د "انګلا مرکل" د بڼو تر مېنځ توپير

Content deleted Content added
the pictures and infoboxes are suppose to be in the left
Xqbot (خبرې اترې | ونډې)
و robot Adding: bo:ཨན་ཇེ་ལ་མེར་ཁེལ།; cosmetic changes
۱ کرښه:
[[Imageدوتنه:Angela Merkel.jpg|thumb|right|289px|انګېلا دوروتيا مېرکل]]
 
'''انګېلا دوروتيا مېرکل''' (الماني: ''Angela Dorothea Merkel'') یوه الماني سياست پوهه او د ۲۲ نومبر ۲۰۰۵ څخه د [[المان]] لومړۍ وزيره يا کانسلره ده.
۷ کرښه:
د انګېلا تر زيږيدنې څو اوونۍ وروسته کورنۍ يې له هامبورګ نه ختيځ المان يا د جرمني دموکراتيک جمهوريت ته کډه وکړه.
 
== زده کړې ==
په ۱۹۶۱ ز کال کې نوموړې دپولي تخنيک لوړ ښوونځي کې شامله شوه او په [[رياضي]] او روسي ژبه کې يې ښې نمرې درلودې او ۱۹۷۳ ز کال کې فارغه شوه.
 
انګېلا مېرکل ﻻ د ښوونځي په دوران کې د [[فزيک]] د زده کړو پرېکړه کړې وه او په ۱۹۷۳ ز کال کې د کارل مارکس پوهنتون ته په ﻻيپزيګ ښار کې شامله شوه او ۱۹۷۸ ز کې يې لوړې زده کړې سر ته ورسولې . نوموړې دکمونيستي رژيم د اپوزيسيون محصلينو له ډلې څخه نه وه ، خو د انګېلا مېرکل په وينا هغه په دې مهال د خپلې خوښې ليکوال، راينر کونڅې ()Reiner Kunze چې ديسېدنت (د حکومت له مخالفينو څخه) و، ليکنې لوستي او نوموړي سره يې ليدنې شوي.
 
== واده ==
په ۱۹۷۴ زکال کې د زده کړو پر مهال په ﻻيپزيګ کې ، له مسکو او ليننګراد څخه د فزيک محصيلنو سره ، د نظرياتو د تبادلې په يوه غونډه کې له خپل لومړني هم مسلکه مېړه د فوګتلنډ Vogtland له سيمې څخه اولريښ مېرکېل (Ulrich Merkel) سره اشنا شوه او د سپټمبر په درېيمه نېټه کال ۱۹۷۷ ز کې يې په يوه کليسا کې د واده مراسم تر سره کړل.
 
۲۱ کرښه:
د يادونې وړ ده، چې انکېلا مېرکل په ۱۹۸۶ ز کال کې د څو ورځو لپاره فدرالي المان يا لويديځ جرمني ته هم تللې وه ، چې په بېرته ستنيدو سره يې د شرقي دموکراتيک المان خلکو لپاره خپله وفاداري څرګنده کړه. هغه مهال د ختيځ جرمني نه لويديځ جرمني ته سفر کول يوه ﻻتري وه او په دې ﻻره کې يو زيات شمېر جرمنانو قربانۍ ورکړي دي. وروسته له هغې، چې خيتځ المان لويديځ المان سره د [[برلين]] نامتو ديوال اوچت کړ، زياتو خلکو له کمونيستي رژيم نه د تېښتې لپاره هلې ځلې وکړې، چې يوازې ډېر کم خلک يې په تېښته بريالي شوي او پاتې يې يا په مرميو سوري شوي او يا په کوم بل ډول د مرګ کومې ته ورغورځيدلي دي.
 
== سياسي هلې ځلې ==
د ۱۹۸۹ ز کال په مني کې وروسته له دې، چې د [[برلین دیوال]] وران شو، په ختيځ جرمني کې هم نوي سياسي دموکراتيک جوړښتونه رامنځته شول او له بلې خوا په ختيځ المان کې د علومو اکاډيمي په پخواني شکل سره خپل موجوديت له ﻻسه ورکولو. په همدې مهال انګېلا مېرکل په يوه نوي دموکراتيک جنبش، دموکراتيک پيل Demokratischen Aufbruch (DA) کې په سياسي فعاليتونو پيل کوي.
 
په اويايمو او اتيايمو کلنو کې د مېرمن مېرکل ملګري او دوستان له دې امله ډېر حيران وو، چې مېرکل مسيحي دموکرات ګوند سره همکاري کوي، ځکه هغه د نظرياتو له پلوه زياته ((شنو)) ګوند ته نږدې وه او مور يې د جرمني تربيا يو کيدو وروسته له سوسيال دموکراتانو سره په فعاله توګه کار کولو.
 
انګېلا مېرکل په دموکراتيک پيل کې سياسي هلې ځلې کولې او څو ځله يې د ګوندپه نوم او موخې کې هم بدلونونه راغلل، خو د ۱۹۹۰ ز کال د مارچ مياشت په ټاکنو کې يې ډېر په نشت حساب رايې تر ﻻسه کړې او همدا راز په ورسته څو مياشتو کې بدلونونو دوی د مسيحي دموکرات اتحايې له ګوند سره نږدې کړل. د همدې کال د اګسټ په څلورمه نېټه، ددوی ګوند د لويديځ جرمني "د مسيحي دموکرات اتحاديې" له ګوند سره يوځای شول او له همدې مهاله يې په ګوند کې د پرمختګ لپاره ﻻره هواره شوه ان چې د وزارت څوکۍ ته په کې ورسيده.
 
== دندې ==
۱۹۹۱ - ۱۹۴۴ ز کلونو کې د ښځو او ځوانانو وزيرې په توګه؛
۱۹۹۴ - ۱۹۹۸ ز کلونو کې يې د جرمني د چاپريال ساتنې وزيرې په توګه دندې تر سره کړي.
 
د سپټمبر ۲۷ مه ۱۹۹۸ زکال کې د جرمني پارلماني ټاکنو (بوندس ټاګ) ته، مسيحي دموکرات ګوند له ۱۹۴۹ ز کال راهيسې تر ټولو کمې رايې له دې امله وګټلې، چې ناڅرګند او نامالومې مادي مرستې د ګوند له اکونټ سره شوي وې.
 
د فبروري په ۱۶ مه ۲۰۰۰ ز کال کې وروسته له هغې، چې ولفګانګ شوبلې د ګوند او په پارلمان کې د فراکسيون له مشرۍ نه استعفا ورکړه، په دې مهال انګيلا مېرکل چې د ګوند عمومي منشي وه او د ګوندپه مالي جنجالونو کې يې ﻻس نه درلود، د ګوند مشرۍ لپاره وټاکل شوه. او په (۲۰۰۲ - ۲۰۰۵) ز کلونو کې يې په پارلمان کې د اپوزيسيون مشري کوله.
 
په ۲۰۰۵ ز کال کې د جرمني سوسيال دموکرات ګوند د شمالي راين وېسټفالن په ايالت کې د ايالتي پارلمان، ﻻندس تاګ ټاکنو کې له سختې ماتې سره مخ شول او عاجلې ټاکنې د جرمني پارلمان، بوندس تاګ لپاره مخکې له وخته د همدې کال مني ته اعلان شوې او په ټاکنو کې مسيحي دموکرات ګوند زياتې رايې خپلې کړې.
 
انګېلا مېرکل د نومبر ۲۲ مه کال ۲۰۰۵ ز راهيسې د جرمنې د لومړۍ وزيرې يا کانسلر (چانسلر) په توګه دنده لري او دا دی له څو ورځې راهيسې د دوهم ځل لپاره هم په همدې څوکۍ پاتې شوه.
 
په دې وروستيو ټاکنو کې د مسيحي دموکرات اتحاديې ګوند رايې د پخوا په پرتله کمې شوي وې خو تر ټولو زيات بايلونکي د جرمني سوسيال دموکرات ګوند و. دا ځل انګېلا مېرکل د لېبرال دموکرات ګوند په برکت بيا د قدرت په ګدۍ پاتې شوه، چې دې ګوند د پخوا په پرتله تاريخي زياتې رايې تر ﻻسه کړي وې. همدا راز له څو کلنو نوی بيا تشکيل شوي د چپينانو ګوند (لينکې) او همدا راز د (شنو) ګوند هم زياتې رايې ګتلي وې .
 
انګېلا مېرکل په [[الماني]]، [[انګريزي]] او [[روسي]] ژبو خبرې کولی شي او او اوﻻدونه نه لري. د لومړني مېړه نه تر بېليدو وروسته يې ويلي وو، چې : "''موږ ځکه واده وکړ، چې ټولو واده کولو اودا خبره به نن احمقانه ښکاري خو ما دې کار ته په سادګۍ سره غاړه ايښې وه. زه وغوليدم''".
 
 
== سرچينې ==
{{reflist}}
* http://rohi.af/weekperson.php?id=86
 
[[وېشنيزه:د المان ولسمشران]]
۵۵ کرښه:
[[als:Angela Merkel]]
[[ar:أنجيلا ميركل]]
[[frp:Angela Merkel]]
[[ast:Angela Merkel]]
[[az:Angela Merkel]]
[[zh-min-nanbar:Angela Merkel]]
[[be:Ангела Меркель]]
[[be-x-old:Ангела Мэркель]]
[[bg:Ангела Меркел]]
[[bar:Angela Merkel]]
[[bo:ཨན་ཇེ་ལ་མེར་ཁེལ།]]
[[barbr:Angela Merkel]]
[[bs:Angela Merkel]]
[[br:Angela Merkel]]
[[bg:Ангела Меркел]]
[[ca:Angela Merkel]]
[[cs:Angela Merkelová]]
[[cv:Ангела Меркель]]
[[cs:Angela Merkelová]]
[[cy:Angela Merkel]]
[[da:Angela Merkel]]
[[pdc:Angela Merkel]]
[[de:Angela Merkel]]
[[dsb:Angela Merkel]]
[[et:Angela Merkel]]
[[el:Άνγκελα Μέρκελ]]
[[en:Angela Merkel]]
[[es:Angela Merkel]]
[[eo:Angela Merkel]]
[[extes:Angela Merkel]]
[[bret:Angela Merkel]]
[[eu:Angela Merkel]]
[[pdcext:Angela Merkel]]
[[fa:آنگلا مرکل]]
[[etfi:Angela Merkel]]
[[fo:Angela Merkel]]
[[fr:Angela Merkel]]
[[frp:Angela Merkel]]
[[ga:Angela Merkel]]
[[gv:Angela Merkel]]
[[gl:Angela Merkel]]
[[kogv:앙겔라Angela 메르켈Merkel]]
[[ha:Angela Merkel]]
[[he:אנגלה מרקל]]
[[hi:ऍंजेला मैर्केल]]
[[hsb:Angela Merkel]]
[[hr:Angela Merkel]]
[[iohsb:Angela Merkel]]
[[idhu:Angela Merkel]]
[[ia:Angela Merkel]]
[[esid:Angela Merkel]]
[[ie:Angela Merkel]]
[[gvio:Angela Merkel]]
[[is:Angela Merkel]]
[[it:Angela Merkel]]
[[ja:アンゲラ・メルケル]]
[[he:אנגלה מרקל]]
[[ka:ანგელა მერკელი]]
[[swko:Angela앙겔라 Merkel메르켈]]
[[ku:Angela Merkel]]
[[la:Angela Merkel]]
[[lv:Angela Merkele]]
[[lb:Angela Merkel]]
[[lt:Angela Merkel]]
[[li:Angela Merkel]]
[[hult:Angela Merkel]]
[[lv:Angela Merkele]]
[[mk:Ангела Меркел]]
[[ml:ഏന്‍ജല മെര്‍ക്കല്‍]]
[[mn:Ангела Меркель]]
[[mr:आंगेला मेर्केल]]
[[ms:Angela Merkel]]
[[hsbnds:Angela Merkel]]
[[mn:Ангела Меркель]]
[[nl:Angela Merkel]]
[[ltnn:Angela Merkel]]
[[ja:アンゲラ・メルケル]]
[[no:Angela Merkel]]
[[nn:Angela Merkel]]
[[nov:Angela Merkel]]
[[oc:Angela Merkel]]
[[ndspdc:Angela Merkel]]
[[pl:Angela Merkel]]
[[pt:Angela Merkel]]
[[ro:Angela Merkel]]
[[qu:Angela Merkel]]
[[nnro:Angela Merkel]]
[[ru:Меркель, Ангела]]
[[sah:Ангела Меркель]]
[[sco:Angela Merkel]]
[[sq:Angela Merkel]]
[[scn:Angela Merkel]]
[[sco:Angela Merkel]]
[[rosh:Angela Merkel]]
[[simple:Angela Merkel]]
[[sk:Angela Merkelová]]
[[sq:Angela Merkel]]
[[sr:Ангела Меркел]]
[[sh:Angela Merkel]]
[[fi:Angela Merkel]]
[[sv:Angela Merkel]]
[[tlsw:Angela Merkel]]
[[ta:ஏங்கலா மெர்கல்]]
[[tt:Ангела Доротея Меркель]]
[[th:อังเงลา แมร์เคิล]]
[[tg:Ангела Меркел]]
[[th:อังเงลา แมร์เคิล]]
[[shtl:Angela Merkel]]
[[tr:Angela Merkel]]
[[tt:Ангела Доротея Меркель]]
[[uk:Анґела Меркель]]
[[vi:Angela Merkel]]
[[zh:安格拉·默克爾]]
[[fizh-min-nan:Angela Merkel]]