three major militant outfits The Guardian newspaper had uncovered evidence that Pakistani militants were openly raising funds and training new recruits and that the ISI's Kashmir cell was instrumental in funding and controlling these outfits. India also accused ISI of masterminding the ۱۹۹۳ Mumbai bombings, with backing from Dawood Ibrahim's D-Company. Aside from Kashmir, India accuses the ISI of running training camps near the border of Bangladesh in late ۱۹۹۰s where India claims the ISI trains members of various separatist groups from the northeastern Indian states. The ISI has denied these accusations.

In January ۱۹۹۳, the United States placed Pakistan on the watch list of such countries which were suspected of sponsoring international terrorism. This decision was made in part because the current head of the ISI in ۱۹۹۳, Lt. Gen. Nasir, had become a stumbling block in American efforts to buy back hundreds of shoulder-fired, surface-to-air FIM-۹۲ Stinger missiles from the Afghan Mujahideen and was assisting organizations such as Harkat ul-Ansar, which had been branded as a terrorist organization by the US. Once Nasir's tenure as ISI chief ended, the US removed Pakistan from the terrorism watch list. The ISI is also suspected to have been involved with the hijackers of the September ۱۱, ۲۰۰۱ attacks, having paid the ringleader Mohamed Atta. After ۹/۱۱, ISI was purged of members who did not support President Pervez Musharraf's stance towards the Taliban and Al Qaeda.

In the BBC Newsnight Programme on ۲۷ September ۲۰۰۶, a research paper prepared for the Ministry of Defence (United Kingdom), was quoted linking the ISI with support for the Taliban and other terrorist acts in the west. The report states, "The US/UK cannot begin to turn the tide until they identify the real enemies from attacking ideas tactically - and seek to put in place a more just vision. This will require Pakistan to move away from Army rule and for the ISI to be dismantled and more significantly something to be put in its place." This was denied by President Musharraf, "I totally, ۲۰۰٪ reject it. I reject it from anybody - MoD or anyone who tells me to dismantle ISI." The Council on Foreign Relations, a US foreign policy think tank published an article casting doubt on some of the accusations, 'Though Pakistan does offer safe haven to Kashmiri groups, and perhaps some Taliban fighters, the suggestion that the ISI is responsible for the ۷/۷ bombings of London’s mass transit system is “a real stretch,” [Kathy] Gannon says'. However, a later report by the same think tank, The Council on Foreign Relations, stated there was probably support for terrorism from rogue elements of the ISI [۱] Archived 2008-07-23 at the Wayback Machine..

Amnesty International publish a report on ۲۹ September ۲۰۰۶ accusing Pakistan of detaining hundreds of alleged terror suspects without legal process. The group says some were tortured or otherwise ill-treated, others were sold to the US military, and others have vanished without trace. "Journalists and human rights activists have told Amnesty International that most terror suspects deemed important by Pakistani intelligence were held in "safe houses" run by "the agencies" – Pakistan’s intelligence agencies including the Inter-Services Intelligence (ISI) and Military Intelligence (MI)." 'In many cases, U.S. agents paid a bounty of $۵٬۰۰۰ (۲٬۶۶۷ UK pounds) to those, usually intelligence agents, who simply declared people terrorists, seized them and handed them over for interrogation with no legal process, Amnesty said. "Enforced disappearances were almost unheard of in Pakistan before the start of the U.S-led war on terror -- now they are a growing phenomenon, spreading beyond terror suspects", Amnesty researcher Angelika Pathak said.' Gen Musharraf strongly denied the allegations that some alleged terror suspects had vanished without trace, "I don't want even to reply to that, it is a nonsense, I don't believe it, I don't trust it". 'Gen Musharraf has boasted of the arrests as proof of his commitment to the fight against al-Qaida. In his new memoirs, In the Line of Fire, he claims that the CIA has paid Pakistan hundreds of millions of dollars in bounty payments for the capture of ۳۶۹ al-Qaida suspects since ۲۰۰۱.'

Some members of the American media and political establishment have questioned Pakistan's commitment in combating the Taliban and Al Qaeda remnants in border areas. In response, Pakistan has pointed to the deployment of nearly ۸۰٬۰۰۰ troops in the border areas and the arrests of more than ۷۰۰ Al Qaeda members carried out by mostly ISI members, the most high profile ones including ۹/۱۱ mastermind Khalid Sheikh Mohammed, as proof that the ISI was serious in its commitment to fighting the War on Terrorism. However, the recent deal with the rebels to end the Waziristan War has been seen by many observers as a defeat for Pakistan, that has strengthened Taliban powerbase in Waziristan. Moreover, NATO's top commanders have criticized ISI's continued role in supplying weapons and providing sanctuary to the terrorists but have approved the deal.

د رسنيو ښودنه

په پاکستاني ټلويزون او رسنيو کې ډېر لږ داسې پېښ شوي چې د آی اېس آی يادونه پکې شوې وي، دا ځکه چې دوی د پاکستان د داسې يو حساسې ادارې په راسپړلو شرمېږي.

خو د باندنيو هېوادونو رسنيو او د فلم جوړونې انډسټريانو لکه هاليووډ او باليووډ د آی اېس آی د انځور ښودلو لپاره گڼ شمېر فلمونه او ټلويزوني خپرونې جوړې کړي، چې په ځينو کې يې د ټروريزم سره د روانې نړېوالې جگړې طبيعت او ددغې جگړې په سر کې د پاکستان ښکېلتابه او نډې انځورونه منعکس کوي.

په ځينو رسنيو کې چې د آی اېس آی ښودنه شوې هغه په دې توگه دي:

• ايک, يو هندی فلم دی چې په دغه فلم کې د سي آی آې، آی اېس آی او آر اېنډ اې ډبليو اجنټان په گډه سره ملکاري کوي او په مومبای کې د ترحگرو په لاس کې د ورغلې هستوي وسلې د چاودلو مخنيونه کوي.
• د چارلي وېلسن جگړه, د هاليووډ يو فلم دی چې په هغه کې د پاکستان د آی اېس آی له لارې امريکا د افغان مجاهدينو سره د روسي پوځونو په ضد جگړه کې مرسته ښکاره کوي.
• Path to 9/11, an American television mini-series which shows how events lead up to the September 11, 2001 attacks and highlights the ISI's assistance in capturing the terrorist Ramzi Yousef.
• Black Friday, a Bollywood movie which cronicles the events the 1993 Mumbai bombings and the ISI's role in instigating and supporting the chain of events.

يادښتونه

ISI is accused by India alot of times but its involvement has never been proved which shows that its just a blame game.

نورې لوستنې

• ISBN 0-8059-9594-3, By Muhammad Ayub; An Army, Its Role and Rule ( A History of the Pakistan Army from Independence to Kargil from 1947-1999).
• ISBN 0-9733687-6-4. By Abid Ullah Jan; From BCCI to ISI: The Saga of Entrapment Continues
• ISBN 0-85052-860-7, By ISI brigadier Mohammad Yousaf; Afghanistan the Bear Trap: The Defeat of a Superpower.
• ISBN 1-59420-007-6, By Steve Coll; Ghost Wars: The Secret History of the CIA, Afghanistan, and Bin Laden, from the Soviet Invasion to September 10, 2001.
• ISBN 1-57488-550-2, Brassey's International Intelligence Yearbook.
• ISBN 0-415-30797-X, By Jerrold E Schneider, P R Chari, Pervaiz Iqbal Cheema, Stephen Phillip Cohen; Perception, Politics and Security in South Asia: The Compound Crisis in 1990
• ISBN 0-8021-4124-2, By George Crile; Charlie Wilson's War: The Extraordinary Story of the Largest Covert Operation in History
• ISBN 1-84277-113-2, By Jonathan Bloch; Global Intelligence : The World's Secret Services Today
• ISBN 0-385-50672-4, By James Bamford; A Pretext for War : 9/11, Iraq, and the Abuse of America's Intelligence Agencies

دا هم وگورۍ

• Inter Services Public Relations
• Intelligence cycle management

باندنۍ تړنې

• آی اېس آی او ښځينه مخبرين
• د پاکستان د ساتنې څېړنيز واحد (PSRU) Archived 2012-09-15 at the Wayback Machine.

په لوېدیځ کې ډېر سیاسې کارپوهان په دې اند دي چې گواکي آی اېس آی یوه داسې اداره ده چې له هغو اسلامي ښندیالانو جوړه، چې له عربي ملکونو سره نږدې اړیکي او له لوېدیځه، په تېره بیا له امریکا څخه کرکه لري، خو دا هسې د غربې نړۍ یوه دسیسه او پاکستان ته د خاورینې پوزې جوړول دي . که چېرې آی اېس آی رښیتا هم یوه اسلامي اجندا درلودلای، نو په ۱۹۸۲ کال کې به یې هغه روسې مزایېل چې روسیې د فلسطین د خپلواکۍ گوند ته ورکړي ول، موساد او سي آی اې ته په لاس نه ورکول .

افغان مجاهېدین چې له ۱۹۷۸-۱۹۹۷ پورې د روسیې او د نجیب حکومت پر وړاندې سمبالېدل، هغه هم کومه اسلامي فرضیه او دنده نه گڼل کېده . ځکه چې آی اېس آې د امریکا او همدارنگه د انگرېزانو او نورو لوېدیځې اروپا د ملکونو د استخباراتو له خوا گومارل شوی وو چې د روسانو مخه ډب کړي . لوېدیځ د دې دندې لپاره عربي شېخان هم له ځان سره یو ځای کړل چې د اسلام او خپلواکۍ په نامه خپله سیاسي لوبه نوره هم گړندۍ او د بریا پر لورې وخوځوي .

آی اېس آی د افغانانو د لا نور ځورولو لپاره هر ځل او په هر وخت کې ځانگړي لوبې امري . کله چې امریکا پر افغانستان یرغل وکړ، نو آی اېس آی ژر له یوي خوا خپلې اړیکې له شمالي ټلوالې سره ټینگې کړې او د طالب ځواکونو په باره کې یې ډېر مالومات ورکړل، او له بلې خوا یې کرزی له کوټې څخه شړلو ته مجبور کړ چې گواکي د طالبانو پر وړاندې جنگېږي . آی اېس آی دغه لوبه اوس هم پر مخ وړي، خو په دې توپیر سره چې اوس یې یوې لوبې ته ډېر رنگونه ورکړي دي :

د کرزي له حکومت څخه ملاتړ کوي، خو طالبانو ته هر هغه وسلي او جگړه اییز توکې ورکوي چې د افغان ماشومانو وژن پرې ډېرېږي . له یوې خوا له عربي ملکونو څخه روپۍ اخلي او د دوی ډېر لوپوړي غړي لکه بن لادن او ایمن اظواهري ساتي، عربي جنگیالي له عربي ملکونو څخه افغانستان ته، له افغانستانه بیا نورو ملکونو او همدارنگه عراق ته، او له پخواني روسي جمهوریتو څخه افغانستان، عراق او چیچنیا ته وړي راوړي، له بلې خوا له امرېکا څخه روپۍ اخلي او ځینۍ له همدې جگنیاليو پر امریکا پلوري .

د ملگرو ملتونو نړیوالې د بښنې ټولنې د راپور له مخې پاکستان ډېر بې گنا کسان نیولې چې له درې څلورو او پنځو کال راهیسې یې هېڅ څرک هم نه دی لگېدلی . جنرال مشرف په خپل کتاب " د اور په لیکه" کې په خپله دا منلې چې آی اېس آی ډېر بې گنا کسان سي آی اې ته په لاس ورکړل چې د هر کس په سر یې پنځه زره (۵۰۰۰) ډالره وگټل .

افغان سفیر ښاغلی عبدالسلام ضعیف هم یو له هغو بې گنا کسانو څخه وو چې د آی اېس آی په سپارښتنه پاکستاني حکومت امریکا ته په لاس ورکړ . دلته په ځانگړي توگه د پاکستان مینه او لېوالتیا له اسلام او له اسلامي او منلي نړیوال سیاسي ارزښتونو سره څرگندېږي . آی اېس آی او پاکستاني دولت که چېرې د موساد، اېم آی شپږ او سي آی اې په جوپړ کې نه وای، خپلواک اسلامي دولت وای او نړیوال نورومونو ته یې درناوی درلودای، نو ښاغلی ضعیف به یې امریکا ته نه سپاره .

آی اېس آی که څه هم چې تل د امریکا او انگرېزانو په جوپړ کې دی، خو بیا هم امریکا په کال ۱۹۹۳ کې د هغو ادارو په نوملړ کې ونیو چې د ترهگرو سمبالښت او روزنه کوي . ځکه چې داسې ځناورتوب او غیر انساني کړنو ته یې لاس او پښې واچولې چې ان په خپله امریکا یې وډاروله . په همدې کال کې د گارډین انگرېزي ورځپاڼې په وینا آی اېس آی په هند کې د مومبایي ښار په چاودنه کې پوره ونډه درلوده . آی اېس آی سره له دې لوبو چې د افغانانو پر وړاندې یې کوي، په نړیوالو سترو پېښو کې هم لاس لري چې ښې بلگې یې د سپتمبر یوولسمه، د لندن بمي چاودنه، د مومبایي بمي چاودنه، د هند په پارلمان یرغل، د حیدر آباد او د ورنوسي بمي چاودنه ده .