ويکيپېډيا

په ټایلند کې بشري حقونه

ټایلند د لومړیو هیوادونو څخه و چې د ملګرو ملتونو د 1948 د بشري حقونو نړیواله اعلامیه یې لاسلیک کړه او په ټایلند کې د بشري حقونو ساتنې ته ژمن ښکارېده. په عمل کې، واقعیت دا دی چې ځواکمن کولی شي د معافیت په درلودلو سره د بشري حقونو څخه سرغړونه وکړي.  له 1977 څخه تر 1988 پورې، د بخښنې نړیوال سازمان راپور ورکړ چې "... په ټایلینډ کې د 1،436 خپلوسری توقیف، 58 جبري ورکېدل، 148 شکنجه او 345 له قانون لوړې وژنې وې. د بخښنې نړیوال سازمان (AI) د بخښنې نړیوال راپور 2017/18؛ د نړۍ د بشري حقونو وضعیت، څرګندوي چې په منځمهاله کې ډیر بدلون نه دی راغلی. د 2019 HRW راپور د بخښنې نړیوال سازمان عمومي کتنې ته پراختیا ورکوي ځکه چې دا په ځانګړي ډول د ټایلنډ قضیې باندې تمرکز کوي.[۱][۲][۳][۴][۵][۶]

لکه څنګه چې د لومړي وزیر پریوت چان او چا نوی ټاکل شوی حکومت د 2019 په نیمه کې واک په غاړه اخیست ، د ټایلنډ د بشري حقونو ریکارډ د HRW له قوله بدلون نه ده کړی.[۷]

د اساسي قانون ضمانتونه

سمول

د 2006 کال د سپتمبر د میاشتي په نظامي کودتا سره د 1997 کال اساسي قانون ملغی شو. نظامي رژیم یو موقت اساسي قانون وضع کړ چې د 2007 کال تر قانون چې یو کال وروسته د ټولپوښتنې له لارې تصویب شو، نافذ ؤ. د 2007 کال اساسی قانون قانون تر یوې اندازې د نظامي رژیم له خوا لغوه شو چې د 2014 کال د مې په میاشت کې واک ته ورسید او موقت اساسي قانون د هغه ځای ونیو څو چې په 2016 کال کې نوی اساسي قانون تصویب شو.    

د 1997 اساسي قانون کې ډیری نوي حقوق معرفي شوي وو. په هغه کې د وړیا زده کړې حق، د دودیزو ټولنو حقونه، او د کودتا او د قدرت لاس ته راوړلو نورو غیر قانوني لارو پر وړاندې د سوله ییز اعتراض حق، د ماشومانو، لویانو، معلولینو حقونه، او د جنسیت مساوات شامل وو. د معلوماتو ازادي، د عامې روغتیا او تعلیم حق، او د مصرف کوونکي حقونه هم پیژندل شوي وو. د 1932 د قانون په پرتله چې یوازې نه حقونه پکې وو، په دې قانون کې په مجموعي توګه 40 حقونه پېژندل شوي وو.[۸]

اوسني (2016) اساسي قانون، چې د نظامي جنتا (NCPO)  لخوا ټاکل شوي ارګان لخوا ترتیب شوی، په 4 مه برخه کې وایي: "د خلکو عزت، حقوق، ازادي او د خلکو مساوات باید خوندي شي". دا د 2007 کال اساسي قانون څخه بدل شوی نه دی. د 26 څخه 63 برخې پورې په پراخه کچه یو لړ مشخص حقوق لکه جرمي عدالت، تعلیم، د تبعیض منع، مذهب او د بیان ازادي ځای پر ځای شوي دي.[۹][۱۰]

د 2007 کال اساسي قانون ډېری هغه حقوق چې د 1997 کال د خلکو په اساسي قانون کې په ښکاره توګه پېژندل شوي وو، بېرته را ژوندې کړل. په هغه اساسي قانون کې د بیان ازادي، د مطبوعاتو ازادي، سوله ییزه غونډې، ټولنې، دین، او په هېواد کې د ننه او بهر کې د خوځښت حقوق مطرح شوي وو. له دې سره، د 2017 کال اساسي قانو د سالم چاپېریال حق هم منځ ته راوړ. [۱۱]

سرغړونې

سمول

د متحده ایالاتو د بهرنیو چارو وزارت او نورو په ډیری برخو کې اندیښنې ښودلې دي:[۱۲][۱۳]

پر فعالانو بریدونه

سمول

له 2018 راهیسې، په ټایلند کې په سیاسي فعالانو 11 فزیکي بریدونه شوي. د برید په اړه د پولیسو څېړنو هېڅ پرمختګ نه دی ښودلی.[۱۴]

د رژیم په انتقاد کوونکی ایکاچای هانګ کانګورن په 2017 کال کې اووه ځله برید شوی. بریدونو د هغه ملکیت او هغه په خپله په نښه کړی دی. وروستی برید د می په 2019 کې ترسره شو، کله چې هغه د محکمې ودانۍ مخې ته د څلورو بریدګرو لخوا ووهل شو. چارواکي د بریدونو په مخنیوي کې بې واکه ښکاري. یو مجرم په 2018 کې ونیول شو، جریمه یې ورکړه، او خوشې شو.[۱۵][۱۶][۱۷][۱۸][۱۹]

د جون په 28، 2019 کې، د جنتا ضد فعال سیراویت "جا نیو" سیریتوات د څلور بریدګرو لخوا د بنکاک په بېروبار سړک کې د بیسبال توپ په ډنډو په واسطه تر برید لاندې ونیول شو. د جون په میاشت په لمړیو کې، سیراویت کله چې له یوې سیاسي غونډې څخه کور ته روان و د پنځو کسانو لخوا برید وشو. د وروستي برید په قضیه کې، د لومړي وزیر مرستیال په سیاسي بریدونو د حکومت چوپتیا ماته کړه او پولیسو ته یې امر وکړ چې د برید کونکو د موندلو لپاره ګړندي عمل وکړي.[۲۰]

جبري ورکېدل

سمول

د ټایلنډ د بخښنې سازمان په وینا، لږترلږه د بشري حقونو 59 مدافعین له 1998 راهیسې د جبري ورکیدو قرباني شوي. د بنکاک پوسټ د شمېرو له مخې له 1980 راهیسې 80 تنه تایید شوي او احتمالاً وژل شوي. په 2018 کال کې د بشري حقونو د مرکز لپاره د ټایلنډي وکیلانو لخوا ترتیب شوی راپور ښیې چې لږترلږه86  سیاسي کډوال د کودتا اړوند دلایلو له مخې د 2014 کال کودتا وروسته هېواد پریښود. د لومړي وزیر پریوت چان اوچا حکومت د شکنجې او جبري ورکیدو په اړه په دوامداره توګه انکارکوي.  [۲۱][۲۲][۲۳]  

په ټوله آسیا کې د بشري حقونو مدافعین ویره لري چې د سویل ختیځ آسیا هیوادونه، تایلند، ویتنام، مالیزیا، کمبودیا او لاوس په ګډه موافقه کړې چې د سیاسي فعالینو د نیولو لپاره به همکاري وکړي چې له خپلو پولو تښتیدلي کسان پرته له مرګ او شنکنجې د عواقبو په نظر کې نیولو سره بېرته خپلو هیوادونو ته لیږي. د بنکاک پوسټ یادونه کړې چې ورکیدل وروسته له هغه پیل شوي چې د ټایلنډي او لاوس حکومتونو د دسمبر په 2017 کې موافقه وکړه چې د "امنیتي ګواښونو" تر نامه لاندې هغه کسان په تعقیب کې همکاري کوي چې امنیتي ګواښ ښکاره شي.[۲۴][۲۵]

د هغو کسانو په مینځ کې چې ورک شوي:

  • سومچای نیلاپایجیت، د بشري حقونو وکیل چې مخکې سویل کې د تای-مالایی مسلمانانو د حقونو اتل ؤ. هغه په 2004 کې د تاکسین شیناواترا د ادارې پرمهال وتښتول شو او ووژل شو. د هغه جسد هېڅکله نه دی موندل شوی او نه هم چا ته سزا ورکړل شوې. [۲۶][۲۷]
  • پورلاجي "بېلي" راکچونګچاروین، د کارین توکمیز فعال چې  جسد پاتې شوني یې وروسته وموندل شول.   [۲۶]
  • دین خاملای، کلیوال فعال [۲۸][۲۹]
  • د 2016 کال د جون په 22 مه، په لاوس کې د پاچاهۍ ضد یو مخالف، ایتیپول سکپان، یو 28-کلن د دیموکراسۍ پلوه خپرونکی چې د دي جې ژونو په نوم و، د نامعلوم بریدګرو لخوا وتښتول شو او ځنګلونو ته یوړل شو. هغه بیا هېڅکله ونه لیدل شو.  [۳۰][۳۱]
  • وتیپونګ کاچاماکول، چې د کو ټي (Ko Tee) په نوم هم پیژندل کیږي، د سره کمیس فعال ؤ، د 2017 په جولای کې ورک شو. [۳۲][۳۳][۳۴]
  • سوراچای ډانواټانانوسورن، چې د سراچای سای ډان په نوم هم پیژندل کیږي، یو بنسټ پاله د سور کمیس او د پاچاهۍ انتقاد کوونکی، د دوه همکارانو سره یوځای، چټان "فو چانا" بونفاوال او کریډیټ "کاسالونګ" لویلرت. د سراچای کورنۍ، د هغه له ورکیدو یو کال وروسته، لاهم د ټایلنډي محکمو لخوا د قرضه اسنادو د450,000  بهات دفیس په ورکولو مسئول دي. تر 2019 پورې، د ټایلنډ پولیس لاهم سورچای "ورک شوی سړی" ګڼي. دوی د قضیې په پرمختګ کې پاتې راغلي او د ټایلینډ حکومت "... داسې برېښي چې دا قضیه یې له پامه غورځولې ده."   [۳۵][۳۶][۳۷][۳۸]
  • سیام تیراوټ، چوچیپ چیواسوت، او کریتسانا تاپتای، د تایلنډ د پاچاهۍ ضد درې فعالین، د 2019 می په 8 نېټه هغه مهال ورک شول چې فکر کیږي دوی له ویتنام څخه ټایلینډ ته سپارل شوي وو او غوښتل یې چې د جعلي اندونیزیایی پاسپورټونو سره هیواد ته د ننوتلو هڅه وکړي. دا دری واړه په ټایلینډ کې د پاچاهۍ سپکاوي او د جون 2014 می کودتا وروسته جنتا استحضار ته د نه حاضرېدو له امله ترڅار لاندې وو. د دوی په ورکېدو سره د بشري حقونو لپاره د ټایلند اتحاد "د خبرداري خبر" په عاجله توګه خپور کړ. د دوی له ورکېدو راهیسې د 2020 می 8مه یو کال پوره کېږي چې تراوسه د درې واړو هېڅ نښه نه ده معلومه شوې.    [۳۹][۴۰][۴۱][۴۲]
  • اود سایوونګم، د لاوس کډوال او د لاوتین حکومت انتقاد کوونکی، د2019 د اګست په 26 په بنکاک کې له کوره ورک شو او له هغه راهیسې نه دی لیدل شوی.
  • وانچالارم ساتساکیت، یو جلاوطنی چې د 2014 کودتا وروسته یې هېواد پرېښود، لومړی لاوس او بیا کمبودیا ته لاړ. هغه د جون 4 په 2020 کې په نم پنه کې د څو تنو لخوا د ورځې په رڼا کې وتښتول شو. د کمبودیا چارواکو په پیل کې د قضیې له څېړلو ډډه وکړه او دې ته یې "جعلي خبرونه" وویل. کمبودیان د جون په 9 مه پېښیمانه شول، ویې ویل چې دوی به څېړنې وکړي په داسې حال کې چې هر ډول مسؤلیت یې رد کړ. دې قضیې د وانچیلارم په استازیتوب ډیری ډلې په خوځښت رواستلې. [۴۳][۴۴][۴۵] 

د بشري مرستو لپاره د ټایلنډ د حقوقي مرستې د ډلې په وینا، لږترلږه 88 ټایلنډیان له هېواد څخه وتلي چې د 2014 کال د می په میاشت کې د نظامي تسلط وروسته یې بهرکې پناه غوښتې.ده. د دوی ترمنځ د Thai band Fai Yen غړي هم شته. میوزیک د دوی جرم دی، ځکه چې د دوی ځینې سندرې پاچاهي ته سپکاوی کوي چې په ټایلنډ کې یو جدي جرم بلل کېږي. دا ډله چې نوم یې د 'سوړ اور' په نوم دی، په ټولنیزو رسنیو کې اعلان وکړ چې دوی د خپل ژوند په اړه وېره لري. وروسته له هغې چې "ډیری باوري سرچینو موږ ته وویل چې د ټایلنډ پوځ په موږ پسې راځي او موږ به ووژني." د 2019 په اګست کې د فای یین ډلې غړي فرانسې ته کډوال قبول شول څو د کډوالۍ جواز ترلاسه کړي. ټول هغه څوک چې د 2018 په وروستیو او د 2019 په پیل کې ورک شوي د ټایلنډي چارواکو له خوا د پاچاهۍ ضد فعالیت په تور تورن شوي. [۴۶][۴۷][۴۸][۴۹]

سرچينې او ياداښتونه

سمول
  1. ↑ "Human Rights: UDHR: Universal Declaration of Human Rights". Concordian International School. نه اخيستل شوی 2018-11-24.
  2. ↑ Fenn, Mark (22 January 2015). "Thailand's Culture of Impunity". The Diplomat. نه اخيستل شوی 19 August 2019.
  3. ↑ "Culture of impunity and the Thai ruling class: Interview with Puangthong Pawakapan". Prachatai English. 3 October 2016. نه اخيستل شوی 19 August 2019.
  4. ↑ Baker, Chris (2018-11-23). "Getting Away with It" (Book review). Bangkok Post. نه اخيستل شوی 2018-11-24.
  5. ↑ Amnesty International Report 2017/18; The State of the World's Human Rights (PDF). London: Amnesty International. 2018. ISBN 9780862104993. نه اخيستل شوی 24 November 2018.
  6. ↑ To Speak Out is Dangerous; Criminalization of Peaceful Expression in Thailand (PDF). New York: Human Rights Watch. October 2019. ISBN 9781623137724. نه اخيستل شوی 26 October 2019.
  7. ↑ McDonald, Taylor (25 July 2019). "Thailand fails to address rights abuse: HRW". ASEAN Economist. نه اخيستل شوی 25 July 2019.
  8. ↑ Thanet Aphornsuvan, The Search for Order: Constitutions and Human Rights in Thai Political History Archived February 26, 2008, at the Wayback Machine., 2001 Symposium: Constitutions and Human Rights in a Global Age: An Asia Pacific perspective
  9. ↑ "Draft Constitution of the Kingdom of Thailand 2016 Unofficial English Translation" (PDF). Office of the United Nations Resident Coordinator in Thailand (. United Nations. June 2016. Archived from the original (PDF) on 2016-08-16. نه اخيستل شوی 29 September 2016.
  10. ↑ "Archived copy". Archived from the original on May 15, 2012. نه اخيستل شوی January 23, 2013.{{cite web}}: نگهداری یادکرد:عنوان آرشیو به جای عنوان (link) 2007 Constitution (unofficial translation)
  11. ↑ "Prosperous and green in the Anthropocene: The human right to a healthy environment in Southeast Asia". The Raoul Wallenberg Institute of Human Rights and Humanitarian Law (په انګليسي). نه اخيستل شوی 2021-04-22.
  12. ↑ "Country Reports on Human Rights Practices for 2015: Thailand". US State Department. نه اخيستل شوی 7 June 2020.
  13. ↑ de Leon, Syme (2019). "Defending in Numbers; Resistance in the Face of Oppression 2017–2018" (PDF). Asian Forum for Human Rights and Development (FORUM-ASIA). Archived from the original (PDF) on 25 July 2019. نه اخيستل شوی 1 June 2019. {{cite web}}: External link in |خونديځ تړی= (help); Unknown parameter |تاريخ الأرشيف= ignored (help); Unknown parameter |خونديځ-تړی= ignored (help); Unknown parameter |مسار الأرشيف= ignored (help)
  14. ↑ "Speech justifying violence against activists must stop" (Opinion). Prachatai English. 29 June 2019. نه اخيستل شوی 3 July 2019.
  15. ↑ Wangkiat, Paritta (1 July 2019). "Apathy fuelling renewed culture of violence" (Opinion). Bangkok Post. نه اخيستل شوی 1 July 2019.
  16. ↑ Biggs, Andrew (19 May 2019). "Failing to heed history" (Opinion). Bangkok Post. No. Brunch. نه اخيستل شوی 19 May 2019.
  17. ↑ Rojanaphruk, Pravit (2019-05-13). "ANTI-JUNTA ACTIVIST EKACHAI ASSAULTED AT COURT". Khaosod English. نه اخيستل شوی 2019-05-15.
  18. ↑ "When Ekachai is attacked again and again in silence". Pratchatai English. 2019-05-12. نه اخيستل شوی 2019-05-15.
  19. ↑ "An activist punchbag" (Opinion). Bangkok Post. 2019-04-04. نه اخيستل شوی 2019-05-15.
  20. ↑ Prateepchaikul, Veera (1 July 2019). "Fallout from Ja New attack hurts govt" (Opinion). Bangkok Post. نه اخيستل شوی 1 July 2019.
  21. ↑ Saengpassa, Chularat (2018-12-05). "Bill on torture to go before NLA". The Nation. Archived from the original on 2023-01-10. نه اخيستل شوی 2018-12-05.
  22. ↑ "Post-Coup Overview on Exiles: 'at least' 6 disappeared, 2 dead, almost a hundred in flight". Prachatai English. 17 February 2020. نه اخيستل شوی 19 February 2020.
  23. ↑ "Horror of the disappeared" (Opinion). Bangkok Post. نه اخيستل شوی 2019-02-11.
  24. ↑ Berthelsen, John (10 September 2019). "Southeast Asian Nations Grab Each Other's Dissidents". Asia Sentinel. نه اخيستل شوی 13 September 2019.
  25. ↑ "Don'f forget 'disappeared'" (Opinion). Bangkok Post. 21 December 2019. نه اخيستل شوی 21 December 2019.
  26. ↑ ۲۶٫۰ ۲۶٫۱ Rojanaphruk, Pravit (5 September 2019). "OPINION: THAILAND'S BURNT DRUM KILLINGS, THEN AND NOW" (Opinion). Khaosod English. نه اخيستل شوی 21 September 2019.
  27. ↑ Jansuttipan, Monruedee (19 January 2016). "Angkhana Neelapaijit's decade-long fight for justice". BK. نه اخيستل شوی 1 December 2019.
  28. ↑ Cooper, Zac; Van Buskirk, Caroline; Fernes, Praveena (2017-05-17). "Den Khamlae – The disappearing face of a land rights movement". The Issan Record. Archived from the original on 2020-10-31. نه اخيستل شوی 2018-12-05.
  29. ↑ "Activist goes missing amid land dispute". Bangkok Post. 2016-04-22. نه اخيستل شوی 2018-12-05.
  30. ↑ Norman, Anne (2019-01-30). "What do Thailand and Saudi Arabia have in common?" (Opinion). Washington Post. نه اخيستل شوی 2019-02-02.
  31. ↑ Berthelsen, John (6 August 2019). "The Perils of Opposing the Thai Government". Asia Sentinel. نه اخيستل شوی 7 August 2019.
  32. ↑ "Laos/Thailand: Investigate Abduction of Exiled Red Shirt Activist". Human Rights Watch. 2017-08-01. نه اخيستل شوی 2018-12-30.
  33. ↑ Norman, Anne (2019-01-30). "What do Thailand and Saudi Arabia have in common?" (Opinion). Washington Post. نه اخيستل شوی 2019-02-02.
  34. ↑ Berthelsen, John (6 August 2019). "The Perils of Opposing the Thai Government". Asia Sentinel. نه اخيستل شوی 7 August 2019.
  35. ↑ Rojanaphruk, Pravit (2018-12-24). "Wife Fears Anti-Monarchist Forced to Disappear in Laos". Khaosod English. نه اخيستل شوی 2018-12-30.
  36. ↑ Norman, Anne (2019-01-30). "What do Thailand and Saudi Arabia have in common?" (Opinion). Washington Post. نه اخيستل شوی 2019-02-02.
  37. ↑ Sopranzetti, Claudio (31 January 2019). "It's time we listened to the plight of Thai dissidents abroad" (Opinion). Al Jazeera. نه اخيستل شوی 2019-02-02.
  38. ↑ Charuvastra, Teeranai (29 November 2019). "COURT CHARGES MISSING ACTIVIST'S FAMILY 450,000 BAHT IN BAIL". Khaosod English. نه اخيستل شوی 29 November 2019.
  39. ↑ Rojanaphruk, Pravit (2019-05-14). "FAMILY HOPES MISSING REPUBLICAN IS STILL ALIVE". Khaosod English. نه اخيستل شوی 2019-05-15.
  40. ↑ Hay, Wayne (2019-05-13). "Thailand: Disappeared activists forced home from Vietnam". Al Jazeera. نه اخيستل شوی 2019-05-15.
  41. ↑ "Alert Statement: Deportation of 3 Prominent Thai Dissidents from Vietnam" (Video). Thai Alliance for Human Rights. 2019-05-10. نه اخيستل شوی 2019-05-15.
  42. ↑ "1 year on, disappeared activist Siam Theerawut's whereabouts remain unclear". Prachatai English. 16 May 2020. نه اخيستل شوی 17 May 2020.
  43. ↑ "Cambodia won't probe activist 'abduction'". Bangkok Post. 6 June 2020. نه اخيستل شوی 6 June 2020.
  44. ↑ "Cambodia to probe activist 'abduction'". Bangkok Post. 10 June 2020. نه اخيستل شوی 10 June 2020.
  45. ↑ Achakulwisut, Atiya (9 June 2020). "'Disappearance' sees whispers turn to outrage" (Opinion). نه اخيستل شوی 12 June 2020.
  46. ↑ Bengali, Shashank (28 May 2019). "Arrests, killings strike fear in Thailand's dissidents: 'The hunting has been accelerated'". Los Angeles Times. نه اخيستل شوی 2 June 2019.
  47. ↑ Rojanaphruk, Pravit (3 August 2019). "'FAIYEN' ANTI-MONARCHY MUSICIANS SEEK ASYLUM IN PARIS". Khaosod English. نه اخيستل شوی 29 November 2019.
  48. ↑ "Thai Dissident Musicians Celebrate Getting French Haven". Voice of America (VOA). Associated Press. 6 August 2019. نه اخيستل شوی 27 December 2019.
  49. ↑ Vejpongsa, Tassanee; Peck, Grant (31 May 2019). "Thai musicians in exile for their songs fear for their lives". Merced Sun-Star. Associated Press. نه اخيستل شوی 2 June 2019.
"https://ps.wikipedia.org/w/index.php?title=په_ټایلند_کې_بشري_حقونه&oldid=337911" نه اخيستل شوی