په اسلام کې د مېرمنې حقوق

په اسلام کې د ښځې حقوق: اسلام د واده ژوند غواړي او په دې کې د ښځې او خاوند حقوق تعریف شوي دي . ازدواجي اړیکه د خدای پلان او طبیعی عمل دی، په ازدواجی اړیکه کې رښتینی مینه او مینه د میړه او مېرمنې ترمنځ د ذهني ارام ، سکون او خوشالۍ سبب ګرځي. خو که د خاوند او مېرمنې تر منځ بې اتفاقي، کرکه او ناخوښي وي، د حل لاره هم ورته وړاندې کوي.

• حق د عربي ژبې یو واحد کلمه ده، چې د یو فرد یا ډلې د واجب الوجود په مانا ده، جمع يې حقوق دي .

حقوق

واده یو مهم ژوند دی، په دې کې مېرمن د مېړه، کورنۍ، کور او ټولنې په وړاندې ډېری مسؤلیتونه په غاړه لري. د مېړه او مېرمنې تر منځ د اړیکو د خوشاله ساتلو لپاره باید هره ممکنه هڅه وشي، د دوی جلا کېدل د ګڼو ستونزو د رامنځته کېدو سبب ګرځي، په تېره بیا پر ماشومانو ناوړه اغېز کوي. حضرت محمد ص دې خبرې ته ډېره پاملرنه کوله. خاوند پر خپلې مېرمنې لاندې حقوق لري:

مالي حقوق

• مهر
• نفقه
• د استوګنې ځای

غیرمالي حقوق

• عدالت
• ښه چلند
• د ځورونې څخه ډډه کول

د حقوقو توضیحات

1. مالي حقوق

• الف مهر

یوه اسلامي اصطلاح ده چې د واده په وخت کې د نارینه له خوا د یوې ښځې لپاره ځانګړې شوې ده. مهر د واده یوه لازمي برخه ده. په احادیثو کې د مهر د نه ورکولو په نیت د واده کولو په اړه سخته وعید راغلی چې دا ډول نارینه او ښځې به د قیامت په ورځ زناکاران وي. دا ښځې ته د عزت او واجب حق په توګه ورکول کیږي. که څه هم د نکاح په تړون کې د مهر اندازه نه وي ټاکل شوې، د ښځې د کورنۍ مهر به واجب وي.

• ب. نفقه:

یانې د مېرمنې مصارف. د اسلام پوهان په دې متفق دي چې د ښځې مصارف په خاوند باندې واجب دي تر څو چې ښځې يې په حق کې وي، که ښځه له خاوند څخه جلا شي نو د خاوند لپاره يې نفقه واجب نه ده. د نفاس حکمت دا دی چې ښځه د عقد له لارې د مېړه ملکیت او اختیار شي، که څه هم ښځه د خاوند له اجازې پرته د عايد په موخه بهر ته ولاړه شي. نو پر مېړه واجب دی چې د خپلې وسې مطابق د ښځې مصارف ورکړي، که څه هم ښځه پخپله شتمنه وي.

که ښځه د خاوند په اجازې څه لاسته راوړي، نو د کور په لګښتونو کې د ښځې مصرف کول ضروري نه دي، بلکې د هغې له لوري صدقه ورکولای شي.

• ج. د استوګنې ځای:

دا هم یو ډېر مهم حق دی. يانې په خاوند باندې لازمه ده چې د خپل وس او توان له مخې د استوګنې بندوبست وکړي.

1. غیر مالي حقوق

• الف عدالت او انصاف:

په خاوند باندې لازمه ده چې د خپلو مېرمنو تر منځ د نفقې، کور او جامو په برخه کې عدل وکړي.

• ب. ښه چلند او ګذشت:

په خاوند باندې لازمه ده چې له خپلې ښځې سره ښه چلند وکړي، د هغې حقوق ادا کړي او د هغې مشروع خواهشات پوره کړي. اسلام له ښځو سره د ښه چلند ښوونه او ټینګار کړی دی. په سورت نساء کې د ښه سلوک او رعایت تفصیل دی.

همدا ډول له صحابي عمرو بن اخوص رضي الله عنه څخه روایت دی چې د حجة الوداع په ورځ رسول الله صلی الله علیه وسلم وفرمایل: له حمد و ثنا وروسته یې تبلیغ وکړ چې په کې یې وویل:

”

له ښځو سره خامخا غوره چلند وکړئ، ځکه چې هغوی ستاسو په وړاندې کمزورې دي تاسې ته هيڅ کومه لاره نشته چې په هغوی سختي وکړئ، مګر دا چې هغوی په څرګنده کوم فحش کار وکړي. که هغوی دا ډول کار وکړ، نو د هغوی بستره له ځانه بېله کړئ، او پر هغوی له ظلم کولو پرته يو څه ووهئ، او که هغوی ستاسې فرمانبرداري کوي، نو تاسې ته پر هغوی د سختۍ کولو هيڅ حق نشته.

“

• ج. له ځورونې ډډه وکړئ:

دا د اسلام اساسي تعلیم دی، اسلام د نورو له ځورولو منع کوي، نو د ښځې ځورول هم په اصل کې حرام دي. عباده بن صامت رضی الله عنه وویل: رسول الله ص دا پریکړه وشوه چې دواړه زيان اخيستل او زیان رسول منع دي.