اېمل خان مومند
اېمل خان مومند (انگرېزي: Emal Khan Mumand ) دی د افغانستان يو ملي اتل دی چې د موغلو د يرغل په وخت ېې له افغانانو څخه دفاع کړې . دی په ننگرهار ولایت کې زېږېدلی خو د زوکړې نېټه ېې نده مالومه . د مغلو د وخت د عالمگیر په وخت دی د افغانانو د لويو سالارانو څخه و.
مخینه سمول
ملي اتل اېمل خان مومند د مومندرې په هزارناؤ کې اوسېده او ده ته د خپل قام د مشرتوب پگړۍ میاجان محمد صاحب چې د مومندو يو روحاني سړی و ، ورپر سر کړې وه. هغه وخت چې خوشحال خان خټک د هند د مغولي حکومت د متجاوزینو پر خلاف د هېواد دفاع ته ملا وتړله ، دا وخت ایمل خان په هزارناؤ کې اوسېده خو تر دې دمخه ېې په چکنور کې استوگنه لرله. ده به له هزارناؤ څخه تل د هند د مغولي حکومت د يرغلگرو د کاروانونو مخه نیوله او ډېر تاوانونه به ېې وراړول . مغولي حکومت هم څو ځلې د ده مقابلې ته لښکرې راولېږلې چې يو ځل ېې د ایمل خان کور هم وسوځاوه، خوشحال خان خټک ددې پېښې يادونه داسې کوي..
لکه څنگه چې ښکاره ده اېمل خان مومند او خوشحال خان خټک دواړه د يوې ملي موخې لپاره له يرغلگرو سره جنگېدل او په دې لاره کې ددوی دغه ملگرتيا د دريا خان په واسطه ټينگه شوې وه. اېمل خان مومومند (چې د اېمل شاه په نامه ېې سکه وهله) په خیبر کې د نومیالي پښتون او د پښتو د نامتو شاعر خوشال خان خټک په ملگرتیا د عالمگیر د پوځونو پر خلاف ډېرې جگړې کړي. حتی تر دې چې عالمگیر تر پنځو سختو جگړو او تقريباً د دواړو خواؤو د يو لک تنو تروژلو وروسته بیا هم ونه کړای شو چې د افغانانو غورځنگ له منځه يوسي . همداراز اېمل خان په لغمان کې له آغرخان سره هم خورا لويې جگړې کړي دي .لنډه دا چې اېمل خان مومند ملي مجاهد او په آزادۍ میئن شخصیت و . په پای کې د پښتنو دښمنانو په ټگۍ او د رشوت په زور د کوم خاین په لاس مېړني اېمل خان ته زهر ورکړل او شهید شو. په ځينو اثارو کې دده قبر د ننگرهار په چپرهار او په ځينو کې د پشدد(مایا) په هدیره کې ښوول شوې ده. وروستیو څېړنو دا په ډاگه کړې ده چې د اېمل خان مومند قبر د لال پورې په چکنوريو کې دی ، چېرته چې نوموړی د ژوند لومړۍ شپې او ورځې تېرې کړي دي . د اېمل خان مومند د زوکړې او مړینې نېټې په يقیني توگه څرگندې نه دي خو دی د عالمگیر په وخت کې د خپل قوم مشر او له عالمگیر سره ېې ډغرې وهلې . د خوشال خان خټک له دې لاندې شعر څخه ښکاري چې دی تر خوشال خان خټک دمخه مړ شو ی دی .
|