تغذیه
تغذي ( Feeding ) د کافي تغذي تعريف (Definition of Adequate weight gain) په ورځ کې د بدن په هر کېلو ګرام بايد د ماشوم وزن د ۱۵ ګرامو په اندازه زيات کړي. (Daily increscent of 15 Gm /kg /day) د ماشوم د بدن د هر کېلو ګرام وزن د (Basal metabolism rate) BMR لپاره هره ورځ 50 KCAL ته ضرورت ده (BMR requires 50 k Cal /kg /day).
او د ماشوم د هر ګرام وزن اخستنې لپاره 5 k Cal ته ضرورت ده . Requirement 5 k Cal / Gm
د Gavages feeding (Enteral) مختلف ډولونه سمول
Naso gastric Gavages (N/G Tube). Oro gastric Gavages (N/G Tube). Trans pyloric and Duodenal or Jejunal feed (N/G Lube).
د N/G له لارې د تغذي ورکولو استطبابات سمول
۱: کله چې د بلعې coordination موجود نه وي لکه Sepsis او نور . ۲: کله چې Sucking ضعيف وي (Non nutritive) لکه Sepsis ، وخيمې ناروغۍ او نور ۳: کله چې ماشوم د ۳۴ اونيو داخلي رحمي ژوند څخه ړومبی زيږيدلی وي پدې صورت کې د Sucking ريفکس کمزوری وي . ۴: کله چې ضعيف استداري حرکات موجود وي (weak peristalsis)
په لاندې حالا تو کې بايد ماشوم NBM شي سمول
Tachypnea > 60 min. Abdominal distention. Vomiting. Birth asphyxia. CNS Depression. Meningitis ( له منځه ځي gag reflex (ځکه چې Excessive secretion. Grunting. C.H.F. Sepsis. R.D.S.
Feeding tube سمول
۱: F.T بايد په پنځو ورځو کې بدل شي . ۲: د F.T د تبديليدو څخه وروسته N/G د پوزې په بل طرف (Nostril) کې بايد داخل شي . ۳: او که په ماشوم کې Respiratory distress موجود وي نو Orogastric tube تطبېق کېږي . ۴: د N/G اندازه بايد په لاندې ډول وي. الف : ۷ نمبر N/G ټيوب د تغذي لپاره . ب : ۸ او ۱۰ نمبر N/G ټيوب د معدې د لواج او وينځلو لپاره. ج : ۶ نمبر د Exchange transfusion لپاره د نوو زيږيدلو ماشومانو په Feeding کې لاندې مهم ټکي بايد په نظر کې وي ۱: د نوو زيږيدلو ماشومانو د داخلي رحمي ژوند (Gestation ) په ۳۴- ۳۲ اونيو کې د Sucking Mechanism منځ ته راځي لاکن په دې وختـونو کې دا ضعيف او غير موثر (Not nutritive) وي . ۲: د نوو زيږيدلو ماشومانو د Feeding عدم تحمل . د Feeding intolerance علامې په لاندې ډول دي الف : کله چې د ماشوم د معدې ذخيره او پاتې شوني (Residual) ايا spirate شين Green او يا Bloody وي ب : يا د spirate اندازه د مخکنې تغذي د مقدار د نيمايې څخه زيات وي
Lake) (Greater than ½ of previous 3h hour in
د تغذي په جريان کې د ماشوم ارزونه: سمول
د تغدیې په جریان کې بايد ماشوم د لاندې حالا تو لپاره ارزيابي شي ۱: د ماشوم ګيډه په صحيح ډول معاينه شي . ۲: د Feeding tube وضعيت معاينه شي . ۳: د ماشوم وضعيت معاينه شي . ۴: د ماشوم درمل بايد چک شي . ۵: د ماشوم د غايطه موادو PH په متکرر ډول وکتل شي که د 5.5 څخه ښکته وي نو لاندې حالاتو ته فکر کېږي .
۱ـ Sepsis سمول
۲ـ د درملو او يا شيدو په مقابل کې عدم تحمل موجود وي . ماشوم په هغه وخت کې په وزن اخيستلو شروع کوي کله چې د تغذي اندازه د 130- 150 ml /kg /day ته ورسيږي او بېا ماشوم دغه تغذي د 12-10 ورځو لپاره ښه تحمل کړای شي . دتغذي د عدم تحمل په پيښو کې بايد لاندې حالات په نظر کې وي . ۱: ممکن ناروغ په NN/ Sepsis اخته وي چې په دې صورت کې د وينې کلچر او ادرار کلچر ته ضرورت ده. ۲: ممکن ماشوم په NEC اخته وي چې په دې صورت کې د ګيډې توسع موجوده وي او د ګېډې ساده X-Ray بايد واخيستل شي . ۳: يا ممکن ناروغ په انسداد اخته او يا نور تکليفونه ولري. پورته حالات او د ماشوم نورې ناروغۍ بايد په ډير دقيق ډول معاينه او رد شي او بېا وروسته رنځور ته په کمه اندازه تغذي شروع کېږي که بېا هم د تغذي تحمل کمزوری وه نو بېا ماشوم ته Prokinitic درمل لکه Cisaprid او يا Domperidon ورکول کېږي په ياد بايد ولرو چې cisapride د Cardiac arrhythmia لامل ګرځي.
څلورم جدول ( Feeding according to age) سمول
ore than 1.kg 1 Kg -1.5 Kg Less than 1Kg Initial first day Initial first day Initial first day 20ml ml/kg/24 h 15 ml/kg/24 h 10 ml/kg/24 h 2-3 hourly Second day Feeding increasing day Second day Feeding increscent day Second day Feeding increscent day 20ml ml/kg/24 h 15 ml/kg/24 h 10 ml/kg/24 h 2-3 hourly Never go by yond day Never go by yond day Never go by yond day 20ml ml/kg/24 h 20 ml/kg/24 h 20 ml/kg/24 h 2-3 hourly
هغه نوي زيږيدلي ماشومان چې Term وي او د مور په سينه تغذي کېږي ملتي ويټامين ته ضرورت نلري صرف Vit D ته ضرورت لري .
Vit D = 400 I U /Day -(Vidyalin drop 1ml or 0,5 ml BD ) ( د ورځې دوه ځله . هغه Term نوي زيږيدلي ماشومان چې Formula شيدې خوري نو Multi vitamin ته ضرورت نلري . هغه Preterm نوي زيږيدلي ماشومان چې د مور شيدې خوري (Iml drop vidyaline/day) بايد واخلي . هغه Preterm ماشومان چې Formula شيدې خوري نو دې ماشومانو ته Vidyaline drop 1ml /day + Vit E 25 IU /Day ورکول کېږي . په Neonatal ماشومانو کې Dehydration د نيونيټل ماشومانو په Dehydration کې د لاندې فورمول څخه استفاده کوو WT × Deficit ×10 لکه د مثال په ډول Age = 3 Days + ، Wt = 3kg Gestation FTP (Full term) او ماشوم په Sever Dehydration کې دي Sever Dehydration دا مانا لري چې د ماشوم لس فيصده مايعات ضايع شوي دي (Deficit 10% ) .
درملنه سمول
× 10 × 10 = 300 ml 240 ml in 5 hours and 60 ml state 3 Give 20 ml×3 = 60 m l N/S Slow I/V State than State: په قراره په يو ساعت کې د وريد له لارې ورکړل شي.
Hyponatremia سمول
کله چې د سيروم د سودېم سويه Serum Na+< 135 meq/lit وي Hyponatremia ته فکر کېږي او د لاندې فورمول په واسطه تداوي کېږ ي. ×Wt ×2/3 ( فعلي سويه – Na+ D نارمل سويه Na+ I ) فرضا د نوي زيږيدلي ماشوم وزن 2kg ده او د سودېم سويه 120 ده نو درملنه يې عبارت ده له : (135 – 120) × 2 kg × 2/3 = 20 ml of N/S Slow IV state 1000ml Na Cl = 154 mmol
Hypokalemia
کله چې د سيروم د پوتاشيم سويه Serum K < 3. 5 meq /litter کمه شي چې نارمل اندازه يې (Normal 3.5 – 5meq/litter ) ده نو Hypokalemia ويل کېږي .
لاملونه سمول
۱: درمل لکه جنتامايسين ۲: GIT لکه Diarrhea , Vomiting او Pyloric stenosis مثلا د ماشوم وزن 3kg د پوتاشيم سويه 3 meq/letter ده درملنه يې عبارت ده له : (3. 5 – 3) × 3× 2/3 or 0. 5 – 3×2 /3 or 3 ml of K Cl Slow IV state
Arterial blood gases سمول
PH = 7. 35- 7. 45 mmHg PO2 > 90% PCO2 = 20 – 40 mm Hg Bicarbonate: term = 18- 25 mmol /litter Preterm = 11 – 25 mmol / litter Base excess - 4 to + 3 mmol / litter
Correction: Wt × Base deficit × 0, 3
د مثال په ډول : سمول
د ماشوم وزن 3kg ده او ماشوم اسيدوسيس لري چې د بای کاربونيټ اندازه يې 18 mmHg ده نو په لاندې ډول يې اصلاح کوو:
Deficit = 20 – 18 = 20 3 × 0, 3 = 1, 8 ml of Na HCO3