لنډغريزم
لنډغريزم په انګرېزي ژباړه: Landagharism ، يو ډېر پېژندل شوی نوم دی. لنډغريزم د خلکو ځورولو، ياغيتوب، توکميتعصباتو، د پرديو هېوادونو د شخصي ګټو لپاره خپل هېواد ورانولو او د پرديو د شخصي ګټو لپاره د خپل نظام پر ضد پاڅون ته ويل کېږي. دا لغات اوسمهال يوازې په پښتو او دري کې عام دی، او په نورو ژبو کې کومه ځانګړې معنا نه لري.
لنډغر د لنډغريزم تګلارې لاروي ته ويل کېږي. په بله اصطلاح کې؛ لنډغر هغه کسانو ته هم ويل کېږي چې په غیر قانوني توګه وسلې لري، بدماشي کوي، او په ښارونو کې نظم له منځه وړي.
په لومړي ځل، په ۱۳۵۵ کې کله چې احمدشاه مسعود د سردار محمد داوود خان د نظام پر ضد را وپاڅېد، نو د لنډغر نوم باندې کېښودل شو، او دا لغات تر ننه پورې عام دی. مسعود لومړی د شمالي ولايتونو لويې لارو ته درېده، او د ځان سره يې درې يا څلور نور لنډغر درلودل، د عامو مسافرو څخه يې د هغوی پيسې او مالونه اخيستل، غلا د دوی ورځنی کار وو. حکومت چې د دوی د نيولو هڅه يې کول ، نو دوی ورسره مخالفت څرګند کړ. آند تر دې چې مسعود په يوې لويې ډلې بدل شو، مسعود هغه مهال په پاکستان کې هم څه ناڅه شناخت درلود، هغه يو وخت د پاکستان په کراچۍ ښار کې اوسېدلی وو او اردو ژبه يې هم ښه زده وه، نو هغه د پاکستاني چارواکو سره په اړيکه کې شو، هغوی خو همداسې کسان په کار ول چې په افغانستان کې د دوی د شخصي ګټو لپاره کار وکړي او نظام تخریب کړي، په بدل کې يې احمد شاه مسعود او ډلې ته يې ، وسلې ورکړې مسعود په يو لوی لنډغر بدل شو. مسعود به د نظام پر ضد جګړه کول، او پاکستان به دوی ته وسلې ورکولې.
نوم سمول
لنډغر په اصل کې د پښتو ژبې لغات دی، که څه هم دا لغات په ګرامري توګه کوم خاص جوړښت نه لري. خو دا نوم د عامو وګړو په وسيله اوس عام شوی دی. لنډغر مفرد نوم دی او په جمع توګه هم کارول کېږي. لنډغر د لنډغريزم تګلارې لاروي ته ويل کېږي ،
په لاتيني پښتو Làndaghàrizm ، دا لغات اوسمهال په دري يا پاړسي ژبه کې هم تر ډېره عام شوی دی. په پاړسي: مفرد: لندغر - جمع لنډغران: لندغرها - تګلاره: لندغریسم
تاريخ سمول
په لومړي ځل، په ۱۳۵۵ کې کله چې احمدشاه مسعود د سردار محمد داوود خان د نظام پر ضد را وپاڅېد، نو د لنډغر نوم باندې کېښودل شو، او دا لغات تر ننه پورې عام دی. مسعود لومړی د شمالي ولايتونو لويې لارو ته درېده، او د ځان سره يې درې يا څلور نور لنډغر درلودل، د عامو مسافرو څخه يې د هغوی پيسې او مالونه اخيستل، غلا د دوی ورځنی کار وو. حکومت چې د دوی د نيولو هڅه يې کول ، نو دوی ورسره مخالفت څرګند کړ. آند تر دې چې مسعود په يوې لويې ډلې بدل شو، مسعود هغه مهال په پاکستان کې هم څه ناڅه شناخت درلود، هغه يو وخت د پاکستان په کراچۍ ښار کې اوسېدلی وو او اردو ژبه يې هم ښه زده وه، نو هغه د پاکستاني چارواکو سره په اړيکه کې شو، هغوی خو همداسې کسان په کار ول چې په افغانستان کې د دوی د شخصي ګټو لپاره کار وکړي او نظام تخریب کړي، په بدل کې يې احمد شاه مسعود او ډلې ته يې ، وسلې ورکړې مسعود په يو لوی لنډغر بدل شو. مسعود به د نظام پر ضد جګړه کول، او پاکستان به دوی ته وسلې ورکولې.
اوسمهال په افغانستان کې هم ډېر لنډغران شتون لري، لکه هغه کسان چې د مسعود لاره تعقيبوي، لنډغر ګڼل کېږي.
ګالري-انځورونه سمول
سرچينه سمول
Https://www.Twitter.com/eshaq_azizi.
د دې ليکنې ليکوال زه اسحاق عزيزي يم.