اميليا ايرهارت
امیليا ميري ايرهارت (24 جولای، 1897؛ په 2 جولای 1937 ورکه شوه؛ په 5 جنوري 1939 کې مړه اعلان شوه) د هوايي چلند يوه مخکښه او لیکواله امريکايۍ وه. ايرهارت لومړۍ ښځينه هوابازه (پيلوټه/هوانورده/خلابازه) وه چې په يوازې ځان يې د اقيانوس هاخوا الوت وکړ. نوموړې ډېر نور ريکارډونه هم جوړ کړي دي، هغه لومړۍ هوابازه وه چې سوداګريز هوايي سفرونه يې ترويج کړل، د خپلو الوتنو د تجربو په اړه يې تر ټولو زیات پلورل کېدونکي کتابونه وليکل، او د The Ninety-Nines په جوړولو کې يې مهمه ونډه درلوده، کوم چې د ښځينه پيلوټانو يو سازمان دی.[۱۰][۱۱][۱۲]
زېږونځای | |
---|---|
ښاروندتوب | |
زېږون نېټه | |
مړينې نېټه |
۵ جنوري ۱۹۳۹[۵] |
مړينې ځای | |
زدکړنځی | |
ژبې | |
دنده |
الوتګر — memoirist (en) — travel writer (en) — خبريال — women's rights activist (en) — aviation writer (en) |
عمومي مالومات | |
---|---|
غړی د |
مهمې پېښې |
---|
د معماري سټایل | |
---|---|
جایزې |
|
وېبپاڼه |
ameliaearhart.com (انګرېزي ژبه) |
---|
د کنساسا په ايچسن کې زېږېدلې او ستره شوې وه، چې وروسته د ايووا «ډيس موينس» ته ولاړه، ايرهارټ په تنکي عمر کې له ساهسکۍ (ماجراجويۍ) سره مينه پيدا کړه، او د خپل عمر په درېيمه لسيزه کې په پرله پسې ډول د الوتنو تجربې ته ورسېده. په 1928ز کال کې، ايرهارت لومړۍ هغه ښځينه مسافره شوه چې د يوې الوتکې په مټ له اوقيانوس سمندر څخه واوښته (له هغې سره ولمر سټلټرز پيلوټ ملګری و)، د کوم سفر له امله چې نوموړې د مشهور شخصيت درجه تر لاسه کړه. په 1932ز کال کې، د Lockheed Vega 5B ډوله الوتکې په الوزولو سره، ايرهارت له اقيانوس څخه ورهاخوا په يوازې ځان بې دمې الوت وکړ، او د دا ډول لاسته راوړنې درلودونکې لومړۍ ښځه وګرځېده. نوموړې د دې بريا لپاره د متحده ايالاتو د نوميالي الوت صليب نښان تر لاسه کړ. په 1935ز کال کې، ايرهارت د هوايي چلند زده کړې د انجنيرۍ د سلاکارۍ او د ښځينه محصلينو د مشاورې په توګه په «پروډيو» پوهنتون کې د پوهنځي ميلمنه غړې شوه. نوموړې همدا راز د ښځو ملي ګوند غړې هم وه او او د برابرو حقوقو د تعديل ابتدايي ملاتړې وه. د 1920ز لسيزې له وروستيو څخه د 1930ز لسيزې په اوږدو کې په هوايي چلند کې له ډېرو الهام بښونکو امريکايي شخصيتونو څخه د يوې په توګه پېژندل کېده، د ايرهارت اغېز اکثر د مخکښ پيلوټ «چارلس لنډبرګ» د ابتدايي هوايي چلند د مسلک، او تر څنګ يې د لومړۍ مېرمنې «ايلينور روزولټ» په څېر شخصيتونو سره پرتله کېږي، چې لامل يې د دوی نږدې ملګرتيا او په هغه پړاو کې د ښځو د قضاياوو پر موضوعاتو د هغوی تلپاتې اغېز دی.[۱۳][۱۴][۱۵]
په 1937ز کال کې د «پروډيو» په مالي مرسته د لومړۍ مېرمنې په توګه، په Lockheed Model 10-E Electra ډوله الوتکه کې د ټولې نړۍ په شا اوخوا د راتاوېدو الوت هدف د بشپړولو د هڅې پر مهال، ايرهارت او بيلوټ «فريډ نونان» د منځني ارام سمندر کې د «هوالينډ» له ټاپو سره نږدې ورک شول. دوی دواړه د 1937ز کال د جولای په دويمه نېټه د «نيو ګيني» په «لای» ښار کې هغه مهال ليدل شوي وو، چې د هوالينډ له ټاپو څخه مخکې دا په ځمکه د دوی وروستۍ دمه وه او د دې الوتکې د تيلو پوره کولو لپاره وروستي ځل ښکته کېدل و.عموماً انګېرل کېږي چې هغه او نونان د خپلې څلوېښتمې کليزې څخه يوازې درې اونۍ مخکې د ارام سمندر په کومه برخه کې د څرخېدو پر مهال مړ شوي دي. د هغې او نونان له ورکېدو نږدې يو کال او شپږ مياشتې وروسته، ايرهارت په رسمي ډول مړه اعلان شوه. د هغوی د ورکېدو په اړه څېړنې او ولسي ليوالتيا اتيا کاله وروسته هم روان دي.[۱۶]
د نوموړې له انګېرل شوې مړينې لسيزې وروسته، ايرهارت په 1968ز کال کې د هوايي چلند نامتو څېرو ملي تالار او په 1973ز کال کې د نومياليو ښځو ملي تالار کې شامل کړای شوه. نوموړې اوس په متحده ايالاتو کې د هغې په وياړ ګڼ يادګاري يادښتونه لري، چې په هغې کې د متحده ايالاتو هوايي پوسته خانې يوه يادګاري ټاپه، يو ښاري پارک، يو هوايي ډګر، يو استوګنيز تالار، يو موزيم، يو څېړنيز بنسټ، يو پول، يوه کارګو بېړۍ، د اوبو يو بند، څلور ښوونځي، يو هوټل، د تمثيلي ډرامو يوه خونه، يو کتابتون، ګڼ سرکونه او داسې نور. یوې کوچنۍ سيارې، د سيارو يو تاج، او نوې کشف شوې سپوږميزې خولې ته هم د هغې نوم ورکړل شوی دی. نوموړې د هوايي چلند د 51 اتلانو په نوملړ کې نهم ځای لري.[۱۷]
د ژوند لومړي کلونه
سمولماشومتوب
سمولايرهارت د 1987ز کال د جولای په څلورويشمته د کنساس په ايچيسن سيمه کې زېږېدلې وه، د پلار نوم يې سيمويل "ايډون" سټينټن ايرهارت (0867-1930) او د مور نوم يې اميليا "ايمي"(1896-1962) و. نوموړې د خپل مورني نېکه «الفريډ ګيډون اوټس» (1827-1912) په کور کې زېږېدلې وه، څوک چې پخوانی فدرالي قاضي، د ايچيسن سپما بانک رئيس او په ښار کې مخکښ شخص و. د 1896ز کال د اګست په مياشت کې د يو مړ ماشوم له زېږېدو وروسته ايرهارت د خپلو والدينو دويم بچی و. نوموړې تر يو بريده له الماني نسل څخه وه. الفريډ اوټس په پيل کې د دې واده ملاتړ نه و کړی، او د قانونپوه په توګه د «ايډون» له پرمختګ څخه ډاډمن نه و.[۱۸][۱۹][۲۰]
د کورنۍ د رواج تر مخې، ايرهارت ته د هغې د دوه نياګانو نوم ورکړل شو، چې هغه «اميليا جوسفين هاريس» او «ميري ويلس پاټون» دي. له کم عمرۍ څخه، ايرهارټ يوه مشري کونکې نجلۍ وه، په داسې حال کې چې د هغې خور «ګريس موري ايرهارت» (1998-1989)، چې له هغې دوه کاله کشره وه، منونکې تابعداره وه. اميليا ته د "ميلي" او ګريس ته د "پيج" لقب (ستاينوم/مستعار نوم) ورکړل شو؛ دواړو نجونو تر بلوغ پورې د خپل ماشومتوب په نوم اواز کولو ته ځواب وايه. دوی له رواجونو څخه په ازاد ډول سترې شوې، ځکه چې «امي ايرهارت» نه غوښتل خپلې لوڼې د "ښو کوچنيو نجونو" په توګه سترې کړي. خو د دوی مورنۍ نيا هغه لباسونه نه خوښول چې دوی اغوښتل، او سره له دې چې ايرهارټ هغه ازاد ګرځېدل خوښول چې اجازه يې درلوده، نوموړې د دې حقيقت په اړه حساسه وه چې د دې سيمې نجونو کالي اغوستل.[۲۱][۱۹][۲۲]
ابتدايي اغېز
سمولد ايرهارت په بچيانو کې د ساهسکۍ جذبه وليدل شوه، په داسې حال کې چې دواړه به هره ورځ د خپل ګاونډ په چکر وتلې. ايرهارت په خپل ماشومتوب کې له خپلې خور «پيج» سره په لوبو کولو، ونو ختلو، په ټوپک د مږو ښکار کولو، او له غونډيو څخه لاندې په خېټه ښوېدلو کې ساعتونه تېرول. که څه هم په ډېرو ځوانانو کې دباندې وتلو سره مينه او د سختو او شخړو لوبې عامې وې، يو شمېر ژوند ليکونکو ايرهارت د نرګت (هلک وزمه نجلۍ/هغه نجلۍ چې د هلکانو پېښې کوي) په توګه تشریح کړې ده. دې نجونو دباندې وتلو څخه په خپله ټولګه کې چينجي، تاروګان، ملخان او د ونو چونګښې راټولې کړې وې. په 1904ز کال کې، د خپل کاکا په مرسته، ايرهارت په خپل کور کې يوه رېونده برخه اواره کړه، دا د لوبو هوايي اورګاډي په بڼه جوړه شوې وه چې هغې «سینټ لويس» ته د سفر پر مهال ليدلی و، او د کورنۍ د وسايلو د خونې تر بام پورې يې دا رېونده برخه جوړه کړه. د ايرهارت مستند شوی لومړی الوت په هېښونکي ډول پای ته ورسېد. نوموړې د يو مات شوي لرګين بکس څخه راووته، کوم چې د ښوېدونکې ګاډۍ په توګه کار کړی و، په دې کار سره د هغې شونډه وشکېده، کالي يې څېرې شول، خو د خوښۍ احساس يې کاوه. هغې په چغو سره وويل، "اي پیج، دا خو سم د الوتلو په څېر دي".[۲۳][۲۰][۲۴][۲۵]
که څه هم تر هغه وخته د «ايډون ايرهارټ» په مسلک کې يو څه تېروتنې وې، خو په 1907ز کال کې، د راک ايلينډ اورګاډي سرک لپاره د بيمې د غوښتنو د افسر په توګه د هغه دندې دوی اړ کړل چې د «ايووا» «ډيس موينز» ته ولاړ شي. راتلونکی کال چې هغه لس کلنه وه، ايرهارت خپله لومړۍ الوتکه په «ډيس موينز» د «ايووا» په ايالتي ميله کې وليدله. د هغې پلار هڅه وکړه چې لوڼې يې په الوت کې ليوالتيا پيدا کړي. ايرهارت ته د يوې خرابې الوتکې ليدنې بسنه کوله، چا چې سملاسي پوښتنه وکړه چې ايا دوی بېرته باڼيچغ (د لوبو پارک کې څرخېدونکې چوکۍ) ته بېرته تللای شي. نوموړې وروسته د نښتو وزرونو کوچنۍ الوتکه د زنګ وهلي مزي او لرګي د يو شي او داسې څه په څېر تشريح کړه چې هېڅ په زړه پورې نه وه. [۲۶][۲۷][۲۸][۲۹][۳۰]
زده کړه
سمولاميليا او مورين خوندو (چې له منځني عمر څخه په خپل منځني نوم يادېدې) په ايچيسن کې د خپل نيا او نيکه سره اوسېدلې، په داسې حال کې چې د دوی مور او پلار په «ډيس موينز» کې خپل نوي کوچني کور ته وکوچېدل. په دې اوږدو کې، ايرهارت خوېندو د خپلې مور او پالونکې له خوا کورنۍ زده کړې تر لاسه کړې. اميليا وروسته وويل چې هغه د لوست ډېره شوقۍ وه، او هغې د کورنۍ په لوي کتابتون کې بې شماره ساعتونه تېر کړي دي. په 1909ز کال کې، کله چې بالاخره دا کورنۍ په «ډيس موينز» کې يو ځل بيا سره يوځای شوه، د لومړي ځل لپاره د ايرهارت ماشومان په دولتي ښوونځي کې داخل شول، او اميليا چې هغه مهال دولس کلنه وه په اوم ټولګي کې داخله شوه.[۳۱]
سرچينې
سمول- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ ذکر کېدنه: LIBRIS. Libris-URI: 64jmq1bq06w30d9. خپرېدو نېټه: ۲۱ سپټمبر ۲۰۰۶. Retrieved: ۲۴ اگسټ ۲۰۱۸. Publisher: National Library of Sweden.
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ ذکر کېدنه: BnF authorities. Bibliothèque nationale de France ID: 158042582. Retrieved: ۱۰ اکتوبر ۲۰۱۵. ليکوال: Bibliothèque nationale de France. اثر ژبه: فرانسوي ژبه.
- ↑ ذکر کېدنه: Encyclopædia Britannica Online. د برېتانيکا انلاين پوهنغونډ پېژند: biography/Amelia-Earhart. Subject named as: Amelia Earhart. Retrieved: ۹ اکتوبر ۲۰۱۷. اثر ژبه: انګرېزي ژبه.
- ↑ ذکر کېدنه: SNAC. SNAC ARK ID: w60008ws. Subject named as: Amelia Earhart. Retrieved: ۹ اکتوبر ۲۰۱۷. اثر ژبه: انګرېزي ژبه.
- ↑ ذکر کېدنه: Amelia Earhart: The Sky's No Limit. Publisher: Tor Publishing Group. اثر ژبه: انګرېزي ژبه. خپرېدو نېټه: مارچ ۲۰۰۵.
- ↑ Bibliothèque nationale de France. "BnF authorities" (in فرانسوي ژبه). بياځلي په ۱۰ اکتوبر ۲۰۱۵.
{{cite web}}
: CS1 errors: dates (link) CS1 maint: unrecognized language (link) - ↑ سرچينې تړی: https://www.womenofthehall.org/inductee/amelia-earhart/.
- ↑ National Aviation Hall of Fame ID: amelia-putnam-earhart.
- ↑ سرچينې تړی: http://www.iswg.org/awards/past-gold-medal-recipients.
- ↑ "Why does Amelia Earhart still fascinate us?". National Geographic. October 19, 2019.
- ↑ Lovell 1989، م. 152.
- ↑ Oakes 1985.
- ↑ "Timeline: Equal Rights Amendment, Phase One: 1921–1972." Archived December 8, 2012, at the Wayback Machine. feminism101.com. Retrieved: June 4, 2012.
- ↑ Francis, Roberta W."The History Behind the Equal Rights Amendment." equalrightsamendment.org, July 21, 2011. Retrieved: June 4, 2012.
- ↑ Goldstein او Dillon 1997، مم. 111, 112.
- ↑ De Hart, Jane Sherron (1995). Ware, Susan (ed.). "The Perils of Flying Solo: Amelia Earhart and Feminist Individualism". Reviews in American History. 23 (1): 86–90. doi:10.1353/rah.1995.0004. ISSN 0048-7511. JSTOR 2703241. S2CID 201762326. خوندي شوی له اصلي څخه په October 12, 2021. بياځلي په March 10, 2021.
- ↑ "51 Heroes of Aviation: Amelia Earhart." Archived June 15, 2015, at the Wayback Machine. Flying, September 2013.
- ↑ "A/E11/M-129, Earhart, Amy Otis, 1869–1962. Papers, 1944, n.d.: A Finding Aid." Harvard University Library., September 1, 2006. (archived). Retrieved: June 3, 2012.
- ↑ ۱۹٫۰ ۱۹٫۱ Goldstein او Dillon 1997، م. 8.
- ↑ ۲۰٫۰ ۲۰٫۱ Goldstein او Dillon 1997، م. 9.
- ↑ "Grace Muriel Earhart Morrissey." Archived November 30, 2015, at the Wayback Machine. The Ninety-Nines. Retrieved: June 3, 2012.
- ↑ Goldstein او Dillon 1997، مم. 8–9.
- ↑ "American Experience: Amelia Earhart Program Transcript." americanexperience, April 12, 2012. Retrieved: September 23, 2017.
- ↑ Rich 1989، م. 4.
- ↑ Lovell 1989، م. 14.
- ↑ "Biography. Archived May 25, 2012, at the Wayback Machine. The Official Website of Amelia Earhart (The Family of Amelia Earhart). Retrieved: June 4, 2012.
- ↑ Lovell 1989، م. 15.
- ↑ Randolph 1987، م. 18.
- ↑ Morrissey 1963، مم. 17–18.
- ↑ Goldstein او Dillon 1997، م. 14.
- ↑ Hamill 1976، م. 51.